Η μάσκα «Γκρέτα»

   Η Γκρέτα και το κλίμα. Όταν τα παιδιά κάνουν Ω                 

από τον Roberto Pecchioli

                           

Όλοι επιβιβάζονται στον κόσμο που ταιριάζει σε όλους, για χάρη ενός σκοτεινού και ιδιότροπου Θεού, του Κλίματος. Στα τσίρκα έδειχναν τον ζωολογικό κήπο επί πληρωμή και ένας κράχτης φώναζε: Περάστε κύριοι, όσο περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν, τόσο περισσότερα θηρία βλέπετε. Τα θηρία είμαστε εμείς. Οι θηριοδαμαστές, δυστυχώς, είναι ίδιοι με τους ιδιοκτήτες του τσίρκου.

Η περίπτωση της Γκρέτα Θέρνμπεργκ, της Σουηδής που έγινε το σύμβολο της σταυροφορίας για το κλίμα, μέχρι την απεργία με το βροντερό χειροκρότημα των «ανωτέρων», θυμίζει πολύ την ταινία Idiocracy του Mike Judge . Ως ένα βαθμό, είναι μια συνέχεια προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα.
Μια φωνή ανοίγει την ταινία λέγοντας κάπως έτσι: «Τα έργα επιστημονικής φαντασίας προέβλεπαν ένα πιο ευημερούν και πιο έξυπνο μέλλον, ωστόσο, όσο περνούσε ο καιρός, τα πράγματα πήγαιναν προς την κατεύθυνση της αποδυνάμωσης των γνωστικών ικανοτήτων . Η εξέλιξη δεν ανταμείβει πάντα τη νοημοσύνη. Δεδομένου ότι δεν υπήρχαν αρπακτικά στη φύση ικανά να αποδεκατίσουν το κοπάδι, η εξέλιξη άρχισε να ανταμείβει αυτούς που αναπαράγονταν περισσότερο».
Η ταινία περιέγραφε ένα δυστοπικό σενάριο στο οποίο η αυξανόμενη αναπαραγωγή των ανόητων είχε μειώσει το επίπεδο της ανθρώπινης νοημοσύνης.

Η γενική θέση ήταν αντιναταλιστική, νεομαλθουσιανή και τεχνοκρατική, καθώς και μολυσμένη από εξελικτικές προκαταλήψεις, τα ίδια στοιχεία που βρίσκονται στο κίνημα του οποίου η Γκρέτα έχει γίνει σύμβολο. Οι νέοι ηλίθιοι εξαρτώνται από την επανάληψη γενικών, αυτονόητων, εύκολα κατανοητών μηνυμάτων και αποθαρρύνονται από την άσκηση κριτικής σκέψης μέσω της συμμόρφωσης και της δύναμης των μέσων ενημέρωσης. Υπάρχει ένα είδος εκφοβισμού εκατομμυρίων νέων από τους κυρίους του κόσμου, αρπακτικά πουλιά μεταμφιεσμένα σε λευκά περιστέρια. Η εξαπάτηση είναι τόσο ξεκάθαρη, η χειραγώγηση τόσο εμφανής, που σου κόβει την ανάσα για την επιτυχία της επέμβασης.
Οι μεταμοντέρνοι Pied Pipers του Hamelin κέρδισαν ξανά.

Ο αυλητής των αδερφών Γκριμ, για να εκδικηθεί τους πολίτες που δεν τον είχαν πληρώσει, κατάφερε με τη μουσική του να παγιδεύσει τα παιδιά της πόλης, απομακρύνοντάς τα για πάντα. Η Γκρέτα είναι και μοντέλο και θύμα ενός πλανητικού μηχανισμού εξαπάτησης των κυρίων του κόσμου που σκοπεύουν να ανασκευάσουν το μυαλό μας, να επεξεργαστούν εκ νέου την κοσμοθεωρία των νεότερων, των οποίων η έλλειψη φίλτρων και η κριτική ικανότητα τους καθιστούν ιδανική λεία για μια αποκρουστική πλύση εγκεφάλου. Ακολουθούν την Γκρέτα σαν κοπάδι στο άκουσμα της πεταλούδας, χειροκροτούν και επαναλαμβάνουν το μικρό μάθημα. Θυμάστε το τραγούδι της Ποβίας; «Όταν τα παιδιά πάνε, ω τι υπέροχα, τι υπέροχα, αλλά τι ανόητο, καταλαβαίνεις όμως, και ντρέπομαι λίγο γιατί δεν μπορώ να κάνω όοοοοοοοολα πια».
Στην περίπτωση της Γκρέτα και της μάχης για το κλίμα, το φυσικό θαύμα των νεότερων, η ειλικρίνειά τους χρησιμοποιείται για να φτιάξει μια κολοσσιαία απάτη.

Ο συναγερμός της Γκρέτα είναι σωστός, ο κόσμος δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι, αλλά η λύση δεν μπορεί να βρίσκεται στα χέρια εκείνων που προκάλεσαν τις καταστροφές.

Ο παγκόσμιος αυλητής έχει επιλέξει τέλεια τη « μαρτυρία » του σκοπού που σκοπεύει να προωθήσει: ένα κοριτσάκι με κοτσιδάκια από ένα έθνος, τη Σουηδία, τήν θεωρούσε, κατά την κοινή γνώμη, όχι την κόλαση της μοναξιάς και την ηθική έρημο που είναι, αλλά προηγμένο, αξιοζήλευτο κοινωνικό εργαστήριο.
Η Γκρέτα είναι γυναίκα, έχει και το φύλο το μερίδιό της, υποφέρει χρόνια από το τρελό κλίμα, το σύνδρομο Άσπεργκερ την κάνει αδιαπέραστη στον κριτικό συλλογισμό με στοιχεία εμμονικής επαναληπτικότητας. Η ανησυχία της, ίσως η προσήλωσή της, είναι η κλιματική αλλαγή, παράξενη για ένα κοριτσάκι, αλλά πολύ χρήσιμη για τους κυρίους του κόσμου που έχουν καταλάβει τον χαρακτήρα και, δυστυχώς, τα βάσανά της.

Οι άρχοντές σας έχουν οδηγήσει τον πλανήτη στο χείλος πολλών γκρεμών: ρύπανση, συστηματική εκμετάλλευση των πόρων, μείωση εκατομμυρίων ανθρώπων σε εργαλεία, έχουν στα χέρια τους τους περισσότερους οικονομικούς και φυσικούς πόρους, έχουν κάνει τους πάντες φτωχότερους, επισφαλείς , φοβισμένος για το μέλλον. Φοβούνται την κοινωνική εξέγερση, συνειδητοποιούν ότι το σχοινί είναι τεντωμένο πέρα ​​από τα όριά του, τρομοκρατούνται από την πρόοδο των νέων οικονομικών δυνάμεων, ξέρουν ότι η δύναμή τους, όσο τεράστια κι αν είναι, κινδυνεύει.
Εργάζονται για να χτίσουν μια νέα γενιά υπηρετών που αγαπούν τις αλυσίδες, εκλιπαρούν για μια πιο λιτή ζωή, αποδέχονται ένα θλιβερό σύμπαν που δεν ενδιαφέρεται να αναπαραχθεί, βιολογικά και πολιτισμικά. Τίποτα καλύτερο από μια αιτία τόσο όμορφη, ευγενική και αδιαμφισβήτητη όσο η προστασία της γης από την κλιματική αλλαγή για να συγκεντρώσει έναν επευφημούντα στρατό από μικρές ηλικίες.
Πραγματικά εκπληκτικό πώς η επιχείρηση πετυχαίνει πάντα: οι μεγαλύτεροι εμπρηστές ξεκινούν τη φωτιά, φωνάζουν φωτιά και τους μπερδεύουμε με πυροσβέστες.

Ούτε οι επιστήμονες γνωρίζουν αν η υπερθέρμανση του πλανήτη - ένα αβέβαιο δόγμα - προκαλείται από τον άνθρωπο ή έχει φυσική προέλευση. Η ρύπανση προχωρά και φταίμε εμείς, ένα όραμα ζωής εχθρικό στα άκρα, με επίκεντρο τον πλούτο και τα απαραβίαστα  μάντρα, τά δικαιώματα τής τεχνικής προόδου, ανάπτυξης, ανάπτυξης μετρήσιμης σε μετρητά, σκληρά μετρητά.

Θα είχαν μεταστραφεί οι δικτάτορες του ΑΕΠ στον περιβαλλοντισμό, στην υπεράσπιση του πλανήτη, θα κρέμονταν όλοι στα χείλη ενός ελαφρώς ανάπηρου κοριτσιού;
Αυτό μας κάνουν να το πιστεύουμε, αφού ένας μπάτλερ με τήν λιβρέα της οικονομικής εξουσίας όπως ο Jean Pierre Juncker της ΕΕ, μεταξύ σπονδής και ιδιωτικής συνάντησης, βρήκε τον χρόνο να υποκλιθεί στην Γκρέτα και να της φιλήσει το χέρι. Η διεθνής ελίτ του χρήματος συγκεντρώθηκε στο ελβετικό χιόνι, το λεγόμενο «πάρτι του Νταβός» που αποφασίζει για όλους κεκλεισμένων των θυρών, την προσκάλεσε και την υποδέχτηκε με κάθε τιμή.

                   

   Ο παγκόσμιος αυλητής έχει επιλέξει τέλεια τη «μαρτυρία» του σκοπού που σκοπεύει να προωθήσει!

Στο κατώφλι, στη Σουηδία, οι μεγαλόσωμοι του βραβείου Νόμπελ σκέφτονται να της το δώσουν, αγνοώντας μάλλον τις συνέπειες του θορύβου. Λιγότερα μάλλον αγνοεί ο οξυδερκής υπεύθυνος δημοσίων σχέσεών της, και η αυλή των θαυμάτων που την ακολουθεί και την κατευθύνει, τήν ανώριμη μαριονέτα των πονηρών κουκλοθεατρίνων.
Νέοι που (ίσως) διαβάζουν αυτές τις γραμμές και γίνονται μάρτυρες της γιγαντιαίας διαφημιστικής εκστρατείας, τής τυμπανοκρουσίας των μέσων ενημέρωσης, της διαδραστικής και πολυμεσικής ρητορικής, δεν σάς βρωμάνε τουλάχιστον λιγάκι  όλα αυτά; Δεν αισθάνεστε εξαπατημένοι, αναγκασμένοι να ενταχθείτε σε έναν στρατό που πηγαίνει στον πόλεμο χωρίς να ξέρεις ποια είναι η αιτία, πού είναι ο εχθρός και ποιος ο φίλος;

Ένας θεατρικός συγγραφέας πριν από μερικές δεκαετίες, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, έγραψε διαφωτιστικά λόγια. «Την ώρα της πορείας, πολλοί δεν γνωρίζουν ότι ο εχθρός βαδίζει επικεφαλής τους. Η φωνή που τους διατάζει είναι η φωνή του εχθρού τους. Και όποιος μιλάει για τον εχθρό είναι ο ίδιος εχθρός».
Η Γκρέταη η καημένη, είναι η φωνή του εχθρού, του αιώνιου λύκου που μεταμφιέζεται σε αρνί, οικονομική, τεχνολογική, οικονομική, πολιτιστική δύναμη, της ολιγαρχίας που μας ελίσσει σαν μαριονέτες για τους σκοπούς της. Όσοι μελετάτε τα λατινικά - βάρβαρη αρχαιοκρατία που «δεν ωφελεί» - θα θυμάστε τον μύθο του Φαίδρου. Ο λύκος κατηγορεί το αρνί από κάτω του ότι λέρωσε το νερό που έπρεπε να πιει. Ξέρεις πώς τελείωσε, ο λύκος έφαγε το αρνί. Δεν σου λέει τίποτα, δεν νιώθετε σαν τά θυσιασμένα αρνιά πού χειροκροτούν τον δήμιο;

Η εξουσία σας καλεί να παλέψετε για κάτι πολύ γενικό, το κλίμα, για το οποίο ξέρετε -δεν ξέρουμε- τίποτα για να της επιτρέψετε να αλλάξει τα μοντέλα ανάπτυξης που δεν είναι πλέον κερδοφόρα για αυτήν, σε βάρος σας. Σκεφτείτε το: όχι άδικο ή μη βιώσιμο, καθώς  σε κάνει να πιστεύεις η Γκρέτα παίζοντας τό piffero, αλλά όχι πλέον κερδοφόρο. Για να συνεχίσουν το παιχνίδι, πρέπει να σε φέρουν στο πλευρό τους.

Σε ένα μυθιστόρημα του προαναφερθέντος Μπρεχτ, ένα αφεντικό της μαφίας διατάζει τους οπαδούς του: η εργασία πρέπει να είναι νόμιμη. Η νομιμότητα γίνεται σύνθημα ενός γκάνγκστερ . Πρέπει να αλλάξουν το σύστημά τους σε βάθος, αλλά ο λογαριασμός πρέπει να παραμείνει μαζί μας. Θα είμαστε ακόμα πιο φτωχοί και πιο ανασφαλείς, αλλά πρέπει να πιστεύουμε ότι η σωτηρία του πλανήτη είναι για το κλίμα, για το καλό μας.

