The Marian Principle in the Church [The Petrine Principle, the Johannine Principle and the Marian Principle in Hans Urs von Balthasar], του Brendan Leahy

                           Pietro Lorenzetti, Madonna con San Francesco e San Giovanni evangelista,

                                                                 Assisi, Basilica inferiore
Ο συγγραφέας, ο οποίος διερεύνησε τη σκέψη του von Balthasar και δημοσίευσε ένα βιβλίο για αυτό το ιδιαίτερα επίκαιρο θέμα της εκκλησιολογίας και της ποιμαντικής, παρουσιάζει μια σύντομη περίληψη εδώ. Λαμβάνοντας ως αφετηρία το ευαγγέλιο, ο φον Μπαλτάσαρ λέει ότι «ο Αναστημένος, παρών στην εκκλησία του μέχρι το τέλος του χρόνου, δεν μπορεί να απομονωθεί από τον «αστερισμό» της ιστορικής του ζωής». Η Μαρία, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, οι Δώδεκα, οι αδερφές της Βηθανίας, όλοι αποτελούσαν έναν «ανθρώπινο αστερισμό» γύρω από τον Ιησού που δεν περιορίζεται πάντα στην προέλευση της εκκλησίας: μέσω του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο ο Πέτρος αλλά και άλλοι «έχουν ιδρυτικές αποστολές και, με τον τρόπο τους, έχουν μια όχι λιγότερο συστατική ζωή και εκπροσώπηση στην εκκλησία». Οι διαφορετικές αρχές Για τον φον Μπαλτάσαρ, λοιπόν, η εκκλησία αποτελείται από διαφορετικές «αρχές» που είναι οι θεμελιώδεις διαστάσεις της που συνεχίζουν, κατά κάποιο τρόπο, τις αρχετυπικές εμπειρίες πίστης των ανθρώπων γύρω από τον Ιησού στην ιστορική του ζωή. Στην ενότητα του «σώματος-νύμφης» του Χριστού, αυτές οι αρχές σχηματίζουν μια περιχώρηση όπως η Τριάδα.

Αρχή τού  Πέτρου 

Ασχολείται με το κήρυγμα και την πραγματοποίησή του στη χριστιανική ζωή. Είναι το οριζόντιο επίπεδο της ιστορικής υλοποίησης της πίστης. Το ποιμαντικό αξίωμα που ανατέθηκε στον Πέτρο αφορά την ιεραρχική, θεσμική διάσταση της εκκλησίας. Είναι η αντικειμενική διάσταση της αγιότητας. 

Αρχή τού Παύλου

Υπονοεί την ολοένα νέα και απροσδόκητη έκρηξη νέων χαρισμάτων στην ιστορία της εκκλησίας. Είναι η προφητική-θεϊκή αρχή. Αφορά τα μεγάλα ιεραποστολικά χαρίσματα, τις μεγάλες μεταστροφές, τα μεγάλα οράματα που ξεχύνονται πάνω από την εκκλησία με λόγια εμπνευσμένα από το Πνεύμα. Αυτή είναι η δομή και η κάθετη επέκταση του ναού. Τα μεγάλα χαρίσματα πηγάζουν από την Ιερουσαλήμ από ψηλά και μαρτυρούνται από τον λόγο και τη ζωή. Αν και τονίζεται η ελευθερία στο Άγιο Πνεύμα, η υποταγή στον Πέτρο είναι ένδειξη της αυθεντικότητας των αποστολών. Η παράδοση του Παύλου, μέσα από τη χαρισματική της διάσταση, ενσταλάζει το όραμα και τη βεβαιότητα της σωτηρίας στην εκκλησία. 

Αρχή τού Ιωάννου 

Είναι σαν μια σύνθεση των στοιχείων Πέτρου και Παύλου σε συνδυασμό με το στοχαστικό όραμα. Από τη μια, αυτή η διάσταση της εκκλησίας μεταδίδει το μήνυμα ότι στην αγάπη όλα είναι δυνατά. από την άλλη έχει και μια προφητική-αποκαλυπτική διάσταση. Ο Ιωάννης συνδέεται στενά με την υποκειμενική Μαριανή απάντηση της αγάπης, η οποία φαίνεται ξεκάθαρα στην εκκλησία στις ζωές εκείνων που ζουν τον στοχασμό και τις ευαγγελικές εντολές Είναι η αρχή που ενώνει τις Πετρικές και Μαριανές αρχές, ενώνοντας ξανά τον θεσμό με αγάπη.

 Αρχή Ιακώβου

Είναι η λιγότερο ανεπτυγμένη αρχή στον στοχασμό του von Balthasar. Είναι αυτή που επιβεβαιώνει το ιστορικό νόημα των πραγμάτων. Για το λόγο αυτό δίνεται έμφαση στην παράδοση και το δίκαιο. Η συνέχεια είναι πολύ σημαντική. Προσκολλώντας τον εαυτό σας στην αρχική εμπειρία, έχετε φως να συνεχίσετε. 

Μαριολογική αρχή 

Απηχώντας τήν Συνοδο, ο von Balthasar πιστεύει ότι η Μαριολογία δεν μπορεί να χωριστεί από την εκκλησιολογία. Το θέμα της Μαριανής αρχής βρίσκεται λοιπόν παντού στα εκκλησιολογικά του συγγράμματα. Μέσα από το τέλειο «ναι» της αγάπης και της αγιότητας της Μαρίας στον Θεό, το μυστήριο της Τριαδικής ζωής μπαίνει στην ιστορία ως Χριστοκεντρική κοινωνία. Στην πραγματικότητα, η εκκλησία, λέει ο φον Μπαλτάσαρ, ως θέμα είναι παρών στη Μαρία, η οποία γίνεται το προσωπικό κέντρο της εκκλησίας στο πασχαλινό μυστήριο του Ιησού. Ο ρόλος της Μαρίας συνεχίζεται στην εκκλησία ως αρχή εσωτερικής ενότητας στην περιφορά των αποστολών στην ίδια την εκκλησία. Είναι μια αρχή που αγκαλιάζει όλες τις αρχές, όπως δείχνει η εικόνα των Γερμανών μυστικιστών: ο μανδύας της Μαρίας που απλώνεται σε ολόκληρη την εκκλησία.

 

Αρχή Πέτρου και Μαριολογίας 

Ο φον Μπαλτάσαρ σε ένα από τα τελευταία του έργα αναφέρεται στη μεγαλύτερη επιθυμία που εξέφρασε ο Χριστός στην προσευχή του προς τον Πατέρα «Όλοι να είναι ένα» και σχολιάζει ότι αυτό το δώρο της ενότητας μπορεί να γίνει πραγματικότητα στην εκκλησία, επειδή περιέχει μέσα της τίς δύο αρχές της ενότητας: τής Μαρίας και τού Πετρου. Για τον φον Μπαλτάσαρ, στην εκκλησία, όλα βρίσκονται σε συνεχή κίνηση μεταξύ αυτών των δύο αρχών... Και οι δύο συνεκτείνονται με την εκκλησία και προέρχονται και οι δύο από το Άγιο Πνεύμα: «Ο θεσμός και το χάρισμα, το αξίωμα και η αγιότητα ενώνονται άρρηκτα στήν ίδια καταγωγή και το ίδιο τέλος». Το αληθινό σημείο σύγκλισης μεταξύ τους είναι το Άγιο Πνεύμα καθώς υπηρετούν την ενότητα της εκκλησίας και την αποστολή της ενότητας της εκκλησίας στον κόσμο. Γράφει ότι «στην εκκλησία του Χριστού το Άγιο Πνεύμα ζει πάντα ταυτόχρονα ως αντικειμενικό και υποκειμενικό Πνεύμα: ως θεσμός ή κανόνας ή πειθαρχία, και ως έμπνευση και στοργική υπακοή στον Πατέρα και ώς πνεύμα υιού... ". Η αρχή τού Πέτρου ως ιεραρχική αρχή συνδέεται με τις εξωτερικές δομές της εκκλησίας όπου υπάρχει ένα «αντικειμενικό πνεύμα» ή μια «αντικειμενική αγιότητα» με την έννοια αυτού που ο von Balthasar αποκαλεί «κρυσταλλωμένη αγάπη», εγγυημένα θεσμικά σημεία επαφής με τό πρωτότυπο θαύμα της «Αγάπης, Ιησού Χριστού. Η αρχή τού Πέτρου έχει να κάνει με τον θεσμό της εκκλησίας γενικά, την αντικειμενική ιερότητα της Γραφής, τα μυστήρια, την ιεραρχία και περιλαμβάνει άλλα στοιχεία όπως το κανονικό δίκαιο. Η Μαριανή αρχή είναι ότι το «υποκειμενικό πνεύμα» ή «υποκειμενική αγιότητα» υπάρχει στη Μαρία και ζούσε δυναμικά στην αγιότητα της εκκλησίας. Είναι η αγάπη που βιώνεται και στις εκκλησιαστικές ιεραποστολές και στην καθημερινή αγιότητα.

Il principio mariano nella chiesa [Il principio petrino, il principio giovanneo e il principio mariano in Hans Urs von Balthasar], di Brendan Leahy - Diario (gliscritti.it)