Περί πνεύματος, ψυχής και σώματος 14

Συνέχεια από: Σάββατο 23 Μαίου 2020

Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως

Πνεύμα, Ψυχή, Σώμα

Κεφάλαιο 6: Το πνεύμα δεν είναι αδιαμφισβήτητα συνδεδεμένο με το σώμα και την ψυχή α

Ποια είναι η σχέση μεταξύ πνεύματος, ψυχής και σώματος; Οι υλιστές οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν το πνεύμα ως κάτι πραγματικό, μειώνουν όλες τις εκδηλώσεις της ψυχής σε διαδικασίες που συμβαίνουν στον εγκέφαλο. Εντοπίζουν μάλιστα τις διεργασίες αυτές στον φλοιό των ημισφαιρίων, και θεωρούν όλες τις δραστηριότητες της ψυχής ως λειτουργίες του εγκεφάλου. Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι αληθές. Οι φυσιολόγοι έχουν προσδιορίσει επακριβώς την εξάρτηση των ψυχικών δραστηριοτήτων και καταστάσεων από τις κανονικές ή παθολογικές λειτουργίες του νευρικού συστήματος εν γένει, και του εγκεφάλου ειδικότερα. Τις συσχέτισαν συνεπώς και με τις λειτουργίες του σώματος, με την ενδοκρινική λειτουργία, με ολόκληρο το πολύπλοκο ορμονικό σύστημα που έχει ισχυρή επίδραση στον εγκέφαλο και τα νεύρα.

Οτιδήποτε συμβαίνει στον οργανισμό, ακόμα και η ανατομική του δομή, προκαλεί βαθύ αποτύπωμα στην ψυχή. Ορισμένες δομές του σώματος αντιστοιχούν σε κάποια μορφή χαρακτήρα, και ο χαρακτήρας είναι μια από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις της ψυχής και του πνεύματος.

Μπορούμε όμως να πούμε πως η υλιστική αντίληψη της ψυχής δικαιολογείται από αυτά τα αδιαμφισβήτητα δεδομένα της φυσιολογίας; Με κανένα τρόπο!

Η ίδια αυτή φυσιολογία, και ειδικότερα οι μεγάλες ανακαλύψεις του Pavlov και της σχολής του, βρήκαν πως το κεντρικό νευρικό σύστημα κυριαρχεί σε όλες τις σωματικές διεργασίες και, καθορίζει και κατευθύνει την λειτουργία όλων των οργάνων, την αύξηση τους και την διατροφή τους. Ο εγκέφαλος επηρεάζει πολύ έντονα την πορεία των φυσιολογικών διεργασιών. Αλλά το νευρικό σύστημα είναι το όργανο της ψυχής. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του χυδαίου υλισμού, ακόμα και οι σκέψεις και τά αισθήματα θεωρούνται εκκρίσεις του εγκεφάλου. Αυτή η πρωτόγονη ιδέα εγκαταλείφθηκε πριν πολύ καιρό, αλλά οι σύγχρονοι υλιστές αποδίδουν τις ψυχικές λειτουργίες στον εγκέφαλο.

Και αν είναι έτσι τα πράγματα, μαζί με τις κατώτερες λειτουργίες συμπεριλαμβάνονται και οι ανώτερες, οι οποίες κυριαρχούν επί των κατώτερων, και είναι αχώριστες από αυτές, όπως η λειτουργία της συστολή του μυ δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον μυϊκό ιστό. Για τον λόγο αυτό μπορούμε να θεωρήσουμε όλες τις επιδράσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος στα όργανα και τους ιστούς, ως ψυχικές επιδράσεις. Και αν δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι σωματικές διεργασίες καθορίζουν την πορεία των διανοητικών διεργασιών, είναι εξίσου βέβαιο και πρέπει να γίνει αποδεκτό πως υπάρχει ψυχολογική επίδραση σε όλες τις σωματικές λειτουργίες.

Η ισχυρή επίδραση της ψυχής του ασθενούς στην πορεία της ασθένειας του είναι πολύ καλά γνωστή. Η νοητική κατάσταση του ασθενούς, η εμπιστοσύνη του ή η δυσπιστία του προς τον γιατρό, το βάθος της πίστης του και η ελπίδα του για θεραπεία, ή αντίθετα η διανοητική του κατάθλιψη, που προκαλείται από απρόσεκτους γιατρούς, οι οποίοι μιλούν ενώπιον του για την σοβαρότητα της κατάστασης του, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της ασθένειας. Η ψυχοθεραπεία, η οποία συνίσταται στην προφορική, μάλλον πνευματική επίδραση του γιατρού στον ασθενή, είναι μια πλατιά αναγνωρισμένη μέθοδος θεραπείας πολλών ασθενειών, με συχνά εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ο Charles Richet εξηγεί τα αληθινά θαύματα στη Lourdes με την ισχυρή επίδραση του εγκεφάλου (εμείς θα λέγαμε πνεύματος). Από τα τρία θαύματα, τα οποία παίρνει ως παράδειγμα, το πιο θαυμαστό είναι η θεραπεία του Derruder, ενός εργάτη που το 1875 είχε ένα ανοιχτό τραύμα στην κνήμη, το οποίο μολύνθηκε. Είχε ισχυρή διαπύηση και τα οστά δεν είχαν συνενωθεί, και το κάτω μέρος της κνήμης, ενωμένο με την πατούσα, κρεμιόταν ελεύθερο. Οκτώ χρόνια αργότερα πήγε προσκύνημα στην αγία πόλη Lourdes, για να προσευχηθεί για την θεραπεία του, και ξαφνικά θεραπεύτηκε. Μπορούσε να σταθεί και να περπατήσει, χρησιμοποιώντας τα δύο του πόδια, ενώ για οκτώ χρόνια περπατούσε μόνο με πατερίτσες.

Το επόμενο περιστατικό δεν είναι λιγότερο εκπληκτικό. Το 1897, κάποιος που λεγόταν Gargam, είχε σπάσει την μέση του σε ένα δυστύχημα με τρένο. Το τραύμα κατέληξε σε παράλυση των ποδιών του, και εν τέλει οδήγησε σε ατροφία των μυών και γάγγραινα. Ο Gargam είχε θεραπευθεί σχεδόν σε μια στιγμή όταν πήγε στη Lourdes: με το που μπήκε στη σπηλιά μπόρεσε να κάνει κάποια ασταθή βήματα. Την επόμενη μέρα οι πυώδεις πληγές στο πόδι του θεραπεύτηκαν. Μπορούσε να περπατήσει χωρίς μπαστούνι, παρά την ατροφία των μυών. Τρεις εβδομάδες αργότερα πήρε δέκα κιλά και επέστρεψε στην δουλειά του.

Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά παρόμοια παραδείγματα θεραπειών κατά το άνοιγμα του τάφου του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, από την εικόνα του Αγίου Πιτιρίμ του Ταμπώφ, και πολλών άλλων αγίων.

Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με τον C. Richet πως αυτά τα εκπληκτικά γεγονότα είναι απλώς επιδράσεις του εγκεφάλου, οι οποίες είναι πράγματι ισχυρές. Είναι αδύνατο να παραδεχθούμε κάτι τέτοιο, γιατί όλες οι διαδικασίες του εγκεφάλου και οι επιδράσεις του εγκεφάλου παίρνουν χρόνο, ενώ οι θεραπείες έγιναν σχεδόν εκτός χρόνου, σε κλάσμα μιας στιγμής. Αυτή η ταχύτητα δράσης είναι δυνατή μόνο για το πνεύμα. Επιπλέον, ο Gargam, είχε σοβαρό τραύμα στον νωτιαίο μυελό, πράγμα που μαρτυρούσε όχι μόνο η παράλυση των ποδιών και ατροφία των μυών, αλλά και η αρχόμενη γάγγραινα. Σύμφωνα με τις ιατρικές μας γνώσεις όλα αυτά ήταν μη αναστρέψιμες αλλαγές, και καμιά φυσιολογική επίδραση του εγκεφάλου, ούτε η πιο ισχυρή, δε θα μπορούσε να τις αντιστρέψει.

Στο κεφάλαιο αυτό δίνουμε ουσία στην δήλωση μας από το τρίτο κεφάλαιο, πως το πνεύμα δημιουργεί μορφές. Η διαβεβαίωση πως το πνευματικό καθορίζεται από υλικό είναι στενόμυαλη και παράλογη, καθώς πρέπει να παραδεχτούμε πως υπάρχει μια αντίστροφη επίδραση του πνεύματος στην ύλη του σώματος δια του νευρικού συστήματος, του οργάνου της ψυχής. Το πνεύμα δεν δημιουργεί απλά τις μορφές των υλικών σωμάτων, κατευθύνοντας και καθορίζοντας την διαδικασία της αύξησης, αλλά μπορεί δια της υλοποίησης (materialization) να προσλάβει απευθείας αυτές τις μορφές.

Όποια και να είναι η στάση μας προς τον πνευματισμό, ορισμένα δεδομένα δεν μπορούμε να τα απορρίψουμε. Μόνο αυτοί που πρόχειρα κρίνουν τα πνευματιστικά φαινόμενα, μπορούν να τα αρνηθούν εύκολα και αδιάκριτα. Όποιος διάβασε το κεφάλαιο για το θέμα αυτό έργο του C. Richet «Πραγματεία περί μεταφυσικής», θα είναι πεπεισμένος για την πραγματικότητα της υλοποίησης του πνεύματος σε κάποιες άγνωστες, εξειδικευμένες μορφές ύλης.

Θα αναφέρω μόνο λίγα παραδείγματα υλοποίησης. Ακόμα και οι πιο επίμονοι σκεπτικιστές μετάνιωσαν για την δυσπιστία τους όταν τα είδαν.

Καθώς ο Sir William Crookes πειραματιζόταν με το διάσημο medium Home κατά την διάρκεια της ημέρας, είδε ένα υπέροχο χέρι να βγαίνει από το τραπέζι και να του δίνει ένα λουλούδι. «Εμφανίστηκε και εξαφανίστηκε τρεις φορές, δίνοντας μου την ευκαιρία να βεβαιωθώ πως ήταν πραγματικό όπως και το δικό μου χέρι και όλη αυτή την ώρα κρατούσα τα χέρια και τα πόδια του medium. Το χέρι και τα δάκτυλα δεν μου φαίνονταν πάντα πυκνά και ζωντανά. Μερικές φορές φαίνονταν σαν συμπυκνωμένο σύννεφο ατμού. Άσπρο σύννεφο διαμορφωνόταν και μεταμορφωνόταν σε τέλειο χέρι. Φαινόταν σαν ανθρώπινη σάρκα, όπως τα χέρια των παρόντων. Γύρω από τον καρπό και τον ώμο έγινε σαν ατμός και χάθηκε σε ένα σύννεφο φωτός. Προσπάθησα να το κρατήσω δυνατά στο χέρι μου, αποφασισμένος να μην το αφήσω να εξαφανιστεί, αλλά ελευθερώθηκε χωρίς κόπο και έγινε ατμός».

Ο Richet απέκτησε αντίγραφα τέτοιων ρευστών χεριών. Το πνεύμα βούτηξε τα χέρια του στην παραφίνη που είχε ζεσταθεί στους 43°C (στο όριο μεταξύ ρευστής και στερεής κατάστασης). Όταν το χέρι βγήκε από την παραφίνη άφησε ένα καλούπι και εξαφανίστηκε. Γέμισε το καλούπι με γύψο και αφαίρεσε την παραφίνη. Στις φωτογραφίες αυτών των γύψινων εκμαγείων φαίνονται οι παραμικρές λεπτομέρειες του δέρματος, όπως και το πλέγμα των φλεβών. Για να αποφύγει την περίπτωση το medium να άλλαζε τα εκμαγεία, είχε προσθέσει μυστικά χοληστερόλη στην παραφίνη. Η χοληστερόλη αποκτά ένα μωβ χρώμα όταν προστεθεί θειικό οξύ. Και πράγματι ένα κομμάτι γύψου που αφαιρέθηκε έγινε πράγματι μωβ όταν προστέθηκε θειικό οξύ. Τα χέρια και τα πόδια του medium τα συγκρατούσαν δυνατά κατά την διάρκεια των πειραμάτων.

Για όλους αυτούς που πιστεύουν πως οι Γραφές λένε την αλήθεια, δεν μπορεί να υπάρχει αμφιβολία για την δυνατότητα υλοποίησης του πνεύματος. Θα γνωρίζουν πως η εγγαστρίμυθος Αενδώρ επικαλέστηκε το πνεύμα του Προφήτου Σαμουήλ μετά από παράκληση του βασιλιά Σαούλ: «καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς· μὴ φοβοῦ, εἰπὸν τίνα ἑώρακας. καὶ εἶπεν αὐτῷ ἡ γυνή· θεοὺς ἑώρακα ἀναβαίνοντας ἐκ τῆς γῆς. 14 καὶ εἶπεν αὐτῇ· τί ἔγνως; καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἄνδρα ὄρθιον ἀναβαίνοντα ἐκ τῆς γῆς, καὶ οὗτος διπλοΐδα ἀναβεβλημένος. καὶ ἔγνω Σαούλ, ὅτι οὗτος Σαμουήλ, καὶ ἔκυψεν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ. 15 καὶ εἶπε Σαμουήλ· ἱνατί παρηνώχλησάς μοι ἀναβῆναί με; καὶ εἶπε Σαούλ· θλίβομαι σφόδρα, καὶ οἱ ἀλλόφυλοι πολεμοῦσιν ἐν ἐμοί, καὶ ὁ Θεὸς ἀφέστηκεν ἀπ᾿ ἐμοῦ καὶ οὐκ ἐπακήκοέ μοι ἔτι καὶ ἐν χειρὶ τῶν προφητῶν καὶ ἐν τοῖς ἐνυπνίοις· καὶ νῦν κέκληκά σε γνωρίσαι μοι τί ποιήσω.» (Α’ Βασιλειών 28: 13-15).

Αν η επίκληση των νεκρών, δηλαδή η υλοποίηση του πνεύματος, δεν ήταν γενικά γνωστή στην αρχαιότητα, τότε γιατί ο Μωυσής απαγόρευσε την επαφή με αυτούς που επικοινωνούσαν με τους νεκρούς, λέγοντας «οὐκ ἐπακολουθήσετε ἐγγαστριμύθοις καὶ τοῖς ἐπαοιδοῖς οὐ προσκολληθήσεσθε, ἐκμιανθῆναι ἐν αὐτοῖς· ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν.» (Λευιτικόν 19:31). «οὐχ εὑρεθήσεται ἐν σοὶ περικαθαίρων τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἢ τὴν θυγατέρα αὐτοῦ ἐν πυρί, μαντευόμενος μαντείαν, κληδονιζόμενος καὶ οἰωνιζόμενος, 11 φαρμακὸς ἐπαείδων ἐπαοιδήν, ἐγγαστρίμυθος καὶ τερατοσκόπος, ἐπερωτῶν τοὺς νεκρούς.» (Δευτερονόμιο 18:10-11).

Είναι δυνατόν ο μεγάλος Προφήτης Ησαΐας να είπε ανοησίες; Και είπε: «καὶ ταραχθήσεται τὸ πνεῦμα τῶν Αἰγυπτίων ἐν αὐτοῖς, καὶ τὴν βουλὴν αὐτῶν διασκεδάσω, καὶ ἐπερωτήσουσι τοὺς θεοὺς αὐτῶν καὶ τὰ ἀγάλματα αὐτῶν καὶ τοὺς ἐκ τῆς γῆς φωνοῦντας καὶ τοὺς ἐγγαστριμύθους.» (Ησαΐας 19:3). Πώς να εξηγήσουμε την εμφάνιση του Μωυσή και του Ηλία στον Κύριο Ιησού Χριστό κατά την Μεταμόρφωση Του στο όρος Θαβώρ, αν όχι με την υλοποίηση του πνεύματος; Και τι να πούμε για την εμφάνιση των Αγγέλων με την μορφή ανθρώπου; Ένας Άγγελος εμφανίστηκε στον Γεδεών και την γυναίκα του και μετά εξαφανίστηκε στον καπνό του καιγόμενου κρέατος και ζωμού, με τον ίδιο τρόπο που υλοποιημένα πνεύματα εξαφανίζονται όταν  εξορκίζονται από τους πνευματιστές («αὶ Γεδεὼν εἰσῆλθε καὶ ἐποίησεν ἔριφον αἰγῶν καὶ οἰφὶ ἀλεύρου ἄζυμα καὶ τὰ κρέα ἔθηκεν ἐν τῷ κοφίνῳ καὶ τὸν ζωμὸν ἔβαλεν ἐν τῇ χύτρᾳ καὶ ἐξήνεγκεν αὐτὰ πρὸς αὐτὸν ὑπὸ τὴν τερέμινθον καὶ προσήγγισε. 20 καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ· λαβὲ τὰ κρέα καὶ τὰ ἄζυμα καὶ θὲς πρὸς τὴν πέτραν ἐκείνην καὶ τὸν ζωμὸν ἐχόμενα ἔκχεε· καὶ ἐποίησεν οὕτως. 21 καὶ ἐξέτεινεν ὁ ἄγγελος Κυρίου τὸ ἄκρον τῆς ράβδου τῆς ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ καὶ ἥψατο τῶν κρεῶν καὶ τῶν ἀζύμων, καὶ ἀνέβη πῦρ ἐκ τῆς πέτρας καὶ κατέφαγε τὰ κρέα καὶ τοὺς ἀζύμους· καὶ ὁ ἄγγελος Κυρίου ἐπορεύθη ἀπ᾿ ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.» Κριταί 6:19-21. «καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἀναβῆναι τὴν φλόγα ἐπάνω τοῦ θυσιαστηρίου ἕως τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἀνέβη ὁ ἄγγελος Κυρίου ἐν τῇ φλογὶ τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ Μανωὲ καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ βλέποντες καὶ ἔπεσαν ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν ἐπὶ τὴν γῆν.» Κριταί 13:20).

Συνεχίζεται