Συνέχεια απο : Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2024
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑΒιβλία Α, α, Β, -Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
Πολύ πιθανόν, λέει ο Αριστοτέλης, είπε ο Θαλής ότι τα πάντα προέρχονται από το νερό, επειδή είδε ότι, οπουδήποτε υπάρχει ζωή, υπάρχει υγρασία και όπου δεν υπάρχει νερό, δεν υπάρχει ζωή (983 b 25-27). Η Ελλάδα είναι μια περιοχή Μεσογειακή αλλά ως επί το πλείστον ξερή, και έτσι όπου δεν υπάρχει νερό, δεν υπάρχει ζωή, δεν φυτρώνει ούτε χλόη. Έτσι λοιπόν η καταγωγή, η αρχή, η αιτία του παντός είναι το νερό. Όμως ο Θαλής έδωσε μια εξήγηση, δεν περιορίστηκε απλά σε μια δήλωση, δηλ. σε μια διήγηση, ένα μύθο, όπως έκαναν οι ποιητές, και τοιουτοτρόπως με τον Θαλή ξεκινά αυτός ο τύπος της φιλοσοφίας.
Αυτό το θέμα της αρχής της φιλοσοφίας, είναι πανέμορφο, διότι οι φιλόσοφοι που εμφανίστηκαν μετά τον Αριστοτέλη αναγκάστηκαν να ευθυγραμμιστούν μαζί του, ακόμη και αν δεν συμφωνούσαν. Μάλιστα το πράγμα έλαβε δραματικές διαστάσεις σε έναν μοντέρνο φιλόσοφο, ο οποίος είναι επίσης και ένας μεγάλος θαυμαστής του Αριστοτέλη, δηλ. ο Χέγκελ. Και ο Χέγκελ επίσης προσπαθεί να ξανασυνθέσει ολόκληρη την ιστορία της φιλοσοφίας, διακρίνοντας την αρχή της. Μάλιστα δε για τον Χέγκελ η αρχή, το ξεκίνημα, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία από όση έχει για τον Αριστοτέλη, διότι για τον Χέγκελ, το ξεκίνημα της φιλοσοφίας είναι ταυτοχρόνως και το ξεκίνημα της δικής του φιλοσοφίας, καθότι ο Χέγκελ ταυτίζει το σύνολο της Ιστορίας της φιλοσοφίας με τη δική του φιλοσοφία. Η αρχή λοιπόν είναι η πρώτη απ’ όλες τις έννοιες και με την οποία αρχίζει και το ίδιο το σύστημα του Χέγκελ, η λογική του Χέγκελ, δηλ. η έννοια του Είναι. Ποιος είναι όμως ο πρώτος αρχαίος φιλόσοφος που μίλησε για το είναι; Δεν είναι ο Θαλής, είναι ο Παρμενίδης. Ο Χέγκελ λοιπόν βρίσκεται σε μια τρομερή αμηχανία, επειδή από το ένα μέρος τρέφει έναν απέραντο θαυμασμό για τον Αριστοτέλη – ο Χέγκελ πίστευε πως ήταν αυτός ο μοντέρνος Αριστοτέλης – και δεν θα ήθελε να διαφωνήσει με τον Αριστοτέλη και να δηλώσει πως η αρχή της φιλοσοφίας δεν είναι ο Θαλής αλλά ο Παρμενίδης. Όμως από την πλευρά της φιλοσοφίας του θα έπρεπε να πει πως είναι ο Παρμενίδης. Έτσι λοιπόν ο Χέγκελ δεν αποφάσισε ποτέ του εάν τη φιλοσοφία ξεκινά από τον Θαλή ή με τον Παρμενίδη όπως θα ήθελε η Εγελιανή λογική.
Πέρα από τον Χέγκελ πάντως, με το πρώτο βιβλίο της Μεταφυσικής μας παρουσιάζεται το ξεκίνημα της φιλοσοφίας και ίσως γι’ αυτό πολλοί λένε πως το εν λόγω βιβλίο είναι η πρώτη ιστορία της φιλοσοφίας που γράφτηκε ποτέ, δηλ. η έκθεση της σκέψεως των πρώτων φιλοσόφων μέχρι του Πλάτωνος συμπεριλαμβανομένου. Στο πρώτο βιβλίο βρίσκεται ανεπτυγμένη και η σκέψη του Πλάτωνος. Μπορούμε να πούμε λοιπόν πως είμαστε απέναντι από την πρώτη ιστορία της φιλοσοφίας, επειδή ο Αριστοτέλης προσφέρει μια ολόκληρη σειρά πληροφοριών πάνω σε ότι σκέφτηκαν οι προηγούμενοι φιλόσοφοι.
Η πρόθεση του Αριστοτέλη όμως δεν ήταν να γράψει μια ιστορία της φιλοσοφίας, η πρόθεση έχει φιλοσοφικό χαρακτήρα, θεωρητικό, δηλ. επεδίωκε να βάλει σε δοκιμασία την διάκριση των τεσσάρων τύπων αιτίας που πραγματοποίησε στη Φυσική, για να δει αν στέκει, για να δει αν πιστοποιείται ή διαψεύδεται από εκείνο που είπαν όλοι οι άλλοι φιλόσοφοι. Ο Αριστοτέλης δεν ήταν ένας υπερήφανος στοχαστής, ατομιστής, που επιθυμούσε να βαδίσει ενάντια στο ρεύμα, όχι. Ο Αριστοτέλης έψαχνε τις συμφωνίες. Κατά τον Αριστοτέλη, όταν ένα πράγμα είναι παραδεκτό από πολλούς ή από όλους, υπάρχουν τότε πολλές πιθανότητες να είναι αληθινή και γι’ αυτό ανακρίνει τους προηγούμενους φιλοσόφους για να δει εάν συμφωνούν μαζί του.
Και στην περίπτωση που συμφωνούν, αυτό το βρίσκει σαν σημάδι πως η δική του παραδοχή είναι σωστή, δηλ. καθησυχάζει και βεβαιώνεται από τη συμφωνία. Να λοιπόν ο σκοπός αυτού του πρώτου βιβλίου της Μεταφυσικής, να εξετάσει αιτίες, για να καταλάβει εάν η διάκριση ανάμεσα στα τέσσερα γένη αιτίων, που πραγματοποιήθηκε στη Φυσική, είναι μια επαρκής διάκριση ή όχι.
Το αποτέλεσμα όπως όλοι γνωρίζουμε είναι θετικό, δηλ. θα είναι μια επιβεβαίωση. Αλλά η επιβεβαίωση, ας τόχουμε υπόψη, δεν είναι ακόμη η ανακάλυψη των πρώτων αρχών. Είναι μόνον η επιβεβαίωση πως οι πρώτες αρχές πρέπει να ερευνηθούν στο εσωτερικό των τεσσάρων ξεχωριστών γενών στη Φυσική, πως αυτά είναι τα τέσσερα πιθανά γένη αιτίων μέσα στα οποία πρέπει να αναζητηθούν οι πρώτες αρχές. Έτσι λοιπόν ο σκοπός του δοκιμίου είναι, θα λέγαμε σήμερα, φιλοσοφικού χαρακτήρος, όχι ιστορικού.
Ο Αριστοτέλης από τους προηγούμενους φιλοσόφους παίρνει ουσιαστικά μόνον εκείνο πουν τον ενδιαφέρει, μόνον εκείνο που του χρειάζεται, και αξιολογεί αυτούς τους φιλοσόφους κάτω από το φως της δικής του διακρίσεως, του δόγματός του των τεσσάρων αιτίων. Αυτό το δόγμα επινοήθηκε από τον ίδιο και επομένως όλοι τους εισέρχονται στο εσωτερικό αυτής της ακολουθίας, πράγμα που του δημιουργεί πολλά αδιέξοδα.
Επειδή ο Αριστοτέλης υποχρεώνει τούς προηγούμενούς του φιλοσόφους να πουν αυτό που στην πραγματικότητα δεν είπαν.
Συνεχίζεται
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου