Giovanni Reale - ΠΛΑΤΩΝ (25)

 Συνέχεια από: Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2025

Giovanni Reale 

ΠΛΑΤΩΝ

V

Η Γραφή Δεν Μπορεί Να Υποκαταστήσει την Διαλεκτική Προφορικότητα

Ο Φιλόσοφος, ως τέτοιος, πρέπει να επικοινωνεί τα ανώτερα μηνύματά του όχι γράφοντάς τα σε ρολά χαρτιού αλλά στις ψυχές των ανθρώπων.

Οι δομικοί περιορισμοί των γραπτών, όπως συζητούνται στις αυτομαρτυρίες στο τέλος του "Φαίδρου" και της "Επιστολής VII", και οι δομικές συνδέσεις μεταξύ των γραπτών και των «άγραφων δογμάτων» του Πλάτωνα.

Οι Κύριες Ιδέες της Αυτομαρτυρίας που περιέχονται στο Τέλος του "Φαίδρου"

Το πρόβλημα που τίθεται και λύνεται στις καταληκτικές σελίδες του "Φαίδρου" είναι κρίσιμο: δεν αρκεί η υπεράσπιση της γραφής, καθορίζοντας τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται για να γράφει κανείς σωστά (δηλαδή τους κανόνες που, όπως έχουμε δει, βασίζονται στη διαλεκτική), αλλά είναι επίσης απαραίτητο να τεθεί και να επιλυθεί το ζήτημα της σκοπιμότητας της γραφής, καθορίζοντας πότε είναι κατάλληλη και πότε όχι.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι αυτή είναι η πιο ευαίσθητη και, από ορισμένες απόψεις, καθοριστική πτυχή στην κρίσιμη καμπή της μετάβασης από τον πολιτισμό της προφορικότητας στον πολιτισμό της γραφής. Με άλλα λόγια, ο Πλάτωνας θέτει το ερώτημα αν η γραφή μπορεί ή όχι να αντικαταστήσει πλήρως την προφορικότητα, ή αν οι τομείς της γραφής και της προφορικότητας πρέπει να παραμείνουν σαφώς διακριτοί και, αν ναι, για ποιους λόγους αυτή η διάκριση είναι αξεπέραστη.

Η συλλογιστική που αναπτύσσεται για την επίλυση αυτού του ζητήματος είναι αποτελεσματικά διαρθρωμένη και πολύ καλά οργανωμένη (Φαίδρος, 274 B-278 ). Ο Πλάτωνας ξεκινά παρουσιάζοντας έναν μύθο που δημιούργησε ειδικά για αυτόν τον σκοπό, τοποθετημένο στην Αίγυπτο. Ο θεός Θευθ παρουσίασε στον βασιλιά Θαμούν, στη Θήβα της Αιγύπτου, μεγάλη πόλη στον Νείλο, μια σειρά από τέχνες που είχε ανακαλύψει: την αριθμητική, τη γεωμετρία, την αστρονομία, το παιχνίδι με τους πεσσούς και τους κύβους και τη γραφή, επεξηγώντας τα οφέλη που θα έφερναν αυτές οι τέχνες, και ιδιαίτερα εξυμνώντας τη γραφή, η οποία θα καθιστούσε τους Αιγύπτιους πιο σοφούς και πιο ικανούς να θυμούνται. Αλλά ο βασιλιάς απάντησε ότι, στην πραγματικότητα, η γραφή θα παρήγαγε όχι «σοφία», αλλά «φαινομενική σοφία», δηλαδή θα δημιουργούσε όχι ανθρώπους «σοφούς» αλλά «φορείς γνώμης», στερούμενους πραγματικής γνώσης. Επιπλέον, η γραφή θα αποδεικνυόταν όχι μέσο δημιουργίας μνήμης, αλλά μόνο μέσο για να ανακαλεί κανείς στη μνήμη πράγματα που έμαθε με άλλον τρόπο.

Πρέπει να προστεθεί ότι η γραφή είναι άψυχη και δεν είναι σε θέση να απαντήσει σε καμία ερώτηση, όπως οι εικόνες της ζωγραφικής που παραμένουν πάντα βυθισμένες σε απόλυτη σιωπή. Επιπλέον, το γραπτό κυλά στα χέρια όλων, ακόμη και εκείνων που δεν ενδιαφέρονται για αυτό που λέει ή δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τα μηνύματά του. Έτσι αν το γραπτό επικριθεί, δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να προσφέρει βοήθεια στον εαυτό του.

Πολύ ανώτερος και ισχυρότερος από τον γραπτό λόγο είναι ο προφορικός λόγος, καθώς είναι ζωντανός και εμψυχωμένος, ενώ ο γραπτός είναι άψυχος και αποτελεί απλώς μια «εικόνα», μια ξεθωριασμένη και αδρανής απομίμηση του προφορικού λόγου. Ο προφορικός λόγος γνωρίζει σε ποιον πρέπει να απευθυνθεί και πότε να σιωπήσει, ενώ είναι σε θέση να απαντά σε ερωτήσεις και να υπερασπίζεται τον εαυτό του.

Η γραφή, στην πραγματικότητα, περιέχει σε μεγάλο βαθμό το στοιχείο του παιχνιδιού, ενώ η προφορικότητα απαιτεί σημαντική αφοσίωση και σοβαρότητα. Στη γραφή κυριαρχεί ο «μύθος» σε μεγάλο βαθμό, ενώ στην προφορικότητα επικρατεί η «διαλεκτική τέχνη», μέσω της οποίας μεταδίδονται με επιστημοσύνη λόγοι που απευθύνονται σε ψυχές κατάλληλες να τους δεχτούν και επομένως ικανές να τους υπερασπιστούν, όταν χρειαστεί, με τον κατάλληλο τρόπο.

Ο Πλάτωνας, λοιπόν, συνοψίζει τους τρεις κανόνες του ορθού λόγου, τους οποίους έχουμε παρουσιάσει στο προηγούμενο κεφάλαιο. Αλλά επισημαίνει ότι, σε κάθε περίπτωση, ακόμα και με την παραγωγή γραπτών σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι σε αυτά υπάρχει «σταθερότητα» και «σαφήνεια», καθώς στα γραπτά λείπουν εκείνα τα θεμέλια του λόγου που μπορούν να επιτευχθούν μόνο στο πλαίσιο της διαλεκτικής προφορικότητας: ακόμα και τα καλύτερα γραπτά είναι απλώς μέσα για να υπενθυμίζουν σε αυτούς που ήδη γνωρίζουν εκείνα τα θέματα για τα οποία αυτά αναφέρονται.

Η αυτομαρτυρία καταλήγει με μια πραγματικά ανατρεπτική δήλωση: φιλόσοφος είναι μόνο εκείνος που δεν καταθέτει στα γραπτά όλα όσα έχει να πει, αλλά διατηρεί για την διαλεκτική προφορικότητα όσα θεωρεί «πιο σημαντικά», εκείνα τα πράγματα που είναι γι' αυτόν «μεγαλύτερης αξίας». Αληθινός συγγραφέας και φιλόσοφος είναι εκείνος που έχει συνθέσει έργα, γνωρίζοντας την αλήθεια, και που επομένως είναι σε θέση να υποστηρίξει και να υπερασπιστεί όσα έχει γράψει, αποδεικνύοντας, συνεπώς, ότι τα γραπτά είναι «μικρότερης αξίας» σε σχέση με εκείνα που θεωρεί «μεγαλύτερης αξίας» και τα διαφυλάσσει για την προφορικότητα, αφού μπορούν να μεταδοθούν κατάλληλα μόνο μέσω της διαλεκτικής προφορικότητας.

Τώρα που έχουμε σκιαγραφήσει ένα περίγραμμα του περιεχομένου της τελικής αυτομαρτυρίας του "Φαίδρου", πρέπει να δούμε πώς, μακριά από το να είναι έννοιες που δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου και εκ νέου από τον Πλάτωνα – και περιορισμένες αποκλειστικά στον χώρο της σκέψης του, ίσως αποτέλεσμα ενός εκκεντρικού ειρωνικού παιχνιδιού και επομένως μόνο εν μέρει συνδεδεμένες με τη βασική του σκέψη – είναι, αντίθετα, έννοιες στενά συνδεδεμένες με πεποιθήσεις που, από τον πέμπτο αιώνα και μετά, διαδίδονταν όλο και περισσότερο με διάφορους τρόπους. Πρόκειται, επομένως, για έννοιες που έχουν συγκεκριμένες ιστορικές ρίζες και μπορούν να κατανοηθούν σωστά μόνο αν εξεταστούν στην προοπτική εκείνης της πολιτιστικής επανάστασης, η οποία, ενώ ο Πλάτωνας έγραφε τον "Φαίδρο", είχε πλέον φτάσει σε πλήρη ωριμότητα.

PAUL FRIEDLȀNDER, ΠΛΑΤΩΝ (163)

 Συνέχεια από Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου 2024

PAUL FRIEDLȀNDER
ΠΛΑΤΩΝ
ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ
ΤΑ ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ –
ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΤΡΙΤΗ ΜΕΣΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΤΟ ΟΨΙΜΟ ΕΡΓΟ
ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΛΟΓΩΝ : Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ

27. ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ (7η συνέχεια)

Αυτό είναι και το νόημα αυτού τού διαλογικού μέρους (( Ότι «ο αληθινός πολιτικός “υφίσταται” πολύ πιο πάνω κι απ’ τον “υπερέχοντα” νόμο, στο πεδίο και την περιοχή τού αληθινού Είναι» - Βλ. προηγούμενη ανάρτηση… )). Το οποίο διαθέτει κι ένα νόημα γενικότερης ωστόσο «τάξεως» μέσα στο πλατωνικό έργο. Ο «Πολιτικός» τοποθετείται πράγματι μεταξύ «Πολιτείας» και «Νόμων», μεταξύ δηλ. ενός έργου που προετοιμάζει τον «τόπο» για την ελεύθερη από νόμους δράση και επίδραση του αληθινού πολιτικού, και του μεγάλου βιβλίου για τους νόμους, που έρχεται να κρίνη τις ουτοπίες. Ο «Πολιτικός» αποδίδει μάλιστα στο τελευταίο εκείνο έργο τού Πλάτωνα, απ’ το οποίο είχαν ήδη τότε σίγουρα γραφή πολλά αποσπάσματα, ένα «πλαίσιο» και μιαν αξία κατά πολύ κατώτερη απ’ τα βιβλία τής Πολιτείας, αλλά και μιαν αναγκαία θέση ως «τη δεύτερη καλύτερην οδό». Βοηθώντας μας έτσι να κατανοήσουμε τόσο τα πανηγυρικά, όσο και τα υποτιμητικά περί νομοθεσίας λόγια που ακούγονται εδώ.

Αφού φανερώθηκε λοιπόν μέσα στους ποικίλους ελιγμούς τής συζήτησης πάλι και πάλι η σχέση τής σωστής πολιτείας και του αληθινού πολιτικού προς το αληθινό Είναι, και περισσότερο μάλιστα εκεί όπου ήταν το λιγότερο αναμενόμενο, απομένουν δυό ακόμα «γραμμές» να χαραχθούν μέχρι τέλους. Λείπει δηλ. ακόμα ο λεπτότατος εκείνος διαχωρισμός απ’ τα υπόλοιπα επαγγέλματα, που απαιτούν να λάβουν – τότε όπως και τώρα! – το υψηλό αυτό όνομα, και τα οποία είναι πράγματι σημαντικά και συγγενικά στην πράξη προς αυτό: η τέχνη δηλ. τής διοίκησης, η επιστήμη και πράξη τού δικαίου («δικαστική») και η συνδεδεμένη με τη βασιλική τέχνη ρητορική, όπως την κατέδειξε π.χ. ο «Φαίδρος». Για να έρθη και να προσταιριάξη ένα θέμα, ζωντανό από προηγούμενους ήδη καιρούς στην ψυχή και τον νου του Πλάτωνα - Συναντάμε πράγματι στον «Λάχη» (195 C) τον εξής συλλογισμό: ο γιατρός διαθέτει ασφαλώς τη γνώση περί υγείας και ασθενείας· το αν είναι όμως «καλύτερο» για κάποιον να είναι υγιής παρά ασθενής, είναι κάτι που δεν το γνωρίζει ο γιατρός, αλλά κάποιος που βρίσκεται «πάνω» απ’ αυτόν, και ο οποίος ονομάζεται, σε αντιστοιχία προς τα ερωτήματα εκείνου τού πρώιμου διαλόγου, «ανδρείος» (( ! )) . Σαφέστερα μιλά ο «Ευθύδημος» (290 D κ.ε.), ο οποίος και κατονομάζει τη «βασιλική τέχνη», όπως ακριβώς τώρα ο «Πολιτικός». Ενώ «ιχνογραφείται» κι ένα ιεραρχικό σύστημα τεχνών, όπου η εκάστοτε ανώτερη τέχνη «χρησιμοποιεί» εκείνο που έχει (ήδη…) «παράξει» η κατώτερη. Για να βρεθή, σύμφωνα μ’ αυτό το κριτήριο, η διαλεκτική πάνω απ’ την αστρονομία και τη ρητορική, κι η πολιτική τέχνη πάνω απ’ τη διοίκηση, εφ’ όσον χρησιμοποιούν και οι δυό τους εκείνο που οι άλλες τέχνες τούς «παραδίδουν». Ο Πλάτων παρουσιάζει όμως και στον «Αλκιβιάδη» (125 Β κ.ε.) ένα κλιμακωτό σύστημα διοίκησης ή διακυβέρνησης - Κάθε ιδιαίτερο επάγγελμα «διακυβερνά»: στους αρρώστους «εξουσιάζει» και «επιτάσσει» ο γιατρός, στους ναύτες ο πλοίαρχος ή καπετάνιος· πάνω όμως κι απ’ τους γιατρούς, τους καπετάνιους και τους χοράρχες «εξουσιάζει» μια άλλη τέχνη, η πολιτική, εφ’ όσον κι εκείνοι δεν αποτελούν παρά μέλη μιας πολιτειακής κοινότητας, «κρυμμένης» πίσω απ’ τους λόγους περί «ευημερίας» και «προθυμίας για τα κοινά». Αυτό που παρουσιάζεται λοιπόν τώρα εδώ στον «Πολιτικό», μοιάζει πολύ με όλες εκείνες τις συζητήσεις. Υπάρχουν ασφαλώς και στην περιοχή τής μουσικής π.χ. τέχνης οι διδάσκοντες κι οι διδασκόμενοι· χρειάζεται όμως να κυριαρχή και να δεσπόζη πάνω κι απ’ τους δυό μια γνώση, που να φανερώνη, αν πρέπη κάποιος γενικώς να διδαχθή ή όχι τη μουσική. (Και μπορούμε να αναλογιστούμε εδώ το πώς κατατάσσεται συνολικά η «μουσική» στην ολοκληρωμένη δομή τής «Πολιτείας».) Με τον ίδιον τρόπο δεσπόζει και πάνω απ’ την τέχνη τής πειθούς μια (άλλη…) τέχνη, που κρίνει και αποφασίζει αν κάποιος πρέπη ή και μπορή να χρησιμοποιή εκείνη την τέχνη. (Κι αναλογιζόμαστε εδώ τη νίκη πάνω στη ρητορική στον «Γοργία», καθώς και την αναφορά αυτής τής νίκης στον «Φαίδρο».) Όπως λοιπόν πάνω στη μουσική τέχνη και σε όλα τα διδασκόμενα αντικείμενα, αλλά και στη ρητορική, έτσι δεσπόζει και στην πολεμική τέχνη «αποκλειστικά» η πολιτική τέχνη, αποφασίζοντας αυτή και μόνο για την εκάστοτε χρήση της. (Το ότι η πολεμική τέχνη είναι μέρος τής πολιτικής τέχνης, αυτό έχει ήδη διατυπωθή στον «Πρωταγόρα» (322 β 5). Ενώ έγραψε και ο Γεώργιος Κλεμανσώ, ότι «ο πόλεμος είναι κάτι το πολύ σημαντικό, για να το παραχωρήσουμε αποκλειστικά στα χέρια των στρατηγών».) Ακόμα και το δικαστικό ωστόσο αξίωμα, που καλείται να διαφυλάσση ακριβώς τούς νόμους, καλείται επίσης να υπηρετή τη (σωστή και αγαθή…) πολιτική. Είναι βέβαια αλήθεια, πως η αναζητούμενη εδώ (βασιλική και υψίστη…) τέχνη είναι σχεδόν «εξαφανισμένη» πίσω απ’ την αμφίβολη, και προφανώς ακατάλληλη, ονομασία τής «ανδροπρεπείας» στον «Λάχη», παραμένοντας «προβληματική» ως προς την ουσία της και στον «Ευθύδημο», και προαναγγελόμενη μεν, αλλά παραμένοντας εκκρεμής ουσιαστικά και στον «Αλκιβιάδη». Ο Πλάτων έχει γράψει όμως έκτοτε και την «Πολιτεία». Και η πολιτική τέχνη αναδεικνύεται τώρα εκ νέου, αναφερόμενη στο πραγματικό Είναι, στο «μέτρο» και στο «κατ’ ουσίαν ακριβές», στον «Πολιτικό».

Είναι λοιπόν η πολιτική τέχνη που «τα συνυφαίνει όλα προς το ορθώτατο». Για να αναδυθή έτσι ξανά η εικόνα τής υφάνσεως, που μπορεί να καταστήση εντελώς σαφή τη φύση ή και την ουσία αυτής τής «τέχνης». Περί τίνος όμως πρόκειται, πώς συν-πλέκει, και πώς συνυφαίνεται το «ύφασμά» της; Αντιλαμβανόμαστε βέβαια, πως υπάρχουν εκεί διάφορες αντιθέσεις, και πως το «ύφασμα» και το «υφαντό» θα αποτελέσουν την ενότητά τους. Για να επανέλθη λοιπόν πάλι εδώ το «παλαιό» εκείνο θέμα περί «αρετών», γνωστό ήδη απ’ τον «Πρωταγόρα» και από την πρώιμη εκείνην ομάδα τών απορητικών- «οριστικών» διαλόγων. Καταβλήθηκε πράγματι μεγάλη προσπάθεια, για να προστεθούν η «ανδροπρέπεια» και η «ανδρεία» στο σύστημα των αρετών στον «Πρωταγόρα», με τον Σωκράτη να χρησιμοποιή ακόμα και σοφιστικούς εν μέρει τρόπους, ώστε να αναχθή η ανδρεία στη γνώση, πραγματοποιώντας έτσι την ενότητα όλων τών αρετών. Ο δε «Λάχης» είχε ξεκινήσει απ’ τη διδασκαλία και την ανατροφή και την αγωγή, αποζητώντας τη θέση τής ανδρείας στο σύνολο παιδαγωγικό έργο, και μέσα στο σύνολο των αρετών. Στον «Γοργία» κατέστη κατόπιν η αναγνώριση της σωφροσύνης δίπλα στην ανδρεία το κριτήριο, για το αν ο «αντίπαλος» του Σωκράτη είχε κατανοήσει την ίδια την ανδρεία με τη σωκρατική έννοια. Η δε ενότητα των αρετών σε μία (συνολική…) αρετή αποτελεί τελικά τη βάση και το θεμέλιο όλης τής πολιτειακής αγωγής στην «Πολιτεία», με τους δυό παιδαγωγικούς δρόμους τής μουσικής και της γυμναστικής να σκοπεύουν ήδη από την πρώτη παιδαγωγική βαθμίδα στο να συνενώσουν αρμονικά την αντίθεση των φυσικών δυνάμεων που ενυπάρχουν στην ανθρώπινη ψυχή. Μεριμνάται μάλιστα ήδη από την επιλογή τών «φυλάκων», το να ενταχθούν στη «φύση» τους – λέξη που επαναλαμβάνεται συνεχώς εκεί (ΙΙ 374 Ε κ.ε.) – κατά το ίδιο μέτρο τόσο η «προωθητική» ενέργεια όσο και η «διαφυλακτική» ησυχία. Και θα διαμορφώνη ακριβώς η «μουσική» την αρμονία τών αντιθέσεων, με τη γυμναστική να συνεισφέρη κι αυτή το δικό της έργο.

O «Πολιτικός» αναλαμβάνει λοιπόν τώρα, άλλη μια φορά, αυτό το βασικό θέμα τών αρετών. Αντιπαραβάλλοντας μάλιστα την «ανδρικότητα» ή «ανδρεία» και το πειθαρχημένο μέτρο ως τους δυό βασικούς «τύπους». Και τονίζοντας εδώ με έμφαση την «αντίθεση» των φύσεων, «εκπέμποντας πολεμική κραυγή» απέναντι στην άποψη, ότι είναι συμφιλιωμένα αναμεταξύ τους όλα τα είδη τών αρετών (360 C ). Ενώ μπορούν να αναπτυχθούν, αντίθετα, τόσο μονόπλευρα οι δυό παραπάνω «τύποι», ώστε να καταστούν, δουλική δειλία ο ένας (το μέτρο…), και (στυγνή…) πολεμική βία ο άλλος, «ερειπώνοντας» έτσι έναν τόπο. Αποτελεί έργο λοιπόν τής πολιτικής τέχνης, όχι το να εξαφανισθή ασφαλώς αυτή η φυσική αντίθεση, κάτι αδύνατον άλλωστε καθεαυτό, αλλά το να επιτραπή να δράσουν μαζί, με μιαν ηρακλείτεια «σύμπτωση των αντιφάσεων», οι δυό αντίθετες δυνάμεις, προς όφελος (για την υπόσταση!...) της πόλης τους. Και δείχνει η εικόνα ακριβώς τής υφαντικής τέχνης, το πώς μπορεί να «πετύχη» την ενότητα μιας τέτοιας βασικής αντίθεσης ο πολιτικός άνθρωπος.

Έχει άραγες εγκαταλείψει προσωρινά ο Πλάτων - όπως θα μπορούσε να φανή εδώ -, στον «Πολιτικό» και ως προς τα έργα τής πρώιμης εποχής και του «ύψους» του, εκείνο το οποίο ονομάζουμε «ιδεαλισμό» ή «διανοουμενισμό» του ή και «διδασκαλία τών αρετών», προς χάριν μιας «διδασκαλίας τών ιδιοσυγκρασιών»; Ξεχνούν ωστόσο κάτι όσοι σκέπτονται κατ’ αυτόν τον τρόπο: ότι ο επισκέπτης απ’ την Ελέα συζητά εδώ με τον νεαρό (ονομαζόμενο επίσης …) Σωκράτη, τη στιγμή που παρακολουθεί σιωπηλός ο μεγάλος μας παιδαγωγός. Το θέμα τής παιδαγωγίας αναφέρεται πράγματι μόνον σκόρπια εδώ κι εκεί, και σαν από κάποιαν απόσταση στον «Πολιτικό». Όπου έργο τής πολιτικής τέχνης δεν είναι παρά το να ξεχωρίση, μέσα από ένα διερευνητικό «παιχνίδι», τις καλές απ’ τις κακές (ανθρώπινες…) φύσεις, παραδίδοντας μόνο τις «καλές», αποχωρίζοντας τις κακές, στον επαγγελματία παιδαγωγό (308 D). Αναφέρεται έτσι μόνον προσωρινά, και ως (απλή…) παρομοίωση, το θέμα τής «μουσικής» (304 Β). Και συλλογιζόμαστε εδώ, το πώς συνενώνονται στην «Πολιτεία» η μουσική με τη γυμναστική, για να παιδαγωγήσουν τούς «φύλακες» σε μιαν ενότητα ψυχής και σώματος. Ο Ελεάτης θέτει ωστόσο στον «Πολιτικό» τη μουσική «και γενικώς (όλα…) τα είδη χειρωνακτικής γνώσης και δυνατότητας» μαζί, το ένα δίπλα στο άλλο, ώστε να δημιουργείται η εντύπωση, πως δεν είναι παρά το «παίξιμο» σ’ ένα όργανο ή μια (απλή…) εξάσκηση σ’ έναν ρυθμό η μουσική, «πολύ μακριά» άρα από εκείνη τη μουσική τέχνη, για την οποία και λέει ο Σωκράτης (Πολιτεία- ΙΙΙ 401 D), πως αποτελεί την «πιο πραγματική τροφή», επειδή ο ρυθμός και η αρμονία «διεισδύουν» και εισέρχονται στα ενδότατα της ψυχής, αποδίδοντάς της την (πιο…) «ευπρεπή» της μορφή.

Ενώ ο φιλόσοφος, ο πολιτικός και ο παιδαγωγός είναι σαν ένα πρόσωπο στο μεγάλο έργο τής «Πολιτείας», οι προσδιοριζόμενοι από τον νόμο παιδαγωγοί «υπόκεινται» στον «Πολιτικό», στη βασιλική τέχνη τού γνήσιου πολιτικού ανδρός. Κι όποιος δεν είναι δυνατόν να παιδαγωγηθή προς την ανδρεία ή την ήρεμη ηπιότητα, αυτός πρέπει να παραμερίζεται, είτε θανατούμενος είτε αποκλειόμενος απ’ την πολιτική κοινότητα. Ο δε πολιτικός «συναρμολογεί» μ’ έναν «θεϊκό δεσμό» το αιώνιο στην ψυχή, και μ’ έναν ανθρώπινο δεσμό το «ζωικό» ή ζωώδες στους υπόλοιπους. Και τί ακριβώς είναι αυτός ο θεϊκός δεσμός; Η «αληθής δόξα», για το ωραίο, το δίκαιο και το καλό (309 C. E 6). Ώστε να «αντηχή», (έστω…) από μακριά, η αληθινή γνώση τού υψίστου Είναι. Ο ακροώμενος ωστόσο Σωκράτης θα είχε ρωτήσει ασφαλώς εδώ, αν είναι αρκετή η «ορθή δόξα (γνώμη και άποψη…)», αν ο Ελεάτης είχε προχωρήσει μ’ έναν (ακόμα…) λόγο του και είχε τονίσει και τη «βεβαιότητα» («μετά βεβαιώσεως») αυτής τής «δόξας» · ή αν θα έπρεπε μάλλον να αναζητηθή μια κατά πολύ ανώτερη απ’ τη σωστή γνώμη γνώση!

( συνεχίζεται )

«ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ. ΕΝΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΟΥΣΣΩ ΚΑΙ ΚΑΝΤ» ΑπόΤομάζο Ντι Κάπριο

Για τους ανθρώπους, η ειρήνη έχει πάρει τη μορφή ενός ιδανικού που πρέπει να επιτευχθεί τόσο ατομικά όσο και συλλογικά

                                           ΤΟ Δ ΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ . 

                                          ΈΝΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΜΈΣΑ 

                                         ΑΠΌ ΤΟΥΣ  ROUSSEAU ΚΑΙ KANT

Αν η ειρήνη στην ιστορία μπολιάζεται στο έδαφος της συνύπαρξης, ένα από τα θεμελιώδη συστατικά της αντιπροσωπεύεται αναμφίβολα από τις πνευματικές εμπειρίες εκείνων των ανθρώπων που μπόρεσαν να μεταφράσουν την έμφυτη και ουτοπική επιθυμία για ηθική και πολιτική αρμονία μεταξύ των λαών σε μια συγκεκριμένη λογική ανάγκη. για τις μελλοντικές γενιές τών Ευρωπαίων.

---

Από την αρχαιότητα, η ειρήνη έχει πάρει τη μορφή ενός ιδανικού για τα ανθρώπινα όντα που πρέπει να επιτευχθεί τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Η ελληνική σκέψη έθεσε τα θεμέλια για αυτήν την έρευνα, συστηματοποιώντας τη φιλοδοξία για αρμονία μεταξύ των ανθρώπων ως την εξαρτημένη αντανάκλαση μιας ηθικής προσπάθειας που μοιράζεται η πόλη. Ήδη τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Πλάτων επέμενε σε αυτό το μονοπάτι, ερμηνεύοντας την εσωτερική πάλη ως το σημάδι μιας διαμάχης μεταξύ διαφορετικών ικανοτήτων που αντιμετώπιζαν το τρομερό γεγονός της επιλογής. Τρεις περιπτώσεις - ο λόγος, το οργισμένο μέρος και το εύθυμο μέρος - ενεργοποιούνται κάθε φορά που η προσοχή μας έλκεται από ένα εξωτερικό ερέθισμα, εκθέτοντας την εσωτερική αρμονία της ψυχής, και κατά συνέπεια και της πολιτικής κοινότητας, στον κίνδυνο του χάους. Για τους Έλληνες, λοιπόν, η ειρήνη ήταν ένα ζήτημα ισορροπίας που έθετε υπό αμφισβήτηση την αποφασιστικότητα της ανθρώπινης ψυχής μπροστά στον κίνδυνο. Η παύση των εχθροπραξιών και η επίλυση της σύγκρουσης εξαρτιόταν από τη δύναμη της θέλησης ικανής να αντισταθεί στο σαγηνευτικό κάλεσμα της επιθυμίας, υπό την τιμωρία της άνευ όρων παράδοσης της λογικής.

Ωστόσο, η ελληνική σκέψη μάς έδωσε και μια άλλη σημαντική διαίσθηση για τη φευγαλέα φύση της ειρήνης. Δηλαδή, ότι η συνειδητοποίηση αυτής της κατάστασης μεταξύ των ανθρώπων μέσα στον κόσμο βρίσκεται πάντα σε διαρκή αντίθεση με το αντίθετό της, τον πόλεμο. Κάθε συζήτηση για την ειρήνη δεν μπορεί να αγνοήσει τον λογικό και πραγματικό συσχετισμό της που είναι ο πόλεμος: tertium non datur . Αυτή η παρατήρηση εξηγεί, μεταξύ άλλων, γιατί η ιστορία της πολιτικής σκέψης επέμενε στη διατύπωση πολλών ορισμών του πολέμου διατηρώντας στο βάθος μια ενιαία έννοια της ειρήνης που ερμηνεύεται κυρίως με μια «αρνητική» έννοια ως η απουσία του πρώτου.

Η ύστερη αρχαία και μεσαιωνική θεωρητική παράδοση υιοθετούσε συνεχώς αυτή τη διαίσθηση, μειώνοντας την ουσία της ειρήνης με τους τρόπους της ικανότητας του καθενός να ξεπερνά τις εσωτερικές συγκρούσεις πολεμώντας ενάντια στην τυραννία των παθών. Από αυτή την αλήθεια της λογικής, οι άνθρωποι έχουν αντλήσει μια ανησυχητική αλήθεια: η εξορία του πολέμου από τον κόσμο περιμένοντας να δούμε τα αποτελέσματα μιας παγκόσμιας ειρήνης να πραγματοποιείται, είναι μια ελπίδα που προορίζεται να διαψευστεί από την αδυναμία να ξεφύγουμε από την πίεση των σκέψεων που, κυριολεκτικά διαταράσσοντας την ειρήνη της ψυχής, διευκολύνουν τη σύγκρουση. Όπως είχε ήδη καταλάβει ο Ηράκλειτος, η σύγκρουση είναι ο δημιουργικός λόγος του κόσμου. οι ζωές των ανθρώπων επηρεάζονται από αυτό από τη γέννηση και αν  σταματήσει, πεθαίνει επίσης. Τα φιλόδοξα φιλοσοφικά σχέδια για μια «αιώνια ειρήνη» ταιριάζουν σε αυτή την ερμηνευτική προοπτική της ειρήνης, ως δίλημμα και ταυτόχρονα ως ιδανικό που πρέπει να επιτευχθεί στην ιστορία. Αν και άκμασαν στον αιώνα των κατ' εξοχήν ουτοπιών , τον δέκατο όγδοο αιώνα, αυτές οι προσπάθειες να οικοδομηθεί ένας ηθικός και πολιτικός δεσμός μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών αντιπροσώπευε το προγραμματικό μανιφέστο για την οικοδόμηση μιας υπερεθνικής τάξης που θά ήταν ικανή να προστατεύσει τη γηραιά ήπειρο από τόν αιώνιο πόλεμο

Το μάθημα του Ρουσσώ

Ζαν Ζακ Ρουσσώ.

Η συμβολή του εκπαιδευτικού της Γενεύης στον προβληματισμό σχετικά με το περίπλοκο θέμα της ειρήνης εμπνεύστηκε από το έργο που ανέλαβε, για λογαριασμό του M.me Dupin, του οποίου ήταν γραμματέας στο Παρίσι, να αναδιατάξει τα έγγραφα του αββά Saint Pierre που είχε στην κατοχή του προκειμένου να προετοιμάσει μια νέα έκδοση.  Η αναδιοργάνωση αυτών των σημειώσεων θα οδηγήσει στη δημοσίευση μιας σειράς δοκιμίων με τίτλο , που ολοκληρώθηκε από τον Ρουσσώ το 1759 και αποτελείται από Ecrits sur l'abbé de Saint-Pierre και από  τα σχόλια της Γενεύης για τα γραπτά του ηγουμένου προκύπτει μια σαφής και κατηγορηματική θέση απέναντι στον πόλεμο. Για τον φιλόσοφο, η ένοπλη σύγκρουση είναι το χειρότερο πράγμα που υποθέτει η δεξιά του ισχυρότερου. Μια έκφραση της επιθυμίας ενός μόνο ανθρώπου, ο πόλεμος προορίζεται να είναι η καταστροφή του πλήθους των πολιτών ενός κράτους, οι οποίοι, ενώ παραμένουν ξένοι προς τις αιτίες της σύγκρουσης, αναγκάζονται να προσκολληθούν σε αυτόν παίρνοντας τα όπλα για να ικανοποιήσουν τη ματαιοδοξία και τη δίψα για εξουσία των άλλων. Για να αποφευχθεί μια κατάσταση μόνιμης σύγκρουσης μεταξύ των κρατών, η πρόταση που παρουσίασε ο αββάς Saint Pierre στα χειρόγραφά του προέβλεπε τη δημιουργία μιας υπερεθνικής κυβέρνησης που θα υπερέβαινε την κυβέρνηση των μεμονωμένων μοναρχών, καθορίζοντας την έλευση μιας μελλοντικής ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Η θέση αυτή κρίθηκε θετικά από τον Ρουσσώ, ο οποίος συνέλαβε στη δομή μιας Ευρώπης σχεδιασμένης κατ' αυτόν τον τρόπο, την επιθυμία του ηγουμένου να εξετάσει την υλοποίηση μιας Δημοκρατίας της χριστιανικής ειρήνης δυνάμει των ιδεολογικών θεμελίων και της ιστορικής και πολιτιστικής παράδοσης που μοιράζονται τα μεμονωμένα κράτη. Ο Ρουσσώ δικαιολογεί την έγκρισή του για το μοντέλο του ηγουμένου του Αγίου Πέτρου με αυτά τα λόγια: «Ποτέ άλλοτε ένα μεγαλύτερο, ωραιότερο και χρησιμότερο έργο δεν απασχόλησε το ανθρώπινο πνεύμα από εκείνο μιας διαρκούς και παγκόσμιας ειρήνης μεταξύ όλων των λαών της Ευρώπης. Και ποτέ ένας συγγραφέας δεν ήταν πιο άξιος της προσοχής του κοινού, από αυτόν που προτείνει ένα σύστημα για την εκτέλεση ενός τέτοιου έργου».  Σε αυτό το σημείο, στην Κρίση, ο Rousseau παρατηρεί ότι: «Τα πλεονεκτήματα που θα προέκυπταν από την εκτέλεσή του για κάθε πρίγκιπα, για κάθε λαό και για όλη την Ευρώπη, είναι τεράστια, προφανή, αδιαμφισβήτητα. δεν υπάρχει τίποτα πιο στέρεο και πιο ακριβές από το σκεπτικό με το οποίο τα διατυπώνει ο συγγραφέας. Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής σας Δημοκρατίας έστω και για μία μόνο μέρα θα ήταν αρκετή για να διαρκέσει για πάντα, σε τέτοιο βαθμό που όλοι θα βρίσκουν το προσωπικό τους συμφέρον να επιβεβαιώνεται από την εμπειρία για το κοινό καλό». Κι όμως, η σκοπιμότητα ενός τέτοιου έργου βρίσκει την πιο ανυπέρβλητη αντίσταση ακριβώς στο πνεύμα τής συντήρησης των κυρίαρχων, που φιλοδοξούν να διατηρήσουν ανέπαφη την εξουσία τους στο κράτος όπου βασιλεύουν. Εξαιτίας αυτού του μεγάλου εμποδίου, παρατηρεί ο Rousseau, αφού κατέβει στο επίπεδο του πολιτικού ρεαλισμού, η προοπτική που προωθεί ο ηγούμενος παραμένει ένα σοφό και «όχι χιμαιρικό» έργο, αλλά δύσκολο στην υλοποίηση. «Για να το πετύχουμε, θα ήταν στην πραγματικότητα απαραίτητο το άθροισμα των συγκεκριμένων συμφερόντων να μην υπερισχύει του γενικού συμφέροντος και να μπορεί ο καθένας να βλέπει στο καλό όλου του μεγαλύτερου καλού που μπορεί να ελπίζει για τον εαυτό του» (Κρίση , 153).

Για τον Ρουσσώ, αυτό που κάνει το έργο του ηγουμένου ουτοπικό, με την εποικοδομητική έννοια του όρου, είναι η υπερβολική καλή πίστη. Το λάθος του κληρικού ήταν να πιστεύει αφελώς ότι το συμφέρον των μεμονωμένων ηγεμόνων θα μπορούσε να συνυπάρξει, αν όχι καν να συμβιβαστεί, με το γενικό συμφέρον. Προκειμένου ο ανώτερος δεσμός μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με τη μεσολάβηση του Αγίου Πέτρου να γίνεται εγγυητής όχι μόνο πολιτικά αλλά και πολιτιστικά των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού, είναι πράγματι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα θεσμικό και πολιτικό μοντέλο μεταξύ εκείνων των κρατών στα οποία ισχύει η αρχή της εφαρμογής της αντιπροσώπευσης και της κατανομής των εξουσιών. Με αυτό το κριτικό σημείωμα, ο Ρουσσώ παρεμπιπτόντως εντοπίζει ένα ευρύ και σύνθετο πρόβλημα που προορίζεται να κυριαρχήσει στη σύγχρονη ιστορία: τη σχέση μεταξύ του ενός και των πολλών, του συνόλου και των μερών του, που προβάλλεται στην αρένα των διεθνών δρώντων. Βλέποντας στις διαισθήσεις του ηγουμένου του Αγίου Πέτρου μια κοσμοπολίτικη φιλοδοξία εξαιρετικής σημασίας για το μέλλον της ειρήνης μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών, ο Ρουσσώ προέβλεψε την ανάγκη μια μέρα να φτάσει στή θεμμελίωση ενός υπερεθνικού ηθικο-νομικού θεσμού στον οποίο «όλοι θα ήταν τόσο ελεύθεροι όσο πριν», μπαίνοντας στο μονοπάτι που χάραξε ο Καντ στο διάσημο έργο του  Per la Pace Perpetua.

Η καντιανή προοπτική για μια διαρκή ειρήνη

Ιμμάνουελ Καντ (1724-1804)

Το Per la Pace perpetua είναι ένα έργο έντονα διαφωτιστικού χαρακτήρα που έγραψε ο φιλόσοφος από το Königsberg σε μια συγκεκριμένη χρονιά για την τύχη της ευρωπαϊκής ηπείρου, η Ειρήνη της Βασιλείας του 1795 μεταξύ Γαλλίας, Πρωσίας και Έσσης-Κάσσελ. Με αυτή τη συνθήκη, ο Γουλιέλμος Β' της Πρωσίας αποκήρυξε την αριστερή όχθη του Ρήνου για να έχει ελεύθερο χέρι στην Πολωνία, αναγνωρίζοντας το γαλλικό επαναστατικό κράτος για το οποίο ο Καντ είχε αναμφισβήτητη συμπάθεια. Ο Πρώσος φιλόσοφος ερμήνευσε την άφιξη της ειρήνης στην ευρωπαϊκή σκηνή κατεστραμμένη από τους πολέμους κατά της επαναστατικής Γαλλίας ως εκδήλωση, έστω και καθυστερημένη, της αισιοδοξίας της λογικής. Ως οπαδός της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, ο Καντ είδε στο σφαγείο της Ιστορίας την επιβεβαίωση της ριζικής παρουσίας του κακού στην ανθρωπότητα. «Από στραβό ξύλο σαν αυτό που είναι φτιαγμένο ένα άτομο, τίποτα απολύτως ίσιο δεν μπορεί να χτιστεί» (Ιδέες μιας παγκόσμιας ιστορίας από την κοσμοπολιτική άποψη). Ωστόσο, ακόμα κι αν ο άνθρωπος από μόνος του, αυθόρμητα, οδηγήθηκε στο κακό, υπήρχε ένα όργανο ικανό να επιβραδύνει αυτή την ολίσθηση και στην καλύτερη των καταστάσεων να τη σταματήσει: το Κράτος. Μέσω της κοινωνίας των πολιτών, τα άτομα μπόρεσαν να βάλουν φρένο στον εγωισμό τους και να ξαναρχίσουν την υλοποίηση ηθικών στόχων. Σύμφωνα με αυτό που θεωρητικοποιήθηκε από τον Hobbes και τον Rousseau, ο συγγραφέας της Κριτικής του Καθαρού Λόγου αντιλήφθηκε επίσης το κράτος ως καρπό μιας συμφωνίας μεταξύ ατόμων, ενός συμβολαίου. Ο Καντ ακολούθησε αυτή την εκπροσώπηση του κράτους με μια σημαντική θεώρηση σχετικά με τη λειτουργία του δικαίου ως ουσιαστικού στοιχείου για την επιτυχία του πρώτου. Συχνά αντιληπτός ως καταναγκασμός εκ μέρους των ανθρώπων, ο νόμος έγινε κάτι δικό του για λογικά άτομα, χρήσιμο ακόμη και για τους ίδιους. Αυτό που έκανε αυτή την επιχείρηση βιώσιμη ήταν η λογική μέσω της οποίας το άτομο έμαθε να εκτιμά την ηθική και πολιτική αξία του νόμου, διευρύνοντας το φάσμα της δικής του δράσης με ασφάλεια. Για τον Καντ, ο ηθικός σκοπός του ανθρώπου ήταν η δημιουργία ενός θεσμού σύμφωνα με τη λογική ως σύγκλιση ιστορίας και φύσης προς την υλοποίηση του δικαίου.

Στο έργο του για τη διαρκή ειρήνη, ο Καντ πρότεινε ξανά αυτό το σχήμα, προσαρμόζοντάς το στο επίπεδο των κρατών: όπως τα άτομα έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους και έχουν επιτύχει την ειρήνη μέσω του κράτους, με τον ίδιο τρόπο θα έχουν τα έθνη ως «άτομα εν γένει». να συμφωνήσουν μεταξύ τους σε μια ομοσπονδία για την επίτευξη της ειρήνης. Ωστόσο, το κύριο σημείο αδυναμίας στην πραγματοποίηση της διαρκούς ειρήνης αντιπροσωπεύεται από το πρόβλημα του θετικού διεθνούς δικαίου όπως θεωρήθηκε από τους μελετητές του φυσικού δικαίου, το jus gentium. Ορισμένο να εξουδετερώνει το bellum omnium contra omnes μεταξύ των κρατών, το διεθνές δίκαιο αντλεί την πεποίθησή του από συμφωνίες που έχουν συναφθεί μεταξύ των εθνών δυνάμει της κυριαρχίας τους. Όμως οι κρατικοί φορείς έχουν ήδη τη δική τους κυριαρχία που ασκούν επί των πολιτών και δεν είναι διατεθειμένοι να την εγκαταλείψουν για να τήν υποβάλουν σε ανώτερη αρχή. Από όσα μόλις ειπώθηκαν, προκύπτει ότι με τη μεροληψία και την προσωρινότητά του, το jus gentium αντιπροσωπεύει για τα κράτη ό,τι είναι το ιδιωτικό δίκαιο για τα άτομα. Δεσμευμένο στην ιδιαίτερη βούληση των κυρίαρχων κρατών, το jus gentium δεν είναι τίποτα άλλο από το jus belli για τον Καντ, αλλά μπορεί και πρέπει να ξεπεραστεί με βάση την πάντα έγκυρη αναλογία μεταξύ ανθρώπων και κρατών: όπως αυτά έχουν αποκηρύξει την άγρια ​​ελευθερία τους στο το όνομα της κοινωνίας των πολιτών, μπορούν και αυτοί να βγουν από την κατάσταση του πολέμου, εγκαταλείποντας τον επίπονο δρόμο του θετικού διεθνούς δικαίου για να ακολουθήσουν τον ασφαλή δρόμο του jus cosmopoliticum.

Υποτάσσοντας την πράξη στη θεωρία, τό δέον στο είναι, ο λόγος του Καντ για την αέναη ειρήνη κινείται επομένως στη μεταφυσική προοπτική ενός ορθολογικού δικαιώματος των λαών στο οποίο το κράτος, υπονομευμένο από τις ίδιες φαινομενικές τάσεις των ανθρώπων, καταφέρνει να ανταποκριθεί στην ιδέα της λογικής. στη δημιουργία της δημοκρατίας ως εναλλακτικής στον δεσποτισμό. Στην αρχιτεκτονική της Διαρκούς Ειρήνης, ο άνθρωπος καλείται να ενεργεί σαν να μπορούσε πάντα να θριαμβεύει η λογική. Υπό αυτή την έννοια, για τον Καντ η αβεβαιότητα και η τυχαιότητα που περιβάλλουν το μονοπάτι προς την ειρήνη δεν αντιπροσωπεύουν ένα όριο, αλλά μάλλον τη συνειδητοποίηση ότι ο θρίαμβος της ηθικής στις διεθνείς σχέσεις είναι θεωρητικά επιτεύξιμος ανά πάσα στιγμή στην ιστορία. Όπως ο Rousseau, ο Kant είχε επίσης επικρίνει τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η θεωρία του φυσικού δικαίου, αλλά σε αντίθεση με τόν Ρουσσώ, ο Πρώσος φιλόσοφος είχε ξεπεράσει την απλή κοσμοπολίτικη έμπνευση, αναγνωρίζοντας την ευγενή λειτουργία του ρυθμιστικού ιδεώδους της λογικής στην προοπτική της αέναης ειρήνης. Το καντιανό εγχείρημα αντανακλά ξεκάθαρα την ιδέα του ανθρώπου ως πλάσματος που αιωρείται ανάμεσα σε δύο πραγματικότητες: τη φύση και τη λογική. Από αυτή την άποψη, το κάλεσμα σε πόλεμο ανήκει στον πρώτο κόσμο, ενώ η δημιουργία μιας πολιτικής και ηθικής ένωσης μεταξύ των κρατών αντιπροσωπεύει το μεταφυσικό και φαινομενικό θάρρος που αντλεί τη δύναμή του από τον δεύτερο. Σχεδόν διακόσια τριάντα χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση του έργου του Καντ, το ηθικό και πολιτικό δίδαγμα που ήθελε να δώσει στην Ευρώπη ο πατέρας της κριτικής είναι πιο ζωντανό από ποτέ: ο καθαρός πρακτικός λόγος δίνει τις επιταγές του, αλλά εναπόκειται στην ανθρωπότητα να επιλέξει τα όρια ικανά να συγκρατήσουν τις εγωιστικές τάσεις που υπονομεύουν το πνεύμα των ευρωπαϊκών λαών προς την πρόοδο και τον πολιτισμό της ειρήνης.

«IL DILEMMA DELLA PACE. UNA RIFLESSIONE ATTRAVERSO ROUSSEAU E KANT» - Inchiostronero

ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ. 

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΙΑΝΟΙΕΣ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΑ, ΟΠΩΣ ΜΑΣ ΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ Ο ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ. 

Ανώνυμος είπε...

Τιτ 2:11 – 14; 3:4 – 7
Τέκνον Τίτε, ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας σωφρόνως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς ἔδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα λυτρώσηται ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας καὶ καθαρίσῃ ἑαυτῷ λαὸν περιούσιον, ζηλωτὴν καλῶν ἔργων. ὅτε δὲ ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν ἡμεῖς, ἀλλὰ κατὰ τὸν αὐτοῦ ἔλεον ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀνακαινώσεως Πνεύματος Ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ᾽ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ᾽ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου.

Μτ 3:13 – 17
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με; ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην· τότε ἀφίησιν αὐτόν· καὶ βαπτισθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα.

Όταν ο Κώστας Σημίτης έσπρωχνε τους μικροεπενδυτές στην καταστροφή του Χρηματιστηρίου

Το όνομα του εκλιπόντα πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Σημίτη ήταν συνδεδεμένο με την υπόθεση-σκάνδαλο του χρηματιστηρίου, ενός ζητήματος που μέχρι και σήμερα, η συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα ποικίλλει με διάφορους τρόπους.

Ασφαλώς, από την εντυπωσιακή «ανάπτυξη» που σημειώθηκε κατά την περίοδο κυβερνήσεως του Κώστα Σημίτη, ουδείς μπορεί να διαγράψει τη μόχλευση της ελληνικής Οικονομίας, που οδήγησε στη φούσκα του χρηματιστηρίου η οποία έσκασε με κρότο τον Σεπτέμβριο του 1999.

Υπολογίζεται ότι περίπου 155 δισ. ευρώ εξανεμίστηκαν από την πραγματική οικονομία από το κραχ του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Όπως επίσης δεν μπορεί να ξεχάσει και κανείς τις σαφείς δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού και αρχηγού του ΠΑΣΟΚ για το πόσο νοιάζεται για τους επενδυτές και το περίσσευμά τους το οποίο τοποθετώντας το στο χρηματιστήριο, θα αύξαναν τα κέρδη τους.

Όταν ο Κώστας Σημίτης έσπρωχνε τους μικροεπενδυτές στην καταστροφή του Χρηματιστηρίου (βίντεο) – Pronews.gr

ΜΙΛΟΥΣΕ ΚΑΛΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ.   Ο ΑΝΙΚΑΝΟΣ!!!

Δημήτριος Τσελεγγίδης: «Αν φύγει ο Σταυρός πάει περίπατο η μετάνοια.»

 

Ομιλεί ο Καθ. κ. Δημήτριος Τσελεγγίδης. Το απομαγνητοφωνημένο ηχητικό που θα ακούσετε μαγνητοσκοπήθηκε πρίν ένα περίπου έτος. Ευχαριστίες στον αδελφό Ιωάννη.

Άλλο ΕΡΩΤΗΜΑ… Διαβάζω δυνατά.

«Κάποιοι ιερείς που έβγαλαν τον Εσταυρωμένο από την Αγία Τράπεζα ισχυρίζονται ότι η εισαγωγή Του είχε γίνει μετά την Επανάσταση και στην ουσία ήταν νεωτερισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ότι η Παράδοση είναι να μην υπάρχει ο Εσταυρωμένος. Πώς μπορεί να το αντικρούσουμε, και κατά πόσο επιτρέπεται ο πιστός να ελέγχει τους ιερείς;»

ΑΠΑΝΤΑ Ο Κ. ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗΣ:

«Κοιτάξετε. Εδώ δεν είναι θέμα να ελέγξεις ή να μην ελέγξεις τον ιερέα ή τον αρχιερέα. Δεν είναι ο ρόλος αυτός του πιστού. Ο πιστός μπορεί να ρωτήσει και μπορεί να πει την αντίρρησή του.

Το θέμα εδώ, όπως και ένα άλλο ερώτημα που μου θέσατε για τον Σταυρό πότε εμφανίζεται, έχει καθαρά κοσμικό χαρακτήρα. Η ερώτηση δηλαδή είναι εκτός θέματος. Το βλέπει αρχαιολογικά. Ιστορικά. Δηλαδή, αν υποτεθεί ότι εμφανίζεται κάτι από ένα σημείο και μετά, σημαίνει ότι δεν πρέπει να εμφανιστεί. Είναι ανόητα πράγματα αυτά.

Έγινε, λέει, τον τάδε αιώνα…. Μα εγώ σου λέω, μιλώ ως θεολόγος, επιστήμων γιατί εστιάζω στην πραγματικότητα:

Σε τί με εμποδίζει η παρουσία του Σταυρού στην Αγία Τράπεζα;

Τί αρνητικό έχει για μένα η παρουσία του Σταυρού στην Αγία Τράπεζα;

Απεναντίας. Δεν μου δημιουργεί κανένα αρνητικό, αλλά μου δημιουργεί μόνο θετικά. Το γεγονός που η Εκκλησία για τους δικούς Της λόγους ας πούμε από ένα σημείο και μετά το έκανε… δεν βγήκε κανείς να πει ότι αυτό αγιοπνευματικώς δεν στέκει. Γιατί μόνον, έτσι πρέπει να απαντήσει.

Αγιοπνευματικώς, μας δημιουργεί κάποιο πρόβλημα η θέα του Θεού τον Οποίον σταυρώσαμε;

Εμείς Τον σταυρώσαμε.

Μήπως δεν θέλουμε και έχουμε ενοχικό σύνδρομο;

Καλό θα μας κάνει, να δούμε τί έκανε Αυτός για να Τον σταυρώσουμε. Και μένει εκεί πάνω στον Σταυρό για να μας θυμίζει την μετάνοια. Γιατί από εκεί πήραμε την μετάνοια.

Αν φύγει ο Σταυρός πάει περίπατο η μετάνοια.

Εν τοιαύτη περιπτώσει δεν θέλουμε, και γι’ αυτό στην πράξη βλέπω να μην ακούγεται η λέξη μετάνοια από τους θεσμικούς φορείς.

Καταλάβατε; Ο Σταυρός ήταν που μας έδωσε την δυνατότητα της μετάνοιας. Και μας την έδωσε για την άφεση των αμαρτιών. Την άφεση των αμαρτιών πώς θα την πάρεις αν δεν μετανοήσεις; Έτσι την πήρε ο ληστής επί σταυρού. Επειδή σταυρώθηκε.

Δηλαδή το θεμέλιο βιωματικά της Πίστεώς μας είναι ο Σταυρός του Χριστού. Γι’ αυτό και μπαίνει παντού. Και στην θεμελίωση των εκκλησιών… και για να γίνει ένα οποιοδήποτε Μυστήριο κτλ.

Ο επιστημονισμός μας αυτός, όπως τίθεται το ερώτημα δηλαδή, δεν θέλω να χρησιμοποιήσω βαρείς χαρακτηρισμούς διότι αυτοί στρέφονται εναντίον μου. Τους αποδέχομαι όμως γιατί κι εγώ επιστήμων είμαι. Έτσι έχω κι εγώ τραφεί δυστυχώς, αλλά εκλαμβάνω αυτήν την επιστήμη, αυτόν τον επιστημονισμό δηλαδή, σαν την σκουριά πάνω στο είναι μου, η οποία έχει κολλήσει καλά, έ. Κι εγώ που τα λέω με πόνο τα λέω. Θέλει σβουράκι η υπόθεση. Και τα λέω για τον Σταυρό του Χριστού.

Δηλαδή φρίττει και τρέμει ο διάβολος μην δει την δύναμή Του, κι εμείς λέμε, συντασσόμενοι με τον διάβολο, να μην Τον βλέπουμε διότι μας ανάβουνε τα λαμπάκια. Των πιστών δηλαδή και των λειτουργών.

Άμα δεν σου ανάβουν τα λαμπάκια και ευφραίνεσαι, γιατί να Τον βγάλεις;

Για σκέψου δηλαδή ποιος δεν θέλει τον Σταυρό. Από εκεί να ξεκινήσουμε, αρνητικά.

Δεν θέλει ο Εωσφόρος να υπάρχει ο Σταυρός γιατί είναι Το Σύμβολο της ήττας, του εξευτελισμού του. Του άδειασε τον Άδη. Του άδειασε τον Άδη και εξακολουθεί μέχρι την στιγμή του θανάτου του καθενός η πρόνοια η αγαπητική του Θεού μέσα από τον Σταυρό για να τον λυτρώσει.

Ο διάβολος δεν Τον θέλει. Ο Εωσφόρος δεν Τον θέλει. Και να φτάνει τώρα ο επίσκοπος να μην Τον θέλει;»

Εγώ βάζω τα ερωτηματικά, εσείς δώστε την απάντηση για τον εαυτό σας. Ένας άνθρωπος που δεν θέλει να βλέπει τον Σταυρό. Που θα έπρεπε να Τον θέλει παντού.»

ΚΑΘ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗΣ ΓΙΑ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟ

Απομαγνητοφώνηση ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ

ΑΚΤΙΝΕΣ: Δημήτριος Τσελεγγίδης: «Αν φύγει ο Σταυρός πάει περίπατο η μετάνοια.»

ΠΟΙΟΣ ΕΛΕΓΧΕΙ ΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ κ. ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗ; ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ ΔΕΝ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ. ΚΡΙΜΑ!!! ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ Η ΣΚΟΥΡΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΒΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΥΘΥΝΟΤΗΤΟΣ; ΓΙΑ ΣΚΕΨΟΥ.

Ο COVID ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΑΛΗΘΕΙΑΣ του Roberto PECCHIOLI

Η αλήθεια δεν τά πήγε ποτέ καλά. Η εξουσία πάντα έστρεφε τα γεγονότα προς τα δικά της συμφέροντα και παρείχε στους ανθρώπους μεροληπτικές πληροφορίες, ξεκάθαρα ψέματα ή, στην καλύτερη περίπτωση, μισές αλήθειες. Ο συγγραφέας, με στόχο να προσφέρει ένα διαφορετικό όραμα από την επίσημη έκδοση, δημοσίευσε ένα βιβλίο με έναν φιλόδοξο τίτλο: Η αρχή της αλήθειας (Nexus Editrice, 2024). Κανείς δεν κατέχει την αλήθεια, αλλά όλοι έχουν το δικαίωμα να την αναζητήσουν. Στα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας, πρέπει να το απαιτήσουμε. Η δέσμευση είναι να αποκαλυφθούν τα ψέματα της κυρίαρχης αφήγησης, συχνά της μοναδικής στην οποία έχουν πρόσβαση εκατομμύρια άνθρωποι. Η επιδημία του Covid ήταν μια γιγαντιαία - δυστυχώς επιτυχημένη - άσκηση ψεύδους την οποία εκμεταλλεύτηκαν οι ολιγαρχίες της εξουσίας για να δοκιμάσουν την ικανότητά τους να κυριαρχούν σε άτομα και λαούς μέσω του φόβου, με τη μορφή ενός αόρατου εχθρού, του ιού, που είναι λίγο μικροσκοπικός ικανός να διεισδύει μέσα μας, μολύνοντας - η μετάδοση είναι η συμβολική λέξη της τριετούς πανδημίας - αφαιρώντας ζωή.

Από την αρχή, κάτι στην επίσημη αφήγηση δεν άντεξε, ξεκινώντας με τον απολογητικό ισχυρισμό ότι ο κορωνοϊός προήλθε από νυχτερίδες στη Γουχάν της Κίνας. Σιγά-σιγά, πολύ αργά, κάποιος άρχισε να αμφιβάλλει και η πρώτη έκπληξη ήταν η ανακάλυψη ότι, με πρωτοβουλία του Μπιλ Γκέιτς και άλλων ισχυρών ανθρώπων, είχε πραγματοποιηθεί το 2019 μια άσκηση σχετικά με οδηγίες, συμπεριφορά και μέτρα που έπρεπε να ληφθούν σε περίπτωση πανδημίας . . Περίεργη σύμπτωση. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι ένα σημαντικό εργαστήριο που ασχολείται με τους ιούς βρίσκεται στη Γουχάν. Ελέγχεται από την κινεζική κυβέρνηση, αλλά δημιουργήθηκε με τη συνεργασία δυτικών κυβερνήσεων και εταιρειών.

Έτσι, το κοινό έμαθε για την ύπαρξη εργαστηρίων που ασχολούνται με το «κέρδος λειτουργίας», δηλαδή την ενίσχυση των στελεχών του ιού, επίσημα για την καταπολέμησή τους και την εξεύρεση αντιμέτρων. Ανακαλύψαμε ότι καθόμασταν πάνω σε χημικές βόμβες ικανές να προκαλέσουν δραματική ζημιά. Αυθεντικά όπλα μαζικής καταστροφής, είτε εκτός ελέγχου είτε από εγκληματική επιλογή. Στη συνέχεια, εμφανίστηκε το λεγόμενο εμβόλιο, με μεγάλο κέρδος για τους παραγωγούς και τεράστιο ενθουσιασμό για την ταχύτητα με την οποία η επιστήμη είχε βρει το φάρμακο για τη νέα πανούκλα. τότε καί η βιασύνη για μαζικό εμβολιασμό. Σύντομα εμφανίστηκαν αρνητικές αντιδράσεις σε ένα παρασκεύασμα του οποίου ο δηλωμένος σκοπός είναι να μεταδώσει πραγματικά μηνύματα στον οργανισμό για να τονώσει την αμυντική του αντίδραση και στο μεταξύ να τον τροποποιήσει γενετικά.

Ταυτόχρονα έχουμε υπομείνει περιορισμούς, κλεισίματα, συνταγές που έχουν κατακλύσει τη ζωή μας, υπερβαίνοντας τους νόμους, τις συνταγματικές εγγυήσεις και τα ατομικά δικαιώματα. Στο όνομα της ζωής, της υγείας, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή. με βάση το παράδειγμα της επιτήρησης, της οικειοποίησης των σωμάτων των πολιτών από την εξουσία, κατ' άλλους. Δεν ξέρουμε την αλήθεια, αλλά θέλουμε να καταλάβουμε τι έχουμε ζήσει. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας, στους νεκρούς, στους αρρώστους και στις επόμενες γενιές. Η αντιπληροφόρηση έχει ένα πρόσθετο βάρος σε σύγκριση με το επίσημο ευαγγέλιο: πρέπει να αποφεύγει τις απλουστεύσεις, τον πειρασμό να κατηγορήσει τους ισχυρούς πάση θυσία (οικονομικά, τεχνοδομές, Big Pharma, διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις) και να τραβάει, με το βλέμμα του ιστορικού, το μυαλό απαλλαγμένο από προκαταλήψεις και υπομονή, στις πιο ποικίλες πηγές, σε ό,τι μπορεί να αποδειχθεί ή να θεωρηθεί εύλογο μετά από αυστηρή αναλυτική εργασία. Χρειάζεται χρόνος, η αλήθεια δεν είναι σχεδόν ποτέ άμεση, ο δρόμος της είναι γεμάτος τραχιές άκρες. Η αρχή της αλήθειας απαιτεί πνευματική ειλικρίνεια, ικανότητα αναγνώρισης λαθών και δεν μπορεί να απορρίψει οποιοδήποτε έγγραφο a priori. Σε αυτή την περίπτωση, η πηγή έχει τη σημασία της επιτροπής του Κογκρέσου των ΗΠΑ για τον Covid, η οποία ολοκλήρωσε τις εργασίες της μετά από δύο χρόνια και δημοσίευσε τα συμπεράσματά της.

Δεν ξέρουμε αν λέει όλη την αλήθεια, αλλά είναι μια συνεισφορά με τεράστιο ενδιαφέρον διότι περιέργως (ή ίσως όχι, αφού η αρχή της αλήθειας δεν είναι δημοφιλής) ο Τύπος, η τηλεόραση, τα ΜΜΕ δεν τήν διαδίδουν, παρά το γεγονός ότι είναι πράξη του ισχυρότερου κράτους στον κόσμο. Τα συμπεράσματα είναι καταστροφικά για την επίσημη αφήγηση, για όσα πάθαμε, για την διαψευσμένη αλήθεια. Η επιτροπή εξέτασε περισσότερες από εκατό εκθέσεις, πραγματοποίησε δεκάδες ακροάσεις και μελέτησε ένα εκατομμύριο σελίδες εγγράφων. Η τελική έκθεση δείχνει μια πολύ διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που λέγεται στον πληθυσμό, που εξακολουθεί να θεωρείται αλήθεια από την πλειοψηφία. Οι επενδύσεις στο κέρδος της λειτουργίας, δηλαδή η γενετική αλλοίωση των ιών για να γίνουν πιο επικίνδυνοι, είναι ανησυχητικές. Οι υπερασπιστές αυτών των πρακτικών υποστηρίζουν ότι ο σκοπός είναι η προστασία του πληθυσμού, αλλά η χειραγώγηση είναι ένας σοβαρός και απρόβλεπτος κίνδυνος.

Όσον αφορά την προέλευση της επιδημίας, η αμερικανική θέση είναι ότι ο Covid εμφανίστηκε σε εργαστήριο στη Γουχάν. Τα υποστηρικτικά επιχειρήματα είναι διάφορα: ο ιός έχει ένα βιολογικό χαρακτηριστικό που δεν βρίσκεται στη φύση. τα δεδομένα δείχνουν ότι όλα τα κρούσματα προέρχονται από μία μόνο μόλυνση στον άνθρωπο, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη σε προηγούμενες πανδημίες. Η Wuhan φιλοξενεί το μεγαλύτερο ερευνητικό εργαστήριο ιολογίας της Κίνας, το οποίο εκτελεί πειράματα κέρδους της λειτουργίας με ανεπαρκή επίπεδα βιοασφάλειας. Οι ερευνητές του αρρώστησαν με έναν ιό που μοιάζει με Covid το φθινόπωρο του 2019, μήνες πριν από τα κρούσματα που εντοπίστηκαν στην αγορά.

Η έκθεση πιστεύει επίσης ότι, με όλα τα επιστημονικά κριτήρια, εάν υπήρχαν στοιχεία φυσικής προέλευσης, θα είχαν βγει στο φως μέχρι τώρα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2020 από το περιοδικό Nature medicine , το οποίο υπογράφεται από μια ομάδα διακεκριμένων ιολόγων, οι οποίοι διαπίστευσαν τη θεωρία της φυσικής προέλευσης του Covid στην επιστημονική κοινότητα και στις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. «Η εγγύς προέλευση του SARS-CoV-2 που έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα από αξιωματούχους δημόσιας υγείας και μέσα ενημέρωσης για να δυσφημήσει τη θεωρία διαρροής εργαστηρίου, καθοδηγήθηκε από τον Δρ. Anthony Fauci (ο επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος δύο προέδρων των ΗΠΑ Συγγραφέας ,) για την προώθηση τής αφήγησης ότι ο Covid 19 προήλθε από τη φύση». Και πάλι: «ένα ατύχημα που περιλαμβάνει το εργαστήριο κέρδους λειτουργίας είναι πιθανότατα η προέλευση του Covid 19. Οι τρέχοντες κυβερνητικοί μηχανισμοί για την επίβλεψη αυτής της επικίνδυνης έρευνας είναι ατελείς, υπερβολικά περίπλοκοι και στερούνται παγκόσμιας εφαρμογής».

Οι επικριτές της θεωρίας της φυσικής προέλευσης του Covid έχουν επισημάνει την αμερικανική μη κυβερνητική οργάνωση EcoHealth ως συνυπεύθυνη για τη διοχέτευση μεγάλων ποσών χρηματοδότησης από ιδρύματα υγείας των ΗΠΑ στο εργαστήριο της Γουχάν για έρευνες σχετικά με το κέρδος της λειτουργίας των ιών. Οι σχέσεις του προέδρου της Peter Daszak με τον Fauci είναι πλήρεις. «Η EcoHealth, υπό την ηγεσία του Daszak, χρησιμοποίησε χρήματα από τους Αμερικανούς φορολογούμενους για να διευκολύνει την επικίνδυνη έρευνα για το κέρδος της λειτουργίας στη Γουχάν. Αφού η υποεπιτροπή δημοσίευσε στοιχεία ότι η EcoHealth είχε παραβιάσει τους όρους της επιχορήγησης που έλαβε από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH), το Υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ (HHS) ξεκίνησε διαδικασία αποκλεισμού και ανέστειλε τη χρηματοδότηση. Οι διαδικασίες του NIH για τη χρηματοδότηση και την επίβλεψη δυνητικά επικίνδυνης έρευνας είναι ελλιπείς, αναξιόπιστες και αποτελούν σοβαρή απειλή τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την εθνική ασφάλεια».

Σύμφωνα με την έκθεση, κανένα από τα καταναγκαστικά μέτρα που έλαβαν οι εθνικές κυβερνήσεις δεν είχε καμία βάση. Δυστυχώς, η αμερικανική επιτροπή δεν εμβάθυνε στο ρόλο της Big Pharma ούτε ερεύνησε τα κέρδη και τις μεθοδολογίες της. «Η σύσταση κοινωνικής αποστασιοποίησης που οδήγησε στο κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων ήταν αυθαίρετη και χωρίς επιστημονική βάση. «Έτσι, οι ζωές μας έχουν ανατραπεί, τρομεροί φόβοι έχουν πυροδοτηθεί, τεράστια οικονομικά συμφέροντα έχουν καταστραφεί χωρίς καλό λόγο. Εξίσου αυθαίρετη ήταν και η επιβολή της χρήσης μασκών. «Δεν υπήρχαν πειστικές αποδείξεις ότι προστάτευαν αποτελεσματικά από τον Covid 19. «Η υφασμάτινη δομή των μασκών δεν είναι προετοιμασμένη να μπλοκάρει τα μικροσκοπικά σωματίδια ιού.

Υπάρχει επίσης κάποια σχέση με τους περιορισμούς και την καταναγκαστική φυλάκιση στα οποία έχουμε αναγκαστεί. « Τα παρατεταμένα lockdown έχουν προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στη σωματική και ψυχική υγεία των πολιτών, με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στους νεότερους. Αντί να δοθεί προτεραιότητα στην προστασία των πιο ευάλωτων πληθυσμών, οι πολιτικές της ομοσπονδιακής και πολιτειακής κυβέρνησης ανάγκασαν εκατομμύρια Αμερικανούς να παραιτηθούν από κρίσιμα στοιχεία μιας υγιούς και οικονομικά υγιούς ζωής». Ακόμη και σήμερα, τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από τον περιορισμό συνεχίζουν να εμφανίζονται. Η εξουσία έχει διαδώσει «παραπληροφόρηση μέσω ανάμεικτων μηνυμάτων, αντιδράσεων ενστικτωδών και έλλειψης διαφάνειας. Ανάμεσα στα πιο κραυγαλέα παραδείγματα εκτεταμένων εκστρατειών παραπληροφόρησης, η κυβέρνηση έχει δαιμονοποιήσει άδικα τη χρήση μη εγκεκριμένων ναρκωτικών και τη θεωρία της εργαστηριακής διαρροής». Η έκθεση συνεχίζει: «η κυβέρνηση χρησιμοποίησε ακόμη και αντιδημοκρατικές και αναμφισβήτητα αντισυνταγματικές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να λογοκρίνουν συγκεκριμένο περιεχόμενο σχετικά με τον Covid 19 για να καταπολεμήσουν αυτό που θεωρούσε παραπληροφόρηση». Έτσι, οι επικριτές δεν ήταν εγκληματίες, αρνητές, ή οπαδοί επίπεδης γής.

Το εμβόλιο, «σε αντίθεση με τις υποσχέσεις, δεν έχει σταματήσει την εξάπλωση ή τη μετάδοση του ιού». Ίσως μάλιστα συνέβαλε στην αποδυνάμωση των οργανισμών των υπερεμβολιασμένων. Η έγκρισή του έγινε βιαστικά «για να τηρηθεί ένα αυθαίρετο χρονοδιάγραμμα. Δύο κορυφαίοι επιστήμονες από τον FDA, τον ομοσπονδιακό οργανισμό που ασχολείται με τα ναρκωτικά, έχουν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο βιαστικής έγκρισης του εμβολίου και την πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών. «Αγνοήθηκαν και μέρες αργότερα διατάχθηκε μαζικός εμβολιασμός». Το πώς ήταν δυνατή η ταχεία παραγωγή εκατομμυρίων δόσεων παραμένει αναπάντητο. «Οι οδηγίες για τα εμβόλια δεν υποστηρίχθηκαν από την επιστήμη και προκάλεσαν περισσότερο κακό παρά καλό. Τα συστήματα αναφοράς βλάβης έχουν δημιουργήσει σύγχυση, απέτυχαν να ενημερώσουν επαρκώς το κοινό για τις βλάβες των εμβολίων και έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη του κοινού στην ασφάλεια των εμβολίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

Οι πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο του κλεισίματος των σχολείων, τον τρόπο λήψης αποφάσεων, καθώς και τα στοιχεία για εκτεταμένη απώλεια μάθησης και άλλες αρνητικές επιπτώσεις είναι ζωτικής σημασίας. «Η επιστήμη ποτέ δεν δικαιολόγησε το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων. Τα παιδιά είναι απίθανο να συμβάλουν στην εξάπλωση του Covid-19 ή να υποφέρουν από σοβαρή ασθένεια ή θάνατο. Αντίθετα, μετά το κλείσιμο των σχολείων, παρουσίασαν απώλεια μάθησης, υψηλότερα ποσοστά ψυχολογικής δυσφορίας και μειωμένη σωματική ευεξία». Και μερικές φορές κατηγορήθηκαν για τον θάνατο των παππούδων τους. «Τα δεδομένα τυποποιημένων δοκιμών δείχνουν ότι τα παιδιά έχουν χάσει δεκαετίες ακαδημαϊκής προόδου λόγω του κλεισίματος των σχολείων. Τα προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας έχουν επίσης εκτοξευθεί: οι απόπειρες αυτοκτονίας από κορίτσια μεταξύ δώδεκα και δεκαεπτά ετών έχουν αυξηθεί κατά πενήντα ένα τοις εκατό».

Το συμπέρασμα είναι απογοητευτικό. Παρά τις εσωτερικές αμερικανικές αντιπαραθέσεις σε μια περίοδο ισχυρών πολιτικών συγκρούσεων, η έκθεση αναφέρει ότι όσοι βρίσκονται στην εξουσία είπαν ψέματα για τα πάντα. Για την προέλευση του ιού, για την ανάγκη αποστασιοποίησης, για τον περιορισμό, για τον ορό ως λύση, ίσως για την πολύ θεραπευτική του χρησιμότητα. Η αμερικανική έκθεση φαίνεται να είναι μια ειλικρινής προσέγγιση της αλήθειας, η πρώτη, ακόμα κι αν δεν απαντά σε πολλά ερωτήματα. Πόσοι θάνατοι υπήρξαν συνολικά; Γιατί υπήρξαν λιγότεροι θάνατοι στη φτωχή Αφρική από ό,τι στην υπερ-ιατροποιημένη Δύση; Οι κυβερνήσεις έχουν σίγουρα χρησιμοποιήσει ψέματα για να μας φιμώσουν και να μας υποβάλουν σε θεραπείες και απαγορεύσεις χωρίς επιστημονική υποστήριξη.

Μετά τον Covid, μια κοινωνία προχωρά που είναι πρόθυμη να λυγίσει μπροστά σε οποιαδήποτε απειλή, να πιστέψει σε κάθε έκτακτη ανάγκη που ορίζεται από πάνω. Η λογοκρισία και η διαγραφή της κριτικής συνεχίζεται. Ο ορός δεν μας εμβολίασε από τις καταχρήσεις εξουσίας. Το ψέμα είναι το αμνιακό υγρό στο οποίο βυθιζόμαστε, ενώ όσοι αναζητούν την αλήθεια -όποια κι αν είναι αυτή- στιγματίζονται, επιτίθενται, γελοιοποιούνται. Το ψέμα έχει γίνει ένα καθεστώς ζωής, μια παγκόσμια δύναμη που μάς κρατά αλυσοδεμένους. Η πανδημία αποτέλεσε το πεδίο δοκιμής για την ικανότητα αντίστασης εύπιστων μαζών που υποτάσσονται στον φόβο. Έχοντας διαπιστώσει ότι η αντίστασή μας ήταν μηδενική, ότι οι αντιφρονούντες μπορούσαν εύκολα να πυροβοληθούν μέσα στο χειροκρότημα του πλήθους, το σύστημα - Τύπος, τηλεόραση, πολιτική, οικονομία, πολιτισμός - μπόρεσε να διαδώσει τα μεγαλύτερα ψέματα, βέβαιο ότι θα γίνει πιστευτό. Το σύστημα έχει δημιουργήσει ένα είδος Matrix που επέτρεψε στην ολιγαρχία να μας οδηγήσει σαν πειθήνιο κοπάδι στο μαντρί της αποκήρυξης της αλήθειας. Πρέπει να επιστρέψουμε στο μάθημα του Alexsandr Solzhenitsyn: αν δεν έχουμε το θάρρος να πούμε την αλήθεια, τουλάχιστον ας μην μας έχει το ψέμα στους συνεργούς του.

Il Covid e il principio verità

Κυριακή προ των Φώτων (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)

 

Μάρκ. α 1-8
Δεν υπάρχει αληθινή σοφία χωρίς αγάπη, ούτε και αληθινή αγάπη χωρίς σοφία. Σοφία χωρίς αγάπη είναι όπως η σοφία τού φιδιού, ιδιοτελής και φαρμακερή. Αγάπη χωρίς σοφία είναι μια νεροποντή, την ώρα που η άνυδρη γη αναζητά ένα ψέκασμα νερού. Πόσο αμέτρητη είναι η σοφία τού Θεού! Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της, εκτός από τη θεϊκή αγάπη. Η αγάπη κι η σοφία τού Θεού, που αποκαλύφθηκαν στη δημιουργημένη φύση, είναι τα μέγιστα δώρα Του. Ακόμα κι αυτά όμως δεν είναι παρά σκιά, αν συγκριθούν με τη σοφία και την αγάπη που αποκάλυψε ο Θεός μέσω του Κυρίου Ιησού Χριστού, στο έργο τής σωτηρίας τού ανθρώπου. Πόσο μεγίστη είναι η σοφία κι η αγάπη τού Θεού που αποκαλύφθηκαν στην πρώτη Δημιουργία! Αυτή όμως ήταν η σοφία της δημιουργίας κάποιου που δεν υπήρχε, η αγάπη που δίνει σε κάποιον που δεν έχει γεννηθεί ακόμα. Η σοφία που αποκαλύφθηκε στη Νέα Κτίση, είναι η σοφία της θεραπείας κάποιου που είναι σοβαρά άρρωστος. Η αγάπη τής Νέας Κτίσης όμως, είναι η αγάπη τής αυτοθυσίας. Διάβασε μια φορά, δυο φορές και πολλές φορές ακόμα, το ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και σβήσε τη δίψα σου στην αμέτρητη σοφία κι αγάπη τού Θεού. Και θα νιώσεις ισάριθμες φορές ψυχική υγεία, ψυχική δύναμη, χαρά και ζωή. Ο Κύριος έρχεται στον κόσμο για να τον θεραπεύσει, να τον ανακαινίσει και να τον αναστήσει εκ νεκρών. Πώς έρχεται; Έρχεται ως Κύριος, που ο στρατός Του προπορεύεται και τον ακολουθεί. Οι ουράνιες στρατιές τον περιβάλλουν, προηγούνται κι ακολουθούν. Θα περιμένατε να δείτε το γιο ενός βασιλιά ντυμένο με μετάξι και πορφύρα, βλέπετε όμως ένα νήπιο γεννημένο σε σπήλαιο και φασκιωμένο σε φάτνη ζώων.

Θα περιμένατε ίσως να δείτε κάποιον στρατηγό, που η πόρτα του φρουρείται από ένα δάσος ξιφολόγχες, για να τον προφυλάξουν από τις σφοδρές επιθέσεις των εχθρών του· κι αντί για στρατηγό, βλέπετε ένα άοπλο κι αθώο νήπιο, που το κυνηγούσαν από τη στιγμή που γεννήθηκε οι βασιλείς κι οι άρχοντες της γης, όπως θα κυνηγούσαν ένα ελάφι.

Θα περιμένατε ίσως να δείτε κάποιον βασιλιά πορφυροστολισμένο, να οδηγεί χρυσή άμαξα, ακολουθούμενο από καλοντυμένους ευγενείς. Και βλέπετε έναν απλό εργάτη που, εντελώς άγνωστος, κάνει το μεγάλο ταξίδι σε πέτρινους ατραπούς και δρόμους γεμάτους σκόνη κι αγκάθια, από τη Ναζαρέτ ως τον Ιορδάνη ποταμό, για να σκύψει το κεφάλι και να δεχτεί βάπτισμα από τα χέρια τού Ιωάννη τού Βαπτιστή, όπως όλοι οι λοιποί άνθρωποι.

Ίσως ρωτήσετε: Πού είναι ο στρατός Του; Είναι όλοι γύρω Του, προηγούνται ή τον ακολουθούν. Είναι οι περίλαμπροι αγγελικοί χοροί, που στο Χριστό βλέπουν τον Κύριο και Βασιλιά τους. Θα ήθελαν να τον μεταφέρουν με τα άρματα των Χερουβίμ, αλλά Εκείνος δε θέλει. Μόνο Εκείνος γνωρίζει γιατί δε θέλει. Μόνο Εκείνος, ο Πατέρας Του και το Άγιο Πνεύμα. Τ’ αγγελικά τάγματα θά ‘θελαν να τον ντύσουν σαν ήλιο, να τον στολίσουν με άστρα και να τον περιζώσουν με ουράνια τόξα. Εκείνος όμως δε δέχεται. Εκείνος μόνο γνωρίζει γιατί αρνείται. Οι άγγελοι θά ‘θελαν ν’ αναγγείλουν την έλευσή Του με σαλπίσματα. Θά ‘θελαν, με τη δύναμη και την ισχύ τους, ν’ ανοίξουν ξαφνικά τα μάτια όλων των ανθρώπων στη γη, για να δουν και ν’ αναγνωρίσουν τον Κύριό τους. Οι άγγελοι θά ‘θελαν και θα μπορούσαν να δώσουν γλώσσα στα ξύλα και στις πέτρες, στο νερό και τον αέρα, ώστε όλη η πλάση να τον υποδεχτεί με μια κραυγή: «Ωσαννά! Ωσαννά!» Εκείνος όμως δε θέλει. Κι Εκείνος μόνο γνωρίζει το γιατί. Τώρα γνωρίζουμε κι εμείς το γιατί. Όλη αυτή τη δόξα την έχει αιώνια. Έρχεται τώρα όμως που ήρθε το πλήρωμα του χρόνου στη φυλακή τής αμαρτίας και του θανάτου, εκεί που οι αμέτρητοι αδελφοί Του στενάζουν και θρηνούν, γιατί η αμαρτία τους οδήγησε στην παράνοια, στην παρακμή και το θάνατο. Μπήκε στον αγρό τού εχθρού με τη μορφή δούλου, όπως ήταν κι οι άλλοι δούλοι, και κινείται με σύνεση και προσοχή, για να συλλάβει και να δέσει αυτούς που διαφεντεύουν τη φυλακή αυτή και να ελευθερώσει τους αδελφούς Του δούλους, να τους οδηγήσει στη βασιλεία των ουρανών, κοντά στους αθάνατους αγγέλους.

Οι αγγελικές χορείες του ήταν πάντα ορατές. Στους άλλους άστραφταν μόνο εδώ κι εκεί σαν ηλιακές ακτίνες, πίσω από τα πυκνά σύνεφα. Στην επίγεια ζωή Του υπήρξαν τρία διαφορετικά ξεκινήματα. Το πρώτο σημαδεύτηκε με τη σύλληψη και τη γέννησή Του, το δεύτερο με το βάπτισμα και το τρίτο με την Ανάστασή Του. Το πρώτο σηματοδοτεί την έλευσή Του στον κόσμο, το δεύτερο το δημόσιο κήρυγμά Του με έργα και λόγια (ως παιδί κήρυττε κι έκανε θαύματα, αλλ’ αυτά γίνονταν μυστικά, κρυφά) και το τρίτο την ίδρυση της ατελεύτητης Βασιλείας Του. Τον καιρό τού πρώτου και του δεύτερου σταδίου, οι άγγελοι ήταν ορατοί κι απ’ άλλους ανθρώπους. Στο δεύτερο στάδιο, στο βάπτισμά Του, εμφανίστηκε η ίδια η Αγία Τριάδα. Τότε όμως εμφανίστηκε κι ένας άγγελος, όχι ασώματος, αλλ’ ένσαρκος. Αυτός ήταν ο Ιωάννης, γιός τού Ζαχαρία τού αρχιερέα και της συζύγου του Ελισάβετ. Δεν ήταν κάποιος άγγελος όπως οι άλλοι, τον ονόμασε άγγελο ο προφήτης: «Ιδού εγώ αποστέλλω τον άγγελόν μου προ προσώπου σου, ος κατασκευάσει την οδόν σου έμπροσθέν σου» (Μαλαχ. γ 1).

Με την προφητεία αυτή ξεκινάει ο ευαγγελιστής Μάρκος το ευαγγέλιό του. Κι αυτό είναι ένα όμορφο μυστήριο. Κάθε ευαγγελιστής ξεκινάει μ’ έναν δικό του τρόπο. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης ξεκινάει από την αιωνιότητα. Ο Ματθαίος ξεκινάει από τον Αβραάμ. Ο Λουκάς από την επίγεια γέννηση του Σωτήρα μας. Κι ο Μάρκος από το βάπτισμα στον Ιορδάνη.

Γιατί δεν ξεκινούν κι οι τέσσερις ευαγγελιστές από την ίδια αρχή; Πες μου όμως, πού βρίσκεται η μια αρχή τού Ιησού Χριστού; Είναι δύσκολο να εντοπίσεις την αρχή ακόμα και κάποιου άψυχου αντικειμένου. Πόσο πιο δύσκολο όμως γίνεται αυτό όταν πρόκειται για ένα ζωντανό άνθρωπο; Και βέβαια δε συζητάμε πόσο δύσκολο είναι αν πρόκειται για το Χορηγό τής ζωής, από τον Οποίο δημιουργήθηκε κάθε ζωή.

Στην πραγματικότητα που δείχνουν οι ευαγγελιστές, στον καθένα μας υπάρχουν οι τέσσερις ακόλουθες αρχές, που είναι κατανοητές στο νου και την αντίληψή μας. Η μία είναι η αρχή μας από το Θεό, η δεύτερη από τους προγόνους μας, η τρίτη από τους γονείς μας κι η τέταρτη, η στιγμή που αρχίζουμε να δείχνουμε τη μεγαλύτερη δραστηριότητά μας στον κόσμο. Ο Χριστός όμως έχει και μια πέμπτη αρχή, που έχει σχέση με τον καθένα από μας. Η αρχή τού Ιησού Χριστού, του Υιού τού Θεού και του ευαγγελίου Του για μας δηλαδή, είναι η στιγμή που τον αναγνωρίζουμε με την καρδιά και το νου μας ως το μοναδικό Σωτήρα μας. Η στιγμή που θα σταματήσει να υπάρχει μέσα μας σαν ένα σβηστό, αν και γεμάτο λάδι χρυσό καντήλι, και θ’ ανάψει, θα θερμάνει και θα φωτίσει όλη μας την ύπαρξη. Όταν αρχίσει να γίνει για μας ο «άρτος ο επιούσιος», χωρίς τον οποίο δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε μια μέρα. Όταν γίνει η μεγαλύτερη αξία απ’ ολόκληρο το σύμπαν, από κάθε συγγενή και φίλο, πιο αγαπητή κι από τη ζωή μας την ίδια. Αυτή θα είναι για μας η πραγματική αρχή τού Ιησού Χριστού. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τις άλλες τέσσερις αρχές που αναφέρουν οι τέσσερις ευαγγελιστές.

Συνέντευξη- έκθεση τού ζωγράφου Γιώργου Κουρκούβελου

Συνοδεύουμε τήν συνέντευξη στό βίντεο μέ τό γραπτό της κείμενο, γιατί σέ ορισμένα σημεία δέν ακούγεται ευκρινώς.

 

Giorgos Kourkouvelos

Το «Βάμα Νυκτός», ένα από τα πιο χαρακτηριστικά καφέ-μπαρ στην κεντρική παραλία του Βόλου, που προσφέρει συχνά τον χώρο του σε εκδηλώσεις λόγου και τέχνης, φιλοξενεί αυτήν την εποχή την έκθεση του γνωστού μας ζωγράφου Γιώργου Κουρκούβελου. Ο τίτλος την έκθεσης, «Προδοσία-Μνήμη θανάτου», μας οδηγεί πολύ κοντά σε όσα ζούμε σήμερα στον τόπο μας. Την προδοσία του ίδιου του εαυτού μας πρώτα, την προδοσία των άλλων, και τελικά της πατρίδας μας. Ας ακούσουμε όμως καλύτερα τις σκέψεις και τις απόψεις του καλλιτέχνη.

- Ερ.: Ολόκληρους κόσμους έχεις απεικονίσει εδώ μέσα, Γιώργο. Για πες μας, πώς τους ανακάλυψες;

- Απ.: Μου είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για τον θάνατο, γιατί ουσιαστικά αυτή η έκθεση έχει να κάνη με τη διολίσθηση, με την κατηφόρα. Αυτήν την κατηφόρα κάποια στιγμή, θα λέγαμε, ότι την πήρα χαμπάρι. Και μου αποκαλύφθηκε μέσα από τις εικόνες τις οποίες είδα, απ' τα νοήματά τους. Η διολίσθηση έρχεται διότι έχουμε ένα ψεύτικο ανάστημα, αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα. Το ανάστημα αυτό έχει κατά κάποιον τρόπο δημιουργηθή από το εγώ, το οποίο είναι δεσμώτης του εαυτού. Με λίγα λόγια, αυτό που είδα είναι σαν μια σαρκοφάγος, ένας τάφος δηλαδή, στον οποίον μέσα βρήκα τον εαυτό μου, τον βρήκα σε μιαν κατάσταση όπως βρίσκεις ένα παραμελημένο παιδί, έτσι ακριβώς. Άπνευστο, παρατημένο, μέσα σε μια σκοτεινή και πολύ δύσκολη κατάσταση. Αυτό δεν έχει καμμιά σχέση με τη φαντασία. Η πραγματικότητα του εαυτού, εκεί που βρίσκεις τον εαυτό, ουσιαστικά αντιτίθεται στη φαντασία.

Τώρα, η τυχόν ρωγμή αυτού του τάφου από μια δέσμη φωτός που έρχεται απ' έξω, μπορεί να μας οδηγήση στα νοήματα των εικόνων, δηλαδή τί δείχνουν αυτές οι εικόνες. Ο κόσμος των εικόνων, δηλαδή οι λόγοι, τα νοήματα των εικόνων, είναι εκτός, είναι από αλλού. Αυτή η όρεξη που δημιουργείται με το που έρχεται το φως, το αληθινό φως, κάνει ακόμα πιο τραγικό το εύρημα της ιστορίας της ζωής σου. Γιατί ουσιαστικά αυτό που βρίσκεις εκεί είναι το εύρημα της ιστορίας της ζωής σου. Αυτό που έχεις ζήσει μέχρι τώρα, και αυτό που έπαθες. Κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Τώρα, βαθύτερα ακόμα, η ταφόπλακα θα λέγαμε (πέρα από την προκάτ κατασκευή), η διακόσμηση, αυτό που καταφέρνει αυτό το φαντασιακό μόρφωμα που ονομάζουμε εγώ, είναι να σου παρουσιάζη τα πράγματα άνευ νοήματος, που σημαίνει ότι στα παρουσιάζει ως σκιές διακοσμητικές προς δόξα και αναγνώρισή σου. Αυτός ο έγκλειστος τόπος, ο άπνευστος, ουσιαστικά είναι ο θάνατός μας.

Αν η καρδιά μας το θέλη πολύ, μας φανερώνεται και ο λόγος, δηλαδή για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό. Κι αυτό που είδα εγώ, το είδα ολοκληρωμένα στον Πανσέληνο, στην εικόνα του Ιούδα που προδίδει τον Κύριο. Ο Ιούδας μπορούμε να πούμε ότι είναι το εγώ, ο ίδιος ο δεσμώτης, αυτό το μόρφωμα το φαντασιακό το οποίο δεν μας αφήνει, δεν αφήνει τον παθητικό εαυτό να βρη τον πατέρα του, να επιστρέψη στον πατέρα. Αυτός ο τάφος ο οποίος πρέπει να ανοίξη, ανοίγει και εκεί έχεις αυτήν τη διπλή όραση του έναστρου ουρανού, αλλά και του θανάτου. Όχι ότι ο έναστρος ουρανός αυτός καθ’ εαυτός αποτελεί την αλήθεια, αλλά ανοίγει την όρεξη, ανοίγει τον θαυμασμό και σου δείχνει τον Ένα, τον Δημιουργό, τον Ποιητή όλων. ‘Όταν ζης μέσα σ’ αυτόν τον θάνατο, τον πνευματικό θάνατο, ουσιαστικά δεν έχεις όραση, είσαι τυφλός. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να φονεύσης ή να κάνης οτιδήποτε προς του άλλους, προς την πατρίδα, προς τον εαυτό σου, να αυτοκτονήσης.

- Ερ.: Μας μίλησες για μια τεράστια, μια μνημειώδη προδοσία τού εγώ σε βάρος τού εαυτού μας. Μια προδοσία που τη συμβολίζεις και την απεικονίζεις με την προδοσία του Ιούδα. Μήπως μπορείς να μας πης, σε ποιον βαθμό η τέχνη μπορεί ή θα μπορούσε να συντελέση στη λύτρωση του ανθρώπου;

- Απ.: Λοιπόν μού 'ρχεται μια εικόνα στο μυαλό, η οποία είναι ένας τάφος με καθρέφτες γύρω-γύρω. Γνωρίζεις ότι άμα βάλουμε καθρέφτες σ’ έναν χώρο γύρω-γύρω, οδηγούν στο άπειρο. Δηλαδή μέσα από την πολλαπλότητα κερδίζεις μιαν αιωνιότητα, εικονική πάντως… Αν λοιπόν σπάσουν οι καθρέφτες ,αμέσως έχουμε τη Γκουέρνικα . Η Γκουέρνικα είναι σπασμένος καθρέφτης. Είναι εξαιρετικό το έργο αυτό του Πικάσσο, που έγινε με αφορμή τον πόλεμο, την εξουσία. Όμως, για κάποιον λόγο, δεν διαφάνηκε ο λόγος για τον οποίον έγινε, δηλαδή δεν προχώρησε. Δηλαδή οι επόμενες γενιές καλλιτεχνών, ενώ επηρεάστηκαν, ενώ έζησαν μέσα σ’ αυτόν τον τόπο τον θανατερό, ενώ τον είδαν, δεν αναζήτησαν τον λόγο του θανάτου, τον λόγο που οδηγείται σ’ αυτήν τη θανατερή κατάσταση ο άνθρωπος.
Για μένα αυτό, έτσι όπως το βλέπω, οδήγησε σε μιαν οριζόντια ανάπτυξη της τέχνης. Δηλαδή οι καλλιτέχνες που δεν βρήκαν αυτόν τον λόγο αρνήθηκαν τον κάθετο δρόμο του ανθρώπου. Τον δρόμο της διεξόδου, της λύτρωσης, του αληθινού φωτός, θα λέγαμε, και της αληθινής ζωής. Εγκλωβισμένοι μέσα σ’ αυτήν την πολλαπλότητα και τη στάχτη, η κόλαση, το κολαστήριο αυτό έγινε η φυσική κατάσταση του ανθρώπου. Δηλαδή ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος εκ φύσεως, γιατί πλέον εδώ σ’ αυτήν την πολλαπλότητα δεν μπορούμε να μιλάμε για την κοινή φύση, ο καθένας διαλέγει το κομμάτι του, και μετά άντε να συναρμολογηθούν.

Ο καθένας μέσα σ’ αυτήν την πολλαπλότητα... την οποίαν αργότερα η ποπ-αρτ την έντυσε με μιαν ψεύτικη ενότητα την οποία την ονομάζουμε κόμικ, και η αφήγηση έγινε Μίκυ Μάους ,κι έτσι γίναμε από άνθρωποι ανθρωπάκια, γίναμε υποκοριστικά δηλαδή λόγω του φόβου. Υπήρχαν κι άλλοι καλλιτέχνες, οι οποίοι κράτησαν την κόλαση, αλλά σαν μια φυσική, σαν μιαν ανάποδη εξέλιξη του ανθρώπου. Δηλαδή αντί να επιστρέψη, αυξάνει το κακό μέσα του και γίνεται το χειρότερο ζώο. Είναι ένα μυστήριο αυτό. Γιατί ο καλλιτέχνης, ο οποίος είναι άνθρωπος, αντί να τον προσλάβη ο Κύριος, να προσληφθή δηλαδή και να επιστρέψη, στην κοινή φύση και στον Δημιουργό, στον Ποιητή, έπεσε και βυθίζεται σε μιαν κακώς εννοούμενη καταγωγή. Ο πίθηκος μπροστά σ’ αυτήν την καταγωγή δεν είναι τίποτα. Είναι συμπαθέστατος πλέον.

Αυτό μπορούμε να το δούμε καθαρά σε έργα π.χ. του Λούσιαν Φρόυντ, ο οποίος δείχνει με ρεαλιστικό τρόπο ένα αναπόδραστο τέλος, ένα δράμα του χριστιανού χωρίς να υπάρχη η λύση, ή διέξοδος, αλλά και του Φράνσις Μπέηκον. Εκεί βλέπουμε ζωώδη πράγματα, και χειρότερα ακόμη.

- Ερ.: Αυτή η διέξοδος θα μπορούσε να βρεθή, στην περίπτωση του καλλιτέχνη, από κάπου έξω από αυτόν;
- Απ.: Λοιπόν, αυτό είναι πολύ ωραίο τώρα. Αυτό είναι ένα μυστήριο. Κάτι που αποκόμισα, και καλά που το λες, είναι ότι ο άνθρωπος που ζει τον θάνατο αυτόν πριν τον βιολογικό θάνατο, καταλαβαίνει, βλέπει, ζει, ότι είναι ανήμπορος. Δηλαδή δεν είναι ολόκληρος, σε καμμιά περίπτωση. Είναι ανήμπορος. Σ’ αυτήν την ανημπόρια μέσα θα φωνάξη: « Έ Πατέρα, βοήθα με». Δεν γίνεται αλλοιώς. Δεν γνωρίζουμε τί συμβαίνει στην καρδιά μας. Βαθύτερα μέσα μας μπορεί κάτι να ποθή να ελευθερωθή. Ένα υγιές κομμάτι το οποίο δεν αγγίζεται, έτσι υποθέτω τώρα, όπως το έζησα, και λειτουργεί, να το πούμε έτσι ,σαν προσευχή, χωρίς να το νοούμε, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, γιατί είμαστε βουτηγμένοι σ΄αυτήν τη σχέση με το εγώ, με το οποίο σχετιζόμαστε θανατερά, Φαίνεται όμως ότι ακουγόμαστε απ’ Αυτόν που πρέπει να μας ακούση, και μας στέλνει ανθρώπους, μας στέλνει ό,τι χρειάζεται για να ξυπνήσουμε.
- Ερ.: Έτσι όπως ακούγεται η περιγραφή σου μέχρι τώρα, μου θύμισε πάρα πολλές φορές τον μύθο του σπηλαίου. Είναι σαν να περιγράφης πολλά στοιχεία ανάγλυφα απ' αυτόν. Κάτι που θά 'θελα επιπλέον να ρωτήσω: Στους πίνακές σου βλέπουμε πολύ ξεκάθαρα και έντονα το σκοτάδι σαν κάτι κυρίαρχο. Αλλά βλέπουμε πολύ ξεκάθαρα και έντονα και το φως...

- Απ.: Μην τα πάρουμε μαζί. Ποτέ σκοτάδι και φως δεν είναι μαζί. Ή σκοτάδι θα υπάρχη ή φως θα υπάρχη. Ουσιαστικά τα έργα τα νοεις, όταν δης αυτό που γεννούν. Δεν μπορείς να παρης ένα έργο κυριολεκτικά. Δηλαδή στο γράμμα της πινελιας. Αυτό είναι ο καρκίνος της σημερινής τέχνης. Να είσαι ζωγραφικός. Το τί είναι ζωγραφικός είναι μια άλλη κουβέντα. Δηλαδή αναπαριστάς τον ζωγράφο. Αναπαριστάς την ζωγραφική. Τεράστιο καρκίνωμα αυτό. Να αναπαριστάς την ζωγραφική. Δηλαδή το γέννημα της εικόνας. Ή να το πούμε αλλοιώς: ΄Οτι αν ένας άνθρωπος δεν δη τί γεννά αυτή η εικόνα, θα δη τη σκιά. Άρα δεν υπάρχει φως έτσι κι’ αλλοιώς. Το φως, ο λόγος, η ιδέα, το νόημα της εικόνας που είναι φως, σχηματίζεται στον νου του ανθρώπου. Εκεί θα τη δη την εικόνα. Κι όχι στο τελάρο επάνω. Το οποίο είναι τεράστιο ψέμμα.
Άρα επιστρέφουμε στη σκιά που λέγαμε. Στο σπήλαιο με τις σκιές και τα λοιπά. Εμείς τώρα, ως φυλακισμένοι με τις παρωπίδες, και όλο αυτό σκηνικό το απίστευτο που πολύ ωραία έχει αναπαραστήσει εικονικά ο Πλάτων, βλέπουμε τις σκιές, προσθέτουμε δικά μας ψυχολογήματα, δίχως να ζητούμε την προέλευση, δίχως να επιστρέφουμε, δίχως να το ζητούμε καν, δίχως να γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένας άλλος κόσμος, ο οποίος αποτελεί την καθολικότητα και την τράπεζα της ανθρωπότητας. Κι από κει μετά θα ζητήσουμε να βρούμε την πηγή, να βρούμε τον τόπο του ήλιου, τον ίδιο τον ποιητή, μεθυσμένοι, ερωτευμένοι από το στερέωμα, απ’ τους λόγους του σύμπαντος. Δεν είναι πολύ ωραίο;!

- Ερ.: Γι’ αυτό σήμερα βλέπουμε πολλούς πίνακες ,οι οποίοι απεικονίζονται μόνο στο τελάρο. Δεν επεκτείνονται πέρα από κει. Και προορίζονται μόνο για διακόσμηση…

- Απ.: Ουσιαστικά θα έλεγα ότι δεν υπάρχει ένας πίνακας με τη στενή (ορθή) έννοια της διακοσμήσεως. Μακάρι να μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο, όπως το λέω τώρα το διακοσμητικό. Που θα μπορούσε να δώση χαρά αληθινή, που να κοσμή. Αλλά αυτό που λέμε "να κοσμή" θα έρχεται τότε από έναν έναστρο ουρανό. Παράδειγμά: τα αστέρια κοσμούν τη νύχτα. Φανταστείτε μια νύχτα χωρίς αστέρια. Βλέπετε τί ωραία που είναι του Θεού η διακόσμηση; Η νύχτα χωρίς αστέρια είναι έρεβος. Δεν αντέχεται. Και τα ίδια τα αστέρια, δεν δείχνουν; Δεν τα διαβάζουμε; Δεν είναι ανοιχτά σε νοήματα, σε λόγους, δεν κάνουν σχήματα; Δεν φανταζόμαστε πώς πρέπει να είναι; Δηλαδή η φαντασία όχι ως φάντασμα, αλλά ως όχημα που ίπταται πέραν του έναστρου ουρανού. Αυτή είναι η προίκα του ανθρώπου. Δηλαδή εμείς δεν έχουμε επαφή ούτε με την προίκα μας.

- Ερ.: Ας έρθουμε λίγο πάλι στο θέμα της προδοσίας. Μίλησες για την προδοσία του εαυτού μας από το εγώ. Πώς μπορεί η τέχνη να βοηθήση τον άνθρωπο να λυτρωθή;

- Απ.: Η τέχνη δεν μπορεί να κάνη τίποτε από μόνη της. Η τέχνη δείχνει. Είναι μπογιές η ζωγραφική. Δείχνει όμως. Μπορεί να δείξη. Δεν μπορεί ούτε να λυτρώση. Αλλά μπορεί να δείξη σ’ έναν άνθρωπο, που ζητεί κατ’ αρχήν την πραγματικότητα. Παράδειγμα: Ποιος ζητεί την πραγματικότητα σήμερα; Δεν βάζουμε ακόμη το θέμα της αλήθειας, λέμε πραγματικότητα. Δηλαδή, τί δείχνει ένας πίνακας; Ποιος προχωράει, ποιος έχει τη γενναιότητα να δη τί δείχνει ένας πίνακας. Γενναιότητα σημαίνει να είσαι διπλός. Δηλαδή από τη μια να βλέπης την ανημπόρια σου. Ότι δεν μπορείς να κατανοήσης. Κι από την άλλη, ότι κάτι έχει αυτό το έργο, κάτι δείχνει, το οποίο δεν μπορώ να το δω.
Τώρα να πούμε και το άλλο. Δεν σημαίνει ότι όλη η τέχνη σήμερα δείχνει. Το "δείχνει" σημαίνει, ότι η τέχνη επιτελείται πέραν του πίνακα. Σε μια μετοχή της ψυχής, που δεν γνωρίζουμε κιόλας ότι έχουμε και που την αρνούμαστε. Εκεί μπορεί να κάνη κάτι η τέχνη, όντως. Να γνωρισθή, με ένα πρώτο αίσθημα, με την ψυχή μας. Μην καταλήξουμε όμως σε μια φιλολογία τώρα. Το λέω παρακινδυνευμένα. Γιατί δεν είναι αίσθημα ακριβώς. Είναι μια επιβεβαίωση μιας πρώτης αισθήσεως που μπορεί να έχουμε ήδη. Και μπορεί μέσω της εικόνας να επιβεβαιωθή ξανά, να ενεργοποιηθή αυτή η αίσθηση.


- Γιώργο, δεν μένει παρά να σε ευχαριστήσουμε γι’ αυτήν τη συνέντευξη, που πραγματικά μας ταξίδεψε στους κόσμους που αποκαλύπτει η τέχνη σου. Μια ζωγραφική, που όπως μας απέδειξαν τα λόγια σου, είναι αποτέλεσμα μιας έντονης και κοπιαστικής ,θα έλεγα ,αναζήτησης στα βάθη του εαυτού σου. Θα μπορούσα να το ονομάσω ένα πραγματικό «πείραμα σε βάθος».

Αγγελική  (Αμέθυστος)

Η Ζωγραφική του Γιώργου Κουρκούβελου

 Προσδοκω Ανασταση νεκρων

Απ’ αρχής το ποθούμενο για να ζωγραφίσω ήταν η ζωή.
Αυτό το ποθούμενο το ονόμαζα «λόγο». Δεν ήξερα τίποτε, όμως είχα μέσα μου μια αμετάβλητη αίσθηση περί της υπάρξεώς του.
Όμως στα χρόνια που ήρθαν κατέβαινα στον Άδη της δικής μου ανυπαρξίας και στα υπόγεια αυτά είχα πυξίδα άνθρωπο, αλλά και τον «λόγο» που δυνάμωνε συνεχώς.
Έτσι μέσα στα φαντάσματα είχα κάποιο ίχνος από φως αμετακίνητο. Και ήρθε η ώρα που είδα τις τοιχογραφίες του Πανσέληνου στο Άγιον Όρος και είδα φόρμες
καμωμένες από φως, ζυμωμένες φως με φως, ήταν μια πρώτη εικόνα πατρίδας, πατρίδας του «λόγου» της ζωής μου.
Αμέσως ορίστηκε η ζωή μου, από το σκοπό της μεθέξεως σε αυτή την άλλη ζωή που μου αποκαλύφθηκε.
Αυτή ήταν η αρχή.
Όταν ο άνθρωπος ανέλθει το όρος της καρδιάς του εισέρχεται σε κελάκι ευωδιαστό για να συναντήσει τον Κύριο, ο οποίος είναι πέραν του θανάτου.
Γ.Κουρκούβελος.

Ένα πείραμα σε βάθος