Συνέχεια από: Πέμπτη 22 Ιουνίου 2017
Η ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΧΟΥΣΣΕΡΛ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΑΚΙΝΑΤΗ.
Μία προσπάθεια
αντιπαραθέσεως.
της Edith Stein.
2. Πίστη και Γνώση (συνέχεια)
Σ'αυτό το σημείο υψώνεται η μεγάλη
αντίρρηση τού Ακινάτη. Αυτός δέν θα δεχόταν ποτέ ότι αυτή είναι η μόνη οδός
γνώσεως απολύτως. Ότι η αλήθεια δέν είναι τίποτε άλλο παρά μία ιδέα η οποία
οφείλει να πραγματοποιηθεί σε μία πρόοδο χωρίς τέλος, δηλαδή ποτέ πλήρως.
Η αλήθεια στην ολότητά της υπάρχει, υπάρχει μία γνώση η
οποία την κατανοεί πλήρως, δέν συνίσταται σε μία πρόοδο χωρίς τέλος, αλλά σε
μία πληρότητα η οποία παραμένει ίση με τον εαυτό της επ'άπειρον. Αυτή είναι η
Θεία γνώση. Αυτή μπορεί να επικοινωνήσει με τα άλλα πνεύματα λόγω της
ικανότητος κατανοήσεως. Η επικοινωνία μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορους
τρόπους! Η φυσική γνώση είναι μόνον μία οδός. Έχουν τεθεί σ'αυτή σταθερά όρια,
σημειωμένα με ακρίβεια!
Αλλά δέν είναι χωρίς πρόσβαση στο
πνεύμα μας όλο αυτό που είναι χωρίς πρόσβαση στην φυσική γνώση! Ακριβώς λόγω
της καταγωγικής δομής! Το πνεύμα αρπάζεται για σύντομο χρονικό διάστημα στο
ταξείδι και στην περιπέτεια αυτής της ζωής. Αλλά μία μέρα θα φτάσει στο τέρμα,
στην ουράνια πατρίδα. Εκεί θα κατανοήσει όλα όσα είναι γι'αυτόν κατανοητά (δέν
είναι όλοι οι άβυσσοι του Θεού προσβάσιμοι, μόνον ο Θεός μπορεί να τις
αγκαλιάσει) και θα συλλάβει με ακρίβεια όλο αυτό με μία μοναδική έμπνευση!
Πολλά απο αυτά που θα δεί τότε το πνεύμα, στο μέτρο που είναι αναγκαίο για να
μήν χάσει τον δρόμο που τον οδηγεί στον σκοπό, θα του μεταδοθεί ήδη κατά την
διάρκεια της γήϊνης ύπαρξης του μέσω της αποκαλύψεως. Αυτό το συγκεντρώνει στην
πίστη, η οποία κατά την διάρκεια της περιπλάνησης του στον κόσμο αντιπροσωπεύει
μία δεύτερη οδό, δίπλα στην φυσική γνώση, για να αποκτήσει την γνώση! Τόσο αυτό
που γνωρίζουμε "καθ'οδόν", όσο και αυτό που πιστεύουμε "στην
οδό", θα γίνει κατανοητό όταν φτάσουμε στο τέρμα, στον σκοπό μας, μ'έναν
άλλο τρόπο. Το δυνατό μέτρο της γνώσεώς μας κατά την διάρκεια τού προσκυνήματος
στην γή είναι για μας καθορισμένο, δέν μπορούμε να μετακινήσουμε τα όρια. Με
τον ίδιο τρόπο είναι καθορισμένο και αυτό που αποκτάται μέσω της γνώσεως και
αυτό που αποκτάται μέσω της πίστεως.
Γενικώς συμβαίνει ότι μόνον αυτό που
αφορά την πίστη αφαιρείται, λόγω αρχής, στην γήϊνη γνώση μας. Παρ'όλα αυτά μας
παραδίδονται και μέσω αποκαλύψεως πολλά πράγματα, τα οποία μόνον μέσω τής οδού
τής γνώσεως θα μπορούσαν να κατανοηθούν με κάποια επάρκεια.
Αυτοί οι στοχασμοί παρουσιάζονται σαν
πολύ απόμακροι σε όλον τον μοντέρνο στοχασμό. Χωρίς αμφιβολία ο Χούσσερλ δέν
θέλησε ποτέ του να αμφισβητήσει τα δικαιώματα της πίστης! Η πίστη είναι η
αρμόδια αυθεντία στο θρησκευτικό πλαίσιο όπως τα αισθητήρια είναι στο πλαίσιο
της εξωτερικής εμπειρίας. Αλλά μ'αυτή την αναλογία εκφράζεται ήδη σαν
υπονοούμενο ότι η πίστη αντιπροσωπεύει την αρμόδια αυθεντία για την θρησκεία,
όχι για την φιλοσοφία !
Η θεωρητικοποίηση της πίστης, όπως
εκείνη της αισθητής εμπειρίας, δέν είναι ένα γεγονός το οποίο αφορά αυτές τις
ειδικές ενέργειες, αλλά αφορά την νοησιαρχική γνώση, η οποία μπορεί να
σημαδέψει σ'αυτές και να στοχαστεί γι'αυτές όπως σε όλες τις άλλες δυνατές
ενέργειες. (Με την έκφραση νοησιαρχική γνώση δέν αναφέρομαι σ'αυτή την
περίπτωση σε μία ιδιαίτερη πρόοδο, σε κάτι απαγωγικό σε αντίθεση με αυτό που
είναι διαισθητικό, αλλά εντελώς γενικά σε μία καθαυτή γνώση της νοήσεως δηλαδή
σύμφωνα με την διαίρεση που προτείναμε προηγουμένως, στην φυσική γνώση της
νοήσεως. Εναντίον αυτής της πολλαπλότητος των σημασιών της νοήσεως υποχρεώθηκε
να πολεμήσει και ο Ακινάτης).
Εάν ο μοντέρνος φιλόσοφος όμως, ήδη σε
σχέση με την φιλοσοφία τής θρησκείας επιμένει απολύτως στο γεγονός ότι αυτή,
σαν ύλη τής νοήσεως, δέν σχετίζεται με την πίστη, δέν λογαριάζει το γεγονός ότι
η πίστη έχει κάτι να πεί σε άλλους τομείς τής φιλοσοφίας, ενώ και οι σκέψεις
που κάναμε λίγο πρίν οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι η πίστη έχει μία καθορισμένη
θέση στα θεμελιώδη θεωρητικο-γνωσιολογικά θέματα! Υποστηρίζοντας αυτό, πέσαμε
σε μία αποφασιστική διαφορά προοπτικής. Διότι πράγματι αφορά την εμπλοκή της
πίστης, όχι αναφορικά με μία ιδιαίτερη φιλοσοφική ερώτηση αλλά για να
περιορίσει τα όρια της φυσικής νοήσεως και μ'αυτόν τον τρόπο ταυτοχρόνως, μία
φιλοσοφία η οποία θεμελιώνεται στην καθαρή φυσική νόηση. Ότι τα όρια της
νοήσεως πρέπει να ορίζονται πρίν αυτή ξεκινήσει το χρέος της και την εργασία
της, ειπώθηκε και απο τον Κάντ. Γι'αυτόν όμως, όπως και για την φιλοσοφία, ήταν
αυτονόητο ότι ο καθορισμός των δικών της ορίων ήταν ένα θέμα που αφορούσε την
ίδια την "αυτόνομη" φυσική νόηση. Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε εάν,
για να κατορθώσουμε να λύσουμε την διαμάχη, η νόηση δέν θα'πρεπε να έχει την
βάση της έξω απ'αυτή και πως θα ήταν δυνατόν σ'αυτή να φτάσει εκεί!
Αλλά δέν είναι απαραίτητο να
διαπραγματευθούμε αυτό το θέμα σ'αυτή την ευκαιρία! Διότι πράγματι ο Ακινάτης
δέν αντιμετώπισε ποτέ ένα παρόμοιο θέμα στα γραπτά του, γιατί αυτό γι'αυτόν
ήταν ήδη λυμένο χωρίς την κριτική πρόοδο για την οποία έγινε λόγος. Ο αποκλεισμός
τής πίστεως απο εκείνη την πρόοδο είναι εντελώς κατανοητός, εάν με αυτή δέν
εννοούμε ένα συναίσθημα ή κάτι εντελώς "άλογο". Εάν η πίστη για τον
Ακινάτη είχε κατανοηθεί έτσι, δέν θα είχε εμπλακεί στο φιλοσοφικό διάλογο!
Διότι και γι'αυτόν, πράγματι, η
φιλοσοφία ήταν ένα θέμα που αφορούσε την νόηση (με την πιό πλατειά της σημασία,
η οποία περιλαμβάνει και την φυσική και την υπερφυσική). Ούτε θεωρούσε την
πίστη σαν κάτι άλογο, δηλαδή σαν κάτι που δέν θα είχε τίποτε να κάνει με την
αλήθεια και το ψεύδος. Αντιθέτως αυτή είναι μία οδός πρός την αλήθεια και
ακριβέστερα μία οδός για την αλήθεια, η οποία διαφορετικά θα μας ήταν
απαγορευμένη! Και δεύτερον, η πιό σίγουρη οδός, διότι δέν υπάρχει μεγαλύτερη
βεβαιότης απο εκείνη της πίστεως, και ακόμη περισσότερο: δέν υπάρχει για τον
άνθρωπο κάποια γνώση που να δίνει μία βεβαιότητα ανάλογη με εκείνη που ανήκει
στην πίστη, παρά το ότι αυτή δέν είναι αποδεικτικά προφανής.
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου