ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ--Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΝΙΤΣΕ.

ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

1 Σεπτεμβρίου 2022

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές!

«Άκου τη φωνή της δημιουργίας» είναι το θέμα και η πρόσκληση της φετινής σεζόν της Δημιουργίας. Η οικουμενική φάση ξεκινά την 1η Σεπτεμβρίου με την Παγκόσμια Ημέρα Προσευχής για τη Φροντίδα της Δημιουργίας και ολοκληρώνεται στις 4 Οκτωβρίου με τη γιορτή του Αγίου Φραγκίσκου. Είναι μια ιδιαίτερη στιγμή για όλους τους Χριστιανούς να προσευχηθούν και να εργαστούν μαζί για να φροντίσουν το κοινό μας σπίτι. Εμπνευσμένη αρχικά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αυτή η Εποχή είναι μια ευκαιρία να καλλιεργήσουμε την «οικολογική μας μεταστροφή», μια μεταστροφή που ενθάρρυνε ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β' ως απάντηση στην «οικολογική καταστροφή» που είχε προβλέψει ο Άγιος Παύλος VI το 1970. [1] 

Αν μάθουμε πώς να ακούμε, μπορούμε να ακούσουμε στη φωνή της δημιουργίας ένα είδος παραφωνίας. Από τη μια πλευρά, μπορούμε να ακούσουμε ένα γλυκό τραγούδι προς έπαινο του αγαπημένου μας Δημιουργού. Από την άλλη, μια αγωνιώδης έκκληση, που θρηνεί για την κακομεταχείριση αυτού του κοινού μας σπιτιού.

Το γλυκό τραγούδι της δημιουργίας μας προσκαλεί να ασκήσουμε μια «οικολογική πνευματικότητα» (Laudato Si' , 216), με προσοχή στην παρουσία του Θεού στον φυσικό κόσμο. Είναι μια πρόσκληση να βασίσουμε την πνευματικότητά μας στην «αγαπητική επίγνωση ότι δεν είμαστε αποκομμένοι από τα υπόλοιπα πλάσματα, αλλά ενωμένοι σε μια υπέροχη παγκόσμια κοινωνία» (ibid ., 220). Ιδιαίτερα για τους οπαδούς του Χριστού, αυτή η φωτεινή εμπειρία ενισχύει τη συνείδησή μας ότι «όλα τα πράγματα ήρθαν σε ύπαρξη μέσω αυτού, και χωρίς αυτόν κανένα δεν έγινε» (Ιω . 1:3). Σε αυτήν την Εποχή της Δημιουργίας, προσευχόμαστε για άλλη μια φορά στον μεγάλο καθεδρικό ναό της δημιουργίας και γλεντάμε με τη «μεγαλειώδη κοσμική χορωδία» [2] αποτελείται από αμέτρητα πλάσματα, που όλα τραγουδούν τους δοξασμούς του Θεού. Ας ενώσουμε τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης τραγουδώντας: «Δόξα σοι, Κύριε μου, για όλα τα πλάσματά σου» (πρβλ. Canticle of Brother Sun). Ας ενώσουμε τον ψαλμωδό τραγουδώντας: «Ό,τι αναπνέει ας δοξάζει τον Κύριο!» (Ψαλμ. 150:6).

Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΝΙΤΣΕ

Τραγικά, εκείνο το γλυκό τραγούδι συνοδεύεται από μια κραυγή αγωνίας. Ή ακόμα καλύτερα: μια χορωδία από κραυγές αγωνίας. Καταρχάς, είναι η αδερφή μας, η μητέρα γη, που φωνάζει. Θήραμα των καταναλωτικών μας υπερβολών, κλαίει και μας εκλιπαρεί να βάλουμε τέλος στις καταχρήσεις μας και στην καταστροφή της. Επίσης, υπάρχουν όλα εκείνα τα διαφορετικά πλάσματα που φωνάζουν. Στο έλεος ενός «τυραννικού ανθρωποκεντρισμού» (Laudato Si', 68), εντελώς σε αντίθεση με την κεντρική θέση του Χριστού στο έργο της δημιουργίας, αμέτρητα είδη εξαφανίζονται και οι ύμνοι επαίνου τους σωπαίνουν. Υπάρχουν και οι πιο φτωχοί ανάμεσά μας που φωνάζουν. Εκτεθειμένοι στην κλιματική κρίση, οι φτωχοί αισθάνονται ακόμη πιο σοβαρά τις επιπτώσεις της ξηρασίας, των πλημμυρών, των τυφώνων και των κυμάτων καύσωνα που γίνονται όλο και πιο έντονοι και συχνοί. Ομοίως, οι αδελφοί και οι αδελφές μας των γηγενών λαών φωνάζουν. Ως αποτέλεσμα ληστρικών οικονομικών συμφερόντων, τα εδάφη των προγόνων τους υφίστανται εισβολή και ερήμωση από όλες τις πλευρές, «προκαλώντας μια κραυγή που υψώνεται στον ουρανό» (Querida Amazonia, 9). Τέλος, υπάρχει η παράκληση των παιδιών μας. Νιώθοντας απειλή από κοντόφθαλμες και εγωιστικές ενέργειες, οι σημερινοί νέοι φωνάζουν ζητώντας από εμάς τους ενήλικες να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε, ή τουλάχιστον να περιορίσουμε, την κατάρρευση των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας.

Ακούγοντας αυτές τις αγωνιώδεις κραυγές, πρέπει να μετανοήσουμε και να τροποποιήσουμε τον τρόπο ζωής και τα καταστροφικά μας συστήματα. Από τις πρώτες του σελίδες, το Ευαγγέλιο μάς καλεί «να μετανοήσουμε, επειδή η βασιλεία των ουρανών πλησίασε» (Ματθ. 3:2). Μας καλεί σε μια νέα σχέση με τον Θεό, και επίσης συνεπάγεται μια διαφορετική σχέση με τους άλλους και με τη δημιουργία. Η παρούσα κατάσταση σήψης του κοινού μας σπιτιού αξίζει την ίδια προσοχή με άλλες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως σοβαρές κρίσεις υγείας και πόλεμοι. «Το να ζούμε την κλίση μας να είμαστε προστάτες της χειροτεχνίας του Θεού είναι απαραίτητο για μια ζωή με αρετή. δεν είναι προαιρετική ή δευτερεύουσα πτυχή της χριστιανικής μας εμπειρίας» (Laudato Si' , 217).

Ως άτομα της πίστης, αισθανόμαστε ακόμη πιο υπεύθυνοι να ενεργούμε κάθε μέρα σύμφωνα με την πρόσκληση για μεταστροφή. Ούτε αυτή η κλήση είναι απλώς ατομική: «η οικολογική μετατροπή που απαιτείται για να επιφέρει μόνιμη αλλαγή είναι επίσης μια μετατροπή της κοινότητας» (ibid ., 219). Από αυτή την άποψη, δέσμευση και δράση, σε πνεύμα μέγιστης συνεργασίας, απαιτείται επίσης από την κοινότητα των εθνών, ιδίως στις συνεδριάσεις των Ηνωμένων Εθνών που είναι αφιερωμένες στο περιβαλλοντικό ζήτημα.

Η διάσκεψη COP27 για την κλιματική αλλαγή, που θα πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο του 2022, αντιπροσωπεύει την επόμενη ευκαιρία για όλους να συμμετάσχουν στην προώθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού. Και για αυτόν τον λόγο, εξουσιοδότησα πρόσφατα την Αγία Έδρα, στο όνομα και για λογαριασμό του Κράτους της Πόλης του Βατικανού, να προσχωρήσει στη Σύμβαση Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και τη Συμφωνία του Παρισιού, με την ελπίδα ότι η ανθρωπότητα του 21ου αιώνα «Θα μείνει στη μνήμη για το γεγονός ότι επωμίστηκε γενναιόδωρα τις σοβαρές του ευθύνες» (ibid., 65). Η προσπάθεια επίτευξης του στόχου του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5°C είναι αρκετά απαιτητική. Καλεί για υπεύθυνη συνεργασία μεταξύ όλων των εθνών για την παρουσίαση σχεδίων για το κλίμα ή πιο φιλόδοξων εθνικά καθορισμένων συνεισφορών, προκειμένου να μηδενιστούν, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό σημαίνει «μετατροπή» των μοντέλων κατανάλωσης και παραγωγής, καθώς και του τρόπου ζωής, με περισσότερο σεβασμό στη δημιουργία και την ολοκληρωμένη ανθρώπινη ανάπτυξη όλων των λαών, του παρόντος και του μέλλοντος, μια ανάπτυξη που βασίζεται στην ευθύνη, τη σύνεση/προφύλαξη, την αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για τους φτωχούς και για τις επόμενες γενιές. Κάτω από όλα αυτά, υπάρχει ανάγκη για μια διαθήκη μεταξύ των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, η οποία, για εμάς τους πιστούς, είναι ένας καθρέφτης που αντανακλά «τη δημιουργική αγάπη του Θεού»[3]. Η μετάβαση που επιφέρει αυτή η μετατροπή δεν μπορεί να παραμελήσει τα αιτήματα της δικαιοσύνης, ειδικά για εκείνους τους εργαζόμενους που πλήττονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Από την πλευρά της, η σύνοδος κορυφής COP15 για τη βιοποικιλότητα, που θα πραγματοποιηθεί στον Καναδά τον Δεκέμβριο, θα προσφέρει στην καλή θέληση των κυβερνήσεων μια σημαντική ευκαιρία να υιοθετήσουν μια νέα πολυμερή συμφωνία για να σταματήσει η καταστροφή των οικοσυστημάτων και η εξαφάνιση των ειδών. Σύμφωνα με την αρχαία σοφία του Ιωβηλαίου, χρειάζεται «να θυμόμαστε, να επιστρέφουμε, να αναπαυόμαστε και να αποκαθιστούμε»[4]. Προκειμένου να σταματήσει η περαιτέρω κατάρρευση της βιοποικιλότητας, το θεόδοτο «δίκτυο ζωής» μας, ας προσευχηθούμε και ας παροτρύνουμε τα έθνη να καταλήξουν σε συμφωνία σε τέσσερις βασικές αρχές: 

1. Να οικοδομήσουμε μια σαφή ηθική βάση για τις αλλαγές που απαιτούνται για τη διάσωση της βιοποικιλότητας. 

2. Να καταπολεμηθεί η απώλεια της βιοποικιλότητας, να υποστηριχθεί η διατήρηση και η συνεργασία και να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των ανθρώπων με βιώσιμο τρόπο. 

3. Η προώθηση της παγκόσμιας αλληλεγγύης υπό το πρίσμα του γεγονότος ότι η βιοποικιλότητα είναι ένα παγκόσμιο κοινό αγαθό που απαιτεί κοινή δέσμευση. 

4. Να δοθεί προτεραιότητα σε άτομα που βρίσκονται σε καταστάσεις ευπάθειας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πλήττονται περισσότερο από την απώλεια της βιοποικιλότητας, όπως οι αυτόχθονες πληθυσμοί, οι ηλικιωμένοι και οι νέοι.

Επιτρέψτε μου να επαναλάβω: «Εν ονόματι του Θεού, ζητώ από τις μεγάλες εξορυκτικές βιομηχανίες – ορυχεία, πετρέλαιο, δασοκομία, ακίνητα, αγροτοβιομηχανίες – να σταματήσουν να καταστρέφουν δάση, υγροτόπους και βουνά, να σταματήσουν να μολύνουν ποτάμια και θάλασσες, να σταματήσουν να δηλητηριάζουν τα τρόφιμα και άνθρωποι». [5]

Πώς μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε την ύπαρξη ενός «οικολογικού χρέους» (Laudato Si' , 51) που βαρύνουν τις οικονομικά πλουσιότερες χώρες, που έχουν ρυπάνει περισσότερο τους τελευταίους δύο αιώνες; Αυτό απαιτεί να κάνουν πιο φιλόδοξα βήματα στο COP27 και στο COP15. Εκτός από την αποφασιστική δράση εντός των συνόρων τους, αυτό σημαίνει ότι θα τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για οικονομική και τεχνική υποστήριξη για τα οικονομικά φτωχότερα έθνη, τα οποία ήδη βιώνουν το μεγαλύτερο μέρος του βάρους της κλιματικής κρίσης. Θα ήταν επίσης σκόπιμο να εξεταστεί επειγόντως η περαιτέρω οικονομική στήριξη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ακόμη και οι οικονομικά λιγότερο πλούσιες χώρες έχουν σημαντικές αν και «διαφοροποιημένες» ευθύνες (βλ. ibid., 52) από αυτή την άποψη. Η καθυστέρηση από την πλευρά των άλλων δεν μπορεί ποτέ να δικαιολογήσει τη δική μας αποτυχία να δράσουμε. Είναι απαραίτητο όλοι μας να δράσουμε αποφασιστικά. Διότι φτάνουμε σε «ένα οριακό σημείο» (βλ . ibid ., 61).

Κατά τη διάρκεια αυτής της Εποχής της Δημιουργίας, ας προσευχηθούμε ότι η COP27 και η COP15 μπορούν να χρησιμεύσουν για να ενώσουν την ανθρώπινη οικογένεια (βλ . ibid ., 13) στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της διπλής κρίσης της κλιματικής αλλαγής και της μείωσης της βιοποικιλότητας. Έχοντας υπόψη την προτροπή του Αγίου Παύλου να χαίρουμε με αυτούς που χαίρονται και να κλαίμε με αυτούς που κλαίνε (πρβλ. Ρωμ . 12,15), ας κλάψουμε με την αγωνιώδη παράκληση της δημιουργίας. Ας ακούσουμε αυτή την παράκληση και ας ανταποκριθούμε με πράξεις, ώστε εμείς και οι μελλοντικές γενιές να συνεχίσουμε να χαιρόμαστε με το γλυκό τραγούδι της δημιουργίας της ζωής και της ελπίδας.

Ρώμη, Άγιος Ιωάννης Λατερανός, 16 Ιουλίου 2022, Μνήμη της Παναγίας του Όρους Κάρμηλο

 Πηγή: https://panorthodoxsynod.blogspot.com/2022/07/message-of-pope-francis-for-world-day.html#more

FRANCIS

 ________________________________________________________________

[1] Ομιλία στον FAO , 16 Νοεμβρίου 1970.

[2] SAINT JOHN PAUL II, General Audience, 10 Ιουλίου 2002.

[3] Ομιλία στη Συνάντηση «Faith and Science to COP26», 4 Οκτωβρίου 2021,

[4] Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Προσευχής για τη Φροντίδα της Δημιουργίας, 1 Σεπτεμβρίου 2020.

[5] Μήνυμα βίντεο προς τα δημοφιλή κινήματα, 16 Οκτωβρίου 2021.