Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΚΑΙ ΕΥΤΕΛΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΕΩΣ (5)

 Συνέχεια από: Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2021

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΛΑΝΗ

Για να προετοιμασθούμε για την συνέχεια ας σημειώσουμε λίγες λεπτομέρειες απο την Ορθόδοξη διδασκαλία σχετικώς με την διάκριση ουσίας και ενέργειας. Θα βρούμε πολλές εξηγήσεις και της σημερινής ελλείψεως αληθινής πίστης.

Η άρνηση πραγματικής διαφοράς μεταξύ ουσίας και ενέργειας στη Δύση, αμαυρώνει την διάκριση μεταξύ γεννήσεως και δημιουργίας, αφού και οι δύο θεωρούνται πράξεις της ουσίας. Και η διαφορά μεταξύ προγνώσεως και δημιουργίας χάνεται και η κτίσις εμφανίζεται ως συναΐδιος του Θεού. Η ουσία είναι η εσωτερική αυθυπαρξία του Θεού,ενώ η ενέργεια η πρός έτερον σχέσις του. Η διάκριση ουσίας και ενέργειας,γίνεται κατανοητή σαν η διάκρισις φύσεως και χάριτος! Οι ενέργειες είναι ο Θεός ο ίδιος, όχι όμως η υπερούσιος ουσία του, αλλά η θέλησις του. Η αιτία της δημιουργίας του κόσμου βρίσκεται αποκλειστικώς στην Θεία ελευθερία, δηλαδή στην ελευθερία της αγάπης του Θεού. 

Εδώ όμως ακριβώς αρχίζει και το μαρτύριο της ασάφειας της συγχρόνου Ορθοδόξου Θεολογίας που την οδηγεί σε κρίση πίστεως. Οι υποστάσεις της Αγίας Τριάδος δέν είναι άκτιστες ενέργειες. Η χάρις του Θεού δέν είναι η Σωτηρία τής υιοθεσίας. Λέει ο Φλωρόφσκι, στο κείμενο «η κτίσις και το κτιστόν», παρότι δέν κατορθώνει τελικώς να διακρίνει σαφώς την ενσάρκωση του Κυρίου, απο την δημιουργία του κόσμου. «Όλη η διδασκαλία της Εκκλησίας περί της θεότητος του Χριστου, οδηγεί σε μία συνεπή αφαίρεσιν όλων των κατηγορημάτων, που αναφέρονται στην Θεία Του συγκατάβαση και τον χαρακτηρίζουν ώς δημιουργό και λυτρωτή, ώς κτίστην και σωτήρα, για να κατανοήσουμε την θεότητα του στο φώς της εσωτερικής ζωής της θείας φύσεως και ουσίας». 

«Καμμία απο τις ενέργειες δέν είναι ενυπόστατος ή αυθυπόστατος. Το αναρίθμητον πλήθος τους δέν εισάγει καμμία σύνθεση στο Είναι (στην ουσία) του Θεού. Στο σύνολο τους οι θείες ενέργειες αποτελούν την προαιώνιον θέλησιν του, το περί του ετέρου θέλημα του, σχέδιον του, την προαιώνιον δημιουργικήν του βουλή». 

Εδώ όμως βρίσκεται επίσης και η αρχή της απομακρύνσεως μας απο τους Πατέρες της Εκκλησίας. Δέν υπάρχει σαφής διάκριση δημιουργίας του κόσμου, υπάρξεως του κόσμου και οικονομίας της Σωτηρίας. Γράφει ο Φλωρόφσκι στο ίδιο κείμενο, βάσει του οποίου επηρέασε όλη την μοντέρνα θεολογία και την έρριξε στα χέρια του προτεσταντισμού. «Το περί κόσμου σχέδιο-βουλή είναι μία δημιουργική πράξις, μία ενέργεια της βουλήσεως, μία υπερβολή θείας αγάπης, μία δωρεά, μία χάρις. Η διαφορά των θείων ονομάτων βάσει των οποίων ο Θεός ονομάζεται «Θεός» καθ’εαυτόν, και ο Ων, και Θεός αποκαλυπτόμενος, Θεός οικονομών, Θεός ενεργών, δέν είναι μία υποκειμενική διάκριση, που γίνεται δυνάμει της «εικόνος» μας, η οποία «εικόνα» ανατέμνει (βλέπει, γνωρίζει και κατατάσσει), τις ιδέες μας, αλλά έχει σημασία αντικειμενική και οντολογική και εκφράζει την απεριόριστη ελευθερία του Θεού πρός δημιουργία και δράση. ΤΟ ΙΔΙΟΝ ΟΜΩΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΝ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΣ. Η βουλή του Θεού περί σωτηρίας και απολυτρώσεως είναι βουλή αιώνια και αΐδιος, πρόθεσις των αιώνων». 

Είναι βουλή όμως η Σωτηρία; Ανήκει στην δημιουργία του κόσμου;

Λέει ο Φλωρόφσκι, πάντοτε! «Ο Θεός είχε πάντοτε, αΐδίως εν εαυτώ την εικόνα του κόσμου. Η ελευθέρα αυτή θέλησις του ήτο μία βουλή προαιώνιος. Η βουλή του Θεού είναι αναλλοίωτος, επειδή ακριβώς ερείδεται επί της ελευθερίας Του, που είναι υψίστου βαθμού και διά τούτο δέν δεσμεύει ούτε της κτίσεως την ελευθερίαν. (όπως είδαμε ήδη, ο Άγιος Συμεών άλλα διδάσκει, Άγιος Συμεών, ο Ν, Θεολόγος, Ηθικός λόγος Α,β,4: «Τί κάνει λοιπόν ο δημιουργός των όλων και πλάστης του Θεός; Ο οποίος εγνώριζε πρό καταβολής κόσμου ότι ο Αδάμ εμπρόκειτο να παραβεί την εντολή και προόρισε την κατά παλιγγενεσία ζωή και ανάπλαση του με την ένσαρκη γέννηση του μονογενούς Υιού και Θεού;

Συγκρατεί τα πάντα με την δύναμη, την ευσπλαχνία, και αγαθότητα του, αναστέλλει την ορμή όλων των κτισμάτων και υποτάσσει αμέσως τα πάντα μπροστά του. Έτσι ώστε η κτίση, η οποία κατασκευάστηκε για να υπηρετεί τον άνθρωπο, γενόμενη απο τον φθαρτό φθαρτή, όταν εκείνος πάλι, ανακαινισθεί και γίνει πνευματικός, άφθαρτος και αθάνατος, ελευθερωμένη τότε και αυτή απο την δουλεία, αυτή λοιπόν η κτίση να συνανακαινιστεί μαζί του, να αφθαρτωθεί και να γίνει ολόκληρη πνευματική, διότι αυτό το προόρισε ο πολυεύσπλαχνος Θεός και Κύριος πρό καταβολής του κόσμου»). οι Σχολαστικοί είχαν επινοήσει τον όρο Potenzia absoluta και Potenzia ordinatα. (Για τους Δυτικούς λοιπόν δέν υπάρχει ουσιαστικώς Θεός πρίν την Δημιουργία). 

Με αφετηρία την εν χρόνω γένεσίν της η κτίσις οφείλει με την ελευθέραν τής πορείας πρός τα άνω να φθάση στο μέτρο του προαιωνίου σχεδίου Του και του προορισμού Του δι’ αυτήν. Το σχέδιο του Θεού για τον κόσμο μένει πάντοτε υπερβατικό και άρρητο. Και διά της δυνάμεως συνδέεται με το αντίθετο του! (Απορία). Διότι διά της δυνάμεως του Θεού εδημιουργήθη η κτίσις και συνέχεται». 

«Στην "εικόνα", αυτή η "βουλή" του Θεού, περικλείεται η κτίσις ολόκληρος δηλαδή η κάθε επι μέρους κτιστή υπόστασις με την ανεπανάληπτον και ακατάλυτον ιδιοτυπίαν της. (Εδώ οι Θεολόγοι συμπεριλαμβάνουν και τον άνθρωπο, δυστυχώς). «Η αδιαίρετος διαίρεσις της Χάριτος ή ενεργείας του Θεού είναι «μυριουπόστατος», αφού κατά την ελευθέραν αυτού θέλησιν διαιρείται είς τας χιλιάδας και μυριάδας χιλιάδας υποστάσεις». 

Ο Θεός λοιπόν είχε αΐδίως, εν εαυτώ, την εικόνα του κόσμου ταυτοχρόνως όμως και ο Κύριος μας δίδαξε ότι είναι η εικών του Πατρός του αοράτου. Αυτές οι δύο εικόνες είναι ίδιες; Ίδιες λέει ο Φλωρόφσκι, και μας ρίχνει στα τάρταρα! 

«Η Δημιουργική σχέσις του Λόγου πρός τον κόσμον ομολογείται στο Σύμβολον της Νικαίας: «δι’ ου τα πάντα εγένετο».
 Και δέν εγένετο μόνον επειδή ο Λόγος είναι Θεός, αλλά επειδή ο Λόγος είναι ο Λόγος του Θεού, ο Θεός Λόγος, η γέννησις του Λόγου δέν προϋποθέτει ούτε την ύπαρξη του κόσμου,ούτε και το περί αυτού σχέδιο». Μ.Αθανάσιος, Κατά Αρειανών Β, 31!

Τα κτίσματα εγένοντο όλα υπό του Λόγου και διά του Λόγου (σε αυτό το διά και στην σύγχυση δημιουργίας και Σωτηρίας, εντάξεως της ενανθρωπήσεως στο σχέδιο της βουλήσεως του Θεού, στηρίζεται και το Φιλιόκβε), κατ’ εικόνα λέει ο Άγιος Μεθόδιος ο Ολύμπου. (Όχι και καθ’ ομοίωσιν). Εδώ λοιπόν περιέργως δέν τονίζεται η διαφορά της δημιουργίας του ανθρώπου, ο οποίος δέν είναι απλώς έργο του Λόγου, αλλά έργο των χειρών Του. 

Και πώς έγινε η καταστροφή, που ξεκινά απο τον Φλωρόφσκι ; Κατ’αρχάς ταυτίζοντας τις δύο εικόνες. Της κτίσεως και του Πατρός. Στην συνέχεια ταυτίζοντας τις άκτιστες ενέργειες με την υπόσταση του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Στην συνέχεια ταυτίζοντας την χάρη του Θεού, των ακτίστων ενεργειών, με το πνεύμα Άγιο του Κυρίου και με το Άγιο Πνεύμα. Καταργώντας την Θεοτόκο, η οποία σήμανε το τέλος του χρόνου και την αρχή της δευτέρας παρουσίας. Ταυτίζοντας λοιπόν τις άκτιστες ενέργειες με την Σωτηρία και την Υιοθεσία, την Εκκλησία. Δίνοντας το δικαίωμα στους Δυτικούς Θεολόγους να συνεννοούνται μαζί μας, διότι ομιλούν και αυτοί για την σταθερή (immanent) Αγία Τριάδα, εννοώντας την Φυσική Αγία Τριάδα. 

Οδηγώντας την πίστη πίσω, στον πανθεϊσμό και την ειδωλολατρία! Ας το πούμε ξεκάθαρα! Η δημιουργία έγινε διά του Υιού, αλλά η Σωτηρία του ανθρώπου γίνεται μετά (μαζί μέ) του Υιού! 

Εδώ κρύβεται και το Μυστήριο του κληρικαλισμού, που διέλυσε την εκκλησία του Κυρίου. Στην ταύτιση άκτιστης ενέργειας και προσώπου, η οποία προϋποθέτει την ταύτιση της ενανθρωπήσεως με την χάρη του Θεού. Λέει ο Φλωρόφσκι: «Η αποκάλυψις είναι έργον αγάπης και ελευθερίας, και δέν επιφέρει καμμίαν μεταβολήν εις την Θείαν φύσιν»[ Ταυτίζεται λοιπόν οικονομική καί αίδιος Τριάδα]. Έτσι ακριβώς και η σημερινή Εκκλησία η οποία ενεργεί την συντήρηση τής Φύσεως και της κοινωνίας και του ανθρώπου μιμούμενη την δράση των ενεργειών του Θεού, δέν μπορεί να οδηγήσει τους Χριστιανούς στην Σωτηρία, στην ένωση με τον Κύριο, διότι οι ενέργειες των ανθρώπων, όπως και οι άκτιστες ενέργειες στήν φύση, τού Θεού, δέν επιφέρουν καμία μεταβολή στην ανθρώπινη φύση. Και γι’αυτό δέν έχουμε πλέον Χριστιανούς και η εξομολόγηση των αμαρτιών αντικατέστησε την Μετάνοια.

Γι’αυτό και οι Χριστιανοί αντιμάχονται σήμερα, το μόνο σωστό πράγμα, που εισήγαγαν οι Θεολόγοι μας απο τον προτεσταντισμό. Η Εκκλησία δέν είναι θρησκεία. Και δέν είναι δυνατόν να ενωθεί με τις άλλες θρησκείες. Και όμως η ένωσις των θρησκειών φέρνει ναυτία, αλλά η αλήθεια πώς η Εκκλησία δέν είναι θρησκεία, καταπολεμείται. 

Το κείμενο του Φλωρόφσκι στο οποίο αναφερόμαστε περιέχεται στον τόμο, "Ανατομία προβλημάτων της πίστεως", των εκδόσεων Ρηγοπούλου. 

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος

χαλαρωσε είπε...

Καμμία απο τις ενέργειες δέν είναι ενυπόστατος ή αυθυπόστατος.

Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, η θεία Χάρη δεν αποτελεί ουσία ούτε και υπάρχει «εν ιδία υποστάσει». Δεν είναι δηλαδή αυθυπόσταστη, αλλά ενυπόστατη. Και λέμε ότι είναι ενυπόστατη, επειδή θεωρείται στην υπόσταση άλλου.Προέρχεται από την άκτιστη θεία ουσία και παραμένει αδιάσπαστα ενωμένη με αυτήν, ως φυσική ενέργειά της. Ενυπόστατη όμως παραμένει η θεία Χάρη και στα κτίσματα, που μετέχουν σ’ αυτήν, με την έννοια ότι και στα κτίσματα, δεν υπάρχει ως «συμβεβηκός», αλλά ενυπάρχει σ’ αυτά φυσικώς. Αυτό σημαίνει ότι η θεία Χάρη, ενώ δεν αποτελεί ποτέ φυσικό ιδίωμα των κτισμάτων, βρίσκεται σ’ αυτά όχι με μια εξωτερική σχέση αλλά με μια χαρισματικώς φυσική σχέση. Εδώ παρατηρούμε, ότι ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μεταφέρει με πολλή επιτυχία την έννοια του ενυπόστατου από τη Χριστολογία –όπου καθιερώθηκε από τον Λεόντιο τον Βυζάντιο –στην θεολογία και ακόμη ειδικότερα στην θεολογία της θείας Χάριτος. Ο θεολόγος της Χάριτος ορίζει τελικώς την θεία Χάρη ως την ενέργεια εκείνη του Θεού, που κατέρχεται φιλάνθρωπα για την σωτηρία, όσων αξιώνονται την ενότητα με τον Χριστό

επίσης

Η παροχή της θείας Χάριτος για την σωτηρία και θέωση του ανθρώπου αποτελεί κατεξοχήν έργο του Θεανθρώπου. Γι’ αυτό, τόσο η Καινή Διαθήκη όσο και η λειτουργική πράξη της Εκκλησίας κάνουν λόγο για την Χάρη του Χριστού. «Η χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού Πατρός και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών», σημειώνεται στην Αναφορά της θείας Λειτουργίας. Η θεία Χάρη χορηγείται και φανερώνεται στην κτίση και τον άνθρωπο με τον Χριστό και ειδικότερα με το σωτηριώδες έργο του Χριστού.

Το ενυπόστατο της θείας Χάριτος διασώζει την ενανθρώπιση από την ταύτιση με την άκτιστη ενέργεια. Εαν η θεία Χάρη δεν είναι ενυπόστατη αλλά αδέσποτη και απλά αναφέρεται ως φυσική ενέργεια της ουσίας τότε η υπόσταση καθίσταται ανυπόστατη ουσία. Αντιλαμβανόμαστε το ατόπημα. Η υπόσταση δεν υφίσταται με το υποστατικό της ιδίωμα αλλά ως μια άλλη έκφραση της ουσίας εκ του Πατρός. Είναι ένας Υιός ο οποίος δεν είναι σε θέση να σώσει διά της εναθρωπήσεως. Η ενανθρώπηση είναι βούληση του Πατέρα. Στην ουσία υποπίπτουμε σε είδος σαβελλιανισμού. Όπου εδώ οι τρεις υποστάσεις ειναι εκφράσεις του ενός Θεού αλλά με αναφορά στην ουσία του. Όμως ενώ η ενεργεια είναι κοινή και φυσική εν τούτοις η πρωτοβουλία του Υιού στην σωτηρία μας είναι αναμφισβήτητη. Μία τέτοια υπόσταση λοιπόν, που ειναι ανυπόστατη ουσία είναι σαφές ότι ζωοποιείται από την έλευση της χάριτος. Δεν έχει υποστατικό ιδίωμα αλλά είναι η υπόσταση ταυτισμένη με την εμφανιση της άκτιστης ενέργειας. Με την εμφάνιση της άκτιστης ενέργειας έχουμε και την υπόσταση. Τουτέστιν έχουμε ταυτιση υποστάσεως και ενέργειας. Η υπόσταση όμως χαρακτηρίζεται από το υποστατικό ιδίωμα και την ουσία. Η ενέργεια δεν είναι των υποστατικών, επειδή εκείνα τα χαρακτηρίζει η υπόσταση και όχι η ουσία. Άρα η ενεργεια είναι ενυπόστατη και θεωρείται στις υποστάσεις. Η ενέργεια νοειται γύρω από την θεία φύση ή των ουσιαστικών υποστάσεων.