36:26-38:35
…Είναι πολλά που πρέπει να πούμε πριν φτάσουμε εκεί (συγχώρεση από πλευράς του Θεού). Πρέπει να πούμε κατ’ αρχήν και πως είναι ο ίδιος ο Θεός, τον τρόπο υπάρξεως του Θεού. Δεν ξέρουμε τι είναι ο Θεός, ξέρουμε όμως πως είναι ο Θεός. …και μπορούμε να αναλύσουμε κάτι για τον τρόπο υπάρξεως Του, γιατί πραγματικά ο τρόπος υπάρξεως του Θεού έχει να κάνει με την ουσία της συγχώρεσης, που είναι η περιχώρηση. Δηλαδή, λέμε ότι είναι τρία πρόσωπα σε μια ουσία. Αυτό είναι αντινομικό για την ανθρώπινη λογική, και έτσι όπως το λέμε δεν σημαίνει σχεδόν τίποτα.
Για να το καταλάβουμε, πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτή η ουσία είναι σε μια πράξη διαρκούς κινήσεως. Εγώ το λέω αυτό διαδοτικότητα. Δηλαδή, τι γίνεται; Σε κάθε σχέση, τη δική μας σχέση, τη δική σας σχέση, αυτόν που αγαπάμε, ο άνθρωπος δίνει ένα κομμάτι του εαυτού του. Ο Θεός, ο Πατήρ, δίνει στον Υιό όλη την ουσία, όλη την Ύπαρξη του.[ΜΟΝΑΣ Η ΕΝ ΤΡΙΑΔΙ.ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΣΙΑ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟΣ Ή ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΟΥΣΙΟΣ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΕΚΠΟΡΕΥΕΙ, ΟΧΙ Ο ΠΑΤΗΡ] Λέω στους φοιτητές μου, το όνειρο το μεγάλο των ερωτευμένων, να γίνουν ένα, και αυτό το εμποδίζουν χίλια πράγματα. Σε μας ο ναρκισσισμός που λέγαμε και λοιπά. Στον Θεό είναι πραγματικότητα, αιώνια πραγμτικότητα, χωρί χρόνο. Δεν υπάρχει χρόνος. Είναι η άχρονη, απόλυτη διαδοτικότητα.
Δηλαδή, η ουσία, και παίρνω μερικές φορές ένα μπουκάλι για να το εξηγήσω. Παίρνω ένα φοιτητή και μια φοιτήτρια και εγώ, τρεις. Και κρατώ το μπουκάλι στα χεριά με το νερό, κα λέω, εγώ αγαπώ τον υιό, και του δίνω την ουσία μου, το μπουκάλι. Έτσι την ίδια στιγμή χωρίς χρόνο το δίνω στην, στο πνεύμα. Το πνεύμα είναι θηλυκό, το ξέρετε τις πιο πολλές φορές.[ΚΑΘΟΤΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ] Αυτοί το δίνουν μεταξύ τους. Και έχουμε μια κυκλοφορία της ουσίας, του μπουκαλιού δηλαδή μεταξύ τριών. Και λέω, πόσες είναι οι ουσίες, μια, πόσα είναι τα πρόσωπα, δυο. Είδατε, η δομή του χριστιανικού Θεού είναι μια δομή απόλυτης αυτοπροσφοράς, η δομή της υπέρτατης αγάπης. Όπως σας είπα, το όνειρο μας, όλων, το θέλουμε αυτό βασανιστικά…[ΑΡΑ Η ΤΡΙΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΑΔΑ. ΑΚΙΝΑΤΗΣ, ΦΙΛΙΟΚΒΕ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΜΥΡΙΥΠΟΣΤΑΤΟΣ. ΠΟΛΥΤΕΚΝΗ]
39:05-41:30
…Τριάδα προσώπων όπου η αγάπη είναι απόλυτη. Είναι η προσφορά της απόλυτης ουσίας, χωρίς χρόνο. Δεν υπάρχει πρώτα ο Πατήρ, μετά ο Υιός, ταυτόχρονος τρόπος υπάρξεως, είναι πέρα από το χρόνο, δεν υπάρχει χρόνος. Αλλά είναι η απόλυτη προσφορά του Είναι στον άλλο, και η απόλυτη επιστροφή από τον άλλο, αυτού του Είναι σε μένα. Άρα, ο Πατήρ υπάρχει, επειδή υπάρχει ο Υιός. Κοιτάξτε, τι φοβερό, το είπε ο Μέγας Αθανάσιος στον Άρειο. …Εάν αυτός ο Πατέρας δεν έχει ένα Υιό, τότε η ουσία του καταργείται, αυτή η μοιραζόμενη πλέον ουσία, το ομοούσιο…αν δεν έχει ένα Υιό ο Πατήρ, και το Πνεύμα, που είναι το Πνεύμα του Πατρός, η Αγάπη του Πατρός που αναπαύεται στον Υιό.. αν δεν υπάρχει αυτό, λέει (ο Μέγας Αθανάσιος), τότε αυτός ο Θεός, δεν μπορείς πια να τον πεις Πατέρα. Δηλαδή είναι ένα ον κλεισμένο στον εαυτό του, το οποίο έχει απόλυτη ανάγκη τον κόσμο. Ο κόσμος είναι μέρος του Θεού, διότι δεν υπάρχει κανένας άλλος να του πει συ. Έρχεται από έναν άλλο το συ σε μας. Το συ το πρώτο, μας το είπε η μητέρα μας. Και μετά τώρα μας το λένε οι άνθρωποι που αγαπούμε. Αν δεν υπάρχει λοιπόν ο Υιός στον Πατέρα, δεν υπάρχει δυνατότητα να ακούσει το συ, άρα ο Θεός είναι μέρος του κόσμου, ο κόσμος είναι μέρος του Θεού. Εννοείτε τι θέλω να πω;… Διότι αυτός του λέει το συ. Τότε έχει δίκαιο ο Hegel, που λέει ότι έφτιαξε ο Θεός τον κόσμο, για να συνειδητοποιήσει τον εαυτό του.[ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ. Ο ΘΕΟΣ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ] Ως εκεί φτάνει ο άνθρωπος, παραπέρα δεν φτάνει…αλλά προσέξτε κάτι τώρα, εάν τυχόν υπάρχει ένα ον που λέμε Θεό, και το οποίο, κάθε ένα από τα τρία πρόσωπα έχει ολόκληρη την ουσία, αυτό σημαίνει…επειδή ακριβώς δεν έχει ανάγκη ένα κομμάτι της ουσίας, την έχει ολόκληρη, όταν αγαπάει, αγαπάει ελεύθερα. Ενώ εμείς δεν αγαπούμε ελεύθερα.
ΚΑΘΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΕΝΩΤΙΚΟ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΤΟΝ ΑΚΙΝΑΤΗ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΠΑΤΕΡΙΚΗ, ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΦΙΛΙΟΚΒΕ.ΠΑΠΙΚΗ!!!
Οντολογία ή θεολογία του προσώπου (4)
Η αποφατική σχέση θείας ουσίας και τριαδικών προσώπων («ην έχει διαφοράν το κοινόν υπέρ το ίδιον, ταύτην η ουσία προς την υπόστασιν έχει» 72), δεν πρέπει να θεωρηθεί στο επίπεδο των λογικών εννοιών, γιατί στην πραγματικότητα ούτε διακρίνει ούτε συνενώνει, αλλά φανερώνει την προσωπική πραγματικότητα του Θεού. Η οξύνοια ενός Μ. Αθανασίου είχε συλλάβει τη βαθύτερη σημασία της σχέσεως αυτής όταν εταύτιζε ουσία και υπόσταση με την έννοια που αναφέραμε. Η ταυτοσημία ουσίας και υποστάσεως ή προσώπου;;; ουδέποτε εγκαταλείφθηκε στην ορθόδοξη Ανατολή και μετά τη τελική διατύπωση του τριαδολογικού δόγματος, με τον όρο φυσικό του ακαταλήπτου. Με την έννοιαν αυτή ο Ιωάννης Δαμασκηνός συνοψίζει στη «Διαλεκτική» του73 την πατερική παράδοση: «Τὸ τῆς ὑποστάσεως ὄνομα δύο σημαίνει · πότε μὲν τὴν ἁπλῶς ὑπαρξιν, καθὸ σημαινόμενον ταῦτόν ἐστιν οὐσία καὶ
ὑπόστασις, ὅθεν τινὲς τῶν ἁγίων πατέρων εἶπον αὐτὰς φύσεις ἤγουν τάς ὑποστάσεις· πότε δὲ τὴν καθ’ αὐτὸ καὶ ἰδιοσύστατον ὑπαρξιν καθ’ ὁ σημαινόμενον τὸ ἄτομον δηλοὶ τῷ ἀριθμῷ διαφέρον ἤγουν τὸν Πέτρον, τὸν Παῦλον, τόν τινα ἵππον»».[ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΩΣ] Η ταυτοσημία αυτή των όρων ουσία και υπόστασις ή πρόσωπον αφ' ενός μεν διαφυλάσσει, κατά τον Βλ. Λόσσκι, την έννοια της συγκεκριμένης ουσίας σε ο,τι είναι κοινό, αφ' ετέρου δε αφαιρεί από το ίδιο κάθε περιορισμό, που ανήκει στο άτομο, «ώστε η υπόστασις να εκτείνεται επί του συνόλου της κοινής φύσεως, αντί να την διαιρεί»74.
Η μετα-λογική αυτή ταυτοσημία προστατεύει λοιπόν το μυστήριο του ακαταλήπτου του Θεού, ενώ παράλληλα προφυλάσσει τα τρία πρόσωπα από του να μεταβληθούν σε αυτόνομες υποστάσεις, σε οντολογικό απόλυτο και έτσι «κατοχυρώνει» τη «σχετική» προσωπική τους ετερότητα.;;;Το θείο πρόσωπο μόνο με λογική αφαίρεση μπορεί να θεωρηθεί ως κατηγορία σχέσεως, αφού έχει την κοινή ουσία ή φύση, η οποία υποδηλώνει την αποφατική κοινωνία του με τα λοιπά. Το σημαντικώτερο όμως είναι, ότι καθένα θείο πρόσωπο, ενώ παραμένει καθαυτό άρρητο και άτρεπτο, κοινωνεί και στην ιστορική του φανέρωση τις μεθεκτές ενέργειες της μιάς ουσίας και έτσι σώζει αληθινά.[ΤΡΑΓΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΕΝΕΚΕΝ ΕΥΚΟΛΙΑΣ] Συνεπώς μόνον η παραδοχή της ασύγχυτης σχέσεως θείας ουσίας και τριαδικών προσώπων εξασφαλίζει τους όρους μιάς αληθινής σωτηριολογίας.
Από τη άποψη αυτή μπορούμε ως εξής να συνοψίσουμε την «οντολογική» θέση της πατερικής Τριαδολογίας, που αιτιολογεί μιάν αυθεντική θεολογία του ανθρώπινου προσώπου: Τα πρόσωπα της αγίας Τριάδος έχουν την αρχή τους από τον Πατέρα όχι με την έννοια της οντολογικής αρχής της υπάρξεώς τους (και τα τρία πρόσωπα υπάρχουν αϊδίως και προαιωνίως), αλλά του υποστατικού τρόπου υπάρξεως της κοινής θείας ουσίας, που είναι αποκλειστικός σε κάθε τριαδικό πρόσωπο. Η θεία ουσία δηλ. υπάρχει αμέριστη και πλήρης στο κάθε τριαδικό πρόσωπο, το δε πρόσωπο υφίσταται έτσι ως τέλεια ύπαρξη, δεν υστερεί σε τίποτα από τα λοιπά, έχοντας μόνο καθένα το ακοινώνητο υποστατικό του ιδίωμα. Ότι ο Πατήρ είναι «πηγαία θεότης» δεν σημαίνει, ότι είναι η γενετική αιτία των δύο άλλων τριαδικών προσώπων (με βιολογική έννοια), αλλά η «αρχή» του υποστατικού τους ιδιώματος, του γεννητού για τον Υιό και του εκπορευτού για το Πνεύμα. Το υποστατικό ιδίωμα όμως του καθενός τριαδικού προσώπου, ενώ είναι ακατάληπτο και ακοινώνητο, «γνωρίζεται», «επιθεωρείται» μόνο στο ιστορικο-σωτηριολογικό του έργο. Δηλώνει δηλ. τον τρόπο που αποκαλύπτεται και ενεργεί ιστορικά η τριαδική θεότητα. Τούτο υποδηλώνει ο χαρακτηριστικός όρος, που χρησιμοποιούν οι Καππαδόκες Πατέρες για να δηλώσουν αυτήν την έννοια του θείου προσώπου: «Τρόπος υπάρξεως». Η φράση αυτή, σύμφωνα με τη πειστική συζήτηση του G. Prestige 75, δεν υπονοεί μόνο το ιδίωμα του καθενός τριαδικού προσώπου και την «αιτιατή» του σχέση προς τον Πατέρα, αλλ' επίσης και τον τρόπο της αποκαλύψεώς τους, την τριαδική ιστορική οικονομία, που οφείλεται στην κοινή ουσία, αφού κάθε ενέργεια καθενός θείου προσώπου γίνεται από κοινού με τα δύο άλλα.[ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΣΑΡΚΩΣΕΩΣ] «Πάσα ενέργεια η θεόθεν επί την κτίσιν διήκουσα... εκ πατρός αφορμάται και διά του υιού πρόεισι και εν τω πνεύματι τω αγίω τελειούται» 76. Και από την άποψη αυτή η αποφατική σχέση θείας ουσίας και τριαδικών προσώπων αφορά στην πραγματικότητα την προσωπική σχέση της Τριάδος με τη δημιουργία. Μόνο λοιπόν με την προϋπόθεση της αποφατικής(διαφοράς, διακρίσεως) αυτής σχέσεως μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια θεολογία του ανθρώπινου προσώπου, σχέση που με την εν χρόνω ενσάρκωση του Λόγου «δομεί» πλέον και την κτιστή ύπαρξη, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
ΠΕΡΙΧΩΡΙΣΙΣ
Ο ορισμός που θα εξασφάλιζε από τον τριθεϊσμό βρέθηκε με την βοήθεια της περιχωρήσεως. Τρία πρόσωπα τα οποία κατοικούν το ένα μέσα στο άλλο με μια μοναδική ουσία.
Έτσι ο ψευδο-Κύριλλος ξανά (στο κεφ. 9 του έργου του) λέει πως καθένα από τα πρόσωπα έχει μια τέλεια υπόσταση, αλλά υποστηρίζουμε πως υπάρχει μία μοναδική ουσία, απλή και συγκεκριμένη, τέλεια σε τρεις τέλειες υποστάσεις. Εμείς δίνουμε στην Αγία Τριάδα το όνομα του Μοναδικού Θεού. Οι υποστάσεις είναι ενωμένες αλλά χωρίς σύγχυση, αλλά συνενωμένες (έχεσθαι) η μία μέσα στην άλλη και μπορούν να υπάρχουν η μία μέσα στην άλλη χωρίς σύγχυση και χωρίς ανακάτεμα. Αυτό σημαίνει ο λόγος του Κυρίου «Εγώ είμαι μέσα στον Πατέρα και ο Πατέρας είναι μέσα μου».
Η περιχώρησις λοιπόν δεν σημαίνει πια το ένα “προς” το άλλο, αλλά “μέσα” στο άλλο. Η πρώτη σημασία ήταν η παραδοσιακή, φιλοσοφική, η οποία χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς στην Χριστολογία και στην Οικονομία! Στην Αγία Τριάδα όμως η περιχώρησις τού ενός “προς” το άλλο (όπως διδάσκουν σήμερα οι Ρώσοι θεολόγοι και η σχολή του Ζηζιούλα ακολουθούμενη ή ακολουθώντας τις φιλοσοφίες του Rahner περί Αγία τριάδος όπως θα δούμε σύντομα) θα μπορούσε να εμπλέξει την ιδέα πως τα πρόσωπα θα μπορούσαν να είναι ισοδύναμα, ισότιμα ή εναλλασσόμενα!
Η περιχώρησις του ενός “μέσα” στο άλλο σημαίνει πως τα πρόσωπα συνορεύουν και έχουν κοινή έκταση. Είναι η αντιστροφή της ταυτότητος της ουσίας. Η χρήση της μιας έννοιας της περιχώρησης ή της άλλης φέρνει εντελώς διαφορετικές θέσεις όπως έδειξε και η αίρεσις του Σαβέλλιου, ο οποίος “δίδαξε” πως οι θείες υποστάσεις μεταμορφώνονται και υποκαθιστούν η μία την άλλη!
Ο Ιωάννης Δαμασκηνός έβαλε την σφραγίδα του στον απίστευτο κόπο των πατέρων να διατηρήσουν την Σωτηρία του ανθρώπου, υπογραμμίζοντας στην “ακριβή έκδοση της ορθοδόξου πίστεως 1,14” την μονή και ίδρυση των υποστάσεων της μιας μέσα στην άλλη!
ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ, ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΟΛΟΒΙΕΦ, ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΤΗΝ ΨΕΥΔΟΘΕΟΛΟΓΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ Β' ΒΑΤΙΚΑΝΕΙΟ ΣΥΝΟΔΟ ΠΑΡΕΛΗΦΘΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ.
ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΚΕΦΑΛΑ ΣΩΜΑΤΑ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ΠΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΜΕ ΠΙΣΣΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου