Η αλήθεια δεν είναι ούτε ήπια ούτε σιωπηλή

από τον Roberto Pecchioli

Guercino, ο Χριστός διώχνει τους εμπόρους από το Ναό, Γένοβα,  Musei di Strada Nuova

Ο Ιησούς μπήκε στο ναό και έδιωξε όλους όσους βρήκε εκεί να αγοράζουν και να πουλάνε. Aνέτρεψε τα τραπέζια των μεταπωλητών και τις καρέκλες των πωλητών περιστεριών (Ματθ. 21, 12).

Εδώ και καιρό είναι ντροπιαστικό να σχολιάζουμε τα λόγια και τις θέσεις του ενοικιαστή της Santa Marta, Jorge Mario Bergoglio. Ειδικά αν κάποιος ισχυριστεί ότι το κάνει υπό το πρίσμα της depositum fidei (Κατάθεσης της Πίστεως). Δεν χρειάζεται λοιπόν να εκπλαγούμε από τις δηλώσεις του Φραγκίσκου μπροστά στις αποκαλύψεις του επισκόπου Viganò για το ισχυρό δίκτυο ομοφυλοφίλων στην Εκκλησία. Με τη συνηθισμένη μισοερεθισμένη και αυτοδικαιωμένη έκφραση, τόσο δημοφιλή μεταξύ των προοδευτικών μπιγκουίνων, ξεστόμισε μια περίεργη δήλωση: η αλήθεια είναι σιωπηλή και ήπια.

Μια φράση πού ονομάζεται απόφθεγμα, ένα ρητό που συγκεντρώνει βαθιές και καθολικές έννοιες σε σύνθεση. Είναι κρίμα που δεν μπορούμε να συνυπολογίσουμε τα λόγια του διαδόχου του Πέτρου στις πνευματικές παραστάσεις που αξίζουν τόσο υψηλή διάκριση. Όχι τόσο επί της ουσίας του θέματος, της ύπαρξης ενός διακλαδισμένου ομοφυλοφιλικού κέντρου εξουσίας ικανού να καθορίζει σταδιοδρομίες και να κατευθύνει δογματικές επιλογές, μια αληθοφάνεια της οποίας το περίγραμμα δεν αλλάζει σύμφωνα με τις προθέσεις εκείνων που ξεσκεπάζουν τήν κατσαρόλα. Η σιωπή που εναλλάσσεται με λεκτικές ακροβασίες δεν προκαλεί έκπληξη, αφού doctores tiene la Iglesia, οι Διδάσκαλοι έχουν καταστήσει την Εκκλησία ικανή να δικαιολογήσει ή να κρύψει οποιοδήποτε γεγονός πίσω από τύπους ή φτερωτές λέξεις.

Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι το αντίθετο, δηλαδή η επιχειρηματολογική φτώχεια του Πάπα, η έλλειψη πνευματικού βάθους (μελετημένου ή πραγματικόυ;) που διαφαίνεται από κάθε χειρονομία ή δήλωσή του. Για το λόγο αυτό, σκοπεύουμε να προβληματιστούμε πάνω στην αλήθεια ελαφρά τη καρδία, μακριά από εξομολογητικούς πειρασμούς. Η αλήθεια δεν είναι ούτε ήπια ούτε σιωπηλή. Δεν χρειάζεται να είσαι θεολόγος για να συνοψίσεις τη χριστιανική έννοια της αλήθειας. Ο Ιησούς, ο Κύριος του Μπεργκόλιο, είπε για τον εαυτό του: Εγώ είμαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή. Ήταν σαφέστατος και καθόλου σιωπηλός σε τρία χρόνια κηρύγματος. Σίγουρα δεν ήταν πράος, διώχνοντας τους εμπόρους από το ναό, ζητώντας από τους οπαδούς του να απαρνηθούν τα πάντα για να τον ακολουθήσουν, παίρνοντας θέση ενάντια στην υποκρισία και την κακή συμπεριφορά (όποιος σκανδαλίσει έναν από αυτούς τούς μικρούς που πιστεύουν σε μένα, καλύτερα να κρεμάσει πάνω του μια μυλόπετρα και να πεταχτεί στα βάθη της θάλασσας, Ματθαίος 18-6).

Ο Ιησούς, ο Κύριος του Μπεργκόλιο, είπε για τον εαυτό του: Εγώ είμαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή. Ήταν πολύ ξεκάθαρος και καθόλου σιωπηλός σε τρία χρόνια κηρύγματος και σίγουρα δεν ήταν ήπιος στο να διώξει τους εμπόρους από το ναό.

Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Ιησούς διαβεβαιώνει τους ανθρώπους: θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει. (Ιω. 8-32). Όχι λοιπόν η σιωπή. Όσο για την πραότητα, η αλήθεια χρειάζεται μάλλον θάρρος και σθένος. Η αλήθεια είναι συχνά σκληρή, επώδυνη, δυσάρεστη, κάθε άλλο παρά ήπια. Η παραδοσιακή εικονογραφία την αντιπροσωπεύει γυμνή, απογυμνωμένη από τις μεταμφιέσεις της, χωρίς το πέπλο των τεχνασμάτων και των παγίδων της Μάγιας (ινδική θεώρηση του κόσμου ως ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων και πλάνης). Οι γραφές δεν επιβάλλουν τη σιωπή, αλλά τη μαρτυρία της αλήθειας. Αλλά η Εκκλησία που θεωρεί τον εαυτό της προφητικό επειδή απελευθερώθηκε από το δόγμα σαν να ήταν έρμα δεν πιστεύει πλέον σε αυτό.
"Τα λόγια σου νά είναι ναι ναι όχι όχι, τα υπόλοιπα προέρχονται από το κακό". Δεν πιστεύουμε καν στον κακό πια. Η τρέχουσα σιωπή έρχεται σε αντίθεση με την περικοπή του Ματθαίου σε ένα μείγμα σιωπής και αλαζονείας της εξουσίας.

Για να μείνετε στο lay field (κοσμικό έδαφος), σύμφωνα με τον Johan Huizinga, η αξία μιας λέξης καθορίζεται από τον όρο που εκφράζει το αντίθετό της. Το αντίθετο της αλήθειας είναι το ψέμα, έτσι το παιχνίδι με την αλήθεια οδηγεί στο ψέμα, του οποίου ο ξεπερασμένος Κακός είναι ο κύριος. Ο Μεφιστοφελής έχει συνταξιοδοτηθεί, όλα έχουν γίνει γκέι προφητεία. Είναι καταραμένες καιροί που οι ανόητοι οδηγούν τους τυφλούς, είπε ο βασιλιάς Ληρ, και η αλήθεια κρύβεται από τη σιωπή. Αλλά η αλήθεια, ήπια ή αυστηρή, υπάρχει, είτε αρέσει είτε όχι στον βασιλεύοντα Ποντίφικα. Θα έπρεπε να είναι μάρτυρας και εγγυητής: pontifex, αυτός που χτίζει γέφυρες, στην αρχαία Ρώμη ήταν η πολιτική και θρησκευτική εξουσία που συνέδεε τον κόσμο των ανθρώπων με αυτόν των Θεών.

Μάς απογοητεύει που χτίζονται γέφυρες μεταξύ αλήθειας και ψεύδους με το όπλο της σιωπής που πέρασε ως πραότητα. Υποσχεθήκαμε ελαφρότητα: μια μοναδική δήλωση ενός προπονητή ποδοσφαίρου, του Ζοζέ Μουρίνιο, σε κάνει να χαμογελάς. Ο Πορτογάλος τεχνικός, σε αντιπαράθεση με τον αγγλικό Τύπο, ανέφερε τον Χέγκελ: η αλήθεια βρίσκεται στο όλον. Ας προσπαθήσουμε να ανατρέψουμε τους παράγοντες, αποδίδοντας τα λόγια του sportsman στον Μπεργκόλιο. Όλα θα επέστρεφαν στην ισορροπία, αφού πέρα ​​από τον Χέγκελ, τό όλον, το «όργανο» για έναν πιστό, ειδικά αν ο Πάπας, θα έπρεπε να είναι ο Θεός, το όλον, είναι ο τρόπος, η αλήθεια και η ζωή.
Αλλά ποιος είναι αυτός που θα κρίνει, έστω κι αν ήταν μια συμμορία αχρείων που κρατάει όμηρο την Εκκλησία; Ο Ιησουίτης πάπας δεν φαίνεται να έχει τη δογματική διαύγεια ενός από τους καρδινάλιούς του, του Αφρικανού Ρόμπερτ Σάρα, ο οποίος σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στη Wall Street Journal μίλησε, σχετικά με το φλέγον ζήτημα της ομοφυλοφιλίας, για το δικαίωμα στην αλήθεια σε σχέση με την αντικειμενικά διαταραγμένη συμπεριφορά που αντιβαίνει με το σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο, επιβεβαιώνοντας παράλληλα ότι η ορμή από μόνη της δεν συνιστά αμαρτία.

