ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ Β
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ π. ΣΥΜΕΩΝ ΚΡΑΓΙΟΠΟΥΛΟΥ
Γνωρίζεις τον εαυτό σου;
Πανόραμα Θεσσαλονίκης, Γ΄ έκδοση
Κεφάλαιο B 3
Ἡ κίνηση πρός τούς ἀνθρώπους
Η νοσηρή ἐπιζήτηση τῆς ἀγάπης
Αὐτός κατά ἕναν καταναγκαστικό τρόπο, κατά ἕνα νοσηρό καί ἀρρωστημένο τρόπο ἐπιζητεῖ νὰ ἀρέσει· ἐπιζητεῖ τὴν ἀγάπη, τήν ἐπιδοκιμασία, το στήριγμα, την προστασία. Καί τὰ ἐπιζητεῖ σὲ τέτοιο σημείο, που, ἐάν αὐτά λείψουν, ὄχι μόνο, ἄν ἐπιτρέπεται νὰ πῶ, αἰσθάνεται ἀνήσυχος, ὄχι μόνο δὲν μπορεῖ νὰ ἡσυχάσει, δέν μπορεῖ νὰ ἠρεμήσει, ἀλλὰ αἰσθάνεται σαν χαμένος, αἰσθάνεται ὅτι βυθίζεται σε ἕνα χάος.
Ἴσως μερικές φορές ἀποπειρᾶται νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, ἀλλά τήν ὥρα πού πάει νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, βλέπει πώς κάτω ἀπό τά πόδια του κάτι φεύ γει, καί βυθίζεται σε ἕνα χάος και πάει να καταστραφεί. Καί γιά νά μήν καταστραφεῖ, δίνεται μέ περισσότερη ὁρμή σ' αὐτό τό ἀρρωστημένο πράγμα, σ' αὐτή τή μή γνήσια, τή μή φυσιολογική, τή μή νορμάλ σχέση καί κατάσταση.
Ἐπιτρέψτε μου νὰ πῶ ὅτι ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο το μόνο που τὸν ἀπασχολεῖ εἶναι νὰ μὴ χάσει τὸ νὰ ἀρέσει, τὸ νὰ τὸν ἀγαποῦν, νὰ μὴ χάσει αὐτή την προστασία, αὐτή τήν ἐπιδοκιμασία. Αὐτὸ τὸν ἀπασχολεῖ. Ἀπό κεῖ καί πέρα, εἶναι ἕτοιμος να κάνει τις πιο δύσκολες, τις πιὸ ἐξευτελιστικές δουλειές εἶναι ἕτοιμος να κάνει πράγματα γιὰ τὰ ὁποία ἄλλος θὰ ἐξέφραζε τον θαυμασμό του πῶς τὰ κάνει. Φυσικά, ὅλα αὐτά γίνονται, για να διατηρηθεί κάτι αρρωστημένα, γιὰ νὰ αὐξηθεῖ κάτι άρρωστημένο, κάτι που καὶ ψυχολογικά καὶ πνευματικά εἶναι μὴ ὑγιές· ἐπομένως, για να διατηρηθεί κάτι τὸ ὁποῖο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι καθόλου αρεστό.
Πρέπει ἐδῶ νὰ σημειώσουμε και τὸ ἐξῆς: ὅσο ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ὑποσυνείδητα, βαθιά μέσα του αἰσθάνεται ὅτι ἔχει ἀνάγκη τῆς ἀγάπης -αὐτῆς τῆς ἀρρωστημένης ἀγάπης- ὅτι ἔχει ἀνάγκη αὐτῆς τῆς ἐπιδοκιμασίας τῶν ἄλλων, τόσο σκέπτεται και τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν ἀνάγκη καὶ τρέχει νὰ ἔλθει αρωγός, ἀλλά βέβαια κατά άρρω στημένο τρόπο. Με συγχωρεῖτε, ἀλλὰ ἔτσι εἶναι. Μην παραξενευθείτε καθόλου, ἐὰν σᾶς πῶ ὅτι αὐτὸς εἶναι προθυμότατος ὅλη τὴν ἡμέρα, και τη νύκτα καμιά φορά, να τρέχει ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Όχι βέβαια ἀπό ἀληθινή ἀγάπη. Νὰ μὴ σᾶς φανεί καθόλου παράξενο. Καί ἡ ἀπόδειξη εἶναι ὅτι, ἐνῶ αὐτὲς οἱ δουλειές εἶναι δουλειές πού εὐωδιάζουν ἁγιότητα, εἶναι «δουλειές» ἑνὸς ἀγίου, ἐνῶ οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές εἶναι ἐκδηλώσεις ἑνὸς ἀγίου, αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος διαθέτει ὅλη τὴν ἡμέρα καὶ ὅλη τὴ νύκτα, γιὰ νὰ κάνει ἕνα τέτοιο ἔργο, δὲν εὐωδιάζει ἁγιότητα τοῦ λείπει κάτι βασικό.
Αὐτός κινείται κατ' αὐτόν τον τρόπο –ἔφερα ἕνα ἀπλό παράδειγμα– μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ μὴ χάσει ἀπὸ κάποιο πρόσωπο το «μπράβο». Τὸ ὁποῖο «μπράβο» πιθανόν νὰ μὴ λεχθεῖ ὡς λέξη, ἀλλὰ μπορεί, π.χ., τὸ ἄλλο πρόσωπο μὲ τὴν ὅλη στάση του νὰ δείξει ὅτι εἶναι ἱκανοποιημένο, εὐχαριστημένο, νὰ δείξει ὅτι τὸν ἐπιδοκιμάζει, ὅτι τὸν ἀγαπᾶ, ὅτι τὸν προστατεύει.
Εἶναι δυνατόν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι να φθάσουν σε σημεῖο πού να φαίνεται στοὺς ἄλλους ὅτι ἐνεργοῦν ἀνιδιοτελῶς, ἀλτρουϊστικῶς, ὅτι ἐνεργοῦν κατά ἕναν τρόπο που θυσιάζονται για το καλό τῶν ἄλλων. Ὅμως, κατά βάθος δὲν κάνουν τίποτε ἄλλο, ἀπὸ τὸ νὰ ὑπηρετοῦν τὴν τάση ποὺ ἔχουν, δηλαδή να μή χάσουν αὐτὴ τὴν ἀγάπη ποὺ ἀπό κάπου περιμένουν. Κάπου τη βρήκαν, τὴν ἔπιασαν καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα εἶναι ἕτοιμοι πραγματικά να διαλύσουν, πραγματικά να καταστρέψουν τὸν ἑαυ το τους, μόνο νὰ μὴ χαθεῖ αὐτὸ τὸ ἀρρωστημένο βίωμα, αὐτή ἡ ἀρρωστημένη Ικανοποίηση.
Αὐτά πού λέμε εἶναι ἀλήθεια
Αὐτὰ τὰ ἀνέφερα ὡς παραδείγματα. Ένας ἄνθρωπος που πάσχει ἀπὸ μια τέτοια καταναγκαστική τάση μπορεῖ νὰ ἔχει πολλές καί διάφορες ἐκδηλώσεις.
Αὐτά που λέμε αυτή τη στιγμή ἐγώ πιστεύω ὅτι εἶναι ἀλήθεια. Το πιστεύω, ὄχι μόνο διότι κα πως ἔτσι μᾶς βοηθάει ή ψυχολογία να τα καταλάβουμε, ἀλλά διότι καὶ ἐγώ προσωπικῶς, ἀπὸ τὴ λίγη πείρα ποὺ ἔχω, διαπιστώνω ὅτι ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα. Βλέπεις, ὅπως εἶπαμε, ἕναν ἄνθρωπο καταϊδρωμένο από το να τρέχει συνεχῶς ἐδῶ κι ἐκεῖ νὰ βοηθήσει, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά δὲν μπορεῖς νὰ διακρίνεις μια σταγόνα χάριτος μέσα στην ψυχή του, δὲν μπορεῖς νὰ διακρίνεις λίγο τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα του. Είναι καταϊδρωμένος, καθώς τρέχει ἐδῶ κι ἐκεῖ, ἀλλὰ διαισθάνεται κανείς ὅτι ὅλος αὐτὸς ὁ κόπος που κάνει, ὅλη αὐτὴ ἡ προσπάθεια, γίνονται, γιὰ νὰ διατηρηθεί αὐτὴ ἡ νοσηρή κατάσταση δηλαδή να μη χάσει τὴν ἀγάπη καὶ τὴ συντροφιά ποὺ ἐπιζητεῖ.
Πιστεύω λοιπόν ὅτι ἔτσι ἔχουν τα πράγματα, ὄχι μόνο διότι κάπως έτσι ἡ σύγχρονη ψυχολογία τὰ παρουσιάζει, ὄχι μόνο διότι καὶ ἐγώ προσωπικῶς, ἀπὸ τὴ λίγη πείρα ποὺ ἔχω, διαπιστώνω ὅτι ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα, ἀλλὰ ἐπιπλέον καὶ διότι ἕνα τέτοιο συμπέρασμα βγάζει κανείς πολύ ἄνετα, χωρίς μεγάλη δυσκολία, ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς πιο αυστηρούς, ἀπὸ τοὺς λεγομένους νηπτικούς πατέρες. Βλέπει κανείς μερικές φορές ἐκτὸς τῶν ἄλλων –ἄς ποῦμε ένα μόνο παράδειγμα– γεροντάδες, πνευματικούς πατέρες, ἀσκητές πεπειραμένους, φωτισμένους, ψυχολογικά -θὰ ἔλεγε ἡ ψυχολογία- πέρα για πέρα Ισορροπημένους ἀνθρώπους, βλέπει λοιπόν κανείς αὐτοὺς τοὺς μεγάλους ἀσκητές μερικές φορές καθόλου καθόλου νὰ μὴ δίνουν σημασία σε κάτι τέτοιες ἐνέργειες καὶ ἑκδηλώσεις τῶν πνευματικῶν τους τέκνων. Καὶ ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς ὅτι φέρονται σκληρά· ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς πώς σὰν νὰ μὴν εἶναι πολὺ ἀνθρώπινη αυτή ἡ στάση τους, αὐτὸ τὸ ὁποῖο κάνουν. Καὶ ὅμως, κατά βάθος δὲν εἶναι καθόλου σκληρή ή στάση τους καὶ δὲν εἶναι καθόλου σκληρή ή συμπεριφορά τους.
Στην πραγματικότητα, ἀγωνίζονται να προφυλάξουν τα πνευματικά τους τέκνα ἀπὸ ἀρρωστημένες, ἀπό παθολογικές καταστάσεις ἀπὸ ὅλες ἐκεῖνες τις καταστάσεις οἱ ὁποῖες δὲν εἶναι καθόλου πνευματικές καὶ δὲν ἔχουν καμιά σχέση με το γνήσιο χριστιανικό βίωμα, μὲ τὸν ἀληθινό χριστιανισμό.
Μη διστάσουμε
Ἐὰν λοιπόν αὐτὰ που λέμε αυτή τη στιγμή εἶναι ἀλήθεια, ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καταλαβαίνετε γιατί δέν προοδεύουμε, ἐνῶ κάνουμε κάποια προσπάθεια, καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος καταλαβαίνει και νείς πόσοι κόποι πηγαίνουν χαμένοι. Ἄν ήταν ἁπλῶς τὸ ὅτι οἱ κόποι πηγαίνουν χαμένοι, αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτε· ἀλλά το θέμα εἶναι ὅτι δὲν ὑπάρχει προοπτική, δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα νὰ βρεῖ κανείς τον σωστό δρόμο, ἐάν συνεχίσει κατ' αὐτόν τον τρόπο καὶ δέν μπορέσει νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, νὰ ἐλευθερωθεῖ. Θα πέσει ἔξω και τελικά δὲν θὰ κάνει τίποτε, παρὰ τὸν ἀγώνα του καὶ τίς προσπάθειές του.
