Roberto Pecchioli - Ο Τζορτζ Σόρος και η Ανοιχτή Κοινωνία (7)

 Συνέχεια από:  Τετάρτη 30 Αυγούστου 2023

KATA ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ (ΤΟ ΑΝΤΙΦΩΝΟ ΤΟΥ ΣΟΡΟΣ)

Επιμέλεια Lorenzo Maria Pacini

ΜΕΤA ΤΗ ΦHΜΗ

Ο Σόρος, στο όνομα μιας παράξενης "χρηματοπιστωτικής δημοκρατίας", ζήτησε από τον κόσμο να ανοίξει τις αγορές, τις πιο αδίστακτες και κερδοσκοπικές, γεγονός που οδήγησε στη συνέχεια το 2006/2008 στην πιο σοβαρή χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση στην ιστορία. Στο σημαντικότερο από τα πολλά βιβλία που έχει γράψει, ο Σόρος λέει: "Έχασα την κάλυψή μου όταν δέχτηκα να με αποκαλούν τον άνθρωπο που κατέστρεψε την Τράπεζα της Αγγλίας. Από τότε είχα ένα νέο είδος εμπειρίας. Έχασα την ανωνυμία μου και έγινα ένα δημόσιο πρόσωπο του οποίου οι δηλώσεις μπορούν (με πλάγια γράμματα στο κείμενο) να επηρεάσουν τα γεγονότα. Δεν μπορώ πλέον να ξεφύγω από το καθήκον να κάνω ηθικές κρίσεις. Αυτό πρακτικά με εμπόδισε να συνεχίσω να συμμετέχω στην αγορά". Πραγματικά μια ακροβατική άσκηση στην οργουελιανή διγλωσσία: οι δηλώσεις του Σόρος, αμέτρητες και για πολλά ευαίσθητα θέματα, όχι μόνο οικονομικά, θα ήταν "ηθικές κρίσεις". Ως πρώην συμμετέχων στην αγορά, λοιπόν, δεν τα πήγε και πολύ άσχημα αν μπόρεσε να επιτεθεί στο γαλλικό φράγκο το 1993, με πολύ σοβαρές συνέπειες για την υπερατλαντική χώρα και διαδοχικά για το ιαπωνικό γεν. Το Quantum Fund συνέχισε να αποκομίζει κέρδη δισεκατομμυρίων, συμμετέχοντας, για παράδειγμα, στις κερδοσκοπικές επιθέσεις εναντίον των λεγόμενων ασιατικών τίγρεων (Μαλαισία, Ταϊλάνδη, Ινδονησία) το 1997, οι οποίες αποτέλεσαν λουτρό αίματος για τις οικονομίες αυτές και τους πληθυσμούς τους. Στη Γαλλία καταδικάστηκε τελικά σε πρόστιμο άνω των δύο εκατομμυρίων δολαρίων για εσωτερική πληροφόρηση για την εξαγορά της τράπεζας Société Générale, ενώ στην Ινδονησία του επιβλήθηκε ποινή ισόβιας κάθειρξης και στη Μαλαισία του επιβλήθηκε η θανατική ποινή για κερδοσκοπικές επιχειρήσεις κατά των οικονομιών των πρώην "ασιατικών τίγρεων". Οι αβεβαιότητες του εμπορίου, για όσους ζουν στην κόψη του ξυραφιού των αλόγιστων οικονομικών ακροβασιών στο πετσί κυβερνήσεων, οικονομιών, λαών. Η επίθεση του 1997 στο μπατ, το νόμισμα της Ταϊλάνδης, ήταν καταστροφική και ο Σόρος διακίνησε, σύμφωνα με την οικονομική ιστοσελίδα www.afr.com, έως και έξι δισεκατομμύρια δολάρια.

Στη συνέχεια, οδήγησε τα οικονομικά σχοινιά στην κατάκτηση της Ρωσίας που ξεπουλήθηκε από διεφθαρμένους ολιγάρχες, μια πραγματική λεηλασία που τερματίστηκε μόνο με την άφιξη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην εξουσία. Η ρωσική κρίση χρέους του 1998, η επίθεση στο ρούβλι, της οποίας ήταν ένα από τα βασικά πρόσωπα, και η επιστροφή της Μόσχας στη γεωπολιτική εξέχουσα θέση του κόστισαν την αποπομπή του ως persona non grata. Η επίθεση στα εθνικά νομίσματα και τις εθνικές οικονομίες φαίνεται να αποτελεί ειδικότητα του ουγγρο-αμερικανού μεγιστάνα, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι μόνο κερδοσκοπική, αλλά και ιδεολογική: ο αδυσώπητος αγώνας κατά των εθνικών κρατών, προμαχώνων της "κλειστής κοινωνίας" που πρέπει να κατεδαφιστούν. Έκτοτε, το έργο του ως φιλάνθρωπος υπερασπιστής της δυτικής δημοκρατίας έχει γίνει πιο έντονο, ως χρηματοδότης με έλεγχο των αγορών και έχει αλλάξει τους κανόνες για τη δραστηριότητα των ταμείων προς μια περιοριστική κατεύθυνση. Προκειμένου να εξασφαλίσει στον εαυτό του ελευθερία δράσης, το Quantum Fund διαχειρίζεται έκτοτε κυρίως οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία. Το 2013 διαχειρίστηκε 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας το πιο επιτυχημένο hedge fund στην ιστορία. Τον Φεβρουάριο του 2010, το όνομα του Σόρος εμφανίστηκε μεταξύ των συμμετεχόντων σε μια συνάντηση κορυφαίων hedge funds που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη για να συζητηθεί το ενδεχόμενο πτώσης του ευρώ.

Για την Ιταλία, το αποτέλεσμα της κερδοσκοπίας του Σόρος κατά της λιρέτας ήταν πιο καταστροφικό από ό,τι για την Αγγλία, αν εξαιρέσουμε το κύρος της "αυτοκρατορικής" στερλίνας. Η Τράπεζα της Ιταλίας σπατάλησε, το φθινόπωρο του 1992, 48 δισεκατομμύρια δολάρια "σε μια άχρηστη υπεράσπιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, με επικεφαλής τον επικεφαλής της κυβέρνησης Giuliano Amato και τον υπουργό Piero Barucci". Δεν ήταν βέβαια άμεση ευθύνη του μεγιστάνα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εν μέσω της χρηματοπιστωτικής καταιγίδας, με τις κυβερνήσεις σοβαρά αποδυναμωμένες από τη δικαστική επιχείρηση "καθαρά χέρια", που προοριζόταν να σαρώσει ολόκληρη την πολιτική τάξη της κυβέρνησης, η Ιταλία ιδιωτικοποιούσε τα βιομηχανικά, τεχνολογικά και πιστωτικά της κοσμήματα για να διαλύσει το σύστημα των κρατικών συμμετοχών.

Όχι τυχαία, η επιχείρηση ξεκίνησε εμπιστευτικά σε μια συνάντηση στο βασιλικό γιοτ Britannia (αγγλοσαξονικό και πάλι) με τη συμμετοχή των άπληστων αγοραστών ευκαιριών, των αγγλοσαξόνων χρηματιστών. Συμπτώσεις; Ανίκανοι οι δικοί μας "κρατικοί πωλητές", συμπεριλαμβανομένου του τότε γενικού διευθυντή του υπουργείου Οικονομικών Μάριο Ντράγκι; Ανίκανοι εκείνοι που έριξαν τα ιταλικά αποθεματικά στην καταιγίδα, δηλαδή ο Carlo Azeglio Ciampi, καθώς και ο προαναφερθείς Giuliano Amato; Οι καριέρες τους - ο Ciampi ήταν επικεφαλής της κυβέρνησης και στη συνέχεια Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Amato κατείχε πολλές κορυφαίες θέσεις και τώρα είναι συνταγματικός δικαστής - αποδεικνύουν το αντίθετο. Ίσως ισχύει ο αφορισμός του Τζούλιο Αντρεότι: είναι αμαρτία να σκέφτεσαι λάθος, αλλά συχνά είναι εικασία. Όσον αφορά τον Amato, αξίζει να θυμηθούμε ένα προφητικό απόσπασμα -ή ίσως μια εξομολόγηση ενός από τους μακροβιότερους άνδρες της εξουσίας- από την ορκωμοσία του ως επικεφαλής της κυβέρνησης το δραματικό 1992: "στη γωνία δεν υπάρχει έξοδος από την Ευρώπη, ούτε καταφύγιο σε μια αδύνατη αυτονομία, αλλά ο κίνδυνος να γίνουμε μια Ντίσνεϋλαντ στην υπηρεσία της, εμπλουτισμένη από το κλίμα μας, τη φυσική μας ομορφιά, τα απομεινάρια της ιστορίας και της τέχνης μας".

Ο Σόρος, παρά τις ενέργειές του κατά της λιρέτας, έλαβε μάλιστα τιμητικό πτυχίο από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια το 1995, παρουσία ενός άλλου επί σειρά ετών πρωταγωνιστή της πολιτικής (και οικονομικής) σκηνής πολύ κοντά στις ισχυρές δυνάμεις, του Ρομάνο Πρόντι, ο οποίος παρουσίασε επίσης την ιταλική έκδοση της αυτοβιογραφίας του φιλάνθρωπου μεγιστάνα. Πριν από λίγα χρόνια, στις 3 Μαΐου 2017, ο Τζορτζ Σόρος είχε συνάντηση στο Palazzo Chigi με τον πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι, νυν Ευρωπαίο Επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων. Η συνομιλία, από την οποία υπάρχει επίσημη φωτογραφία με πλατιά χαμόγελα, δεν αποτέλεσε αντικείμενο επίσημης ανακοίνωσης και έλαβε χώρα εν μέσω της έντονης αντιπαράθεσης γύρω από την αποβίβαση παράνομων μεταναστών στην Ιταλία μέσω Μάλτας, όπου δραστηριοποιείται μια ΜΚΟ, η Moas, μέρος του δικτύου του Σόρος. Η Moas (Migrants Offshore Aid Station), μία από τις πιο δραστήριες οργανώσεις βοήθειας μεταναστών στην Ευρώπη, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Save the Children, η Proactiva Open Arms, η Sea-Watch.org και άλλες, λαμβάνει χρηματοδότηση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ μηνιαίως. Ένας από τους χρηματοδότες είναι η Avaaz.org (500.000 δολάρια) που ιδρύθηκε από την Moveon org, μια άλλη οργάνωση του συμπλέγματος του Σόρος.

Πρόκειται για το φαινόμενο Σόρος, για τις οικονομικές δράσεις του οποίου παραθέτουμε μια γνωμοδότηση του 1999 του νομπελίστα οικονομολόγου Πολ Κρούγκμαν. "Κανείς που έχει διαβάσει κάποιο οικονομικό περιοδικό δεν μπορεί να αγνοήσει ότι στις μέρες μας υπάρχουν πράγματι επενδυτές που όχι μόνο μετακινούν χρήματα εν αναμονή μιας νομισματικής κρίσης, αλλά κάνουν ό,τι μπορούν για να προκαλέσουν μια τέτοια κρίση, για πλάκα και κέρδος. Αυτοί οι νέοι παράγοντες δεν έχουν ακόμη μια τυποποιημένη ονομασία - ο όρος που προτείνω είναι οι Σόροι".

Η διαμάχη, ωστόσο, δεν εμπόδισε τους Financial Times, το 2018, να ανακηρύξουν τον υπερήλικα Τζορτζ Σόρος "πρόσωπο της χρονιάς". Η εφημερίδα για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, που ανήκει στη Nikkei, τον μεγαλύτερο όμιλο μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας της Ασίας, καταδίκασε ίσως με τον πιο έντονο τρόπο την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Σόρος με βόμβα που είχε τοποθετηθεί κοντά στην εξοχική κατοικία του λίγες εβδομάδες νωρίτερα. Ο αδίστακτος άρχοντας της χρηματοπιστωτικής αγοράς και πολιτικός ακτιβιστής έχει γίνει ένα θετικό πρότυπο για όλες τις χρήσεις. Στους ανθρώπους της χρονιάς των FT περιλαμβάνονται τραπεζίτες όπως ο Ζαν Κλοντ Τρισέ, ο Μάριο Ντράγκι και ο λόρδος Μπιάνκφεϊν, το στέλεχος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ που είπε για τον εαυτό του: "Κάνω τη δουλειά του Θεού, δημιουργώ χρήμα". Η αντίδραση του Σόρος στην αναγνώριση ήταν όσο πιο ήρεμη γίνεται: "Μακάρι να μην είχα τόσους πολλούς εχθρούς, αλλά το εκλαμβάνω ως ένδειξη ότι έκανα κάτι σωστό". Αναμφίβολα, αυτό ισχύει από την άποψη της χρηματοπιστωτικής εξουσίας και της πολιτικής, ιδεολογικής και ανθρωπολογικής ατζέντας που έχει ζητήσει μια "ανοιχτή κοινωνία", την οποία θα συζητήσουμε στο επόμενο κεφάλαιο.