Ο πράος Μπεργκόλιο αποκαλούσε τους πιστούς αντίθετους στη διδασκαλία του «άγρια ​​σκυλιά». Αξιοθαύμαστη πραότητα. Το μόνο που μένει είναι να παραθέσουμε μια σκέψη του Φ. Ντοστογιέφσκι, σύμφωνα με την οποία είναι προτιμότερο να κάνεις λάθος με τον Ιησού παρά να έχεις δίκιο εναντίον του ή την κινεζική παροιμία σύμφωνα με την οποία το πιο σκοτεινό σημείο βρίσκεται πάντα κάτω από τη λάμπα. Η αλήθεια είναι κατάκτηση, κατακτάται, αλλά δεν θριαμβεύει πάντα. Η πιο έντονη απογοήτευση είναι να συμφωνήσεις με έναν διανοούμενο βουτηγμένο στο θείο όπως ο Μισέλ Φουκώ. «Κάθε κοινωνία έχει το καθεστώς της αλήθειας, τη γενική της πολιτική τής αλήθειας, δηλαδή τα είδη των λόγων που καλωσορίζει και κάνει να λειτουργούν ως αλήθειες».

Για όσους φοβούνται τις συνέπειες της αλήθειας, ισχύουν τα λόγια ενός Λατίνου χριστιανού συγγραφέα, του Τερτυλλιανού: η αλήθεια δεν κοκκινίζει. Αλίμονο, όσοι ενοχλούνται από μια διαμάχη και τις συνέπειές της ανησυχούν για την αλήθεια όπως ο κυνηγός ανησυχεί για τον λαγό.
Εκτός από τη θλιβερή ιστορία που προέκυψε στο μνημείο του Viganò, είναι ανησυχητικό να σημειώνουμε παπικές διαβεβαιώσεις που μας φαίνονται ότι είναι αποτέλεσμα οραμάτων όπως αυτά ενός Zygmunt Bauman. Η κοινωνία είναι ρευστή, ευμετάβλητη, υπόκειται σε συνεχείς αλλαγές οπτικής γωνίας, επομένως και η αλήθεια γίνεται ρευστή, η σιωπή ενδείκνυται για να μην αντικρούεται/διαψευστεί αύριο. Αλλά ο Χριστιανισμός, το αρχαίο επιστύλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ισχυρίζεται ότι γνωρίζει την απόλυτη αλήθεια, πιστεύει (πίστευε) στη μόνιμη ύπαρξη του φυσικού νόμου που τοποθετήθηκε από τον Θεό στην καρδιά του πλάσματός του.

Το να εγκαταλείψουμε αυτό το σύστημα αρχών σημαίνει να παραδοθούμε στον ηθικό και πολιτισμικό σχετικισμό που μας καταστρέφει. Η ρευστή έκφραση «η αλήθεια μου» έχει γίνει φυσιολογική, ενώπιον της οποίας ξεσηκώθηκε ένας πολύ μικρός χριστιανός Ισπανός ποιητής, ο Αντόνιο Ματσάντο: «Η αλήθεια σου! Όχι, την Αλήθεια / και έλα μαζί μου να την αναζητήσουμε. / Τη δική σου, κράτα την.» Μια επιθυμία για το απόλυτο που ο σύγχρονος δυτικός κόσμος περιορίζει/περιχαρακώνει στην πειραματική επιστημονική αλήθεια, η οποία είναι μάλλον ακρίβεια, ή υποβιβάζει/παραπέμπει στην ερμηνευτική, την αλήθεια ως ερμηνεία. Ή όταν συνορεύει με ξένα πνευματικά πεδία, όπως ο Βουδισμός, του οποίου η ελάχιστη αλήθεια αφορά τον πόνο. Οι τέσσερις ευγενείς αλήθειες του Σιντάρτα δεν αφορούν παρά την αναγνώριση του πόνου της ανθρώπινης κατάστασης, την προέλευσή της και τους τρόπους διαφυγής από αυτήν.

Ο πράος Μπεργκόλιο αποκαλούσε τους πιστούς που ήταν αντίθετοι στη διδασκαλία του «άγρια ​​σκυλιά»: αξιοθαύμαστη πραότητα του Ιησουίτη πάπα. Είναι απογοητευτικό που χτίζονται γέφυρες μεταξύ αλήθειας και ψεύδους με το όπλο της σιωπής που έχει περάσει ως πραότητα.

Η δυτική νεωτερικότητα έχει μια ταξινομική έννοια της αλήθειας, μέχρι τη σκέψη του Alfred Tarski και του Ludwig Wittgenstein. Για αυτούς, η αλήθεια είναι η προέκταση της τυπικής λογικής, τόσο που θεωρητικοποιούν «πίνακες αλήθειας», πίνακες που χρησιμοποιούνται για να ορίσουν έννοιες και να καθορίσουν την αληθοφάνεια/αποδεικτικότητα σύνθετων προτάσεων. Αλήθεια με μικρό αρχικό, ωστόσο εμπιστευμένη σε θεωρίες πολύ απομακρυσμένες από τη σιωπή που επικαλείται ο πάπας. Εκτός κι αν ο Μπεργκόλιο δεν είχε σκοπό να διαχωρίσει τις τετριμμένες αλήθειες, τα καθημερινά γεγονότα, από την Αλήθεια της οποίας είναι ο θεματοφύλακας. Σε αυτή την περίπτωση,διαφεύγει από τόν Μπεργκόλιο ο τεράστιος απόηχος κάθε λέξης του στο ποίμνιο, η διάκριση που πρέπει να υιοθετηθεί στη γλώσσα, η σημασία της έκφρασης των εννοιών σύμφωνα με τη χριστιανική έννοια και όχι σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι οποίοι στο παρελθόν θα ονομάζονταν κοσμικοί. 

Αυτό το ερμηνευτικό σχήμα είναι το μόνο ικανό να εξηγήσει μια άλλη πολύ αμφίβολη ρήση του Φραγκίσκου, αυτή με την οποία ζήτησε από τους συνομιλητές του -τους δημοσιογράφους που ακολούθησαν το ταξίδι του στην Ιρλανδία- να πουν τη δική τους γνώμη για τα γεγονότα που παρουσίασε ο επίσκοπός του Viganò. Μια ενθάρρυνση του υποκειμενισμού σε συνδυασμό με μια ανησυχητική έλλειψη ευθύνης. Μιλώντας για αλήθεια και γλώσσα, ήταν εξίσου ανησυχητικό να αποκαλέσουμε τη συνάντηση του Δουβλίνου ως φόρουμ «οικογενειών», υποστηρίζοντας έτσι την κυρίαρχη υπόθεση - ανοιχτά αντιχριστιανική - σύμφωνα με την οποία το φυσικό οικογενειακό μοντέλο δεν υπάρχει πλέον, αλλά όσο το δυνατόν περισσότερα μοντέλα μπορεί νά εφεύρει  η φαντασία. 

Ο ορισμός της αλήθειας που ανάγεται στον Αριστοτέλη παραμένει αξεπέραστος, αποδεκτός από τον Θωμά Ακινάτη με τον τύπο adaequatio rei et intellectus (συμφωνία του πράγματος και της νόησης). Η αλήθεια συνίσταται στην αντιστοιχία, στη συμφωνία μεταξύ της πραγματικότητας και της γλωσσικής και εννοιολογικής αναπαράστασής της. Καμία περισσότερο ή λιγότερο ήπια σιωπή δεν μπορεί να υποβιβάσει την αλήθεια στόν ατομικιστικό ευτελισμό ή ακόμα και στην άρνησή της, που είναι η απαρχή τόσο μεγάλου μέρους του σύγχρονου πολιτισμού.
Δεν μπορούμε, δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι ο βασιλεύων ποντίφικας δεν γνωρίζει αυτές τις πραγματικότητες ή ότι διακηρύσσει συνειδητά αναληθείς αντιλήψεις, περιχαρακωμένες σε μια αμήχανη σιωπή μεταμφιεσμένη σε μια καλοπροαίρετη υποχωρητικότητα, της οποίας η συνέπεια, τουλάχιστον, είναι ο ηθικός σχετικισμός, ένα κακό ενάντια στο οποίο η Εκκλησία ξεσηκώθηκε μέχρι το 2013 στο όνομα των πάγιων αρχών και της ένωσης του δρόμου, της αλήθειας και της ζωής. Μετά ήρθε ένας άνθρωπος «από την άκρη του κόσμου» και επικράτησε η προσαρμογή στην κυρίαρχη σκέψη.

La verità non è mite né silenziosa - Articolo di Roberto Pecchioli (unavox.it)