Ἐάν λοιπόν αὐτὰ τὰ ὁποῖα λέμε εἶναι ἔτσι -καὶ ἐπαναλαμβάνω, ἐγώ το πιστεύω ὅτι εἶναι ἔτσι, καὶ εἶπα για ποιούς λόγους- τότε χρειάζεται νὰ μὴ διστάσουμε, να μη φοβηθούμε, νὰ μὴν ὀκνήσουμε, ὅσο κι ἂν δυσκολευτοῦμε, να ρίξουμε μια ματιά ὁ καθένας στὸν ἑαυτό του, μήπως κάτι βαθύτερα μέσα μας δὲν πάει καλά. Μήπως δηλαδή τελικά ο καθένας μας, μὲ ὅ,τι κάνουμε καὶ δὲν κάνουμε, «ζητάει τὸν ἑαυτό του», ὅπως λένε οἱ πατέρες. Καὶ θὰ βροῦμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ πρὸς τὴν «ἰδίαν ἀπώλειαν». Διότι, ὅταν ἐπιζητεῖ κανείς κατά νοση ρὸ τρόπο τὴν ἀγάπη τῶν ἄλλων, τότε ζητάει να ἱκανοποιήσει τη φιλαυτία του, ὅπως λένε οἱ πατέρες. Μήπως δηλαδή τελικά κάνουμε τοῦτο, κάνουν με ἐκεῖνο, ἀλλά μέσα ἀπό ὅλα αὐτά «ζητοῦμε τὸν ἑαυτό μας»· καὶ ὅλο τὸν βρίσκουμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ πρὸς ἰδίαν καταστροφήν καὶ ἐπίσης γιὰ κακὸ τῶν ἄλλων.
Όταν όμως κάνουμε αὐτὴ τὴν ἔρευνα, κάνουμε αὐτή τή βουτιά μέσα στον ἑαυτό μας καὶ κάπου πιάσουμε κάτι καὶ κατ' ἀρχὴν το καταλάβουμε, τό ἀναγνωρίσουμε και στη συνέχεια κάνουμε ὅ,τι χρειάζεται, εἶναι δυνατός ὁ Θεός νὰ ἀπαλλάξει τον ἄνθρωπο ἀπό ὁτιδήποτε κι ἂν ἔχει καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὸν ἀληθινό δρόμο, νὰ τὸν ὁδηγήσει στὴν ἀληθινὴ ἀγάπη, στη σωτηρία.
31-1-1971
Ἡ κίνηση πρός τούς ἀνθρώπους
Η νοσηρή ἐπιζήτηση τῆς ἀγάπης
Αὐτός κατά ἕναν καταναγκαστικό τρόπο, κατά ἕνα νοσηρό καί ἀρρωστημένο τρόπο ἐπιζητεῖ νὰ ἀρέσει· ἐπιζητεῖ τὴν ἀγάπη, τήν ἐπιδοκιμασία, το στήριγμα, την προστασία. Καί τὰ ἐπιζητεῖ σὲ τέτοιο σημείο, που, ἐάν αὐτά λείψουν, ὄχι μόνο, ἄν ἐπιτρέπεται νὰ πῶ, αἰσθάνεται ἀνήσυχος, ὄχι μόνο δὲν μπορεῖ νὰ ἡσυχάσει, δέν μπορεῖ νὰ ἠρεμήσει, ἀλλὰ αἰσθάνεται σαν χαμένος, αἰσθάνεται ὅτι βυθίζεται σε ἕνα χάος.
Ἴσως μερικές φορές ἀποπειρᾶται νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, ἀλλά τήν ὥρα πού πάει νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, βλέπει πώς κάτω ἀπό τά πόδια του κάτι φεύ γει, καί βυθίζεται σε ἕνα χάος και πάει να καταστραφεί. Καί γιά νά μήν καταστραφεῖ, δίνεται μέ περισσότερη ὁρμή σ' αὐτό τό ἀρρωστημένο πράγμα, σ' αὐτή τή μή γνήσια, τή μή φυσιολογική, τή μή νορμάλ σχέση καί κατάσταση.
Ἐπιτρέψτε μου νὰ πῶ ὅτι ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο το μόνο που τὸν ἀπασχολεῖ εἶναι νὰ μὴ χάσει τὸ νὰ ἀρέσει, τὸ νὰ τὸν ἀγαποῦν, νὰ μὴ χάσει αὐτή την προστασία, αὐτή τήν ἐπιδοκιμασία. Αὐτὸ τὸν ἀπασχολεῖ. Ἀπό κεῖ καί πέρα, εἶναι ἕτοιμος να κάνει τις πιο δύσκολες, τις πιὸ ἐξευτελιστικές δουλειές εἶναι ἕτοιμος να κάνει πράγματα γιὰ τὰ ὁποία ἄλλος θὰ ἐξέφραζε τον θαυμασμό του πῶς τὰ κάνει. Φυσικά, ὅλα αὐτά γίνονται, για να διατηρηθεί κάτι αρρωστημένα, γιὰ νὰ αὐξηθεῖ κάτι άρρωστημένο, κάτι που καὶ ψυχολογικά καὶ πνευματικά εἶναι μὴ ὑγιές· ἐπομένως, για να διατηρηθεί κάτι τὸ ὁποῖο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι καθόλου αρεστό.
Πρέπει ἐδῶ νὰ σημειώσουμε και τὸ ἐξῆς: ὅσο ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ὑποσυνείδητα, βαθιά μέσα του αἰσθάνεται ὅτι ἔχει ἀνάγκη τῆς ἀγάπης -αὐτῆς τῆς ἀρρωστημένης ἀγάπης- ὅτι ἔχει ἀνάγκη αὐτῆς τῆς ἐπιδοκιμασίας τῶν ἄλλων, τόσο σκέπτεται και τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν ἀνάγκη καὶ τρέχει νὰ ἔλθει αρωγός, ἀλλά βέβαια κατά άρρω στημένο τρόπο. Με συγχωρεῖτε, ἀλλὰ ἔτσι εἶναι. Μην παραξενευθείτε καθόλου, ἐὰν σᾶς πῶ ὅτι αὐτὸς εἶναι προθυμότατος ὅλη τὴν ἡμέρα, και τη νύκτα καμιά φορά, να τρέχει ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Όχι βέβαια ἀπό ἀληθινή ἀγάπη. Νὰ μὴ σᾶς φανεί καθόλου παράξενο. Καί ἡ ἀπόδειξη εἶναι ὅτι, ἐνῶ αὐτὲς οἱ δουλειές εἶναι δουλειές πού εὐωδιάζουν ἁγιότητα, εἶναι «δουλειές» ἑνὸς ἀγίου, ἐνῶ οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές εἶναι ἐκδηλώσεις ἑνὸς ἀγίου, αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος διαθέτει ὅλη τὴν ἡμέρα καὶ ὅλη τὴ νύκτα, γιὰ νὰ κάνει ἕνα τέτοιο ἔργο, δὲν εὐωδιάζει ἁγιότητα τοῦ λείπει κάτι βασικό.
Αὐτός κινείται κατ' αὐτόν τον τρόπο –ἔφερα ἕνα ἀπλό παράδειγμα– μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ μὴ χάσει ἀπὸ κάποιο πρόσωπο το «μπράβο». Τὸ ὁποῖο «μπράβο» πιθανόν νὰ μὴ λεχθεῖ ὡς λέξη, ἀλλὰ μπορεί, π.χ., τὸ ἄλλο πρόσωπο μὲ τὴν ὅλη στάση του νὰ δείξει ὅτι εἶναι ἱκανοποιημένο, εὐχαριστημένο, νὰ δείξει ὅτι τὸν ἐπιδοκιμάζει, ὅτι τὸν ἀγαπᾶ, ὅτι τὸν προστατεύει.
Εἶναι δυνατόν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι να φθάσουν σε σημεῖο πού να φαίνεται στοὺς ἄλλους ὅτι ἐνεργοῦν ἀνιδιοτελῶς, ἀλτρουϊστικῶς, ὅτι ἐνεργοῦν κατά ἕναν τρόπο που θυσιάζονται για το καλό τῶν ἄλλων. Ὅμως, κατά βάθος δὲν κάνουν τίποτε ἄλλο, ἀπὸ τὸ νὰ ὑπηρετοῦν τὴν τάση ποὺ ἔχουν, δηλαδή να μή χάσουν αὐτὴ τὴν ἀγάπη ποὺ ἀπό κάπου περιμένουν. Κάπου τη βρήκαν, τὴν ἔπιασαν καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα εἶναι ἕτοιμοι πραγματικά να διαλύσουν, πραγματικά να καταστρέψουν τὸν ἑαυ το τους, μόνο νὰ μὴ χαθεῖ αὐτὸ τὸ ἀρρωστημένο βίωμα, αὐτή ἡ ἀρρωστημένη Ικανοποίηση.
Αὐτά πού λέμε εἶναι ἀλήθεια
Αὐτὰ τὰ ἀνέφερα ὡς παραδείγματα. Ένας ἄνθρωπος που πάσχει ἀπὸ μια τέτοια καταναγκαστική τάση μπορεῖ νὰ ἔχει πολλές καί διάφορες ἐκδηλώσεις.
Αὐτά που λέμε αυτή τη στιγμή ἐγώ πιστεύω ὅτι εἶναι ἀλήθεια. Το πιστεύω, ὄχι μόνο διότι κα πως ἔτσι μᾶς βοηθάει ή ψυχολογία να τα καταλάβουμε, ἀλλά διότι καὶ ἐγώ προσωπικῶς, ἀπὸ τὴ λίγη πείρα ποὺ ἔχω, διαπιστώνω ὅτι ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα. Βλέπεις, ὅπως εἶπαμε, ἕναν ἄνθρωπο καταϊδρωμένο από το να τρέχει συνεχῶς ἐδῶ κι ἐκεῖ νὰ βοηθήσει, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά δὲν μπορεῖς νὰ διακρίνεις μια σταγόνα χάριτος μέσα στην ψυχή του, δὲν μπορεῖς νὰ διακρίνεις λίγο τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα του. Είναι καταϊδρωμένος, καθώς τρέχει ἐδῶ κι ἐκεῖ, ἀλλὰ διαισθάνεται κανείς ὅτι ὅλος αὐτὸς ὁ κόπος που κάνει, ὅλη αὐτὴ ἡ προσπάθεια, γίνονται, γιὰ νὰ διατηρηθεί αὐτὴ ἡ νοσηρή κατάσταση δηλαδή να μη χάσει τὴν ἀγάπη καὶ τὴ συντροφιά ποὺ ἐπιζητεῖ.
Πιστεύω λοιπόν ὅτι ἔτσι ἔχουν τα πράγματα, ὄχι μόνο διότι κάπως έτσι ἡ σύγχρονη ψυχολογία τὰ παρουσιάζει, ὄχι μόνο διότι καὶ ἐγώ προσωπικῶς, ἀπὸ τὴ λίγη πείρα ποὺ ἔχω, διαπιστώνω ὅτι ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα, ἀλλὰ ἐπιπλέον καὶ διότι ἕνα τέτοιο συμπέρασμα βγάζει κανείς πολύ ἄνετα, χωρίς μεγάλη δυσκολία, ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς πιο αυστηρούς, ἀπὸ τοὺς λεγομένους νηπτικούς πατέρες. Βλέπει κανείς μερικές φορές ἐκτὸς τῶν ἄλλων –ἄς ποῦμε ένα μόνο παράδειγμα– γεροντάδες, πνευματικούς πατέρες, ἀσκητές πεπειραμένους, φωτισμένους, ψυχολογικά -θὰ ἔλεγε ἡ ψυχολογία- πέρα για πέρα Ισορροπημένους ἀνθρώπους, βλέπει λοιπόν κανείς αὐτοὺς τοὺς μεγάλους ἀσκητές μερικές φορές καθόλου καθόλου νὰ μὴ δίνουν σημασία σε κάτι τέτοιες ἐνέργειες καὶ ἑκδηλώσεις τῶν πνευματικῶν τους τέκνων. Καὶ ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς ὅτι φέρονται σκληρά· ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς πώς σὰν νὰ μὴν εἶναι πολὺ ἀνθρώπινη αυτή ἡ στάση τους, αὐτὸ τὸ ὁποῖο κάνουν. Καὶ ὅμως, κατά βάθος δὲν εἶναι καθόλου σκληρή ή στάση τους καὶ δὲν εἶναι καθόλου σκληρή ή συμπεριφορά τους.
