Αγ. Γρηγόριος Νύσσης - Ερμηνεία του Άσματος Ασμάτων (37)

   Συνέχεια από: Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023

    ΛΟΓΟΣ Ι'

(Ασμα Ασμ. 4,16 - 5,2)

Η ΝΥΜΦΗ

«Σήκω, Βοριά, κι έλα, Νοτιά,

φύσηξε μέσα στον κήπο μου, να ξεχυθούν τ' αρώματά μου. 

Ας κατεβεί ο αγαπημένος μου στον κήπο του 

κι ας φάει τους καρπούς των ακροδρύων του». 

Ο ΝΥΜΦΙΟΣ

«Κατέβηκα στον κήπο μου, αδελφή μου, νύφη μου,

τρύγησα τη σμύρνα μου με όλα μου τ' αρώματα,

έφαγα το ψωμί μου με το μέλι,

ήπια το κρασί μου με γάλα.

Φάτε, φίλοι μου, πιείτε και μεθύστε, αδέλφια μου».

Η ΝΥΜΦΗ

Κοιμάμαι, αλλ᾽ η καρδιά μου αγρυπνεί.

«Ας κατεβεί», λέει, «ο αγαπημένος μου στον κήπο του κι ας φάει τους καρπούς των ακροδρύων του». Αυτός είναι λόγος γεμάτος παρρησία. Ω φιλότιμη και γενναιόδωρη ψυχή, που νικάς κάθε υπερβολή μεγαλοφροσύνης. Ποιόν προσκαλεί σε δεξίωση με τους ίδιους τους καρπούς της; Σε ποιόν ετοιμάζει το πλούσιο αυτό τραπέζι με τα ίδια της τα αγαθά; Ποιόν καλεί στο τραπέζι που ετοίμασε για να φάγει τα παρασκευάσματα; «Αυτόν από τον οποίο και δια του οποίου προέρχονται τα πάντα και με τον οποίο συντηρούνται τα πάντα», αυτόν που δίνει «σ' όλα τα όντα την τροφή τους στην κατάλληλη ώρα, που ανοίγει τα χέρια του και γεμίζει χαρά (ευδοκία) το κάθε ζωντανό ον», τον άρτο που κατεβαίνει από τον ουρανό και δίνει ζωή στον κόσμο, αυτόν που προσφέρει άνωθεν τη ζωή σε όλα τα όντα· σ' αυτόν η νύμφη παραθέτει τραπέζι. Το τραπέζι είναι ο φυτεμένος με τα έμψυχα δέντρα κήπος, και εμείς είμαστε τα δέντρα, αν βέβαια είμαστε εμείς που του παραθέτουμε ως τροφή τη σωτηρία των ψυχών μας, όπως είπε εκείνος που φαγητό της ευωχίας του είναι η ζωή μας «δική μου τροφή είναι να κάνω το θέλημα του Πατέρα μου». Και είναι φανερός ο σκοπός του θείου θελήματος: «θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι και να φτάσουν στην επίγνωση της αλήθειας»

Αυτή λοιπόν είναι η τροφή που έχει παρασκευαστεί γι' αυτόν, η σωτηρία μας. Καρπός μας είναι η προαίρεσή μας, που βάζει την ψυχή μας στα χέρια του Θεού που μας καρπολογεί σαν από κάποιο κλάδι. Μ' αυτά πρέπει να δούμε ότι πρώτα η νύμφη καταγλυκαίνεται από τον καρπό του μήλου, λέγοντας «και ο καρπός του ήταν γλυκός στο λάρυγγά μου», και τότε γίνεται και η ίδια καρπός ωραίος και γλυκός που προσφέρεται στην ευχαρίστηση του γεωργού. 

Η έκφραση «ας κατεβεί έχει σημασία ευχετική και ειπώθηκε όπως και το «αγιασθήτω το όνομά σου» και το «γεννηθήτω το θέλημά σου». Όπως εκεί δηλαδή η διατύπωση των ρητών εκείνων περιέχει νόημα ευχετικό, έτσι κι εδώ το «ας κατεβεί» είναι ευχή της νύμφης που παρουσιάζει στο Θεό την καλή σοδειά των καρπών της αρετής. Η κατάβαση σημαίνει το έργο της φιλανθρωπίας. Επειδή δεν γίνεται να ανεβούμε στον Ύψιστο με άλλο τρόπο, αν δεν κλίνει προς τα χαμηλά ο Κύριος που ανυψώνει τους πράους, γι' αυτό η ψυχή που ανεβαίνει προς τα άνω επικαλούμενη τη χειραγωγία εκείνου που είναι ψηλά, εύχεται να χαμηλώσει από το ίδιο του το μεγαλείο, για να μπορέσουν να τον φτάσουν οι κάτω. 

Κι αυτός που είπε μέσω του προφήτη, «ενώ εσύ ακόμα προσεύχεσαι, να, είμαι εδώ», προτού η νύμφη τελειώσει την ευχή της και την αίτησή της, αμέσως άκουσε (ο Κύριος) αυτά για τα οποία προσευχήθηκε και την προετοιμασία της καρδιάς της πρόσεξε και μέσα στον κήπο έφτασε όπου είχε περάσει η πνοή του Νότου και τους καρπούς των αρωμάτων μάζεψε και χόρτασε από τους καρπούς της αρετής. Και το ξεφάντωμα το έκανε διήγημα μιλώντας προς την νύμφη ως εξής «Κατέβηκα στον κήπο μου, αδελφή μου, νύφη μου, τρύγησα τη σμύρνα μου μαζί με όλα μου τ' αρώματα, έφαγα το ψωμί μου με το μέλι, ήπια το κρασί μου με γάλα. Φάτε, οι πλησίον μου, πιείτε και μεθύστε, αδελφοί μου».