Η φάρσα είναι τόσο κραυγαλέα που αν το πιστέψουμε, πραγματικά η Ιδιοκρατία είναι στην εξουσία. Ξεκαρδιστικός είναι ο τίτλος της εφημερίδας Fiat στην οποία εξυψώνονται τα παιδιά που προορίζονται να σώσουν τον πλανήτη «μολυσμένα από τους γονείς τους». Κρίμα που η Fiat είναι η ιταλική βιομηχανία που έχει συμβάλει περισσότερο στην ιταλική ρύπανση. Από ποιο άμβωνα προέρχεται το κήρυγμα, με την ολοένα και πιο θρασύδειλη τεχνική του να αντιπαραθέτει τον ένα στον άλλο. Άντρες εναντίον γυναικών, ιθαγενείς εναντίον μεταναστών, παιδιά ενάντια σε καταραμένους ρυπαίνοντες γονείς, τα θύματα μετατράπηκαν σε δήμιους, οι ένοχοι παίρνουν την καρέκλα για να δώσουν μαθήματα. Αποκρουστικό.

Η Γκρέτα είναι και μοντέλο και θύμα ενός πλανητικού μηχανισμού εξαπάτησης των κυρίων του κόσμου που σκοπεύουν να ανασκευάσουν το μυαλό μας, να επεξεργαστούν εκ νέου την κοσμοθεωρία των νεότερων, των οποίων η έλλειψη φίλτρων και η κριτική ικανότητα τους καθιστούν ιδανική λεία για μια αποκρουστική πλύση εγκεφάλου.

Ο συναγερμός της Γκρέτα είναι σωστός, ο κόσμος δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι, αλλά η λύση δεν μπορεί να βρίσκεται στα χέρια εκείνων που προκάλεσαν τις καταστροφές. Ο Αϊνστάιν το δίδαξε, δεν λύνεις ένα πρόβλημα με την ίδια νοοτροπία που το δημιούργησε. Ο Νόαμ Τσόμσκι, ένας από τους διανοούμενους με τη μεγαλύτερη επιρροή του τελευταίου μισού αιώνα, εξήγγειλε τους κανόνες εξουσίας για να διατηρηθεί ο κοινωνικός έλεγχος. Θέλουμε να τους θυμηθούμε, καλώντας τον αναγνώστη να επαληθεύσει την αναλογία με την επιχείρηση στην οποία πρωταγωνιστεί η Γκρέτα.
Πρώτον, υπάρχει η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής, αποσπώντας την προσοχή του κοινού μέσω της υπερπληθώρας πληροφοριών και της δημιουργίας ψευδών στόχων. Το σύστημα δημιουργεί το πρόβλημα, τονίζει τον συναγερμό, αλλά μετά, καλέ, εδώ είναι η λύση, φυσικά απλή και προσιτή σε όλους. Ενεργεί αλλάζοντας σταδιακά την πραγματικότητα και την αντίληψή της, απευθυνόμενος στο κοινό σαν σε παιδιά, χρησιμοποιώντας το συναίσθημα, ένα βραχυκύκλωμα που αποφεύγει την ορθολογική ανάλυση και την κριτική αίσθηση. Η χρήση του συναισθηματικού μητρώου είναι η πόρτα πρόσβασης στο ασυνείδητο, όπου εμφυτεύει ιδέες, επιθυμίες και φόβους, προκαλώντας τις επιθυμητές αντιδράσεις και συμπεριφορές.

Η απεργία για το κλίμα είναι ξεκάθαρη: αν οι κύριοι του κόσμου ζητήσουν να σταματήσουν οι δραστηριότητες, ενεργούν εναντίον τους και θα πρέπει να ρωτήσουμε ποιος ωφελείται, αλλά ένα αρχαίο μέσο είναι να κρατάμε το κοινό σε άγνοια και μετριότητα, ώστε να μην έχει τη διανοητική εργαλεία για την κατανόηση των μηχανισμών που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο, την κατεύθυνσή του, την προετοιμασία του. Το συμπέρασμα είναι να τονωθεί ο εφησυχασμός για την μετριότητα.
Τότε ενισχύουν το αίσθημα της ενοχής: εμείς -όχι αυτοί- ευθυνόμαστε για την ατυχία μας, χαλάσαμε το κλίμα. Άρα πέφτουμε σε κατάθλιψη, αντίο δράση, αντίο αντίδραση, είμαστε αντικείμενα στα χέρια της εξουσίας, γιατί -είναι άλλη μια από τις σκοπιμότητες του Τσόμσκι- η εξουσία μάς γνωρίζει καλύτερα από ό,τι γνωρίζουμε τον εαυτό μας.

Η Γκρέτα, η μεταμοντέρνα Ιωάννα της Αρκ, λέει ότι δεν θα σταματήσει μέχρι να πέσουν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κάτω από το επίπεδο συναγερμού. Ευγενής σκοπός, αλλά το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι το κλίμα, ποιος καθορίζει ποιο είναι το επίπεδο συναγερμού και πού;
Υπάρχουν πολλές αμήχανες σιωπές στη μάχη της Γκρέτας, που έρχεται, ας μην ξεχνάμε, από το πιο πλούσιο μέρος του κόσμου. Πριν εκμεταλλευτούμε, μολύναμε, λεηλατήσαμε, τώρα θέλουμε να εμποδίσουμε δισεκατομμύρια ανθρώπινα όντα να φτάσουν το βιοτικό μας επίπεδο. Είναι ένα ανησυχητικό υπονοούμενο που διαψεύδεται έντονα, αλλά ποιοι είμαστε εμείς, Ευρωπαίοι και Δυτικοί, που επιβάλλουμε για άλλη μια φορά το όραμά μας στους Κινέζους, τους Ινδούς, τους Αφρικανούς;
Ο Χέγκελ θα το αποκαλούσε δυστυχισμένη συνείδηση, αλλά είναι η γκροτέσκα ηθική των πλουσίων, που επικαλέστηκαν πρώτοι τη δημοκρατία, τώρα θέλουν να την αναστείλουν, όπως ο Τζέιμς Λάβλοκ, ο θεωρητικός της Γαίας, που μας κάλεσε να εμπιστευτούμε τη μοίρα του κόσμου σε  λίγους «φωτισμένους» τούς μόνους που ξέρουν τι είναι καλό και σωστό για την υπόλοιπη ανθρωπότητα.

                          Κέρδισαν ξανά οι μεταμοντέρνοι Pied Pipers του Hamelin;

Ένας άλλος κίνδυνος της ιδεολογίας της Γκρέτα –ας την πούμε έτσι γνωρίζοντας ότι το κορίτσι είναι μάσκα– είναι ο κενός κοσμοπολιτισμός της. Φαίνεται να υποδηλώνει: ο πλανήτης είναι ένας, πρέπει να τον υπερασπιστούν όλοι, καλύτερα μέσω μιας ενιαίας παγκόσμιας κυβέρνησης. Για να σωθούμε από το κλίμα, μια έκφραση τόσο γενική που να περιέχει τα πάντα και το αντίθετό τους, πρέπει να εγκαταλείψουμε την ελευθερία, την ευημερία, να λέμε τη γνώμη μας, να κάνουμε παιδιά και να παραδώσουμε τη ζωή μας στους νέους δημιουργούς, τους μάγους του κλίματος. Όλοι επιβιβάζονται στον κόσμο που ταιριάζει σε όλους, για χάρη ενός σκοτεινού και ιδιότροπου Θεού, του Κλίματος. Στα τσίρκα έδειχναν τον ζωολογικό κήπο επί πληρωμή και ένας κράχτης φώναζε: μπείτε κύριοι, όσο περισσότεροι μπαίνουν, τόσο περισσότερα ζώα βλέπετε. Είμαστε τα θηρία. οι δαμαστές, δυστυχώς, είναι ίδιοι με τους ιδιοκτήτες του τσίρκου.

Όταν θα έχουν πείσει τη συντριπτική πλειοψηφία, ίσως θα μας ωθήσουν στον πόλεμο ενάντια στους νέους κακούς, τους «εξωτερικούς» ρυπαίνοντες, την Κίνα, την Ινδία ή όποιον αποφασίσουν.
Εάν πεισθούν για την καλοσύνη ενός σκοπού, οι άνθρωποι μπορούν να πεθάνουν για αυτό με χαρά: είναι η ιστορία του κόσμου.
Η περιβαλλοντική αιτία είναι δίκαιη, εκφράζεται με τον παγκοσμιοποιητικό τρόπο που τόσο ελκύει τη δυτική νεολαία, τη γενιά του Erasmus χορτασμένη και νυσταγμένη, συνηθισμένη σε ό,τι είναι αδιαφανές, υγρό, άνετο, άμεσο. Μια ιδεολογία omnibus που οι κύριοι του κόσμου έχουν δημιουργήσει και θα οδηγήσουν κυνικά. Κατέχουν όλα τα χαρτιά στην τράπουλα, τα μοιράζουν όπως θέλουν και διασφαλίζουν ότι μεγάλες μάζες ανθρώπων δεν αναγνωρίζουν κανένα άλλο παιχνίδι.

Οι Λατίνοι, για να αξιολογήσουν τα γεγονότα, ρώτησαν τον εαυτό τους cui prodest , σε ποιον βολεύει. Στον κόσμο της αμερικανοποιημένης υποκουλτούρας, το κριτήριο της κρίσης είναι να ακολουθείς το χρήμα. Εκστρατείες όπως αυτή της Γκρέτα κοστίζουν δισεκατομμύρια, δεσμεύουν τα μέσα ενημέρωσης, την πολιτιστική δύναμη, τους άρχοντες της διασκέδασης. Το σκεπτικό για την αξιολόγηση είναι κουραστικό και δεν συνιστάται. Οι ερωτήσεις καταργούνται χωρίς τυπική απαγόρευση, οι προσυσκευασμένες FAQ αρκούν, ερώτηση και απάντηση, αποτέλεσμα επικροτούμενο, εξαιρετική νίκη για τους masters of steam.
Γνωρίζουμε τη ματαιότητα των λόγων μας, τη φωνή εκείνων που φωνάζουν στην έρημο, αλλά, αγαπητοί οπαδοί της Γκρέτα, αναρωτηθείτε γιατί μια παγκόσμια εκστρατεία κατά των ναρκωτικών και άλλων τεχνητών παραδείσων που καταστρέφουν τη ζωή δεν ξεκινά ποτέ από τους ίδιους άμβωνες;;. Είναι κύριοι των πάντων, θα ήταν εύκολο να παρατάξουν τον Τύπο, την τηλεόραση, τους γίγαντες του Διαδικτύου, τη μουσική και την πολιτιστική βιομηχανία ενάντια στη χρήση χαπιών, κοκαΐνης, ηρωίνης, διεγερτικών και διαφόρων βρωμιών, να βρουν μια άλλη Γκρέτα, να την υποδεχθούν στο Νταβός, νά τήν τιμήσουν μέ τήν υπόκλιση των δυνατών.
Δεν το κάνουν. Ακολουθήστε τό χρήμα…

La maschera “Greta” - Articolo di Roberto Pecchioli (www-unavox-it.translate.goog)

Τρελοκομείο η Δύση.Ο Μιχαήλ Αγγελος πορνογραφικός, η Γκρετα θεολόγος – Roberto Pecchioli

Είχα ένα όνειρο. Ήμουν σε ένα μεγάλο άσυλο, στην κορυφή ενός μαγεμένου βουνού που έδινε ένα απέραντο πανόραμα. West ήταν γραμμένο στην εξώπορτα. Ούτε πόρτες, ούτε καν μπάρες, μόνο αισθητήρες, κάμερες παντού, μια υποχρεωτική διαφάνεια που την καλωσόρισαν πολλοί, αλλά όχι εγώ, ο πιο απελπιστικός τρελός όλων. Όταν ήμουν ξύπνιος, μόλις είχα ξαναδιαβάσει τον Μπόρχες, τον ποιητή του λαβύρινθου και νόμιζα ότι είχα βρει το Άλεφ «το μέρος όπου βρίσκονται όλα τα μέρη στη γη, χωρίς να μπερδεύεσαι, τά οποία φαίνονται από όλες τις γωνίες».

Γεγονός είναι ότι ήμουν σε ψυχιατρείο και είχα αλλάξει και το όνομά μου: όλοι με φώναζαν Ναπολέοντα, γιατί –έτσι μου είπαν– σε κάθε άσυλο που σέβεται τον εαυτό του υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι είναι ο Ναπολέοντας. Ίσως εξαιτίας αυτού του προκλητικού ονόματος είχα γίνει φίλος με κάποιον Μεφιστοφελή, έναν ελαφρώς παράξενος τρελός, πολύ συγκρατημένος, με ένα δικό του μεγάλο δωμάτιο, γεμάτο οθόνες και υπολογιστές, από το οποίο, μου αποκάλυψε, έτρεχε τον κόσμο. Εδώ είναι κάποιος πιο τρελός από μένα, σκέφτηκα, ειδικά από τη στιγμή που κάθε απόγευμα έφευγε διακριτικά για να αναφέρει τις πράξεις του σε κάποιον. Μου το αποκάλυψε με μεγάλη μυστικότητα: το αφεντικό του λεγόταν Princeps Huius Mundi , αλλά δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό, γιατί ξέρω μόνο τη δική μου γλώσσα και λίγο globish , το ενιαίο γρύλισμα των Δυτικών.

Το βράδυ του ονείρου ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος και, ως απόδειξη της φιλίας του, μου επέτρεψε να μπω στη σπηλιά του και να ακούσω την περιοδική αναφορά στους ανωτέρους του. Τα όνειρα είναι περίεργα, και στην πραγματικότητα ο Mephisto (μου επέτρεψε να τον αποκαλώ έτσι, εμπιστευτικά) μου εξήγησε ότι οι ηγέτες του δεν ήταν πάνω, αλλά κάτω, στον κάτω κόσμο, ένα μέρος που δεν εμφανίζεται σε κανένα γεωγραφικό χάρτη. Απόψε ο φίλος μου - καλός άνθρωπος, τελικά - είχε τα κομπλιμέντα των Princeps και ένα μπόνους. Μάλιστα, κάποια θετικά γεγονότα είχαν λάβει χώρα στο δυτικό άσυλο, που προκλήθηκαν –έτσι φάνηκε να καταλαβαίνω– από τον Mephisto.

Σε ένα αμερικανικό σχολείο, ένας διευθυντής απολύθηκε επειδή έδειξε το άγαλμα του Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου σε μαθητές της έκτης δημοτικού. Φαίνεται ότι κάποιοι γονείς εξοργίστηκαν και η προβολή θεωρήθηκε πορνογραφική. Ταυτόχρονα –ο Mephisto είναι  σκληρά εργαζόμενος, πάντα στο καθήκον– σε ένα άλλο μέρος του κόσμου που βλέπουμε ζωντανά στο Aleph, στην παγωμένη Φινλανδία, το πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας έχει δώσει στην Greta Thunberg, μια Σουηδή κοπέλα με εμμονή με το περιβάλλον. , επίτιμο πτυχίο θεολογίας. Ο Mephisto θριαμβεύει και δέχεται τα συγχαρητήρια του Matrix του κάτω κόσμου, παρουσία μου.

Ήταν τόσο χαρούμενος που μου αποκάλυψε άλλη μια από τις επιτυχίες του. Στην Ισπανία είναι πολύ δημοφιλής, οι οπαδοί του είναι στην κυβέρνηση: αυτή την περίοδο ενέκριναν έναν νόμο - που ονομάζεται trans νόμος - στον οποίο γράφει, μεταξύ άλλων, ότι ο καθένας μπορεί να ζητήσει από το ληξιαρχείο να εγγραφεί με το φύλο - σε ψυχιατρείο λέγεται είδος- που προτιμά. Ένας συναγωνιστής για τη θέση του αστυνομικού δήλωσε γυναίκα και νίκησε τις συναγωνίστριες στα τεστ επάρκειας. Θα προσληφθεί και σύντομα θα είναι ανάμεσά μας στο άσυλο. Οι Ισπανοί φίλοι του Mephisto δεν σταματούν εδώ: εγκρίνουν έναν νόμο που θα παρέχει «ανθρώπινα» δικαιώματα σε ανώτερα πρωτεύοντα θηλαστικά, δηλαδή σε πιθήκους, ουρακοτάγκους, μπονόμπο και χιμπατζήδες. Δεν καταλαβαίνω πώς θα τα διεκδικήσουν, αλλά το άσυλο είναι καλά οργανωμένο: θα στήσουν ειδικό γραφείο με διευθυντές και υπαλλήλους.

Έχοντας εμπιστοσύνη στη φιλία με τον Mephisto, τον ρώτησα πώς η Occident κατάφερε να γεμίσει το άσυλο. Μου έδωσε μια μεγάλη ομιλία γεμάτη δύσκολες λέξεις – υλισμός, προπαγάνδα, νευρογλωσσικός προγραμματισμός, αποδόμηση, κριτική θεωρία, μηδενισμός και πολλά άλλα, αλλά άρπαξα την πρόταση που μου φαινόταν πιο σημαντική, στην προσιτότητα όλων, ακόμα και σε απλούς τρελούς σαν εμένα. «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν διαβάζουν, δεν ενημερώνονται, δεν ενδιαφέρονται για ιδέες: στην πράξη δεν γνωρίζουν απολύτως τίποτα. Αλλά μόλις η τηλεόραση λέει μια ιστορία ή αποκαλύπτει ειδήσεις, οι μάζες παίρνουν μέρος και το πιστεύουν ακόμη και χωρίς να γνωρίζουν τίποτα. Δουλεύω πάνω σε αυτή τη μάζα ανίκανη για αυτόνομη σκέψη και την αναγκάζω να κάνει αυτό που θέλω».

Πράγματι, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι στο πλουσιότερο και πιο ισχυρό έθνος στόν κόσμο - τις ΗΠΑ - οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι είναι ο Ντέιβιντ, που ήταν ο Μιχαήλ Άγγελος, δεν αισθάνονται με την ψυχή και την καρδιά τους το εξαιρετικό μεγαλείο αυτού του μαρμάρου που έχει γίνει σάρκα κάτω από τα χτυπήματα μιας σμίλης. Στο άσυλο είμαστε αδαείς, ειδικά αν έχουμε εκπαιδευτικά προσόντα που μας κάνουν περήφανους, αλαζόνες, αλλά ούτε κι εγώ πίστευα ότι ξέραμε τίποτα για τον Μικελάντζελο και μπερδέψαμε τον Ντέιβιντ με τον Ρόκο Σιφρέντι. Ο Mephisto μου εξήγησε το μυστήριο: Ο απόκρυφος Θεός μπερδεύει αυτούς που θέλει να τιμωρήσει και εμείς αξίζουμε την τιμωρία. Μετά έρχεται, ο εκπρόσωπος του κάτω κόσμου, και μας τρελαίνει. Κατάφερε να μας κάνει να ξεχάσουμε το πνεύμα, την υπέρβαση, την ίδια την ιδέα του Θεού, «την υπόθεση που δεν έχω σκεφτεί», όπως θα έλεγε ο επιστήμονας Laplace σε έναν άλλο Ναπολέοντα, έναν Κορσικανό στρατηγό που έγινε Γάλλος.

«Σκεφτείτε, μου αποκάλυψε ο Mephisto, ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας –μια επιχείρηση στην οποία συμμετείχα με τη συνεργασία πολλών υπευθύνων του Matrix του υποκόσμου– είχαμε μια καραμπινιέρα που διέκοψε τη λειτουργία κατά τη διάρκεια του αγιασμού. Ο απρόσεκτος ένστολος είπε ότι δεν ήξερε τι είναι ο καθαγιασμός και τον πιστεύω: δουλέψαμε καλά, σε βάθος. Η άγνοια έχει εξαπλωθεί σε όλα, αλλά έχουμε παρατηρήσει ένα πρόβλημα. Οι άνθρωποι, όταν δεν πιστεύουν πλέον στον Θεό, αρχίζουν να πιστεύουν σε όλα. Μου φαίνεται ότι το είπε κάποιος Τσέστερτον, ένας Άγγλος που έγραφε αστυνομικές ιστορίες με έναν ιερέα, τον πατέρα Μπράουν. Χωρίς να το ξέρει, μας προειδοποίησε και κάναμε κάποιες εξετάσεις. Είναι πραγματικά αλήθεια: πίστευαν, στο δυτικό άσυλο, στις μάσκες, στην αποτελεσματικότητα των περίεργων τσιμπημάτων, ακριβώς όπως είναι πεπεισμένοι ότι είναι βολικό να μην έχει κανείς τα λεφτά του στην τσέπη του και ότι η ψηφιακή ταυτότητα, δηλαδή το σύστημα απόλυτου ελέγχου, είναι καλό. "

Μπορούσαν να το πιστέψουν μόνο σε ψυχιατρείο, συνέχισε ο Mephisto με εμπιστευτική διάθεση, γι' αυτό ανοίξαμε τις πύλες και φτιάξαμε ένα ψυχιατρείο τόσο μεγάλο όσο ένας πολιτισμός, τή Δύση. Έπρεπε να γίνουν περισσότερα: να δημιουργηθεί μια νέα θρησκεία, ή μάλλον μια μαζική πίστη, με τις τελετές της, τα σύμβολά της, τους ιερείς της. Εμείς εφεύραμε το green, το περιβάλλον, έπεισε τους Δυτικούς (οι πιο ευκολόπιστοι μεταξύ των ανθρώπων, μετά τη θεραπεία μας) ότι η Γη, που μετονομάστηκε σε Γαία, κινδυνεύει εξαιτίας τους, στείλαμε προφήτες και προφήτισες στον κόσμο. Η μία είναι η Γκρέτα, ένα κοριτσάκι γεμάτο προβλήματα –όμοιο με τους νέους του δυτικού ασύλου– το κουβαλήσαμε σαν την προσκυνητή Μαντόνα τής ξεθωριασμένης θρησκείας, ανάμεσα σε χειροκροτήματα και αιτήματα για θαύματα. Το μόνο που απέμενε ήταν να  διοριστεί θεολόγος, δηλ. ειδικός στη νέα Θεά, τη Γαία, και τον νέο Όλυμπο, την κλιματική θρησκεία.

Σοκαρισμένος από τις αποκαλύψεις, προσπάθησα να ξυπνήσω: μάταια. Ο Μεφίστο κάλεσε τον ψυχίατρο σε εφημερία που με γέμισε ψυχοφάρμακα. Είπε ότι πρέπει να ηρεμήσω, πρέπει να αποδεχτώ την κατάσταση και ότι δεν υπάρχει τίποτα σαν τα χάπια για να νιώθω χαλαρός, ήρεμος και χαρούμενος. Μετά τις διαμαρτυρίες μου, με οδήγησε σε μια πτέρυγα του ασύλου όπου ζούσε ένας ανυπολόγιστος αριθμός ανθρώπων, ο καθένας μόνος του, τούς «εθισμούς » του ή, σύμφωνα με τον Mephisto, τούς σκοπούς της ζωής του. Άλλοι αφοσιώθηκαν στον τζόγο, άλλοι στην κατανάλωση «ουσιών» (τα ναρκωτικά δεν λέγονται πια έτσι, ο Mephisto λέει ότι οι λέξεις πρέπει να αλλάξουν για να μας κάνουν ευτυχισμένους), άλλοι σε εκείνους που οι χθεσινές λανθασμένες πεποιθήσεις αποκαλούσαν «θανάσιμα αμαρτήματα».

Βλέπεις πόσο χαρούμενοι είναι, ειρωνεύτηκε ο Μεφίστο. Όλα χάρη σε εμάς. Πρέπει να μην έπαιρνα χάπια ακόμα, γιατί απάντησα ότι δεν μου φάνηκαν χαρούμενα και οι «τεχνητοί παράδεισοι» (τους αποκαλούσε έτσι) μου φάνηκαν αληθινές κολάσεις. Περισσότερα χάπια, πιο ισχυρά, παρήγγειλε ο ψυχίατρος σε ορισμένες νοσοκόμες που μας ακολουθούν παντού. Δεν ξέρω πώς το έκανα, αλλά κατάφερα να αποφύγω τη νέα δόση ενίσχυσης και ρώτησα ακόμη και τον Mephisto πώς ήταν δυνατόν να φτάσω στο σημείο να θεωρήσω  πορνογραφία ένα από τα πιο ισχυρά παγκόσμια έργα τέχνης. Η απάντηση ήρθε από μία ασθενή που είχε ακούσει τα πάντα. Αναμαλλιασμένη, κακοντυμένη, γεμάτη τατουάζ, με μαλλιά βαμμένα σε αφύσικα χρώματα, μου πέταξε με μίσος την αλήθεια της: Η τέχνη είναι ο αισθητικός κώδικας των νεκρών ετεροφυλόφιλων λευκών αρσενικών.  Έτσι ο Δαβίδ δεν είναι ένα αριστούργημα, αλλά μια δομή κυριαρχίας ενάντια στους καταπιεσμένους.

Σε εκείνο το σημείο δεν καταλάβαινα πια τίποτα και ζήτησα από τον Κύριο βοήθεια. Δεν το είχα κάνει ποτέ: οι συνήθεις Ερινύες, υποστηριζόμενες από έναν ασθενή ντυμένο επίσκοπο, με προειδοποιούσαν να μην απευθυνθώ στον Θεό με ανδρικό τρόπο. Αφού όλα μπορούν να συμβούν στα όνειρα, εμφανίστηκε και η Γκρέτα, με το μυτερό απόφοιτο καπάκι της, συνοφρυωμένη περισσότερο από ποτέ, με πρόσταξε να μην εκπέμψω CO2 (δεν ξέρω τι είναι αυτό...) και να μην μολύνω το ψυχιατρείο. Καλοπροαίρετη όσο μόνο οι θεολόγοι μπορούν να είναι, μου έδωσε ένα φυλλάδιο με οδηγίες: Δεν χρειάζεται πλέον να ξεπλένω την τουαλέτα, πρέπει να αποφεύγω τη χρήση μηχανοκίνητων οχημάτων, πρέπει να ξαναφτιάξω το σπίτι από την αρχή για να το προσαρμόσω στο πέμπτο πράσινο Ευαγγέλιο και πολλά άλλα πράγματα. Λέει ότι είναι η Ατζέντα 2030, που την επινόησαν σε ένα άλλο μαγικό βουνό, το Νταβός, και είναι μέρος της Μεγάλης Επαναφοράς, ενός από τα δόγματα της νέας θρησκείας.

Εντελώς σοκαρισμένος, είχα σοβαρές παραισθήσεις. Σε μία είδα τις νωπογραφίες του Μιχαήλ Άγγελου στην Καπέλα Σιξτίνα καλυμμένες με κουρέλια, τον Θεό με μπλε τζιν, τον Αδάμ με ένα ουράνιο τόξο φόρεμα Gay Pride, ενώ πίσω από τίς πλάτες μου γελούσε ένας αρχαίος ζωγράφος, ο Daniele Ricciarelli, γνωστός ως il Braghettone( ο βρακάς) επειδή είχε καλύψει ορισμένα μέρη του σώματος τίς τοιχογραφίες του Μιχαήλ Άγγελου στην Καπέλα Σιξτίνα. Τελικά, φώναξε, κατάλαβαν ποια ήταν η ιδιοφυΐα –εγώ– και ποιος ο πορνογράφος, ο Μικελάντζελο.

Η Γκρέτα, από την κορυφή των θεολογικών της γνώσεων, έγνεψε με πεποίθηση. Όλα ήταν εναντίον μου, και το όνειρο έγινε εφιάλτης. Ο Ισπανός αστυνομικός με γυναικείο όνομα εισέβαλε επίσης και ένιωσα χαμένος, ανάμεσα σε ψυχιάτρους, διαβόλους, θεολόγους και εξαγριωμένους αγωνιστές , αλλά «η ζωή είναι όνειρο και τα όνειρα όνειρα». Ο Calderòn de la Barca ήρθε να με σώσει: ιδρωμένος, τρέμοντας, αλλά ξύπνιος. Το δυτικό άσυλο είχε εξαφανιστεί, ούτε μια σκιά του Μεφιστοφελή, ο Μιχαήλ Άγγελος επέστρεψε ως παγκόσμια ιδιοφυΐα, η Γκρέτα ένα κορίτσι με σύνδρομο Άσπεργκερ. Το West Asylum είχε εξαφανιστεί ως δια μαγείας. Ή όχι?

Manicomio Occidente. Michelangelo pornografico, Greta teologa – Roberto Pecchioli - EreticaMente (www-ereticamente-net.translate.goog)

ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ (2)

  Συνέχεια από: Τρίτη 21 Μαρτίου 2023

ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ 

Lessing και Joseph de Maistre.          

Του Henri De Lubac.

      
Ο Lessing λοιπόν βρίσκει την αυθεντική του θέση στην διαδοχή τού Ιωακείμ ντα Φιόρε! Θαυμάζει τούς Ευαγγελιστές τού αιωνίου Ευαγγελίου. Δέχεται μόνον ότι το όραμά τους τού μέλλοντος, όπως και τού παρελθόντος, δέν ήταν αρκετά πλατύ. Υπήρχε ακόμη σ'αυτούς τους ανθρώπους τού Μεσαίωνος κάτι παιδικό. Όπως ήταν περιορισμένο το σύμπαν τους, έτσι και η νόησή τους δέν ήταν ακόμη ώριμη, ενώ μ'αυτόν, με τον αιώνα του, η "φωτισμένη" ανθρωπότης αποκτά πρόσβαση στην ώριμη ηλικία! Διατηρούσαν ακόμη την παλιά βιβλική ιδέα τού Θεού, με τους ανθρωπομορφισμούς της, οι οποίοι δέν μπορούσαν ακόμη να υψωθούν μέσω αυτής, στην αληθινή υπερβατική έννοια τού μοναδικού, ο οποίος έγινε στον αιώνα του τό θεμέλιο κάθε φυσικής Θεολογίας. O Lessing λοιπόν παίρνει στα χέρια του τήν σκέψη τους με όλες τις ταλαντεύσεις φωτός που διαθέτουν και είναι πολύ ασθενείς, για να τήν καταστήσει πιό σίγουρη, για να τήν ολοκληρώσει και να τήν εμβαθύνει! Μεταμορφώνει το όνειρό τους σε μία προηγηθείσα τής εποχής της αντανάκλαση!

        " ....Αλλά αυτοί γκρέμισαν τό σχέδιο. Πίστεψαν ότι οι σύγχρονοί τους, οι οποίοι είχαν μόλις ολοκληρώσει την παιδικότητά τους, θα μπορούσαν, χωρίς προετοιμασία, χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί στο Φώς, ξαφνικά, να γίνουν άνθρωποι, άξιοι να γνωρίσουν αυτό που ονόμαζαν Τρίτη εποχή!

          Ακριβώς γι'αυτό είναι ονευρευτές. Πολύ συχνά ένας ονειρευτής διεισδύει με το βλέμμα στο μυστήριο τού μέλλοντος αλλά δέν ξέρει να περιμένει. Εύχεται αυτό το μέλλον να φθάσει πιό γρήγορα και ότι η παρέμβασή του θα το αναγκάσει να φθάσει πιό γρήγορα. Θέλει να δεί πραγματοποιημένον στην στιγμή έναν σκοπό για τον οποίο η φύση αφιερώνει χιλιάδες χρόνια. Και πράγματι τί θα κέρδιζε αυτός εάν εκείνο το μεγάλο αγαθό που διαβλέπει δέν πραγματοποιείτο στην διάρκεια τής ζωής του; Μήπως ξαναγυρίσει; Μήπως πιστεύει σε μία επιστροφή; Είναι περίεργο πώς ακριβώς εκείνο το όνειρο δέν είναι πιά τής μόδας ανάμεσα στους ονειρευόμενους! (Η εκπαίδευση του ανθρώπινου γένους)!"

          Η εξήγηση που μας προσφέρει είναι αδύναμη. Κρίνοντας τον εαυτό του πολύ σοβαρά "ώριμο", ο Lessing, δέν μπορεί να αποφύγει να εκφράσει ξανά την απαξίωσή του για εκείνους τους ονειρευόμενους, τούς οποίους είχε μόλις εκθειάσει! Δέν ασκεί κριτική μόνον στο λάθος μιάς ανυπομονησίας σχετικής με την διάρκεια τής αναμονής! Απωθεί και την ιδέα τών Θείων παρεμβάσεων, των συνεχών αποκαλύψεων ή τις εκχύσεις τού πνεύματος τής νοήσεως οι οποίες καθοδηγούν την ροή τής ιστορίας, χωρίζοντάς την σε μία σειρά διακεκριμένων εποχών, και την αντικαθιστά με την ιδέα μιας αρχής προόδου η οποία ενυπάρχει στην "φύση" δηλαδή στην ανθρωπότητα! Δεν αναφέρει πλέον το Άγιο Πνεύμα: μιλά για "Πρόνοια". Αλλά αυτός ο αόριστος όρος έχασε το Χριστιανικό του νόημα. Κατα βάθος δέν είναι πλέον ούτε θεϊστής!

          Σε μία γλώσσα θρησκευτική ακόμη, φορτωμένη μυστικισμό, ο Lessing προσφέρει τον οβολό του, έναν απο τους σημαντικότερους, στην μεγάλη ιδεολογία η οποία αναπτύσσεται στον αιώνα του και η οποία θα διαδοθεί στον επόμενο αιώνα! Στήν μονόπλευρη πίστη στην "πρόοδο τού ανθρωπίνου πνεύματος" στην "απροσδιόριστη τελειότητά του! Και ο Cordorcet θα προσθέσει: "θα έλθει αυτή η στιγμή κατά την οποία ο ήλιος δέν θα φωτίσει παρά μόνον ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι δέν αναγνωρίζουν άλλο αφεντικό από την λογική τους"! Απο το ένα μέρος στο άλλο πρόκειται για την ίδια εκστατική γλώσσα στην έκθεση τού ανανεωμένου ονείρου, στην αναγγελία και ας το πούμε καλύτερα στην προκαταβολική διάδοση τής "Βασιλείας τής Λογικής". Υπάρχει βεβαίως κάποια διαφορά. Η ελευθερία την οποία ονειρεύτηκε ο Cordorcet είναι χωρίς αμφιβολία περισσότερο απο μία ελευθερία τού ανθρώπου σε σχέση με μια Θεότητα "εξωτερική", μία απελευθέρωση την οποία δέν απορρίπτει ο Lessingκαι την θεωρεί ισοδύναμη με την πιό σκληρή αιτιοκρατία τής Λουθηρανικής ελευθερίας τής βουλήσεως! Αλλά προοδεύοντας αφομοιώνοντας και λιγότερο αποκλείοντας, δέν θέλει να χάσει τίποτε απο την ανθρώπινη κληρονομιά, παρότι την μεταμορφώνει! Έτσι λοιπόν παρά το ότι δέν δέχεται να διατηρηθεί στο εσωτερικό τής Χριστιανικής πίστης ή μόνον στις Χριστιανικές προοπτικές, δέν απωθεί τον Χριστιανισμό με τον βάρβαρο τρόπο της "βερολινέζικης ελευθερίας", η οποία περιορίζεται στην προώθηση όλων τών ανοησιών που μπορούμε να φανταστούμε εναντίον τής θρησκείας!

          Απο το άλλο μέρος επεκτείνει την συμπάθειά του και την περιέργειά του σε όλες τις θρησκείες, τις οποίες θεωρεί σαν σταθμούς, όπως γινόταν στην Αναγέννηση, αλλά δέν τις αντιπαραθέτει μεταξύ τους για να τις φέρει στην συνέχεια σε συμφωνία, όπως έκανε ο Cardanστην εποχή του, αλλά τις βλέπει να συνεισφέρουν, κάθε μια στον καιρό της και στον τόπο της, στην πορεία τής ανθρωπότητος πρός το Φώς! Όπως πολλοί σύγχρονοι του οι οποίοι είχαν γοητευθεί απο το Zend-Avesta, εγκωμιάζει την θρησκεία τών αρχαίων Περσών. Παρ'όλα αυτά το γεγονός τού Χριστιανισμού, παρότι δέν το κατανοεί σαν μία τομή ή σάν μία ριζική καινοτομία, σημειώνει την αποφασιστική στιγμή γι'αυτόν!

          Το αιώνιο Ευαγγέλιο είναι ο τέλειος Χριστιανισμός, ο Χριστιανισμός στην άχρονη ουσία του, ο οποίος είναι η μόνη θρησκεία, η οποία είναι πλήρως σύμφωνη με την ανθρώπινη φύση. Συνίσταται στην "αγάπη τής αρετής για την αρετή", στην πράξη τού αγαθού μόνον επειδή είναι αγαθό, και είναι απο πάντοτε γραμμένη στην καρδιά τού ανθρώπου. Μόνο που για να φθάσουμε πραγματικά σ'αυτή, ξεκινώντας απο την παρούσα κατάσταση, χρειάζεται στον άνθρωπο ένας τόσο μεγάλος χρόνος, τον οποίο μπορούμε να ονομάσουμε αιωνιότητα!

          Ο Lessing δέν φανερώνεται εδώ λιγότερο φιλόδοξος απο τον Κάντ! Αλλά θέλει να είναι με τον τρόπο του ρεαλιστής. Και γι'αυτό πλαταίνει περισσότερο το όνειρό του! Και συμφωνώντας με τους συγχρόνους του επικαλείται την μετεμψύχωση, μία μετεμψύχωση σε αναμονή! Έτσι στο τέλος τής Εκπαιδεύσεώς του γράφει: "Γιατί ένας άνθρωπος δέν θα μπορούσε να εμφανισθεί περισσότερες φορές σ'αυτόν τον κόσμο; Αυτή η υπόθεση μάς φαίνεται τόσο γελοία επειδή είναι η πιό αρχαία; Γιατί εγώ δέν θα επέστρεφα πάνω στην γή κάθε φορά που θα είμαι σε κατάσταση  να αποκτήσω νέες γνώσεις, νέες ικανότητες;".

          Ο Lessing, σαν τον Oetinger, αναμιγνύει τις κοσμολογικές πεποιθήσεις τής Ανατολής, προσαρμόζοντάς τες στους σκοπούς του, με την προοδευτική ιστορία τού Ιωακείμ τής Φλόρα!

Συνεχίζεται

Ν. Γ. ΑΥΓΕΛΗΣ - Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (4)

   Συνέχεια από Σάββατο 18 Μαρτίου 2023

3. Η δομή τού γίγνεσθαι.

Αν η άποψη του Παρμενίδη ότι η αρχή είναι μια δεν ευσταθή, το ίδιο δεν ευσταθεί και η αντίθετη άποψη ότι ο αριθμός των αρχών είναι άπειρος, γιατί στην προκείμενη περίπτωση η γνώση των αρχών είναι εντελώς αδύνατη (187 b 11). Οπωσδήποτε υπάρχουν περισσότερες από μιαν αρχές, όπως έδειξε ο Αριστοτέλης, αλλά ο αριθμός των αρχών αυτών είναι πεπερασμένος. Στο σημείο αυτό ο Αριστοτέλης συμφωνεί με τους προδρόμους του, οι οποίοι πήραν ως πρώτες αρχές τὰ ἐναντία: θερμό, ψυχρό κλπ. Πάντες δὴ τἀναντία ἀρχὰς ποιοῦσιν οἵ τε λέγοντες ὅτι ἓν τὸ πᾶν καὶ μὴ κινούμενον (καὶ γὰρ Παρμενίδης θερμὸν καὶ ψυχρὸν ἀρχὰς ποιεῖ, ταῦτα δὲ προσαγορεύει πῦρ καὶ γῆν) καὶ οἱ μανὸν καὶ πυκνόν, καὶ Δημόκριτος τὸ πλῆρες καὶ κενόν, ὧν τὸ μὲν ὡς ὂν τὸ δὲ ὡς οὐκ ὂν εἶναί φησιν· (188 a 19 έπ.). [Μετ: 5. Οπωσδήποτε όλοι οι φυσικοί φιλόσοφοι θεωρούν ως αρχές τα ενάντια, τόσο αυτοί που λένε ότι το παν είναι ένα και ακίνητο (μάλιστα ο Παρμενίδης θέτει ως αρχές το θερμό και το ψυχρό, προσαγορεύοντάς τες πυρ και γη), όσο και αυτοί που θεωρούν ως αρχές το αραιό και το πυκνό, αλλά και ο Δημόκριτος που έχει ως αρχές το πλήρες και το κενό λέγοντας ότι το ένα υπάρχει ως ον ενώ το άλλο ως μη-ον]. Αλλά ενώ σωστά θεώρησαν οι φιλόσοφοι αυτοί ως πρώτες αρχές τὰ ἐναντία, δεν μας εξήγησαν τη δομή του γίγνεσθαι, πως γίνεται το πέρασμα από τη μιαν αρχή στην άλλη. Πάντες γὰρ τὰ στοιχεῖα καὶ τὰς ὑπ᾿ αὐτῶν καλουμένας ἀρχάς, καίπερ ἄνευ λόγου τιθέντες, ὅμως τἀναντία λέγουσιν, ὥσπερ ὑπ᾿ αὐτῆς τῆς ἀληθείας ἀναγκασθέντες (188 b 27 έπ.). [Μετ.: Όλοι τους πράγματι εκλαμβάνουν ως στοιχεία και ως αρχές καθώς τις λέγουν τα ενάντια, αν και τα υιοθετούν χωρίς λογική  αιτιολογία, λες και τους ανάγκασε η ίδια η αλήθεια]. Για να γίνη το πέρασμα από τη μιαν αρχή στην άλλη, χρειάζεται ένας τρίτος όρος (189 a 35-b 10). Σωστά λοιπόν αποδέχονται, κατά τον Αριστοτέλη, οι πρώτοι φιλόσοφοι ένα βασικό στοιχείο (υποκείμενον), που, δυνάμει των εναντίων, παίρνει διάφορες μορφές (189 b 16-18). Επομένως έχομε τρεις αρχές : δυο εναντία και το υποκείμενο που περνάει από το ένα «εναντίον» στο άλλο. Αλλά πάλι μένει ακαθόριστη η φύση των εναντίων και του τρίτου στοιχείου που υπόκειται. Από δω και πέρα ο Αριστοτέλης αφήνει πίσω τους προδρόμους, καθώς προχωρεί σε μιαν ανάλυση της δομής του γίγνεσθαι στο 7ο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Φυσικής ακροάσεως.

Σκοπός του είναι να μας δώση την τυπική δομή του γίγνεσθαι εν γένει (189 b 30 επ.). Με δυο τρόπους, μας λέει, μπορούμε να συλλάβωμε το γίγνεσθαι : ως κάτι το απλό και ως κάτι το σύνθετο (189 b 32-34). Πάνω σ’ αυτό δίνει ένα απλό παράδειγμα : ἔστι γὰρ γίγνεσθαι ἄνθρωπον μουσικόν, ἔστι δὲ τὸ μὴ μουσικὸν γίγνεσθαι μουσικὸν ἢ τὸν μὴ μουσικὸν ἄνθρωπον ἄνθρωπον μουσικόν. ἁπλοῦν μὲν οὖν λέγω τὸ γιγνόμενον τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸ μὴ μουσικόν, καὶ ὃ γίγνεται ἁπλοῦν, τὸ μουσικόν· συγκείμενον δὲ καὶ ὃ γίγνεται καὶ τὸ γιγνόμενον, ὅταν τὸν μὴ μουσικὸν ἄνθρωπον φῶμεν γίγνεσθαι μουσικὸν ἄνθρωπον. τούτων δὲ τὸ μὲν οὐ μόνον λέγεται τόδε γίγνεσθαι ἀλλὰ καὶ ἐκ τοῦδε, οἷον ἐκ μὴ μουσικοῦ μουσικός, τὸ δ᾿ οὐ λέγεται ἐπὶ πάντων· Οὐ γὰρ ἐξ ἀνθρώπου ἐγένετο μουσικός, ἀλλ᾿ ἅνθρωπος ἐγένετο μουσικός. (189 b 34-190 a 5). [Μετ.: α) ένας άνθρωπος γίνεται μουσικός, β) αλλά επίσης το μη μουσικό γίνεται μουσικό, ή γ) ο μη μουσικός άνθρωπος γίνεται μουσικός άνθρωπος. Όταν, λοιπόν, μιλώ για «απλά» εννοώ αυτά που υφίστανται το γίγνεσθαι (τὸ γιγνόμενον) στις δύο πρώτες περιπτώσεις, τον άνθρωπο και το μη μουσικό, «απλό» επίσης είναι και το εξαγόμενο του γίγνεσθαι (ὃ γίγνεται), το μουσικό. Αντιθέτως, (στην τρίτη περίπτωση) με τον όρο «σύνθετα» εννοώ τόσο αυτό που υφίσταται το γίγνεσθαι όσο και το εξαγόμενο του γίγνεσθαι, όταν δηλ. πούμε ότι ο μη μου­σικός άνθρωπος γίνεται μουσικός άνθρωπος. Από τα παραπάνω, τώρα, για το ένα δεν λέγεται απλώς τι έγινε (τόδε γίγνεσθαι) αλλά και τι ήταν πριν (ἐκ τοῦδε), π.χ. από μη μουσικός έγινε μουσικός· για το δεύτερο, όμως, δεν λέγεται σε κάθε περίπτωση τόσο το τι έγινε όσο και το τι ήταν πριν· πράγματι διότι δεν λέμε ότι από άνθρωπος έγινε μουσικός, αλλά ο άνθρωπος έ­γινε μουσικός]. Όταν λέμε ότι ο άνθρωπος γίνεται μουσικός, και το γιγνόμενον εδώ και το ὃ γίγνεται είναι κάτι το απλό. Όταν λέμε όμως ότι ο μη μουσικός άνθρωπος γίνεται μουσικός, το γιγνόμενον στην προκείμενη περίπτωση και το ὃ γίγνεται είναι δυo πράγματα, επομένως κάτι το σύνθετο : μη μουσικός άνθρωπος - μουσικός άνθρωπος. Δεν λέμε μόνον o μη μουσικός άνθρωπος γίνεται μουσικός, αλλά και εκ του μη μου­σικού ανθρώπου γίνεται ο μουσικός, πράγμα πού δεν συμβαίνει σ’ όλες τις περιπτώσεις· πράγματι δεν λέμε ότι από άνθρωπος έγινε μουσικός, αλλά ο άνθρωπος έγινε μουσικός. Οὐ γὰρ ἐξ ἀνθρώπου ἐγένετο μουσικός, ἀλλ᾿ ἅνθρωπος ἐγένετο μουσικός (190 a 7-8). Αυτό σημαίνει ότι το γίγνεσθαι αναφέρεται τόσο στο γιγνόμενον όσο και στο ἐξ οὐ γίγνεται. Όταν λέμε ότι ο άνθρωπος γίνεται μουσικός, το γιγνόμενον (ο άνθρωπος) είναι κάτι που παραμένει στο γίγνεσθαι : ο άνθρωπος περνάει από μια κατάσταση απλώς (του μη μουσικού) σε μιαν άλλη (του μουσικού). Όταν όμως λέμε ότι ο μη μουσικός άνθρωπος γίνεται μουσικός, το γιγνόμενον στην περί­πτωση αυτή εξαφανίζεται στο γίγνεσθαι και στη θέση του εμφανίζεται κάτι άλλο : ο μουσικός (190 a 9-13). Φαίνεται λοιπόν ότι υπόκειται κάτι στο γίγνεσθαι που παραμένει (π.χ. ο άνθρωπος), ενώ, από την άλλη μεριά πάλι, ανήκει στο γίγνεσθαι κάτι που χάνεται (ο μη μουσικός). Το μὴ υπομένον είναι πάντα το εναντίον, ενώ το υπομένον δεν έχει τον χαρακτήρα του εναντίον (190 a 14 επ.). Από όλα αυτό προκύπτει ότι το γιγνόμενον έχει σύνθετη δομή (190 b 10 επ.).

Η πρώτη αρχή λοιπόν κατά τη γένεση των φύσει όντων είναι το υπο­κείμενον. Η δεύτερη αρχή είναι το εναντίον που ο Αριστοτέλης ονομάζει αντικείμενον. Το «εναντίον» ως αρχή του γίγνεσθαι παρουσιάζεται με δυο τρόπους : ως «παρουσία» και ως «απουσία». Την αρχή ακριβώς αυτή ο Αριστοτέλης ονομάζει μορφή (190 b 20). Η μορφή με την παρουσία και απουσία της κάνει δυνατή τη μεταβολή. Καὶ δῆλόν ἐστιν ὅτι δεῖ ὑποκεῖσθαί τι τοῖς ἐναντίοις καὶ τἀναντία δύο εἶναι. Τρόπον δε τινα ἄλλον οὐκ ἀναγκαῖον· ἱκανὸν γὰρ ἔσται τὸ ἕτερον τῶν ἐναντίων ποιεῖν τῇ ἀπουσίᾳ καὶ παρουσίᾳ τὴν μεταβολήν  (191 a 5-7). [Μετ.: Και είναι φανερό ότι κά­τι πρέπει να υπόκειται (χρειάζεται ένα υποκείμενο) των εναντίων και ότι τα ενάντια είναι δύο. Αλλά με ένα άλλο τρόπο αυτό δεν είναι αναγκαίο· διότι επαρκεί και το ένα από τα ενάντια, μέσω της απουσίας ή της παρουσίας, να ποιήσει (επιτελέσει) τη μεταβολή].

Για την πρώτη αρχή, το «υποκείμενο», το πρόβλημα που ανακύπτει είναι ότι υπάρχουν πολλά υποκείμενα (ο χαλκός, το ξύλο κλπ.). Τί δίνει άραγε την ενότητα σ’ αυτή την αρχή; Η απάντηση του Αριστο­τέλη : ἡ δὲ ὑποκειμένη φύσις ἐπιστητὴ κατ᾿ ἀναλογίαν. ὡς γὰρ πρὸς ἀνδριάντα χαλκὸς ἢ πρὸς κλίνην ξύλον ἢ πρὸς τῶν ἄλλων τι τῶν ἐχόντων μορφὴν [ἡ ὕλη καὶ] τὸ ἄμορφον ἔχει πρὶν λαβεῖν τὴν μορφήν, οὕτως αὕτη πρὸς οὐσίαν ἔχει καὶ τὸ τόδε τι καὶ τὸ ὄν (191 a 7 έπ.). [Μετ.: Η υποκείμενη φύση (δηλ. η ύλη), μπορεί να γίνει γνωστή κατ’ αναλογίαν. Διότι την ίδια σχέση που έχει ο χαλκός με τον ανδριάντα, ή το ξύλο με το κρεβάτι, ή οτιδήποτε το άμορφο (πριν πάρει μορφή) με οποιοδήποτε άλλο που έχει μορφή, την ίδια σχέση έχει η ύλη με την ουσία και προς το εκάστοτε βασικό χαρακτηριστικό του όντος (τὸ τόδε τι) που φανερώνει την ουσία του και προς το ον]. Ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί εδώ τη λέξη ύλη με τη σημασία του υποκειμένου στη σχέση του προς τη μορφή. Η ύλη έξω από τη σχέση της προς τη μορφή δεν έχει κανένα νόημα. Ύλη είναι ό,τι παίρνει αυτή εδώ ή εκείνη τη μορφή. Ό Αριστοτέλης χρησιμοποιεί την έννοια της αναλογίας για να διασφαλίση την ενότητα της πρώτης αρχής : του υποκειμένου. Άλλα ένα πρόβλημα μένει εδώ ανοιχτό : το όντως όν είναι το «υποκείμενο» ή το «είδος»;  Πότερον δὲ οὐσία τὸ εἶδος ἢ τὸ ὑποκείμενον, οὔπω δῆλον. (191 a 19-20). [Μετ: Όσον αφορά για το ποιο είναι ουσία, το είδος (η μορφή) άραγε ή το υποκείμενον (αυτό που υπόκειται), αυτό είναι ακόμη σκοτεινό[iii]] 

Η απάντηση του Αριστοτέλη στο πρόβλημα αυτό λύνει ταυτόχρονα και την απορία των πρώτων φιλοσόφων (191 a 23 επ.). Η απορία των πρώ­των φιλοσόφων είναι η έξης : Ό,τι γίνεται προέρχεται από το ον ή το μη ον. Αλλά αυτό είναι αδύνατο, γιατί ούτε το ον γίνεται, αφού πριν υπήρχε, ούτε μπορεί να γίνη από το μη ον, γιατί χρειάζεται κάτι ως υποκείμενο. Αντίθετα, ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι μπορεί να γίνη κάτι τόσο από το ον όσο και από το μη ον. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι το ον προ­έρχεται από το μη ον όπως και το ον από το ον (191 a 34-35). Από το μη ον καθ’ εαυτό και ο Αριστοτέλης συμφωνεί πως δεν γίνεται τίποτε (191 a 13 έπ.). Γένεση έχομε, κατά τον Αριστοτέλη, του όντος από το μη ον, αλλά θεωρημένο ως στέρηση. Η στέρηση δεν είναι το μη ον εν γένει, αλλά μη ον με τη σημασία της απουσίας μιας ορισμένης μορφής από ένα υπο­κείμενο. Το ίδιο συμβαίνει και με την άποψη ότι το ον γίνεται από το ον (191 b 17-20). Από ένα σπόρο π.χ. γίνεται το φυτό, από το ένα ον, με άλλα λόγια, γίνεται ένα άλλο ον, μόνον που το γιγνόμενον δεν είναι ακόμη το ον που θα γίνη, δηλαδή το φυτό.

Το πρόβλημα που προκύπτει εδώ σχετικά με την πρώτη αρχή, το υπο­κείμενο, είναι το εξής: πως μπορεί να είναι αρχή, όταν γίνεται και φθείρεται : Το υποκείμενο φθείρεται από μιαν άποψη, από μιαν άλλη όμως δεν φθείρεται (192 a 25 έπ.). Γίνεται όταν παίρνη μια μορφή και φθείρεται όταν χάση μιαν ορισμένη μορφή. Αν λοιπόν αφήσωμε κατά μέρος τη μορφή, το υποκείμενο είναι αυτό που μπορεί ως κατάλληλο να πάρη διάφορες μορφές. Είναι η πρώτη ύλη που δεν φθείρεται ούτε γίνεται, γιατί και η φθορά που πάει ως το μηδέν είναι αδύνατη. Η άλλη τώρα αρχή, το είδος, που δεν μεταβάλλεται, όπως το υποκείμενο, έχει ως «εναντίον» τη στέρηση, γι’ αυτό και μπορεί να είναι «παρουσία» ή «απουσία». Η μορφή όμως ως στέρηση δεν είναι κάτι που μας δίνεται, όπως το υποκείμενο, μέσα στην περιοχή της φύσης· μάλλον υπερβαίνει τη φύση. Γι’ αυτό και προβάλλει εδώ το ερώτημα : ποιό είναι το αντικείμενο της φυσικής επιστήμης, η ύλη ή το είδος; Στο σημείο αυτό ανοίγονται δυο δρόμοι για τον φιλοσοφικό στοχασμό : αν θεώρηση ως ουσία της φύσης το υποκείμενο, τότε γεννιέται ο φιλοσοφικός Υλισμός. Αν πάλι πάρη ως ουσία της φύσης το είδος, τότε γεννιέται η Ιδεοκρατία[6]. Το ερώτημα αυτό θα μας απασχολήση αμέσως παρακάτω.

Σημειώσεις

---

[iii] Σχόλιο: Ο Φιλόπονος θυμίζει ότι το ζήτημα αυτό συζητείται στα Μετά τα Φυσικά (βιβλίο Ζ) και συνοψίζει όσα λέγονται εκεί, σύμφωνα με τα οποία κατά ένα τρόπο η ύλη προσεγγίζει μάλλον την ουσία, κατά έναν άλλο τρόπο το είδος είναι πλησιέστερο προς την ουσία (Φυσικά Βιβλία Α’ – Β’, Εκδόσεις Ζήτρος).

[6] Βλ. Volkmann-Schluck 44.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (26)

 Συνέχεια από: Κυριακή 26 Μαρτίου 2023

Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική Χριστολογία

Του Xavier Tilliette.
                                                SCIENTIA CHRISTI

Ο Ιησούς είναι Άνθρωπος-Θεός ολόκληρος, χωρίς διαφυγή, σταθερά, είναι τελείως προσδιορισμένος στον εαυτό Του στην μοναδικότητα τού προσώπου Του. Αυτό ωθεί στην εξάλειψη της κένωσης, κάθε αδυναμίας, κάθε απογοητεύσεως, στήν ελαχιστοποίηση τών πόνων τού πάθους, τής αγωνίας, τής ταπείνωσης του Σταυρού.  Αντιθέτως, επειδή περιορίζεται σε έναν "υπολογισμό εντελώς ανθρώπινο της ζωής Του Χριστού", ο Σλαϊερμάχερ προσεγγίζει ένα άδειασμα ακόμη χειρότερο: η ωρίμανση αποκλειστικά ανθρώπινη τοΎ μωρού συνεπιφέρει μία τρομακτική σιωπή γύρω απο την θεότητα. Η υποστατική ένωση υπόκειται σε μία διακύμανση, σε μία πρόοδο. Δέν υπάρχει προϋπαρξη ούτε συνείδηση προϋπάρξεως. Μ'αυτό η θεότης και η ανθρωπότης προοδεύουν ταυτόχρονα και σε αρμονία. Το γίγνεσθαι ακολουθεί τον ήρεμο δρόμο του, χωρίς τραντάγματα ενώ η Θεότης διαπερνά όλο και περισσότερο την συνείδηση και διεισδύει η υιϊκή εγκατάλειψη. Ο Γκουαρντίνι εχθρικός στην ιδέα μίας ανάπτυξης των Θείων αρετών, ξεπερνά την δυσκολία καθιστώντας την ανθρωπο-θεϊκή πληρότητα ομογενή σε κάθε ηλικία της ζωής. Για τον Σλαϊερμάχερ η Θεία αύξηση και ανάπτυξη είναι σύμφωνη με την ανθρώπινη ικανότητα. Και ο περιορισμός των θαυματουργικών δυνάμεων, των θαυμάτων έχει αυτή την σημασία. Αντιθέτως το αίσθημα της ολοκληρωτικής εξαρτήσεως-συνειδήσεως του Θεού είναι μία αντικειμενική γενική-επιτυγχάνει το μέγιστο της ζωτικότητος. Εάν ο Χριστός δέν ήταν ολοκληρωτικώς βυθισμένος στην αγαπητική και ιεραποστολική του συνείδηση, εάν είχε στην κυριότητά του ένα παρελθόν και ένα απόλυτο μέλλον, η ανθρωπότητα Του θα χανόταν. Αυτό που διακρίνει αυτή την συνείδηση η οποία του δωρίσθηκε με θαυμαστό τρόπο είναι ότι αυτή εμπεριέχει την ανθρωπότητα, μία ειδική και ιδιαίτερη συνείδηση. Λόγω αυτής Αυτός είναι το Αρχέτυπο και ξαναβρίσκουμε μπροστά μας το εγκώμιο του Χριστού στον διάλογο του Εδουάρδου στην "Γιορτή των Χριστουγέννων".

          Η πίστη του Σλαϊερμάχερ είναι ξένη οπωσδήποτε για τον Στράους και για τον Μοντερνισμό. Οι ανεπάρκειες της δικής του αναπαραστάσεως του Χριστού δέν είναι ελλείψεις της πίστης του, η οποία είναι τίμια και πνευματική αν όχι ακόμη και δογματική. Οφείλονται στην ανεπάρκεια τής Θεολογίας του, η οποία είναι πάντα πολύ εύκαμπτη, πολύ συγκαταβατική. Ο Σλαϊερμάχερ έκανε μία μεγάλη προσπάθεια για να προβάλλει στην αιωνιότητα την φιγούρα του Χριστού, αλλά η σκιά άλλων Χριστών, άλλων Μοντέλλων, τους οποίους επικαλείται στον πέμπτο του Λόγο, δέν εξορκίστηκε. Και έτσι αυτός, ο "μεταθανάτιος" εχθρός τού Στράους, δέν ξεχωρίζει απο τους παρτιτζιάνους των ιδεών και την αμφιβολία τους: Το αρχέτυπο πρέπει να γεννήσει ένα και μοναδικό πρότυπο, μπορεί να εξαπλωθεί σ'ένα μόνον άτομο; Γιατί δέν συνεχίζει να παράγει εικόνες, ανανεωμένα εκμαγεία τής απλησίαστης και ατέρμονης τελειότητός του; Το πρόβλημα, τοποθετημένο αρκετά άγαρμπα απο τον Κάντ, δέν έχει τον χαρακτήρα του επείγοντος για τον Σλαϊερμάχερ, ούτε την αμηχανία που έχει για τους απογόνους τού Χέγκελ, καθώς ο Σλαϊερμάχερ στοχάζεται στο εσωτερικό τής Εκκλησίας, αναγγέλει την πίστη τής ζωντανής Εκκλησίας. Ο ίδιος ο Χέγκελ και σε κάποιο μέτρο και ο Φίχτε, είναι λιγότερο ανήσυχοι απο τους διαδόχους τους για τον καθορισμό τής ταυτότητος τού αρχετύπου και του παραείγματος, του προτύπου, καθότι διαθέτουν την μαρτυρία της ιστορίας και την επικύρωση τής απολύτου γνώσεως. Όλες οι γραμμές τής ιστορικής και τής στοχαστικής νοηματοδοτήσεως, όλη η εσωτερίκευση και όλη η προετοιμασία, συγκεντρώνονται προς το πραγματικό πύρ των καταγωγών του Χριστιανισμού, τον διαχωρισμό και την οριοθέτηση του κόσμου-στην θέση του λανθάνοντος μοντέλλου και του εικονικού πυρός, που συνεχώς μετακινείτο, του Στράους. Το γεγονός του Χριστού αποκαλύπτει και εγκαθιστά για τον Χέγκελ, τον νόμο της ιστορίας. Όπως επίσης μ'αυτή την σημασία, ο Χριστός είναι, σύμφωνα με την έκφραση του Novalis, το κλειδί του κόσμου. Η συγκεκριμένη δυσκολία της ζωής του Χριστού του Σλαϊερμάχερ κατάγεται απο τους σκληρούς ερμηνευτικούς του κανόνες. Απαραβίαστος στην επικαιρότητα της υιϊκής του συνειδήσεως, ο Χριστός διάγει μία δεσποτική ανθρώπινη ύπαρξη η οποία δέν προσβάλλεται απο καμμία αδυναμία και δέν συσκοτίζεται απο καμμία έκλειψη. Είναι ανοσοποιημένος απο την εσωτερική του ζωή. Η ιερωσύνη του εμπνέει θαυμασμό. Αλλά αυτός ο Χριστός ο τόσο ανθρώπινος δέν είναι ο πάσχων δούλος. Πάπυροι ολόκληροι χριστιανικού δόγματος καθίστανται άχρηστοι.

          Γι'άλλη μια φορά, εάν είναι δύσκολο να χωρέσει σε ένα Άτομο, ακόμη και αν είναι ύψιστο, η γενναιοδωρία της ιδέας, δέν είναι λιγότερο τολμηρό να μετρήσουμε πάνω στον πραγματικό Χριστό τον ιδανικό Χριστό όπως προσπάθησε ο Σλαϊερμάχερ, ρίχνοντας μία γέφυρα ανάμεσα στην υπερβατική Χριστολογία και την ιστορική θετική Χριστολογία. Η μεγάλη του προσφορά παραμένει το γεγονός ότι φύτεψε το Αρχέτυπο στην συνείδηση του Ιησού του Ιωάννη. Αλλά η ανάπτυξη των κενωτικών Θεολογιών του XIX αιώνος και των αρχών του ΧΧ θέτει σε αμφιβολία το θέμα της ανθρώπινης συνειδήσεως του Ιησού. Οριακά "η πίστη του κόσμου" και πάνω απ'όλα η πίστη των Χριστιανών δέν θα ήταν πλέον αλληλέγγυες με την βεβαιόητα της θεϊκότητος Του που έχει αυτός ο άνθρωπος που ονομάζεται Χριστός. Η σύγχυση μέχρι την εξαφάνιση της Θεότητος θα ήταν τέτοια στην συνείδηση του φορέως ώστε η ανθρωπο-Θεία υποκειμενικότης θα μεταφερόταν αλλού ή θα έμπαινε προσωρινά σε παρένθεση. Θα είχαμε την ανατροπή του απολύτου παραδόξου του δόλιου Θεού: δέν θα είχαμε πλέον την ακαταμάχητη ανωνυμία του Θείου υποκειμένου, αδιαπέραστου στον καθένα, αλλά την ανίκητη άγνοια του Θείου υποκειμένου που είναι γνωστό σε όλους.

          Πάνω σε τόσο αδύναμες βάσεις υψώνονται και οι ψευδαισθήσεις και οι ουτοπίες όπως η θλιβερή περιπέτεια την οποία μας διηγήθηκε ο Gershom Scholem του αποστάτη και αμαρτωλού Μεσσία Sabbatai Zevi, ενός φωτισμένου. Άλλο πράγμα είναι η Εβραϊκή ιδέα, πολύ μυστηριώδης, πολύ κενωτική, του "σωστού ανώνυμου" ή του πρώτου Μεσσία υιού του Ιωσήφ, η οποία είναι ίσως ένα ίχνος μίας σβυσμένης Χριστιανικής ευσέβειας.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.

ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ(52).

 Συνέχεια από:Κυριακή 26 Μαρτίου 2023

ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ.

τού Enrico Berti.       

Περί τής διαλεκτικής στόν Κάντ (συνέχεια).

  Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ

Άλλα παραδείγματα πραγματικής αντιθέσεως ειναι εκείνα τής πίστεως και τού χρέους (τής πίστωσης και τής εξόφλησης), τού θετικού αριθμού και του αρνητικού, τού ταξειδιού πρός Δυσμάς και πρός Ανατολάς κ.τ.λ. Εκείνο που ο Κάντ φλέγεται να φανερώσει είναι ότι και οι δύο όροι τής πραγματικής αντιθέσεως είναι θετικές πραγματικότητες, παρότι συμφέρει να τις ονομάσουμε την μία θετική και την άλλη αρνητική, και ότι η συμπαρουσία τους στο ίδιο αντικείμενο δέν προξενεί μία αντιφαση, αλλά μία πραγματική κατάσταση ισορροπίας στην περίπτωση που οι όροι είναι ίσοι ή τής διαφοράς, στην περίπτωση που είναι άνισοι. Δείχνει πολύ συχνά αυτή την αντίθεση με την έκφραση "σχέση τών αντιθέτων", κάτι που μπορεί να μας οδηγήσει στην αντίθεση την οποία είχε ορίσει ο Αριστοτέλης, τής εναντιότητος. Στην πραγματικότητα η πραγματική αντίθεση για την οποία κάνει λόγο ο Κάντ είναι διαφορετική απο τη εναντιότητα για την οποία ομιλούσε ο Αριστοτέλης: Παρότι δηλαδή ο Κάντ την εκφράζει σαν αντίθεση ανάμεσα σε κατηγορήματα, στην πραγματικότητα είναι η αντίθεση ανάμεσα σε μεγέθη, μάλιστα δέ ανάμεσα σε δυνάμεις δηλαδή όπως και ο ίδιος βεβαιώνει στην συνέχεια, ανάμεσα σε αιτίες, των οποίων τα αποτελέσματα είναι αντίθετα! Η αποστροφή η πραγματική λαμβάνει θέση μόνον όταν ανάμεσα σε δύο πράγματα, καθότι θετικές αιτίες, η μία εκμηδενίζει την συνέπεια της άλλης. Εάν μία κινητήριος δύναμις είναι μία απο τις θετικές αιτίες θα υπάρξει πραγματική αντίθεση όταν, στην ένωση με μία άλλη κινητήριο δύναμη, αυτές εκμηδενίζουν αμοιβαίως τα αποτελέσματα τους" (Προκριτικά κείμενα σ.255). Οι δυνάμεις στις οποίες σκέπτεται εδώ ο Κάντ, είναι οι δυνάμεις τής έλξης και τής άπωσης τού Νεύτωνος" Δέν πρόκειται λοιπόν για αληθινά αντίθετα κατηγορήματα των οποίων η ταυτόχρονη παρουσία στο ίδιο υποκείμενο και κάτω απο την ίδια όψη, ακόμη και όταν δέν είναι αντιφατικά, αλλά μόνον αντίθετα (για παράδειγμα λευκό και μαύρο), θα έδινε εξίσου μία αντίφαση (ένα πράγμα δέν μπορεί να είναι ταυτοχρόνως και κάτω απο την ιδια οπτική γωνία λευκό και μαύρο). Πρόκειται όμως, όπως επαναλαμβάνει συχνά ο Κάντ, για αντίθετες πραγματικότητες, εξίσου θετικές, των οποίων η αντίθεση ειναι μόνον στο σημείο και όχι στο γεγονός ότι η μία είναι η άρνηση της άλλης!

          Γι'αυτό αυτές τόσο απο την πλευρά των μαθηματικών όσο και τής φυσικής, καταλήγουν να προστεθούν (με την σημασία τής άλγεβρας, δηλαδή ακόμη και αποσυρόμενες οι μέν απο τις δέ). Ίσως η ομοιότης με την αντίθεση ανάμεσα σε ενάντια για τα οποία μιλά ο Αριστοτέλης βρίσκεται στο γεγονός ότι το αποτέλεσμα τής πρόσθεσης (ή της διαφοράς) ανάμεσα στις δύο αντίθετες δυνάμεις είναι ανάλογο με εκείνο που ο Αριστοτέλης υπολόγιζε σαν τον ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στα ενάντια (κάτι που είναι αδύνατον ανάμεσα στα αντιφατικά) όπου όμως όλος ο δυναμικός χαρακτήρας, δηλαδή τής διαφωνίας, τής εντάσεως, η οποία ειναι παρούσα στην διάκριση τού Κάντ, απουσιάζει. Σε κάθε περίπτωση ο λόγος ο οποίος ωθεί τον Κάντ να εισάγει αυτή την διάκριση είναι η απόδειξη ότι η μηχανική τού Νεύτωνος, παρότι μιλά για δυνάμεις αντίθετες μεταξύ τους, δέν δέχεται την ύπαρξη αληθινών πραγματικών αντιφάσεων στην πραγματικότητα, όπως τον κατηγορούσαν οι αντίπαλοί του!

          Μία διαφορετική χρήση τής ίδιας διακρίσεως κάνει ο Κάντ και εναντίον τού Λάϊμπνιτς, ή καλύτερα εναντίον τών οπαδών του, τους λεγόμενους υποστηρικτές τής "Λαϊμπνιτσιο-Γουλφιανής" μεταφυσικής. Στο κείμενο "Το μοναδικό δυνατό επιχείρημα για την απόδειξη τής υπάρξεως τού Θεού", σύγχρονο τής "προσπάθειας εισαγωγής στην φιλοσοφία τής έννοιας των αρνητικών ποσοτήτων" όπου συναντήσαμε επίσης την διατύπωση τής α.τ.μ.α. με αναφορά στον χρόνο, ο Κάντ αντιμάχεται όσους αποδίδουν στον Θεό, σαν κατηγορήματά του, όλες τις πραγματικότητες, χωρίς διάκριση και δέν κατανοούν ότι μερικές εξ'αυτών δέν μπορούν ποτέ να λάβουν χώρα, η μία δίπλα στην άλλη, σαν καθορισμοί ενός μοναδικού υποκειμένου, όπως για παράδειγμα το αδιαπέραστο, η έκταση, δέν μπορούν να είναι ιδιότητες αυτού που διαθέτει διάνοια και θέληση! "Μία λανθασμένη σκέψη-παρατηρεί ο Κάντ-δικαίωσε φαινομενικώς αυτή την ιδέα: λέγεται, πραγματικότης και πραγματικότης, δέν αντιφάσκουν ποτέ η μία με την άλλη, καθώς και οι δύο είναι αληθινές επιβεβαιώσεις και γι'αυτό ούτε αυτές αντιτίθενται η μία στην άλλη σε ένα υποκείμενο".

          Τώρα παρότι δέχομαι ότι εδώ δέν υπάρχει λογική αντίφαση, παρόλα αυτά δέν αφαιρείται η πραγματική αποστροφή. Αυτή λαμβάνει θέση, όταν κάτι, καθότι αρχή, εκμηδενίζει την συνέπεια κάποιου άλλου με μία πραγματική αντιπαράθεση" (Γραπτά προκριτικής περιόδου. σ. 27-128). Το παράδειγμα μιας πραγματικής αντιθέσεως το οποίο παρουσιάζει ο Κάντ είναι εκείνο των δύο  κινητηρίων δυνάμεων, ίσως εντάσεως και αντιθέτου σημασίας ή κατεύθυνσης ταυτόχρονης παρουσίας στο ίδιο σώμα, τών οποίων το αποτέλεσμα είναι η ανάπαυση! Αυτή η τελευταία ειναι εφικτή, μάλιστα δέ πραγματική, ενώ η λογική αντίφαση είναι αδύνατη! Στον Θεό όμως δέν μπορεί να υπάρχει ούτε μία πραγματική αποστροφή, διότι αυτή φέρει πάντοτε απώλεια, έλλειψη, εναντίωση, κάτι που αντιφάσκει στην τελειότητά του!

          Αυτή η ίδια επιχειρηματολογία επαναλαμβάνεται στην Κριτική τού καθαρού λόγου σε σχέση με την λεγόμενη "αμφιβολία τών εννοιών τού στοχασμού", δηλαδή της ανταλλαγής τής εμπειρικής χρήσης τής νοήσεως με την υπερβατική της χρήση! Σ'αυτή την ανταλλαγή κατέφυγε ο Λάϊμπνιτς, ο οποίος είχε πιστέψει ότι οι ίδιες σχέσεις οι οποίες ενυπάρχουν ανάμεσα στις έννοιες στην νόηση, ενυπάρχουν ακόμη και στις φαινομενικές πραγματικότητες στις οποίες αυτές οι έννοιες αναφέρονται! Και απο εδώ έρχεται η διάσημη αρχή τής ταυτότητος τών διακεκριμένων (τών δυσδιάκριτων), η οποία ισχύει για τις έννοιες, αλλά όχι για τα πράγματα τα οποία αναπαριστώνται απο αυτές! Και η βεβαιότης ότι, εάν οι έννοιες δέν αντιτίθενται μεταξύ τους, δέν αντιτίθενται μεταξύ τους ούτε οι πραγματικότητες οι οποίες αναπαριστώνται απο αυτές! "Όταν οι πραγματικότητες-δηλώνει ο Κάντ-αναπαριστώνται μόνον απο την καθαρή νόηση (realitas nooumenon), δέν είναι δυνατον να σκεφθούμε ανάμεσα στα πράγματα καμμία αντίθεση δηλαδή καμμία σχέση τέτοια ώστε απο τις πραγματικότητες οι οποίες συνενώνονται με το υποκείμενο καθεμιά τους να εξαφανίζει το αποτέλεσμα της άλλης, ώστε να έχουμε 3-3=0. Αντιθέτως, το φαινομενικό πραγματικό (realitas Phaenomenon) μπορεί χωρίς αμφιβολία να συμπεριλάβει αντιθέσεις οι οποίες ενωμένες στο ίδιο υποκείμενο, να μπορεί μία πραγματικότης να εκμηδενίζει εντελώς ή μερικώς το αποτέλεσμα της άλλης, σαν δύο δυνάμεις οι οποίες ενεργούν στην ίδια ευθεία γραμμή, καθότι τραβούν ή σπρώχνουν το ίδιο σημείο σε αντίθετη κατεύθυνση" (σ. 269-270). Είναι ακριβώς το ίδιο δόγμα το οποίο εξέφρασε στο "Μοναδικό δυνατό επιχείρημα....", με την προσθήκη τής διαφοράς ανάμεσα σε νοούμενο και φαινόμενο.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.

(3) Ο Χριστός των φιλοσόφων και το πρόβλημα της φιλοσοφικής Χριστολογίας - Xavier Tilliette

Συνέχεια από:

Ο Χριστός των φιλοσόφων και το πρόβλημα της φιλοσοφικής Χριστολογίας

Le Christ des philosophes et le problème d’une christologie philosophique (Ρώμη, 1975)

Xavier Tilliette

Μια πρωτότυπη προσπάθεια να προσεγγιστεί ο Χριστός των Ευαγγελίων μέσω της φιλοσοφικής κριτικής είναι το έργο του George Santayana, «Η ιδέα του Χριστού στα Ευαγγέλια ή ο Θεός στον άνθρωπο»25. Η πρωτοτυπία συνίσταται στο να καταστεί ο Χριστός των Ευαγγελίων (ιδίως ο Συνοπτικός Χριστός) ένα είδος υπερβατικής αφαίρεσης, με κοινό νήμα την ιδέα του "Θεού στον άνθρωπο". Ο Σανταγιάνα δεν πιστεύει στη θεότητα του Ιησού26, ούτε ενδιαφέρεται για την ανέφικτη ιστορική του πραγματικότητα. Αντιμετωπίζει τον Χριστό των Ευαγγελίων ως ένα θαυμάσιο λογοτεχνικό και ποιητικό δημιούργημα. Ωστόσο, ο Χριστός που ξαναγράφει, με τη σχέση του με τον Πατέρα, τη διπλή του συνείδηση, τα θαύματά του, ακόμη και την απελπισμένη αγωνία του, μοιάζει πολύ με τον Χριστό της πιστής ευσέβειας. Είναι επομένως ένα ντεκόρ. Παρ' όλα αυτά, είναι μια αιώνια ουσία, της οποίας η "μόνιμη μαγεία" ασκείται ακόμη και σε εκείνους που δεν πιστεύουν. Η φανταστική αναπαράσταση του Ευαγγελίου, καρπός έντονου διαλογισμού και πνευματικής ωρίμανσης, είναι ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα. Ο Σανταγιάνα δεν θεωρεί σκόπιμο να "φορτωθεί ένα άχρηστο ιστορικό παράδοξο" αρνούμενος την ύπαρξη του Ιησού27, και παραδέχεται μια αλληλεπίδραση (υπερβολικά αναποφάσιστη, κατά τη γνώμη μας) του ιστορικού προσώπου και της ιδέας. Αλλά εκεί που οι ιστορικοί κριτικοί σκοντάφτουν, ο φιλοσοφικός κριτικός δεν αισθάνεται αμηχανία: βλέπει πιο καθαρά από τον ευαγγελιστή και τον ιστορικό. Μπορεί να αντιμετωπίσει την ιδέα του Χριστού ως σύμβολο, ως ιδανικό, του οποίου ο Χριστός των Ευαγγελίων είναι το παράδειγμα και το τέλειο παράδειγμα, πέρα από την πραγματικότητά του. Διότι «η πνευματική αξία της ιδέας του Χριστού δεν εξαρτάται από την πραγμάτωσή της, αλλά από το βάθος της απόλυτης κλίσης κάθε ανθρώπου. Ο Εωσφόρος θα μπορούσε να παραδεχτεί την ύπαρξη ενός θεϊκού Χριστού, αλλά να περιφρονήσει να τον μιμηθεί, και ένας φιλόσοφος χωρίς ψευδαισθήσεις θα φιλοδοξούσε να τον μιμηθεί χωρίς να πιστεύει στην ύπαρξή του»28.

Το δοκίμιο του Σανταγιάνα, συγκινητικό από πολλές απόψεις, επιδεικνύει το κύρος της φιλοσοφικής Χριστολογίας. Ο ιστορικός Ιησούς είναι απρόσιτος, εκτός επαφής. Στη θέση του υψώνεται ο Χριστός των Ευαγγελίων, μια θαυμάσια ενόραση που ο Σπινόζα απέτυχε να αναζητήσει στη θέση του: ο Υιός του Θεού, ο αιώνιος Λόγος, ενυπάρχων σε έναν άνθρωπο29. Ή μάλλον, παρά την επιτυχία της ευαγγελικής μυθοπλασίας, ο τόπος πραγμάτωσης αυτού του θαυμαστού σημαινόμενου είναι η ανθρώπινη νοημοσύνη, ιδιαίτερα η νοημοσύνη του φιλοσόφου, ο οποίος αναγνωρίζει και πάλι τη μυστική του συγγένεια με την ιδέα του Χριστού.

Η γοητεία της Ιδέας δεν σπάει, ακόμη και όταν ο συμβολισμός του Χριστού συνδέεται με το κτύπημα και όχι με το ιδανικό της λογικής. Αυτό συμβαίνει με τη "θεολογική ποιητική" του Peter Kemp, ενός νεαρού Δανού μαθητή του Paul Ricoeur30 . Στον Συμβολισμό του Κακού, ο Ricoeur έχει μόλις σκιαγραφήσει τη χριστολογία του ως το αντιθετικό όριο μιας παντοκρατορικής διαλεκτικής και ενός προμηθεϊκού ανθρωπισμού. Η Χριστολογία είναι η εναλλακτική λύση στο τραγικό και ταυτόχρονα ο ορίζοντας των εικόνων και των συμβόλων που παραγγέλνει μια ερμηνευτική φιλοσοφία31. Σύμφωνα με τον Kemp, ο οποίος αναμφίβολα υπερβαίνει την πρόθεση του Ricoeur, δεν είναι απαραίτητο να αφήσουμε τα σημεία, αρκεί να "πιστέψουμε στην εικόνα"32. Η αρχή ή το σύμβολο του Χριστού ακτινοβολεί σε ένα ποίημα που είναι για τον χριστιανό η καλή είδηση. Αυτό το μεγαλειώδες ποίημα παραμένει, τρόπον τινά, κάτω από τον ιστορικό Ιησού, ο οποίος είναι το αντικείμενο της διαμάχης. Η πίστη προφέρεται πάνω στο ποίημα του Χριστού· η χριστιανική δέσμευση πρέπει να σκεφτεί με όρους φιλοσοφίας της γλώσσας και όχι με προσωποπαγές ύφος33. Οι εκτροπές μέσω του συμβόλου δεν αποφεύγονται.

Αλλά ο Λόγος έγινε σάρκα, και όχι μόνο η γλώσσα, το κείμενο ή η γραφή, που είναι όργανα μαρτυρίας. Η κλίση της φιλοσοφικής χριστολογίας, ακόμη και αν ο στόχος της είναι η πίστη, είναι να αμβλύνει, ακόμη και να εξαφανίσει, την πραγματικότητα της Ενσάρκωσης και να πνίξει το σημαίνον στα σημαινόμενα (ή, από γλωσσολογική άποψη, το σημαινόμενο στα σημαινόμενα). Ο ιδεαλισμός και η νόηση δεν φαίνεται να είναι σε θέση να σεβαστούν την απότομη περίπτωση του ιστορικού Απόλυτου. Οι φιλοσοφίες ρεαλιστικής πρόθεσης προστατεύονται καλύτερα. Ο "παγχριστιανισμός" του Maurice Blondel θεμελιώνει μια φιλοσοφική χριστολογία, δίνοντας έμφαση στη χριστολογία34. Ο Χριστός της πίστης και της πνευματικής ζωής μονοπωλεί όχι μόνο την ευσέβεια, αλλά και τη σκέψη του νεαρού Blondel. Είναι ο Χριστός σε όλο του το εύρος ή σε όλες του τις "καταστάσεις", Δημιουργός και πλάσμα, Υιός του Θεού και τέλειος άνθρωπος, προϋπάρχων, ενσαρκωμένος, ταπεινωμένος και σταυρωμένος, αναστημένος και ένδοξος, ευχαριστιακός Χριστός, Χριστός της προσωπικής συνάντησης, της κατάνυξης και του μυστικισμού. Καμία από τις "όψεις" του Χριστού δεν είναι περιττή για να συλλάβει την πληρότητα Εκείνου στον οποίο όλα έχουν την τροφή τους... Ο Blondel ξεκινάει από τη λαιμπνιτσιανή ιδέα του Vinculum substantiate, παρμένη από τη μεταφυσική του αναγωγή35. Ο Χριστός είναι ο οντολογικός σύνδεσμος των σωμάτων, των ψυχών και των πνευμάτων, ο παγκόσμιος Μεσίτης. Ο Blondel σκιαγραφεί μια σύνθετη θεωρία στην οποία όλα τα πράγματα αναφέρονται στον Χριστό, διαπερνώνται από αυτόν. Η Ενσάρκωση (και στη συνέχεια η Θεία Ευχαριστία, που είναι η ακραία παθητική προέκτασή της), ερμηνευόμενη με μέγιστο ρεαλισμό - ενάντια στον λανθάνοντα δοκητισμό των γνωστικών - είναι το αποτέλεσμα και η εκδήλωση μιας οντολογικής αλήθειας: οι αντιλήψεις μας λαμβάνουν την αντικειμενικότητά τους από την όραση του Χριστού για τα πράγματα (χωρίς να εφευρίσκουμε έναν χριστολογικό οντολογισμό). Ο Blondel αντλεί τις ολοκληρωτικές, κοσμικές και ανθρωπολογικές συνέπειες του παγχριστιανισμού που πιστοποιείται από την παράδοση, αλλά περιορίζεται από νομικές αντιλήψεις. Ήθελε μια σύνοδο για να ορίσει το Primogenitus omnis creaturae...
Ωστόσο, η πρώτη Δράση αναπτύσσει τον παγχριστιανισμό ως το αναγκαίο συμπέρασμά της, αν και υπόκειται στην επιλογή. Είναι αυτό ακόμα φιλοσοφία; Μια φιλοσοφική απολογητική είναι θεμιτή, και ο Blondel διατηρεί τον εαυτό του σε αυτή την οριακή περιοχή. Είναι νόμιμο για τον πιστό, που έχει διδαχθεί την πλήρη έκταση της Αποκάλυψης του Χριστού, να ανιχνεύει τις οντολογικές της προϋποθέσεις. Ο Blondel ήταν πολύ ενθουσιώδης για τη φιλοσοφική εγκυρότητα ενός εγχειρήματος που, από ορισμένες απόψεις, υιοθετεί τη μέθοδο του Καρδινάλιου de Cuse. Το φιλοσοφικό επίθετο που αποδίδεται στη χριστολογία του δεν σημαίνει ότι η a priori ιδέα του Χριστού προδιαγράφει την επικίνδυνη πραγμάτωσή της, αλλά ότι, ενώ η διάκριση των τομέων παραμένει ανέγγιχτη, η αποτελεσματικότητα του ολοκληρωμένου Χριστού εμπνέει αναδρομικά την προβληματική. Αργότερα ο Blondel συστηματοποίησε αυτή τη διαδικασία λιγότερο ευχάριστα (Η φιλοσοφία και το χριστιανικό πνεύμα): η φιλοσοφία ρωτάει, προτείνει τα αινίγματά της· η πίστη απαντάει, προσφέρει τα μυστήριά της· η χριστολογική θεωρία είναι σχεδόν δυσδιάκριτη από τη θεολογία. Από την άλλη πλευρά, ο Teilhard de Chardin βρίσκεται κοντά στον πρώτο Blondel, στην ποικιλομορφία των πλαισίων. Μια προηγούμενη χριστολογική προσήλωση αντανακλά σε μια επιστημονική προοπτική προκειμένου να τη θεμελιώσει, να την κάνει συνεκτική, να την ενοποιήσει36.

Διαφέρει μια φιλοσοφική χριστολογία του τύπου του Blondel από την "υπερβατική χριστολογία" του Karl Rahner37 ; Η τελευταία προϋποθέτει επίσης τη ζωντανή ιστορική πραγματικότητα του Ιησού Χριστού, αλλά η "Ιδέα του Χριστού" που χειρίζεται ως υπερβατική είναι απορητική, προληπτική: προ-κατανόηση της ύπαρξης ενόψει της ομολογίας της πίστης, υπακοή της δύναμης ενόψει του Χριστού. Η παράμετρος της Ιδέας του Χριστού χρησιμεύει διπλά: ως ιδέα του Χριστού (αντικειμενική), στην προδιάθεση της ύπαρξης για την επίκληση του ανθρώπου στην τελειότητα· ως ιδέα του Χριστού (υποκειμενική), στον συσχετισμό ιδέας και ύπαρξης στο πρόσωπο του Χριστού, πολύτιμη αφετηρία για μια "ανοδική" Χριστολογία. Όμως, υπό τη δεύτερη όψη, η διαλεύκανση της ύπαρξης σύμφωνα με την ιδέα πάσχει από μια θεολογική ανεπάρκεια -όπως την κατηγόρησε ο H. Urs von Balthasar38-, η οποία είναι αυτή κάθε ανερχόμενης χριστολογίας· και, υπό την πρώτη, η ιδέα δεν εντάσσεται από μόνη της στην εφαρμογή στον Ιησού από τη Ναζαρέτ. Οι απορίες του θεολόγου, που συνορεύουν με εκείνες του φιλοσόφου, αποδεικνύουν τουλάχιστον το ενδιαφέρον του θεολογικού λόγου για την αναζήτηση μιας χριστολογικής φιλοσοφίας, χωρίς την οποία οι δηλώσεις για την ύπαρξη, την υποκειμενικότητα και τη συνείδηση του Χριστού κινδυνεύουν να φανούν απελπιστικά μάταιες. Η βοήθεια αυτή θεωρείται επειγόντως αναγκαία, και πολλές πέτρες αναμονής γεμίζουν την ιστορία της φιλοσοφίας, σηματοδοτώντας έτσι ότι, από την εκδήλωση του Λόγου στον Ιησού, έχει συναφθεί ένα σύμφωνο μεταξύ φιλοσοφίας και χριστολογίας.

Ρώμη-Μιλάνο, Μάρτιος 1975.

ΤΕΛΟΣ

Πηγή

Σημειώσεις

25 Nous utilisons l’excellente traduction italienne d’Augusto et Cordelia Guzzo, L’idea di Cristo nei Vangeli o Dio nel uomo. Milano, Edizioni di Comunità, 1949. Cf. p. 39-40, 77-78, 123, 145, 194, 223, 232, 310.
26 Cf. The Letters of George Santayana. Edited by Daniel Cory, New York, Charles Scribner’s Sons, 1955, p. 246, 273, 377, 408.
27 L'idea di Cristo, p. 88, 184.
28 Id., p. 235.
29 Id., p. 19.
30 Théorie de l’engagement. II. Poétique de l’engagement, Paris, Le Seuil, 1973.
31 La Symbolique du Mal, p. 302-305. Cf. p. 191-192, 251, 288, 326.
32 Cf. Rilke, Sonnets à Orphée I, 11.
33 P. Kemp, op. cit., p. 147 ; 155.
34 Για τη χριστολογία και τον παγχριστιανισμό του Blondel, βλ. ιδίως το τελευταίο κεφάλαιο του L’Action του1893, «Le lien de la connaissance et de la pensée dans l’être» (avec l’édition du «Manuscrit Boutroux» του Henri Bouillard, στα Archives de Philosophie, janvier-mars 1961), Au cœur de la crise moderniste, Paris, Aubier, 1961, passim, et Blondel et Teilhard de Chardin. Correspondance commentée του Henri de Lubac, Paris, Beauchesne, 1961.
35 Une énigme historique : le «Vinculum substantiate» d’après Leibniz et l’ébauche d’un réalisme supérieur, Paris, Beauchesne, 1930.
36 Cf. Henri de Lubac, La pensée religieuse de Teilhard de Chardin ; Christopher F. Mooney, Teilhard de Chardin et le Mystère du Christ.
37 Christologie, (Münster), 1970-1971.
38 Hans Urs von Balthasar, Herrlichkeit, III/2, p. 147.