Ο Σκιπίων στο λύκειο

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Οταν έχεις να αντιμετωπίσεις την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ή την ελάχιστη βάση εισαγωγής, η επαναφορά της διδασκαλίας των Λατινικών και η ένταξή τους στην εξεταστέα ύλη μοιάζει με λεπτομέρεια. Τόσο ασήμαντη ώστε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να μην καταδεχθεί να την εντάξει στο οπλοστάσιό του. Και τι να πει ένας Φίλης στην Κεραμέως: «Τα παιδιά σας κάποια μέρα θα μάθουν πως εσείς φταίτε που βασανίστηκαν να μάθουν τη γερουνδιακή έλξη»; Το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότεροι βουλευτές θα έψαχναν στο Google για να μάθουν τι είναι αυτό το κακό που μας βρήκε. Φοβάμαι όχι μόνον οι σύντροφοί του. Η επαναφορά των Λατινικών έχει και ένα ακόμη μειονέκτημα για την αντιπολίτευση. Δεν είναι αυτονόητο μέτρο. Και ως γνωστόν, τη δημοκρατία μας την τρέφει η διαπραγμάτευση περί το αυτονόητο. Και όντως δεν είναι αυτονόητο μέτρο όταν σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο η φιλοπρόοδος τάση επιβάλλει τη συρρίκνωση της μελέτης του Κλασικού κόσμου εξαιτίας της σκανδαλώδους απόστασης που χωρίζει τις αξίες του από τις αξίες της σύγχρονης εποχής. Οι Ελληνες ήσαν σεξιστές και οι ανδροκρατούμενες κοινωνίες τους ήσαν δουλοκτητικές. Ο δε Σκιπίων δεν ονομάστηκε Αφρικανός επειδή είναι ο πρώτος που φώναξε «black lives matter», αλλά χάρη στις κατακτήσεις των λεγεώνων του. Το ελληνικό υπουργείο Παιδείας πάει κόντρα στο ρεύμα και καλά κάνει. Αν μάλιστα, όπως διάβασα, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στοχεύει στη διεύρυνση της μελέτης των Λατινικών πέρα από την αποστήθιση των συζυγιών, τόσο το καλύτερο. Η ρωμαϊκή περίοδος είναι κομβική για τη μελέτη του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ειδικότερα για εμάς τους Ελληνες, για το πέρασμα από την Ελληνιστική Ελλάδα στο Βυζάντιο, κάτι αιώνες Ιστορίας.

Υπάρχει και ο αντίλογος της χρησιμοθηρίας. Σε τι χρησιμεύουν οι κλασικές σπουδές; Τα Ελληνικά ή τα Λατινικά δεν είναι ανταλλάξιμα μεγέθη στον κόσμο μας. Αντλούν τη δύναμή τους επειδή δεν συμμετέχουν στο σύστημα αγοραπωλησιών που κυβερνάει την οικονομία των ιδεών. Υπάρχει μια ήπειρος της παιδείας που κρατάει ζωντανή την ιδέα ότι η μόρφωση ή η καλλιέργεια αξίζουν χωρίς να έχουν άμεσο αντίκρισμα. Και αυτή η ήπειρος λειτούργησε σε τόσους αιώνες δυτικού πολιτισμού ως το πεδίο αναφοράς των αξιών τής κάθε συγκυρίας. Το μείζον πολιτισμικό πρόβλημα της Δύσης στις αρχές του 21ου αιώνα είναι ότι έχει χάσει το πεδίο αναφοράς που της επιτρέπει να κρίνει τις αξίες της.

Μακάρι αυτή η «λεπτομέρεια» της μεταρρύθμισης να σημαίνει ότι η ελληνική πολιτεία συνειδητοποίησε επιτέλους πως οι κλασικές σπουδές είναι όπλο. Μακάρι η Ελλάδα, μέσω του εκπαιδευτικού της συστήματος, να γίνει χώρα υποδοχής των πολιτισμικών προσφύγων του δυτικού πολιτισμού. Οσων φοιτητών του Princeton, για παράδειγμα, αισθάνονται εξόριστοι από την ηγεμονία του κ. Περάλτα. Και ας μην είναι Αφγανοί.

Ο Σκιπίων στο λύκειο | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (kathimerini.gr)