Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΚΑΙ ΕΥΤΕΛΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΕΩΣ (4)

Συνέχεια από: Tετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2021

 ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΣ ΠΑΝΘΕΙΣΜΟΣ

O ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΣ ΠΑΝΘΕΙΣΜΟΣ, λοιπόν, βρίσκεται στο θεμέλιο της απομυθοποιήσεως, του ιστορικισμού και της Εσχατολογίας, με τον οποίο πασχίζουν να φτιάξουν ΝΕΑ Εκκλησία. 

Προπάτωρ της εξελίξεως υπήρξε ο Herbert Spencer. Όπως ο Τζιορντάνο Μπρούνο είχε εξάγει τα συμπεράσματά του απο την αστρονομία του Κέπλερ και κήρυξε την εποχή των επαναστάσεων, στην πραγματικότητα την φιλοσοφία τής περιστροφής, της αστρονομικής περιφοράς των πλανητών, που χάραξε τον υλισμό της αναγεννήσεως. Έτσι και ο Σπένσερ, ολοκλήρωσε τον Δαρβίνο, κηρύσσοντας την εξέλιξη του Σύμπαντος. Την οποία ακολούθησε γρήγορα η εξέλιξη της Βιολογίας, η εξέλιξη στην ψυχολογία κ.τ.λ.

Ο Bruno δέν ερμηνεύθηκε σωστά διότι έντυσε την θεωρία του με Νεοπλατωνικό ένδυμα. Δέν έγινε ποτέ κατανοητό πώς η πίστη της Λατινικής Εκκλησίας ότι ο ήλιος γυρίζει γύρω απο την Γή και ο Θεός δηλαδή γύρω απο τον πάπα, ήταν λιγότερο καταστροφική απο την βεβαιότητα ότι η Γή γυρίζει γύρω απο τον ήλιο. Ποτέ τους οι Αρχαίοι φιλόσοφοι δέν είχαν αναθέσει τέτοιο ρόλο στην Γή, ούτε στον ήλιο. Δέν περιφέρονταν σαν τις άδικες κατάρες με σταθερότητα, με την αιώνια επανάληψη του ιδίου, στην οποία καταδικάστηκε ο μοντέρνος κόσμος, ακολουθώντας την αλαζονεία της Επιστήμης. 

Ο Σπένσερ λοιπόν έγραψε και ένα σημαντικό φιλοσοφικό κείμενο, «Οι πρώτες Αρχές», όπου καταστρέφει τα πάντα ορίζοντας την φιλοσοφία σαν Γένος, εισάγοντας ξανά την πρωτόγονη μονοσήμαντη θέση του Παρμενίδη, απο την οποία μας είχε ελευθερώσει ο Πλάτων. «Η γνώση τού πιό υψηλού βαθμού γενικότητος» θα είναι πλέον η φιλοσοφία. Αέρας κοπανιστός. Και οι επιστημονικές αλήθειες, θα συμπληρώσει, αναπτύσσουν, πλαταίνουν και τελειοποιούν τις γνώσεις της κοινής γνώμης. Η φιλοσοφία είναι μία συνεχής πρόοδος ενοποιήσεως. Η πρώτη αρχή είναι μία επαναδιανομή, ένα συνεχές ξαναμοίρασμα της ύλης και της κινήσεως. Η απόλυτη ακινησία και σταθερότης, το αμετάβλητο, δέν υπάρχει και έτσι κάθε αντικείμενο, υφίσταται κάθε στιγμή μία μετάλλαξη διαθέσεως. Έτσι φτάνει να ορίσει και την εξέλιξη: «Η εξέλιξη είναι μία συσσωμάτωση, συγχώνευση, έως την ολοκλήρωση, ύλης, η οποία συνοδεύεται απο διασκορπισμό κινήσεως, κατά την οποία η ύλη περνά απο μία ακαθόριστη ομογένεια, ασύνδετη, σε μία καθορισμένη ετερογένεια, συνδεδεμένη, γεμάτη ειρμό, ενώ και η διαφυλαχθείσα κίνηση υφίσταται μία παράληλλη μετάλλαξη». 

Ο Παντοκράτωρ υλισμός της εποχής μας. Αφορά την ενότητα ψυχής και σώματος, το συναμφότερον της νεο-Ορθοδοξίας. Ουδεμίαν σχέσιν έχουσα αυτή η ενότης με τον ΝΟΥ. Και η ηθική χάνει κάθε επαφή της με το Ήθος, καταντώντας μία ηθική προσαρμογή στις συνθήκες της ζωής. Ο Χαμελαίων ανακηρύσσεται ο βασιλιάς των ζώων. 

Πέρασαν χρόνια και καιροί. Ο υλισμός βαπτίστηκε ρεαλισμός, νοησιαρχία, ανακάλυψε νέο μεταφυσικό κέντρο, το αληθινό Εγώ στο κέντρο της συνειδητότητος, ιδεαλισμός, Ρομαντισμός, πέρασε απο επαναστάσεις, γενοκτονίες, για να φτάσει σήμερα στον υπαρξισμό και στο πρόσωπο. Στον Σέλλερ. Έναν μυθικό υπαρξιστή, ο οποίος πέρασε απο την ηθική του Κάντ, όπως αναφέρει ο Γκάνταμερ και άφησε πίσω του συντρίμμια. Ο οποίος απέδειξε ότι οι αξίες είναι υλιστικές και προσαρμοζόμενες, χωρίς συγγένεια με τις αρετές. 

Και στο μικρό του πόνημα «Η θέση του ανθρώπου στον κόσμο», μεταφρασμένο και στα Ελληνικά, κατά πρώτον απο τις εκδόσεις Ροές, γράφει: Το πνεύμα ώς καθαρή επικαιρότητα: «Η αρχαία φιλοσοφία των ιδεών που κυριαρχούσε απο τον Ιερό Αυγουστίνο και εντεύθεν, είχε δεχθεί την αρχή «idée ante res», δηλαδή την ύπαρξη μίας «πρόνοιας» κι’ενός σχεδίου της δημιουργίας, το οποίο προηγείτο της πραγματικότητας του κόσμου. Αλλά οι ιδέες δέν είναι ούτε «πρίν» απο τα πράγματα, ούτε μέσα σ’αυτά, ούτε «μετά» απ’αυτά: είναι μαζί μ’αυτά, και γεννιούνται μέσα στο αιώνιο πνεύμα μόνο κατά την πράξη της αέναης δημιουργίας του κόσμου («Creatio Continua»). Έτσι όταν σκεπτόμενοι τις ιδέες συμμετέχουμε στις πράξεις αυτού του αιώνιου πνεύματος, δέν θα μπορούσαμε να πούμε ότι βρίσκουμε ή ανακαλύπτουμε απλά κάτι που ήδη υπάρχει, και που ήδη έχει συσταθεί ανεξάρτητα απο μας, αλλά στ’αλήθεια, συμμετέχουμε τότε εσωτερικά στη δραστηριότητα της παραγωγής και γένεσης των ενταγμένων στον Αιώνιο Λόγο, στην αιώνια αγάπη και στην αιώνια επιθυμία ουσιών, ιδεών, αξιών και στόχων που προέρχονται απο το κέντρο και την πηγή των ίδιων των πραγμάτων. 

Και με τί αντικαθίσταται ο Νούς;; Με το “intellectus archetypus”, που αμφισβητούσε,ακόμη και αυτού την ύπαρξη, ο Κάντ, με την ιδεοποίηση, μία ιδιαζόντως πνευματική πράξη, με την πρωτοτυπία αυτού που ονομάζουμε «πνεύμα», με την πράξη της ιδεοποίησης. «Η μεταστροφή του Βούδα δίνει ένα έξοχο παράδειγμα μίας τέτοιας πράξης ιδεοποίησης. Αφού έμεινε για χρόνια μακρυά απο όλες τις αρνητικές εντυπώσεις, τελικά αντικρύζει έναν φτωχό, έναν ασθενή, έναν νεκρό. Και σ’αυτά τα τρία τυχαία δεδομένα, που υπάρχουν έτσι, εδώ και τώρα, βλέπει αμέσως απλά παραδείγματα,μίας ουσιώδους υφής του κόσμου, την οποία αυτά αρκούν για να αποκαλύψουν. Η σύλληψη λοιπόν των ουσιωδών δομών του κόσμου, ανεξάρτητα απο τον αριθμό των παρατηρήσεων και των συλλογισμών που κάνουμε, και πάνω μόνο σ’ένα παράδειγμα τής ειδητικής περιοχής που εκάστοτε ενδιαφέρει, είναι αυτό ακριβώς που συνιστά την ιδεοποίηση. Η γνώση που αποκτούμε έτσι, ισοδυναμεί, αν και αποκτημένη με ένα παράδειγμα, πρός την άπειρη καθολικότητα όλων των πιθανών πραγμάτων που είναι της αυτής ουσίας. Οι προφανείς γνώσεις που αποκτώνται μ’αυτόν τον τρόπο ισχύουν επέκεινα των ορίων της αισθητής μας εμπειρίας. Ισχύουν και για κάθε δυνατό κόσμο. Και τις ονομάζουμε a’priori κατά παράδοση. 

Αυτές οι γνώσεις της ουσίας, είναι τα «παράθυρα στο απόλυτο», όπως τις ονόμασε ο Hegel απολυτοποιώντας το πεπερασμένο, πρός το Νιρβάνα στην πραγματικότητα (σ’ αυτά τα παράθυρα θα στηριχτεί η ένωση των Εκκλησιών για την Ειρήνη του κόσμου). Αυτή η ουσία λοιπόν που ανακαλύπτουμε, δέν μπορούμε παρά να την εγγράψουμε στο υπερατομικό πνεύμα, σαν ένα κατηγόρημα του υπερατομικού ens a se(καθεαυτού). Ούτε μπορούμε να νοήσουμε την ύπαρξη μίας τέτοιας ουσίας, χωρίς να την σκεφτούμε ώς μία θέση της αιώνιας ορμής, ώς το δεύτερο κατηγόρημα του ens a se. 

Αυτή η ικανότητα διαχωρισμού ύπαρξης και ουσίας συνιστά τόν θεμελιώδη χαρακτήρα του ανθρώπινου πνεύματος. Αυτό που είναι ουσιώδες στον άνθρωπο δέν είναι η γνώση, αλλά η κατοχή της a’priori γνώσεως ή η ικανότητα σύλληψής της. Η λογική οργάνωση επομένως δέν προϋποθέτει καμμία «σταθερότητα» αλλά υπόκειται στην ιστορική μεταβολή. 

Μόνον ο λόγος είναι σταθερός, σαν διάθεση και ικανότητα επεξεργασίας και σχηματισμού (δυνάμει της λειτουργοποίησης αυτών των ειδητικών προφανείων) νέων πάντοτε μορφών σκέψης, των οποίων πρωτοπόροι είναι καταστάσεις που παρέχει η εμπειρία. 

Η ΥΠΑΡΞΗ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ. Βρισκόμαστε ξανά στην καρδιά της προσωκρατικής φιλοσοφίας. 

Ας δούμε μόνον, πρίν συνεχίσουμε, τί λέει η Ορθοδοξία για την αέναη δημιουργία του κόσμου: Άγιος Συμεών, ο Ν, Θεολόγος, Ηθικός λόγος Α,β,4: «Τί κάνει λοιπόν ο δημιουργός των όλων και πλάστης του Θεός; Ο οποίος εγνώριζε πρό καταβολής κόσμου ότι ο Αδάμ εμπρόκειτο να παραβεί την εντολή και προόρισε την κατά παλιγγενεσία ζωή και ανάπλαση του με την ένσαρκη γέννηση του μονογενούς Υιού και Θεού;

Συγκρατεί τα πάντα με την δύναμη, την ευσπλαχνία, και αγαθότητα του, αναστέλλει την ορμή όλων των κτισμάτων και υποτάσσει αμέσως τα πάντα μπροστά του. Έτσι ώστε η κτίση, η οποία κατασκευάστηκε για να υπηρετεί τον άνθρωπο, γενόμενη απο τον φθαρτό φθαρτή, όταν εκείνος πάλι, ανακαινισθεί και γίνει πνευματικός, άφθαρτος και αθάνατος, ελευθερωμένη τότε και αυτή απο την δουλεία, αυτή λοιπόν η κτίση να συνανακαινιστεί μαζί του, να αφθαρτωθεί και να γίνει ολόκληρη πνευματική, διότι αυτό το προόρισε ο πολυεύσπλαχνος Θεός και Κύριος πρό καταβολής του κόσμου»

Συνεχίζεται 

Αμέθυστος.