Συνέχεια από: Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2023
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Τζον Μάγιεντορφ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ από την πρωτότυπη γαλλική έκδοση
ΕΛ. ΜΑΪΝΑΣ
Η πνευματική παράδοση των μοναχών της Ανατολής
- Η Προσευχή του Ιησού
Ο Ευάγριος και ο Μακάριος προσδιορίσανε όλα τα ουσιώδη στοιχεία της μεταγενέστερης πνευματικής παράδοσης των μοναχών της Ανατολής. Η αξία συγγραφέων όπως ο Διάδοχος Φωτικής η ο Ιωάννης της Κλίμακος, που θ' αποκτήσουνε στους μετέπειτα αιώνες αξιοσημείωτη δημοτικότητα, θα έχει αποφατικά συντελέσει στην πραγματοποίηση μιάς σύνθεσης ανάμεσα στον Ευάγριο και στο Μακάριο: Ετσι που «η νοερά προσευχή» του Ευαγρίου να γίνει στην Ανατολή η «καρδιακή προσευχή», μια προσωπική προσευχή, που απευθύνεται σαφώς στον ενσαρκωμένο Λόγο, η «προσευχή του Ιησού», όπου η ανάμνηση του Ονόματος καταλαμβάνει την κεντρική θέση.[ΟΙ ΓΝΩΣΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΟΛΑΤΡΕΣ]
Ο Διάδοχος, επίσκοπος της Φωτικής στην Ηπειρο, στον Ε΄ αιώνα, έγινε ένας από τους πιο μεγάλους εκλαικευτές της πνευματικότητας της ερήμου στο βυζαντινό κόσμο. Η επιμονή πάνω στη μυστηριακή ζωή και τον προσωπικό χαρακτήρα της χριστιανικής προσευχής συνυπάρχουν σ' αυτόν μαζί με τα Ευαγριανά πνευματιστικά υπολείμματα. Βλέπουμε όμως, στα «Κεφάλαιά» του, όλη τη φροντίδα των πνευματικών ορθόδοξων δασκάλων να ολοκληρώσουν τον «ησυχασμό» μέσα στη βιβλική προοπτική της Ιστορίας, της οποίας τα κύρια στοιχεία είναι η πτώση, η λύτρωση και η μελλοντική δόξα.
Είμαστε, με τη νοητική δύναμη της ψυχής που χρησιμοποιεί το σώμα σαν κατοικία, κατ' εικόνα του Θεού. Όμως αφού με την αμαρτία του Αδάμ, όχι μόνο τα χαρακτηριστικά του εκμαγείου της ψυχής θα'χουν κηλιδωθεί, αλλά που και το σώμα ακόμη θα’χει πέσει σιγά-σιγά στη διαφθορά, για την αιτία αυτή ο άγιος λόγος του Θεού θα ενσαρκωθεί, μεταδίδοντάς μας, ως Θεός που είναι, το νερό της σωτηρίας με το αναγεννητικό βάπτισμά Του. Είμαστε λοιπόν αναγεννημένοι διά μέσου του ύδατος με την ενέργεια του Αγίου και ζωοποιού Πνεύματος. Σε άμεση συνέπεια έχουμε αποκαθαρθεί στην ψυχή και στο σώμα, τουλάχιστον όσοι πηγαίνουμε στο Θεό με όλη μας τη θέληση, επειδή το Άγιο Πνεύμα αποκαθίσταται μέσα μας, και τρέπει σε φυγή την αμαρτία... (Κεφάλαια περί πνευματικής τελειότητας, 78, Sourses chrétiennes, 5, Éditions du Cerf, Paris, 1943, p. 136).
Η χάρη κρύβει την παρουσία της μέσα στους βαπτισμένους, αναμένοντας την απόφαση που θα πάρει η ψυχή. Οταν ο άνθρωπος στραφεί ολοκληρωτικά προς τον Κύριο, τότε μ' ένα ανείπωτο συναίσθημα εκδηλώνεται η παρουσία της χάρης στην καρδιά... Κάτι παραπάνω, αν ο άνθρωπος αρχίσει να προχωρεί με την τήρηση των εντολών και επικαλείται χωρίς ανάπαυλα τον Κύριο Ιησού, τότε το πυρ της θείας χάρης απλώνεται ακόμη και στις εξωτερικές αισθήσεις της καρδιάς... (Κεφ. 85, στο ίδιο έργο, pp. 146-147).
Ο νούς, όταν με τη θύμηση του Θεού κλείνουμε όλες τις διεξόδους του, απαιτεί από μας με απόλυτο τρόπο κάποιο έργο που να ικανοποιεί την ανάγκη του να βρίσκεται σε κίνηση. Πρέπει λοιπόν να του δώσουμε τον Κύριο Ιησού, (Α' Κορινθ. 16΄, 13), ως τη μοναδική απασχόληση που ανταποκρίνεται εξ ολοκλήρου στο στόχο του (Κεφ. 59, pp. 115-116).
Όταν η ψυχή είναι ταραγμένη από την οργή, η θολωμένη από τη μέθη, η καταπιεσμένη από βαρειά αποθάρρυνση, ο νούς δεν μπορεί, όποια βία κι αν ασκήσουμε πάνω του, να επιβάλει στον εαυτό του την ανάμνηση του Κυρίου Ιησού... Τότε, όταν η ψυχή απελευθερώνεται από τα πάθη, κρατάει την ίδια τη χάρη, που στοχάζεται και που κραυγάζει μαζί της Κύριε Ιησού, όπως μια μητέρα θα μάθαινε το παιδάκι της τη λέξη «πατέρα», επαναλαμβάνοντας την μαζί του, ώσπου, αντί για κάθε άλλο παιδιάτικο ψέλλισμα, θα 'χε συνηθίσει να επικαλείται καθαρά τον πατέρα του, ακόμη και μέσα στον ύπνο του. Γι' αυτό ο 'Απόστολος λέγει: «Παρόμοια, και το Πνεύμα έρχεται βοηθός στις αδυναμίες μας, επειδή δεν γνωρίζουμε να προσευχόμαστε όπως πρέπει, αλλά το ίδιο το Πνεύμα μεσιτεύει με τρόπο υπέροχο για χάρη μας με αλάλητους στεναγμούς» (Ρωμ. η΄, 26). (Κεφ. 61, pp. 117-118).
ΕΚΛΑΙΚΕΥΤΗΚΕ ΛΟΙΠΟΝ Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΙΝΕ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΕ ΣΥΝΔΕΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΒΙΒΛΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΤΗΝ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΛΑΙΚΕΥΣΗ ΛΟΙΠΟΝ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΣΑΓΕΙ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΟΤΙ ΜΕ ΤΟ ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΦΕΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΟΛΩΝ.
Σ' ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΕΚΛΑΙΚΕΥΣΗΣ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ Ο ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΟΜΟΟΥΣΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΘΗΚΕ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΣΑΡΚΩΘΕΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΙΣΕΛΘΕΙ ΤΟ ΑΚΤΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΤΙΣΤΟ. ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ Η ΑΜΑΡΤΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΗΝ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ. ΚΑΙ ΕΙΔΕ ΛΟΙΠΟΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΗ ΛΙΑΝ ΚΑΙ ΕΖΗΣΕ ΑΥΤΟΣ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΑ.
ΦΑΕ ΠΙΝΕ ΕΥΦΡΑΙΝΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΤΟΥΣ ΠΕΙΘΩ ΕΥΚΟΛΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου