Αγ. Γρηγόριος Νύσσης - Λόγος Κατηχητικός Ο Μέγας (4)

 Συνέχεια από: Δευτέρα, 2 Αυγούστου 2021

 ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

Κεφάλαιο 4

1. Εάν δε αντιλέγει σε αυτά ο Ιουδαίος, δεν θα είναι εξ ίσου δύσκολος ο λόγος μας προς εκείνον. Διότι η φανέρωση της αλήθειας θα είναι βάσει των δικών του διδαγμάτων. Πράγματι το ότι ο Λόγος του Θεού και το Πνεύμα του Θεού είναι δυνάμεις ουσιωδώς υφεστώσες (υπάρχουσες), ποιητικές των κτισμάτων και περιεκτικές των όντων, δεικνύεται με εναργέστερο τρόπο από τις θεόπνευστες Γραφές. Αρκεί δε να μνημονεύσουμε μία μαρτυρία, αφήνοντας την εύρεση περισσοτέρων στους φιλοπονωτέρους. «Τω Λόγω τού Κυρίου οι ουρανοί εστερεώθησαν και τω Πνεύματι του στόματος αυτού πάσα ή δύναμις αυτών». Δια ποιου Λόγου και δια ποιου Πνεύματος; Διότι ούτε ο Λόγος είναι εκφορά (ρήμα) ούτε το Πνεύμα πνοή (άσθμα). Πράγματι τότε το θείον θα εξανθρωπίζετο κατά την ομοιότητα της δικής μας φύσεως και θα διδάσκετο ότι ο ποιητής του παντός χρησιμοποιεί τοιούτον λόγον και τοιούτον πνεύμα. 

2. Πώς είναι δυνατόν τέτοια δύναμις να εκπορεύεται από ρήματα (φωνές) και από πνοή (άσθμα), ώστε να είναι αρκετή δια την σύστασιν των ουρανών και των δυνάμεων αυτών; Εάν πράγματι ήταν όμοιος ο Λόγος του Θεού με την δική μας φωνήν και το Πνεύμα όμοιο με το δικό μας πνεύμα (πνοή), όμοια πάντως εκ των όμοιων είναι η δύναμις, και όσην δύναμιν (ισχύν) έχει ο δικός μας λόγος τόσην έχει και ο Λόγος του Θεού. Αλλά βεβαίως τα δικά μας ρήματα (λόγια) είναι ανενέργητα και οι πνοές οι οποίες εξέρχονται μαζί με τα λόγια είναι ανυπόστατοι· οπωσδήποτε λοιπόν καθιστούν άπρακτα και ανυπόστατα και εκείνα (τα δικά μας λόγια) αυτοί οι οποίοι καταβιβάζουν το θείον εξομοιούντες αυτό με το δικό μας λόγο. Εάν δε, ως λέγει ο Δαβίδ, δια του Λόγου του Θεού εστερεώθησαν οι ουρανοί και οι δυνάμεις αυτών συνεστήθησαν δια του Πνεύματος του Θεού, άρα το μυστήριον της αλήθειας συνίσταται στην αποδοχή της υπάρξεως του Λόγου ως οντότητος (Λόγον εν ουσία) και του Πνεύματος ως υποστάσεως.

Το πρωτότυπο κείμενο

Κεφάλαιο 4

1. Εἰ δὲ ἀντιλέγοι τούτοις ὁ Ἰουδαῖος, οὐκέτ' ἂν ἡμῖν ἐκ τοῦ ἴσου δύσκολος ὁ πρὸς ἐκεῖνον γενήσεται λόγος. ἐκ γὰρ τῶν συντρόφων αὐτῷ διδαγμάτων ἡ τῆς ἀληθείας ἔσται φανέρωσις. τὸ γὰρ εἶναι λόγον θεοῦ καὶ πνεῦμα θεοῦ, οὐσιωδῶς ὑφεστώσας δυνάμεις, ποιητικάς τε τῶν γεγενημένων καὶ περιεκτικὰς τῶν ὄντων, ἐκ τῶν θεοπνεύστων γραφῶν ἐναργέστερον δείκνυται. ἀρκεῖ δὲ μιᾶς μαρτυρίας ἐπιμνησθέντας τοῖς φιλοτιμοτέροις καταλιπεῖν τῶν πλειόνων τὴν εὕρεσιν. Τῷ λόγῳ τοῦ κυρίου, φησίν, οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν. ποίῳ λόγῳ καὶ ποίῳ πνεύματι; οὔτε γὰρ ῥῆμα ὁ λόγος, οὔτε ἆσθμα τὸ πνεῦμα. ἦ γὰρ ἂν καθ' ὁμοιότητα τῆς ἡμετέρας φύσεως καὶ τὸ θεῖον ἐξανθρωπίζοιτο, εἰ τοιούτῳ κεχρῆσθαι λόγῳ καὶ τοιούτῳ πνεύματι τὸν τοῦ παντὸς ποιητὴν δογματίζοιεν. 

2. τίς δὲ καὶ δύναμις ἀπὸ ῥημάτων καὶ ἄσθματος τηλικαύτη, ὡς ἐξαρκεῖν πρὸς οὐρανῶν σύστασιν καὶ τῶν ἐν τούτοις δυνάμεων; εἰ γὰρ ὅμοιος τῷ ἡμετέρῳ ῥήματι καὶ ὁ τοῦ θεοῦ λόγος καὶ τὸ πνεῦμα τῷ πνεύματι, ὁμοία πάντως ἐκ τῶν ὁμοίων ἡ δύναμις· καὶ ὅσην ὁ ἡμέτερος, τοσαύτην καὶ ὁ τοῦ θεοῦ λόγος τὴν ἰσχὺν ἔχει. ἀλλὰ μὴν ἀνενέργητά τε καὶ ἀνυπόστατα τὰ παρ' ἡμῖν ῥήματα καὶ τὸ τοῖς ῥήμασι συνδιεξερχόμενον πνεῦμα. ἄπρακτα πάντως καὶ ἀνυπόστατα κἀκεῖνα κατασκευάσουσιν οἱ πρὸς τὴν ὁμοι ότητα τοῦ παρ' ἡμῖν λόγου τὸ θεῖον κατάγοντες. εἰ δέ, καθὼς λέγει Δαβίδ, ἐστερεώθησαν τῷ λόγῳ τοῦ κυρίου οἱ οὐρανοὶ καὶ αἱ δυνάμεις αὐτῶν ἐν τῷ πνεύματι τοῦ θεοῦ τὴν σύστασιν ἔσχον, ἆρα συνέστηκε τὸ τῆς ἀληθείας μυστήριον, λόγον ἐν οὐσίᾳ καὶ πνεῦμα ἐν ὑποστάσει λέγειν ὑφηγούμενον.