Στην πραγματικότητα, ἀγωνίζονται να προφυλάξουν τα πνευματικά τους τέκνα ἀπὸ ἀρρωστημένες, ἀπό παθολογικές καταστάσεις ἀπὸ ὅλες ἐκεῖνες τις καταστάσεις οἱ ὁποῖες δὲν εἶναι καθόλου πνευματικές καὶ δὲν ἔχουν καμιά σχέση με το γνήσιο χριστιανικό βίωμα, μὲ τὸν ἀληθινό χριστιανισμό.
Μη διστάσουμε
Ἐὰν λοιπόν αὐτὰ που λέμε αυτή τη στιγμή εἶναι ἀλήθεια, ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καταλαβαίνετε γιατί δέν προοδεύουμε, ἐνῶ κάνουμε κάποια προσπάθεια, καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος καταλαβαίνει και νείς πόσοι κόποι πηγαίνουν χαμένοι. Ἄν ήταν ἁπλῶς τὸ ὅτι οἱ κόποι πηγαίνουν χαμένοι, αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτε· ἀλλά το θέμα εἶναι ὅτι δὲν ὑπάρχει προοπτική, δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα νὰ βρεῖ κανείς τον σωστό δρόμο, ἐάν συνεχίσει κατ' αὐτόν τον τρόπο καὶ δέν μπορέσει νὰ ἀπαγκιστρωθεῖ, νὰ ἐλευθερωθεῖ. Θα πέσει ἔξω και τελικά δὲν θὰ κάνει τίποτε, παρὰ τὸν ἀγώνα του καὶ τίς προσπάθειές του.
Ἐάν λοιπόν αὐτὰ τὰ ὁποῖα λέμε εἶναι ἔτσι -καὶ ἐπαναλαμβάνω, ἐγώ το πιστεύω ὅτι εἶναι ἔτσι, καὶ εἶπα για ποιούς λόγους- τότε χρειάζεται νὰ μὴ διστάσουμε, να μη φοβηθούμε, νὰ μὴν ὀκνήσουμε, ὅσο κι ἂν δυσκολευτοῦμε, να ρίξουμε μια ματιά ὁ καθένας στὸν ἑαυτό του, μήπως κάτι βαθύτερα μέσα μας δὲν πάει καλά. Μήπως δηλαδή τελικά ο καθένας μας, μὲ ὅ,τι κάνουμε καὶ δὲν κάνουμε, «ζητάει τὸν ἑαυτό του», ὅπως λένε οἱ πατέρες. Καὶ θὰ βροῦμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ πρὸς τὴν «ἰδίαν ἀπώλειαν». Διότι, ὅταν ἐπιζητεῖ κανείς κατά νοση ρὸ τρόπο τὴν ἀγάπη τῶν ἄλλων, τότε ζητάει να ἱκανοποιήσει τη φιλαυτία του, ὅπως λένε οἱ πατέρες. Μήπως δηλαδή τελικά κάνουμε τοῦτο, κάνουν με ἐκεῖνο, ἀλλά μέσα ἀπό ὅλα αὐτά «ζητοῦμε τὸν ἑαυτό μας»· καὶ ὅλο τὸν βρίσκουμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ πρὸς ἰδίαν καταστροφήν καὶ ἐπίσης γιὰ κακὸ τῶν ἄλλων.
Όταν όμως κάνουμε αὐτὴ τὴν ἔρευνα, κάνουμε αὐτή τή βουτιά μέσα στον ἑαυτό μας καὶ κάπου πιάσουμε κάτι καὶ κατ' ἀρχὴν το καταλάβουμε, τό ἀναγνωρίσουμε και στη συνέχεια κάνουμε ὅ,τι χρειάζεται, εἶναι δυνατός ὁ Θεός νὰ ἀπαλλάξει τον ἄνθρωπο ἀπό ὁτιδήποτε κι ἂν ἔχει καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὸν ἀληθινό δρόμο, νὰ τὸν ὁδηγήσει στὴν ἀληθινὴ ἀγάπη, στη σωτηρία.
31-1-1971
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου