Τετάρτη 30 Απριλίου 2025
Η ενότητα μέσα στην Εκκλησία (2)
Η ενότητα μέσα στην Εκκλησία
ή
Η αρχή του καθολικισμού
Στο πνεύμα των πατέρων της Εκκλησίας των τριών πρώτων αιώνων
Του Johann Adam Möhler
Η αρχή του καθολικισμού
Στο πνεύμα των πατέρων της Εκκλησίας των τριών πρώτων αιώνων
Του Johann Adam Möhler
Τμήμα πρώτο
Η ενότητα του πνεύματος της Εκκλησίας
Κεφάλαιο 1: Η μυστική ενότητα
Κεφάλαιο 1: Η μυστική ενότητα
Το μήνυμα το αγίου Πνεύματος είναι η συνθήκη για την πρόσληψη του Χριστιανισμού μέσα μας. Το άγιο Πνεύμα ενώνει όλους τους πιστούς σε μια πνευματική κοινότητα, δια της οποίας ανακοινώνεται στους ακόμα μη πιστούς: η εσωτερική παράδοση. Δια της αγάπης, η οποία δημιουργείται μέσα μας δια της πρόσληψης της ανώτερης πνευματικής ζωής, η οποία κυριαρχεί μέσα στην Εκκλησία, δίδεται μαζί και ο Χριστός. Μόνο μέσα στην κοινότητα των πιστών συνειδητοποιούμε τον Χριστό.
Η ενότητα του πνεύματος της Εκκλησίας
Κεφάλαιο 1: Η μυστική ενότητα
Το μήνυμα το αγίου Πνεύματος είναι η συνθήκη για την πρόσληψη του Χριστιανισμού μέσα μας. Το άγιο Πνεύμα ενώνει όλους τους πιστούς σε μια πνευματική κοινότητα, δια της οποίας ανακοινώνεται στους ακόμα μη πιστούς: η εσωτερική παράδοση. Δια της αγάπης, η οποία δημιουργείται μέσα μας δια της πρόσληψης της ανώτερης πνευματικής ζωής, η οποία κυριαρχεί μέσα στην Εκκλησία, δίδεται μαζί και ο Χριστός. Μόνο μέσα στην κοινότητα των πιστών συνειδητοποιούμε τον Χριστό.
Εισαγωγή
Του Josef Rupert Geiselmann (1890-1970)
[Διετέλεσε καθηγητής δογματικής στη Θεολογική Σχολή του πανεπιστημίου της Tübingen. Σημαντικότερος μαθητής του ήταν ο καρδινάλιος Walter Kasper]
Η αφορμή για την συγγραφή της πραγματείας περί ενότητας
Του Josef Rupert Geiselmann (1890-1970)
[Διετέλεσε καθηγητής δογματικής στη Θεολογική Σχολή του πανεπιστημίου της Tübingen. Σημαντικότερος μαθητής του ήταν ο καρδινάλιος Walter Kasper]
Η αφορμή για την συγγραφή της πραγματείας περί ενότητας
Τι οδήγησε τον Möhler να συντάξει αυτή την εργασία των νεανικών του χρόνων; Ο Pius Gams το βρίσκει λυπηρό, που ο Möhler δεν εκφράστηκε για το θέμα, «ποια ώθηση ή ποια αφορμή είχε» να γράψει αυτό το έργο. Στον πρόλογο του λέει απλώς: «Το ίδιο το δοκίμιο θα δικαιολογήσει αν είχα επαρκείς λόγους να το γράψω. Φαίνεται λοιπόν αχρείαστο να εξηγηθώ περί αφορμής και σύνταξης του δοκιμίου». Αυτό όμως που παρέλειψε ο Möhler έδωσε αφορμή για κάθε είδους προσπάθεια να διαφωτιστεί το σκοτάδι που πλανάται πάνω από το πρώτο έργο του Möhler. Ο Sebastian Merkle πιστεύει λοιπόν πως το δοκίμιο αυτό είναι ένα αντιρρητικό, που απευθύνεται στο βιβλίο του de Maistre για τον πάπα. Όταν επέστρεψε από το εκπαιδευτικό του ταξίδι, ο μελλοντικός υφηγητής (ιδιώτης λέκτορας), πρέπει να κατευθύνθηκε από ένα μεγαλύτερο φίλο και μελλοντικό συνάδελφο, τον G. Herbst, ο οποίος είχε το 1822 δημοσιεύσει μια αυστηρή κριτική στο Du pape του de Maistre, ο οποίος τον συμβούλευσε να ειδικευθεί ως προς την διδακτική και συγγραφική του δραστηριότητα στο πεδίο του εκκλησιαστικού δικαίου, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει νικηφόρα την πράξη του de Maistre. Το κείμενο όμως δεν αναφέρεται στον de Maistre, και δεν έχουμε κάποια ένδειξη πως ο Möhler δε θα αναφερόταν ονομαστικά εάν ήθελε να ασκήσει συγκεκριμένη κριτική.
Όχι, η «Ενότητα» δεν είναι πολεμικό κείμενο, αλλά μια εξομολόγηση, γραμμένη με το αίμα της καρδιάς. Εκεί βρίσκεται το μυστικό της, το μυστικό, πως ο καθένας που αρχίζει να το διαβάζει τον συνεπαίρνει, τόσο τώρα, όσο και την ημέρα της εμφάνισης του. Παραμένει αιώνια νέο, όπως οι Εξομολογήσεις του Αυγουστίνου. Γιατί εδώ αποκαλύπτεται ο αγώνας μιας νέας θεολογικής μεγαλοφυίας για την κατανόηση της Εκκλησίας, που ήταν μια καρδιακή υπόθεση γι’ αυτόν. Εδώ πρόκειται περί του Είναι της Εκκλησίας. Το έργο αυτό είναι το αποτέλεσμα και η παρουσίαση της ιστορίας μιας εσωτερικής ανάπτυξης. Για το σημείο αυτό δεν έχουμε κανένα πιο κατάλληλο εγγυητή από τον ίδιο τον Möhler: «Εδώ και καιρό δεν έλαβες κάτι από μένα», -γράφει στον φίλο του Josef Lipp, τον μελλοντικό επίσκοπο της πόλης Rottenburg, καθώς του έστειλε τον πρώτο καρπό του πνεύματος του, την «Ενότητα»-«τώρα σου δίνω τον ίδιο τον εαυτό μου, την εικόνα του πιο εσωτερικού και κατάδικού μου Είναι, την πιστή αναπαράσταση της θεώρησης μου για τον Χριστιανισμό, τον Χριστό και την Εκκλησία μας. Σε πολλά θα βρεις μια αλλαγή που έλαβε χώρα μέσα μου. Πολλά θα αντιλήφθηκες πως ήταν ασταθή μέσα μου, αλλά με αόριστες γραμμές. Αν μπορούσες όμως να δεις το εσωτερικό μου, θα ανακάλυπτες πως έχει αναδιαμορφωθεί στις θρησκευτικές-χριστιανικές θεωρήσεις του. Παλιότερα είχα μόνο την λέξη, μόνο την έννοια του Χριστού, τουλάχιστον τώρα έχω μια εντελώς διαφορετική, και μια εσωτερική μαρτυρία μου λέει, πως είναι η αληθινή, τουλάχιστον πως θέλει να γίνει το αληθινό μέσα μου. Η σοβαρή μελέτη των Πατέρων ανασήκωσε πολλά μέσα μου. Σε αυτούς ανακάλυψα ένα τόσο ζωντανό, πλήρη Χριστιανισμό, και ο Χριστός το ήθελε, αυτούς που ο Ίδιος εμψύχωνε και προς υπεράσπιση Του ξύπνησε, να μην τους διαβάσω χωρίς καρπό. Όταν ιδωθούμε πάλι, θα μιλήσουμε για πολλά που ωθούν και πιέζουν, είναι κάτι άλλο από αυτό που ήταν παλιότερα το ύψιστο, τουλάχιστον αυτό που ήταν το πιο επιθυμητό για την προσπάθεια μου».
Αν στην «Ενότητα» τα «Στρώματα» του Κλήμεντος Αλεξανδρείας χρησιμοποιούνται σε τέτοια έκταση, αυτό οφείλεται στο ότι ο Möhler, το χειμερινό εξάμηνο 1823-24 εξήγησε στις διαλέξεις του τα «Στρώματα» του μεγάλου θεολόγου της Αλεξάνδρειας. Και όταν υπερβαίνει το όριο των τριών πρώτων αιώνων, και αναφέρεται στο «Περί ιερωσύνης» του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, είναι καρπός των διαλέξεων του το θερινό εξάμηνο του 1824. Και εάν ο Κυπριανός λαμβάνει στην «Ενότητα» μια εξέχουσα θέση, η «Εκκλησιαστική Ιστορία» του Th. Katerkamps (1823) μας δείχνει πόσο βαθιές γνώσεις για τον Κυπριανό κατέχει ο Möhler ήδη το 1823. Συζητά, με ένα γραπτό 22 σελίδων για την ερμηνεία των έργων του επισκόπου Καρθαγένης με τον συνάδελφο του από θεολογική σχολή του πανεπιστημίου Münster.
Όχι, η «Ενότητα» δεν είναι πολεμικό κείμενο, αλλά μια εξομολόγηση, γραμμένη με το αίμα της καρδιάς. Εκεί βρίσκεται το μυστικό της, το μυστικό, πως ο καθένας που αρχίζει να το διαβάζει τον συνεπαίρνει, τόσο τώρα, όσο και την ημέρα της εμφάνισης του. Παραμένει αιώνια νέο, όπως οι Εξομολογήσεις του Αυγουστίνου. Γιατί εδώ αποκαλύπτεται ο αγώνας μιας νέας θεολογικής μεγαλοφυίας για την κατανόηση της Εκκλησίας, που ήταν μια καρδιακή υπόθεση γι’ αυτόν. Εδώ πρόκειται περί του Είναι της Εκκλησίας. Το έργο αυτό είναι το αποτέλεσμα και η παρουσίαση της ιστορίας μιας εσωτερικής ανάπτυξης. Για το σημείο αυτό δεν έχουμε κανένα πιο κατάλληλο εγγυητή από τον ίδιο τον Möhler: «Εδώ και καιρό δεν έλαβες κάτι από μένα», -γράφει στον φίλο του Josef Lipp, τον μελλοντικό επίσκοπο της πόλης Rottenburg, καθώς του έστειλε τον πρώτο καρπό του πνεύματος του, την «Ενότητα»-«τώρα σου δίνω τον ίδιο τον εαυτό μου, την εικόνα του πιο εσωτερικού και κατάδικού μου Είναι, την πιστή αναπαράσταση της θεώρησης μου για τον Χριστιανισμό, τον Χριστό και την Εκκλησία μας. Σε πολλά θα βρεις μια αλλαγή που έλαβε χώρα μέσα μου. Πολλά θα αντιλήφθηκες πως ήταν ασταθή μέσα μου, αλλά με αόριστες γραμμές. Αν μπορούσες όμως να δεις το εσωτερικό μου, θα ανακάλυπτες πως έχει αναδιαμορφωθεί στις θρησκευτικές-χριστιανικές θεωρήσεις του. Παλιότερα είχα μόνο την λέξη, μόνο την έννοια του Χριστού, τουλάχιστον τώρα έχω μια εντελώς διαφορετική, και μια εσωτερική μαρτυρία μου λέει, πως είναι η αληθινή, τουλάχιστον πως θέλει να γίνει το αληθινό μέσα μου. Η σοβαρή μελέτη των Πατέρων ανασήκωσε πολλά μέσα μου. Σε αυτούς ανακάλυψα ένα τόσο ζωντανό, πλήρη Χριστιανισμό, και ο Χριστός το ήθελε, αυτούς που ο Ίδιος εμψύχωνε και προς υπεράσπιση Του ξύπνησε, να μην τους διαβάσω χωρίς καρπό. Όταν ιδωθούμε πάλι, θα μιλήσουμε για πολλά που ωθούν και πιέζουν, είναι κάτι άλλο από αυτό που ήταν παλιότερα το ύψιστο, τουλάχιστον αυτό που ήταν το πιο επιθυμητό για την προσπάθεια μου».
Αν στην «Ενότητα» τα «Στρώματα» του Κλήμεντος Αλεξανδρείας χρησιμοποιούνται σε τέτοια έκταση, αυτό οφείλεται στο ότι ο Möhler, το χειμερινό εξάμηνο 1823-24 εξήγησε στις διαλέξεις του τα «Στρώματα» του μεγάλου θεολόγου της Αλεξάνδρειας. Και όταν υπερβαίνει το όριο των τριών πρώτων αιώνων, και αναφέρεται στο «Περί ιερωσύνης» του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, είναι καρπός των διαλέξεων του το θερινό εξάμηνο του 1824. Και εάν ο Κυπριανός λαμβάνει στην «Ενότητα» μια εξέχουσα θέση, η «Εκκλησιαστική Ιστορία» του Th. Katerkamps (1823) μας δείχνει πόσο βαθιές γνώσεις για τον Κυπριανό κατέχει ο Möhler ήδη το 1823. Συζητά, με ένα γραπτό 22 σελίδων για την ερμηνεία των έργων του επισκόπου Καρθαγένης με τον συνάδελφο του από θεολογική σχολή του πανεπιστημίου Münster.
ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΡΕΜΟΝΤΑΙ Ο ΦΛΩΡΟΦΣΚΙ, Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ. ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΙΜΗΣΑΜΕ ΣΑΝ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ. ΤΡΟΜΑΡΑ ΜΑΣ.
Κεφάλαιο 1: Η μυστική ενότητα
Ο Ιησούς δεν θεώρησε την ομολογία του Πέτρου (Ματθ. 16, 16-17) ως το έργο του ανθρώπινου πνεύματος που έχει αφεθεί μόνο του, αλλά συνάγει πως προέρχεται από τις θεϊκές πράξεις που επέδρασαν στον μαθητή. Ο Παύλος περιγράφει συχνά την πίστη στον Χριστό ως την επίδραση (έργο) του Αγίου Πνεύματος(1). Έτσι και κατά την περίοδο αμέσως μετά την εποχή των Αποστόλων ίσχυε η πεποίθηση, πως η πίστη στον Χριστό και ότι συνδέεται με αυτήν, καθορίζεται από την επίδραση του Αγίου Πνεύματος(2). Οι επιδράσεις αυτές του Αγίου Πνεύματος μέσα μας, τις φανταζόμαστε συνήθως έτσι: το Άγιο Πνεύμα δίδεται ουσιωδώς στον πιστό(3). Αυτή είναι μια μυστική (Mystik), που θεμελιώνεται στην ουσία του Καθολικισμού, η οποία συνδέεται με τέλεια ακρίβεια με την χαρακτηριστική αντίληψη για τον Μυστικό Δείπνο. Αυτό το Πνεύμα, που διαποτίζει και ζωοποιεί όλους τους πιστούς, έπρεπε για τον λόγο αυτό να τους συνδέσει σε μια μεγάλη συνολική ζωή, να δημιουργήσει μια πνευματική κοινότητα, να επιφέρει μια ενότητα όλων. «Γιατί, λέει ο Κλήμης από την Ρώμη στην επιστολή του προς τους Κορινθιους, γιατί υπάρχει λογομαχία και οργή, διχόνοια, χωρισμός και πόλεμος ανάμεσα σας; Δεν έχουμε ένα Θεό, ένα Χριστό, και ένα Άγιο Πνεύμα δέν εκχύθηκε πάνω μας, μια κλήση εν Χριστώ; Γιατί διαχωρίζουμε και ξεσκίζουμε τα μέλη του Χριστού, γιατί οργιζόμαστε κατά του σώματος μας μέχρι τέτοιας παράνοιας, ώστε να ξεχνάμε, πως είμαστε μέλη που ανήκει το ένα στο άλλο;»(4)
Ο Κλήμης στο σημείο αυτό εκφράζει το πνεύμα του μεγάλου του δασκάλου, το πνεύμα του Παύλου, ο οποίος ονομάζει το σύνολο των πιστών Σώμα Χριστού, παρουσιάζει δηλαδή τον Χριστό ως την εμψυχωτική και οικοδομητική αρχή, προς την οποία (αρχή) οι αληθινοί μαθητές Του σχετίζονται όπως το πνεύμα μέσα στον άνθρωπο προς το σώμα, το οικοδόμημα του, την έκφραση και αποτύπωμα του. Κατά την σύγκριση αυτή δεν επηρεάζεται αρνητικά(5) η ιδιαιτερότητα του πνεύματος, που καθορίζεται με ένα διαφορετικό τρόπο, όπως είναι αυτονόητο, απ’ ότι το σώμα. Η ίδια πεποίθηση βρίσκεται στη βάση, όταν παριστάνεται η σχέση του Χριστού προς το σύνολο των πιστών, προς την Εκκλησία, όπως η σχέση του γαμπρού προς την νύφη, όπου Αυτός θεωρείται ως η γεννητική αρχή, και αυτή ως δεκτική αρχή(6). Όλοι οι πιστοί λοιπόν δομούν το Σώμα του Χριστού, και μεταξύ τους μια πνευματική ενότητα, έτσι όπως η ανώτερη αρχή, από την οποία γεννιέται και δομείται η ενότητα αυτή, είναι μια και η αυτή. Οι ίδιες ιδέες βρίσκονται στον κύκλο εικόνων, όπου ο καλός Ποιμήν του Ερμά αναπαριστά τη δομή της Εκκλησίας. Την παριστάνει με την εικόνα ενός πύργου πάνω σε ένα βράχο, καλά δομημένου, που μπορεί να επεκταθεί, και κατά το κτίσιμο του οποίου, όλα τα κομμάτια τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν, και δεν πετάγονται ως άχρηστα, πρέπει να επιλεχθούν και να προετοιμαστούν από το Άγιο Πνεύμα. Στην εξήγηση των εικόνων του λέει: «Ο βράχος και η πύλη προς τον πύργο είναι ο Υιός του Θεού. Βλέπεις λοιπόν ολόκληρο τον πύργο να είναι συνδεδεμένος με τον βράχο, σαν να έγινε από μια πέτρα. Έτσι και εκείνοι, που πιστεύουν στον Θεό δια του Υιού του, έχουν εντυθεί αυτό το Πνεύμα. Κοίτα, θα είναι ένα πνεύμα και ένα σώμα» (7). Η εικόνα αυτή, την οποία είχε χρησιμοποιήσει ήδη ο Πέτρος [Α’ Πέτρου 2,1] (Το χωρίο δεν παρατίθεται στο κείμενο. Το σημείο στο οποίο παραπέμπει είναι αυτό: ΑΠΟΘΕΜΕΝΟΙ οὖν πᾶσαν κακίαν καὶ πάντα δόλον καὶ ὑποκρίσεις καὶ φθόνους καὶ πάσας καταλαλιάς;;;) εκφράζει πολύ ωραία, πως ο Χριστός ζωοποιεί τους πιστούς δια του Αγίου Πνεύματος, οι οποίοι παραμένουν μαζί και συνδέονται σε ένα σύνολο από το Άγιο Πνεύμα, ώστε το ένα Πνεύμα των πιστών είναι η ενέργεια του ενός θεϊκού Πνεύματος. Ο Φιρμιλιανός λέει στον Κυπριανό σύντομα και περιεκτικά: «Καθώς μέσα μας μένει ένας και αυτός Κύριος, συνδέει και ενώνει παντού και πάντοτε τους δικούς Του με τον σύνδεσμο της ενότητος» (8). Και ο Ωριγένης λέει: «Από την πληρότητα του Πνεύματος εκχύνεται στις καρδιές των αγίων η πληρότητα της αγάπης, ώστε δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος εκπληρώνεται εκείνος ο λόγος του Κυρίου: Όπως εσύ Πάτερ, είσαι μέσα μου, και εγώ μέσα σου, έτσι και αυτοί να είναι ένα μέσα μας», δια της πληρότητας της αγάπης δηλαδή, που δίδεται από το Άγιο Πνεύμα (9).
Συνεχίζεται
Ο Κλήμης στο σημείο αυτό εκφράζει το πνεύμα του μεγάλου του δασκάλου, το πνεύμα του Παύλου, ο οποίος ονομάζει το σύνολο των πιστών Σώμα Χριστού, παρουσιάζει δηλαδή τον Χριστό ως την εμψυχωτική και οικοδομητική αρχή, προς την οποία (αρχή) οι αληθινοί μαθητές Του σχετίζονται όπως το πνεύμα μέσα στον άνθρωπο προς το σώμα, το οικοδόμημα του, την έκφραση και αποτύπωμα του. Κατά την σύγκριση αυτή δεν επηρεάζεται αρνητικά(5) η ιδιαιτερότητα του πνεύματος, που καθορίζεται με ένα διαφορετικό τρόπο, όπως είναι αυτονόητο, απ’ ότι το σώμα. Η ίδια πεποίθηση βρίσκεται στη βάση, όταν παριστάνεται η σχέση του Χριστού προς το σύνολο των πιστών, προς την Εκκλησία, όπως η σχέση του γαμπρού προς την νύφη, όπου Αυτός θεωρείται ως η γεννητική αρχή, και αυτή ως δεκτική αρχή(6). Όλοι οι πιστοί λοιπόν δομούν το Σώμα του Χριστού, και μεταξύ τους μια πνευματική ενότητα, έτσι όπως η ανώτερη αρχή, από την οποία γεννιέται και δομείται η ενότητα αυτή, είναι μια και η αυτή. Οι ίδιες ιδέες βρίσκονται στον κύκλο εικόνων, όπου ο καλός Ποιμήν του Ερμά αναπαριστά τη δομή της Εκκλησίας. Την παριστάνει με την εικόνα ενός πύργου πάνω σε ένα βράχο, καλά δομημένου, που μπορεί να επεκταθεί, και κατά το κτίσιμο του οποίου, όλα τα κομμάτια τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν, και δεν πετάγονται ως άχρηστα, πρέπει να επιλεχθούν και να προετοιμαστούν από το Άγιο Πνεύμα. Στην εξήγηση των εικόνων του λέει: «Ο βράχος και η πύλη προς τον πύργο είναι ο Υιός του Θεού. Βλέπεις λοιπόν ολόκληρο τον πύργο να είναι συνδεδεμένος με τον βράχο, σαν να έγινε από μια πέτρα. Έτσι και εκείνοι, που πιστεύουν στον Θεό δια του Υιού του, έχουν εντυθεί αυτό το Πνεύμα. Κοίτα, θα είναι ένα πνεύμα και ένα σώμα» (7). Η εικόνα αυτή, την οποία είχε χρησιμοποιήσει ήδη ο Πέτρος [Α’ Πέτρου 2,1] (Το χωρίο δεν παρατίθεται στο κείμενο. Το σημείο στο οποίο παραπέμπει είναι αυτό: ΑΠΟΘΕΜΕΝΟΙ οὖν πᾶσαν κακίαν καὶ πάντα δόλον καὶ ὑποκρίσεις καὶ φθόνους καὶ πάσας καταλαλιάς;;;) εκφράζει πολύ ωραία, πως ο Χριστός ζωοποιεί τους πιστούς δια του Αγίου Πνεύματος, οι οποίοι παραμένουν μαζί και συνδέονται σε ένα σύνολο από το Άγιο Πνεύμα, ώστε το ένα Πνεύμα των πιστών είναι η ενέργεια του ενός θεϊκού Πνεύματος. Ο Φιρμιλιανός λέει στον Κυπριανό σύντομα και περιεκτικά: «Καθώς μέσα μας μένει ένας και αυτός Κύριος, συνδέει και ενώνει παντού και πάντοτε τους δικούς Του με τον σύνδεσμο της ενότητος» (8). Και ο Ωριγένης λέει: «Από την πληρότητα του Πνεύματος εκχύνεται στις καρδιές των αγίων η πληρότητα της αγάπης, ώστε δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος εκπληρώνεται εκείνος ο λόγος του Κυρίου: Όπως εσύ Πάτερ, είσαι μέσα μου, και εγώ μέσα σου, έτσι και αυτοί να είναι ένα μέσα μας», δια της πληρότητας της αγάπης δηλαδή, που δίδεται από το Άγιο Πνεύμα (9).
Συνεχίζεται
ΜΙΑ ΜΑΓΙΚΗ ΕΝΟΤΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΟΝΟΜΑΣΘΕΙ ΣΥΝΑΞΗ Ή ΣΟΜΠΟΡΝΟΣΤ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΚΑΘΑΡΣΗ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ Η ΕΝΟΤΗΣ. ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ ΤΟ ΟΣΤΙΣ ΘΕΛΕΙ ΣΑΝ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ. ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΡΧΗ.
Μία επανεξέταση της Νεο-πατερικής σύνθεσης; Ορθόδοξη ταυτότητα και πολεμική στον π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ και το μέλλον της Ορθόδοξης θεολογίας - BRANDON GALLAHER (7)
Συνέχεια από:Τρίτη 29 Απριλίου 2025
του αιδεσιμώτατου Δρ. Μπράντον Γκάλαχερ
III. Ο ρόλος της καθολικής συνείδησης και του πατερικού οράματος στην νεοπατερική σύνθεση
Σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι ανάγκη να στρέψουμε την προσοχή μας σε μία πιο λεπτομερή ανάλυση του χαρακτηρισμού της πατερικής παράδοσης από τον Φλωρόφσκυ. Ποιος είναι ο πυρήνας της; Έχουμε ήδη σημειώσει τι αναφέρεται σε μία χριστιανική φιλοσοφία των Πατέρων, η οποία αποτελεί έναν βαπτισμένο και εξαγιασμένο Ελληνισμό. Αυτό το πράττει σε αντίθεση προς τον Bulgakov και την μετά το σχίσμα Δυτική θεολογία που χρησιμοποιούσαν μη πατερικές πηγές, από τον Αριστοτέλη μέχρι και τον Hegel. Επιπλέον, ο χριστιανικός αυτός Ελληνισμός διακρίνεται, κατά τον Φλωρόφσκυ από την έμφασή του σε ό,τι ο ίδιος αποκαλούσε “καθολική ή sobornyi συνείδηση”, σύμφωνα με την οποία οι Πατέρες μιλούν ως μάρτυρες από μία άμεση προσωπική εμπειρία του μυστηρίου του Χριστού, που ο Φλωρόφσκυ αποκαλεί “θέα”. Η Εκκλησία χαρακτηρίζεται από μία θεανθρώπινη ενότητα πού, πάνω από όλα, αντανακλά την ενότητα της Άγιας Τριάδας, στην οποία οι πολλοί γίνονται ένας και την οποία ενότητα αποκαλούσε «sobornost» ή καθολικοτητα121. Η καθολικότητα διαμεσολαβείται σε εμάς μέσω της ζώσας “παράδοσης”122, ως μία δημιουργική κίνηση του Πνεύματος που δρα στην εμπειρία της Εκκλησίας, από το Υπερώο μέχρι σήμερα. Η έννοια της Εκκλησίας ως «sobornost» -ως πληρότητα, ακεραιότητα, συνοδικότητα και ενότητα στην ποικιλία- και η έννοια (αλλά και η ίδια η φράση) της ζώσας παράδοσης έχει ευρέως υιοθετηθεί από τούς Σλαβόφιλους και ιδιαίτερα από τον Aleksei Khomiakov (1804-1860)123. Οι Σλαβόφιλοι είχαν ιδιαίτερη εξάρτηση από τον Johann Adam Möhler (1796-1838) της Καθολικής Σχολής της Τυβίγγης. Στο έργο του Die Einheit in der Kirche (1825), ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο για την σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία, ο Mohler αντλούσε τις ιδέες του τόσο από το έργο του καθηγητή του Johann Sebastian Drey (1777-1853), όσο και από τους Neander,Schleiermacher, Hegel, Schelling124. Όλα αυτά είναι αναμφισβήτητα. Πράγματι, σημειώθηκε από τον ίδιο τον Φλωρόφσκυ, ο οποίος, συζητώντας τη σημασία του Möhler για τον Khomiakov και την επιρροή του στον Σλαβόφιλο Ιβάν Khomiakov (1806-1856) χαρακτήρισε το βιβλίο, το οποίο είχε ήδη παρουσιάσει νωρίτερα125 ως «αξιοσημείωτο»126. Πρόκειται για κάτι «περισσότερο από ένα απλό βιβλίο, μία θεολογική πραγματεία ή μία φιλοσοφική σύνθεση», έγραφε, «το βιβλίο αυτό αποτελεί τις Εξομολογήσεις του συγγραφέα, μία εμπνευσμένη αναφορά σε όσα του αποκαλύφθηκαν μέσα από τα πατερικά κείμενα»127. Θα επιστρέψουμε, όμως, σύντομα στη σημασία του Möhler για τη νεοπατερική σύνθεση.
Αναλαμβάνοντας τον Χριστό, συμπεριφερόμενοι στον πλησίον μας όπως στον ίδιο μας τον εαυτό, ενσωματωνόμαστε στον Χριστό και γινόμαστε «θείας κοινωνοί φύσεως» (Β' Πετρ. 1, 4).
Καθώς η ταυτότητα της Εκκλησίας ως καθολικότητα (δηλ. εν Χριστώ ενότητα) περιγράφεται ως μία μορφή συνείδησης, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Φλωρόφσκυ χρησιμοποιεί μία ποικιλία ψυχολογικών εικόνων για να περιγράψει την εσωτερική ζωή. Στο σύνολο τού έργου του ο Φλωρόφσκυ αναφέρεται σε ένα βασικό σύνολο όρων πού λειτουργούν ως υποκείμενα (π.χ. Εκκλησία, Πατέρες, παράδοση), που προσδιορίζονται από ή έχουν ως κατηγορούμενο ένα δεύτερο σύνολο όρων (π.χ. «εμπειρία», «πίστη», «εικόνα», «θέα», «μαρτυρία», «ανάμνηση», «ελευθερία» και ιδίως «νους»). Ο παραπάνω συνδυασμός καταλήγει σε στερεότυπες εκφράσεις που επαναλαμβάνονται στα κείμενά του, όπως, για παράδειγμα, «η εμπειρία της Εκκλησίας», «το πνεύμα των Πατέρων» και «η θέα των Πατέρων». Με παρόμοιο τρόπο, συνδυάζει ανάμεσα στους όρους του δευτέρου συνόλου σε μία σχέση υποκειμένου-κατηγορήματος, όπως για παράδειγμα στη φράση «εμπειρία της πίστης»129.
Η ψυχολογία της καθολικής συνείδησης του Φλωρόφσκυ, η οποία, ισχυρίζεται, ότι έχει πατερικές απαρχές (δείχνοντας έννοιες όπως φρόνημα και θεωρία ή νοερά θέα), ξεκινά από την Εκκλησία, διότι η αποκάλυψη ή οποία βιώνεται από τους άγιους, λαμβάνεται μόνο μετέχοντας στο Σώμα τού Χριστού. Το Σώμα αυτό έχει τη δική του εμπειρία και «μυστική μνήμη», δηλαδή την «παράδοση». Η παράδοση, στο πλαίσιο αυτό, γίνεται αντιληπτή ως η νοητική όψη της ενότητας τού Πνεύματος, στο βαθμό που μέσα σε αυτό το Σώμα, όταν κατανοηθεί ως κοινός δεσμός αγάπης, κατέχουμε εν Χριστώ την αυθεντική γνώση τού Θεού, μέσω της «ενότητας και συνέχειας της πνευματικής εμπειρίας και της ζωής της χάριτος130». Η αληθής γνώση τού Θεού, επομένως, θεμελιώνεται στην Παράδοση, Αλλά η Παράδοση δεν αποτελεί μία συλλογή από αρχαίες απόψεις και διδασκαλίες, Αποτελεί τη ζώσα κίνηση τού Πνεύματος μέσα στο Σώμα, μέσω της οποίας κάποιος μετέχει στην κληρονομημένη εκκλησιαστική εμπειρία και μνήμη. Τότε μία τέτοια παραδοσιακή εκκλησιαστική γνώση του Θεού αποκαλύπτεται σε κάθε Χριστιανό μέσα «στη σιωπή της πίστης, στη σιωπή της θέας». Η θέα αυτή, η εμπειρία της σιωπηλής πίστης, τελικά αποκαλύπτεται ως μία λεκτική διακήρυξη η έκφραση131, Συνεπώς, η πίστη κατανοείται ως η σιωπηλή «απόδειξη της εμπειρίας», ως η «θέα και η ανάληψη» που κατανοεί την αποκάλυψη ως τον Λόγο της αλήθειας που απευθύνεται στον άνθρωπο στην Εκκλησία132. Η κατανόηση της αλήθειας τού Χριστού δεν μπορεί να παραμένει σιωπηλή, αλλά εκφράζεται νοητικά ως δόγμα ή ως «εκπεφρασμένη αλήθεια»133. Το δόγμα, επομένως, «μαρτυρεί» για όσα η πίστη βιώνει ή θεωρεί μέσα στην θέα134, Όμως, η «θέα» αυτή της πίστης μέσα στην οποία η αλήθεια γίνεται δεκτή, μοιάζει σαν ένα είδος αναπόδεικτης διαίσθησης135, πρόκειται γι’ αυτό που οι Ρομαντικοί αποκαλούσαν ως «νοερή διαίσθηση» ή «αίσθημα». Αυτό εξάγεται από τον ισχυρισμό ότι το δόγμα δεν είναι ένα είδος λογικού αξιώματος που «είναι προσβάσιμο στη λογική επεξεργασία», αλλά μία «διαισθητική αλήθεια»136. Σε άλλο σημείο, εντοπίζουμε περαιτέρω απηχήσεις από τον Ρομαντισμό, όταν ο Φλωρόφσκυ περιγράφει τη συνείδηση της «καθολικότητας» ως «συμπαγή ενότητα στη σκέψη και τα αισθήματα»131. Φαίνεται ότι ο Φλωρόφσκυ μεταλλάσσει τη ρομαντική έννοια της δημιουργικότητας ως υπέρλογης και ημι-αποκαλυπτικής διαίσθησης σε καθολικότητα. Σε ένα πρώιμο έργο του, υποστηρίζει ότι η πολιτιστική/πνευματική δημιουργικότητα που εκφράστηκε στον ρωσικό χριστιανισμό δεν λειτουργεί μέσω λογικών συμπερασμάτων και αιτιολογημένης κατανόησης αλλά, μέσα από την υπέρλογη έξαρση της δημιουργικότητας, την οποία περιγράφει ως «συναίσθημα», «μυστική διαίσθηση» και «θρησκευτικά φωτισμένη θέα»138.
Για τον Φλωρόφσκυ, όπως πριν για τον Möhler139, αυτό που είναι ζωτικής σημασίας είναι η συνέχεια ανάμεσα στην καθολική συνείδηση των πιστών της εποχής μας με τη συνείδηση της Εκκλησίας ανά τους αιώνες. Ωστόσο, με ποιό τρόπο μπορεί να συλληφθεί νοητικά μία τέτοια συνέχεια, όταν έχουν υπάρξει έκδηλα σχίσματα και διασπάσεις; Αυτό θα μπορούσε να καταστεί εφικτό με δύο τρόπους: α) είτε ταυτίζοντας την αναφερθείσα συνείδηση με συγκεκριμένες χριστιανικές προσωπικότητες που αποτελούν παράδειγμα ή καλύτερα κηρύττουν, ένα συγκεκριμένο ήθος/πνεύμα ή αλλιώς μία χριστιανική φιλοσοφία (χριστιανικός Ελληνισμός)• είτε β) διαχωρίζοντας ανάμεσα στους φορείς της ταυτότητας και στους διαστρεβλωτές της. Οι τελευταίοι φανερώνουν μία ψευδή αντι-χριστιανική (δυτική) φιλοσοφία, όπως για παράδειγμα τον Σχολαστικισμό και τον Ρομαντισμό, και στερούνται την καθολική συνείδηση. Οι άγιοι, ή πιο συγκεκριμένα οι Πατέρες, αποτελούν τα πιο λαμπρά παραδείγματα αυτής της καθολικής συνείδησης. Οι Πατέρες έχουν επιτύχει μία αξιοσημείωτη πληρότητα στην καθολικότητα, ώστε όταν εκφράζεται η πίστη τους, (που, όπως σημειώσαμε είναι κατά θεία πρόνοια ελληνιστική), αυτή δεν αποτελεί απλώς μία προσωπική μαρτυρία αλλά, πρόκειται για «τη μαρτυρία της Εκκλησίας. Ομιλούν από τα βάθη και την πληρότητα της καθολικότητάς τους• θεολογούν μέσα στο στοιχείο της “sobornost”»140. Μέσω της προσευχής και της άσκησης οι Πατέρες, προσφέροντας την μαρτυρία της Εκκλησίας και της ζωής της ως παράδοση, περιγράφονται σε όλα τα έργα του Φλωρόφκσυ, όχι ως απλοί διδάσκαλοι, αλλά ως «οδηγοί και μάρτυρες» για την ταυτότητα της Εκκλησίας, των οποίων η «θέα έχει ισχύ “αυθεντίας”, και όχι αναγκαία οι λέξεις τους». Από τη μία, οι Πατέρες δεν μάς παρουσιάζουν «έτοιμες» απαντήσεις, αλλά κι από την άλλη, δεν ωφελεί εμείς να αναζητούμε σε αυτούς μία ομοφωνία (consensus patrum), ως μία δεσμευτική συμφωνία ανάμεσα σε μεμονωμένα άτομα141. Οι Πατέρες μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τα σημαντικά προβλήματα της εποχής μας και να προχωρήσουμε σε μία σύγχρονη σύνθεση142. Οφείλουμε να βαδίσουμε στα χνάρια των Πατέρων δημιουργικά και όχι μέσω της οδού πού ο Φλωρόφσκυ αποκαλούσε συχνά ως «θεολογία της έπανάληψης»143. Μία τέτοια θεολογία, αν και είναι εθισμένη στις αρχαϊκές διατυπώσεις και εκφράσεις, εντούτοις στερείται το εσώτερο ζων πνεύμα τους. Αντίθετα, εμπνεόμενοι από το πατερικό όραμα, ωφείλουμε να ανταποκρινόμαστε χωρίς ενδοιασμούς στις θεολογικές προκλήσεις που οι Πατέρες δεν είχαν προβλέψει, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται υπέρβαση τού αρχικού νοήματος των εκφράσεων τους. Συνεπώς, έχουμε κληθεί να επιστρέψουμε δημιουργικά και πνευματικά144 στις πηγές. Οφείλουμε να ακολουθήσουμε τους Πατέρες, προσλαμβάνοντας το φρόνημά τους, το οποίο αποτελεί μία ομοφωνία πού αντανακλά το ίδιο το «καθολικό φρόνημα» ή τη θεμελιώδη ταυτότητα της Εκκλησίας145: «έχει φτάσει η στιγμή να εκκλησιοποιήσουμε το φρόνημά μας και να αναστήσουμε για χάρη μας τις αγιασμένες και ευλογημένες πηγές της εκκλησιαστικής σκέψης»146.
ΟΠΩΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΨΕΥΔΟΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΥΤΑΝΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ.[ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ. ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ. ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ]
Όμως, η «θέα» αυτή της πίστης μέσα στην οποία η αλήθεια γίνεται δεκτή, μοιάζει σαν ένα είδος αναπόδεικτης διαίσθησης135, πρόκειται γι’ αυτό που οι Ρομαντικοί αποκαλούσαν ως «νοερή διαίσθηση» ή «αίσθημα». ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ.
"Φαίνεται ότι ο Φλωρόφσκυ μεταλλάσσει τη ρομαντική έννοια της δημιουργικότητας ως υπέρλογης και ημι-αποκαλυπτικής διαίσθησης σε καθολικότητα."
ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΔΟΞΑΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΣΕ ΑΛΛΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΠΑΘΙΑΣΜΕΝΟΙ ΑΝΤΙ-ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΕΣ.
ΒΑΘΕΙΕΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΠΙΣΤΗ ΚΕΝΗ ΝΟΗΜΑΤΟΣ. ΠΕΤΥΧΑΜΕ ΤΗΝ ΚΕΝΩΣΗ ΑΔΕΛΦΙΑ.
Σημειώσεις
Ο ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΚΕΨΗ (2)
HENRI DE LUBAC
«Η σοφία η οποία δεν έγινε, αλλά είναι όπως ήταν και έτσι θα είναι στους αιώνες» (Εξομολογήσεις, Αυγουστίνου, ΙΧ, 10, Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2ος τόμος, σελ. 70).
Είναι ώρα να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός και τότε ίσως γίνουμε ικανοί επιτέλους να γράψουμε την Summa αυτού του καθολικού δόγματος, αυτού του αληθινού Dharma, αυτής της Αιωνίου Φιλοσοφίας (Sanatana Dharma). «Υπάρχει μια κοινή κληρονομιά η οποία προέρχεται από μια εποχή προγενέστερη των γραπτών μας, την οποία ο Αυγουστίνος ονομάζει σοφία η οποία δεν έγινε, αλλά είναι όπως ήταν και έτσι θα είναι στους αιώνες». [ΟΙ ΣΟΦΙΟΛΟΓΙΕΣ]
Γενικώς, τα κύρια δόγματα που βοήθησαν την ανθρωπότητα να ζήσει είναι οι διαφορετικές εκφράσεις μια βαθιάς αλήθειας, προέρχονται από την ίδια πηγή και κυλούν προς τον ίδιο ωκεανό. Όλες επαναλαμβάνουν το μυστήριο της ενότητος που φέρει ο άνθρωπος στον εαυτό του, και γι’ αυτό όλες, πάντοτε, επαναλαμβάνουν τα ίδια αιώνια μεγάλα θέματα, αγκαλιάζουν τα ίδια μεγάλα σύμβολα και από την μία στην άλλη εξασφαλίζουν την συνέχεια:
«Ένα μεγάλο θέμα θρησκευτικό ή καλλιτεχνικό, ένα μεγάλο σύμβολο μιλάει σε όλους. Στις διαφορετικές ηλικίες, προσφέρει στους ανθρώπους εκείνον τον ίδιο θησαυρό που βρίσκουν μέσα στην καρδιά τους»!
Οι τρεις θρησκείες, ο Βουδισμός, ο Χριστιανισμός και ο Μουσουλμανισμός δεν είναι κατά βάθος παρά μόνο μία, «Sakyamuni, ο Ιησούς και ο Μωάμεθ ήταν οι προφήτες μιας ταυτόσημης θεότητος με διαφορετικά ονόματα: Sang-Gye, θεός πατήρ, Αλλάχ! Μια θεότητα η οποία, μοναδική στην Ουσία της, είναι απείρως ποικιλόμορφη στις ιδιότητές της, αρχή από την οποία απορρέει το όλον και στην οποία όλα πρέπει να επιστρέψουν. Γιατί λοιπόν να μην πάμε πέρα από τις θρησκείες, στην μοναδική τους αρχή;».
Αυτοί οι διαλογισμοί του μεγάλου Ανατολιστή προαναγγέλλουν τους διαλογισμούς του Α. Μαλρώ π.χ., ο οποίος αναγνωρίζει πως ο πρώτος καθολικός ανθρωπισμός, προσπαθεί να οικοδομηθεί σήμερα με ψηλαφήσεις, λόγω ενός είδους άμυνας ενάντια στην μοίρα, της οποίας το βάρος έγινε αβάσταχτο από τότε που ο άνθρωπος έχασε τον θεό. Γι’ αυτό και οι γενηές μας ψάχνουν σ’ αυτό που παρουσιάζει μια αναλογία με τις μεγάλες τέχνες της κοινωνίας και της επικοινωνίας, και με τις ίδιες τις θρησκείες, δεσμούς που θα επιτρέψουν στον άνθρωπο να μην είναι πλέον ένα τυχαίο συμβάν του σύμπαντος. Μια αδύνατη φιλοδοξία εκτός των άλλων, διότι αυτή η ίδια η έννοια ενός καθολικού Χριστιανισμού δεν είναι απολύτως αντιφατική και ασαφής, αφού είναι αλήθεια πως ο πολιτισμός μας δεν συνίσταται από την συμφιλίωση παρελθόντων πολιτισμών, αλλά από μέρη ασυμφιλίωτα και ασυμβίβαστα με το παρελθόν;;
Χωρίς να μοιράζονται αυτή την τραγική επισήμανση, άλλοι διανοούμενοι θαυμάζουν την επιβεβαίωση και τον εμπλουτισμό που έφεραν στην ιδέα μας για το ανθρώπινο γένος, οι εκπληκτικές ανακαλύψεις των μελετητών της σκέψης της Κίνας και της Ινδίας. Χάρη σε αυτές τις ανακαλύψεις, λέει για παράδειγμα ο Ε. Brehier, αναγνωρίζεται μια συγγένεια που δίνει ένα πιο συγκεκριμένο και θετικό νόημα στην έννοια της ανθρωπότητος. Στην Δύση και στην Ανατολή, κάτω από διαφορετικές νοοτροπίες, ανακαλύπτεται το ίδιο πνεύμα. Και καλύτερα από κάθε πεδίο, αυτό διακρίνεται στο πεδίο του ιερού. Αυτό ακριβώς το πεδίο, όπου κάθε ομάδα σκεπτόταν να απομονωθεί σε μια αγανακτισμένη αξιοπρέπεια, φανερώνει με ακρίβεια την βαθειά σύνδεση των ανθρωπίνων πραγμάτων. Και ήδη ο E. Burnouf, ολοκληρώνοντας τις έρευνές του, έδειχνε μια ανθρώπινη νοημοσύνη η οποία πολλαπλασιάζεται μέσω των τόσο διάφορων μεταξύ τους δημιουργιών, χωρίς να χάνει όμως τίποτε από την αδιαίρετη ενότητά της. Ακόμη και ο Michelet ισχυριζόταν με περισσότερη απλότητα και μεγαλύτερο ενθουσιασμό:
…Ένα μεγάλο ηθικό αποτέλεσμα προέκυψε από όλο αυτό. Είδαμε την τέλεια συμφωνία της Ασίας με την Ευρώπη, των αρχαίων χρόνων με την μοντέρνα εποχή. Είδαμε πως ο άνθρωπος σε όλες τις εποχές, σκέφτηκε, αισθάνθηκε και αγάπησε με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει λοιπόν μία και μοναδική ανθρωπότης, μία καρδιά, όχι δύο. Ας σιωπήσει η ανόητη ειρωνεία των σκεπτικιστών, των καθηγητών της αμφιβολίας, για τους οποίους η αλήθεια αλλάζει σύμφωνα με τις συντεταγμένες. Η αδύναμη φωνή της σοφιστικής χάνεται μέσα στην απέραντη συναυλία της ανθρώπινης συναδέλφωσης.
Υπήρξαν και άλλες πολλές διαπιστώσεις: μια συνειδητοποίηση, μια βεβαιότητα που στηρίχθηκε στην ένωση από το ένα μέρος σε απροϋπόθετα αξιώματα, με όσα συνεπάγεται ένα τέτοιο φαινόμενο, από ψευδαισθήσεις και υπερβολές, από το άλλο. Ο ανανεωμένος ανθρωπισμός γίνεται τελικά λυρικός για να γιορτάσει τις νίκες του ανατολισμού οι οποίες, για πρώτη φορά στην Ιστορία, ένωναν την ανθρωπότητα σε ένα μοναδικό Όλον. Αυτό το Όλον όμως δεν είναι ούτε στατικό ούτε ομογενές: αυξάνει, δικτυώνεται, διαφοροποιείται, μεταμορφώνεται. Ενωμένη με την ιδέα της ανθρωπότητος, η ιδέα της εξελίξεως παρουσιάζεται για να δώσει μια μεγαλύτερη σαφήνεια σε εκείνη την επαλήθευση όλων των ανθρώπων μέσα στην οποία ο μοντέρνος άνθρωπος ψάχνει εναγωνίως μια εξήγηση του εαυτού του.
Πέραν του ενδογενούς του ενδιαφέροντος, εδώ ο Βουδισμός έχει εκ νέου ένα καθήκον πρώτης τάξεως, διότι ενώ ο Ιστορικός σκαλώνει στην αδιαφορία του Ινδουιστή απέναντι σε κάθε χρονικό δεδομένο, τα βουδιστικά κείμενα επιτρέπουν να σημειωθούν οι εποχές με ημερομηνίες και γεγονότα. Έτσι είναι η ιστορία του ανθρωπίνου γένους η οποία επεξεργάζεται την ιστορία της ανθρώπινης ιδιοφυΐας. Ένα μεγαλειώδες πρόγραμμα και μία γόνιμη ιδέα, που είναι όμως και επικίνδυνη και μια λίγο πολύ τρελή περιπέτεια. Για μερικούς δηλαδή πρόκειται για την εξερεύνηση μέσω αυτής της Ιστορίας του προοδευτικού σχηματισμού του θεού. Όμως ένα άλλος κίνδυνος απειλεί επίσης και όσους δεν αφήνονται να παραπλανηθούν από αυτό το Εγελιανό όνειρο.
Αφού αυτοστοχάστηκε στις μορφές στις οποίες αυτό το ίδιο είχε δημιουργήσει, να λοιπόν που το πνεύμα θεωρεί αυτές τις ίδιες μορφές, σπαρμένες κατά την διάρκεια των αιώνων, σαν άλλους τόσους σταθμούς που από πρόοδο σε πρόοδο το οδήγησαν στην ωριμότητα. Σε αυτές ψάχνει την προετοιμασία αυτού που είναι σήμερα, όπως υπολογίζεται στους ανθρώπους του σήμερα. Πέραν του ρίσκου να παραβιάσουμε μια πολύ λεπτή αναλογία όμως, υπάρχει και ο κίνδυνος σε σχέση με αυτό που υπήρξε να μην αναγνωρισθούμε. Δύσκολα λοιπόν σήμερα θα μπορούσαμε να βρούμε έναν μόνον ιστορικό που θα υιοθετούσε την παρακάτω δήλωση, τυπική όμως του πνεύματος της επάρκειας που χαρακτηρίζει το μοντέρνο πνεύμα, η οποία έγινε από έναν ανατολιστή το 1878:
Η κατάσταση της επιστήμης δίνει το αληθινό διανοητικό επίπεδο της ανθρωπότητος. Όλα τα υπόλοιπα αποτελέσματα του έργου μας είναι εκτεθειμένα στην τυχαιότητα: μόνον η επιστήμη είναι μια γωνιά στο πεδίο του απολύτου που παραμένει καθοριστικώς περιουσία του ανθρώπου καθώς σιγά-σιγά το ξεδιαλύνει… Όλες οι θεωρίες των αρχαίων και των μοντέρνων φιλοσόφων, ξένες στην εμπειρία και στην σκέψη, έχουν εξαφανιστεί χωρίς να έχουν αφήσει ίχνη ζωής… Τα τυχαία ή τα μυθικά δόγματα… μοιάζουν με μία έκθεση πορτραίτων, τα πρωτότυπα των οποίων έχουν χαθεί από καιρό. Δεν έχουν παρά μια ιστορική και συγκρητιστική αξία, το κύριο ενδιαφέρον των οποίων είναι να δώσουν όλα εκείνα τα σημαντικά στοιχεία που αφορούν την ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος.
Σε αυτή την προοπτική όμως, ο ανθρωπισμός, χωρίς κάποιο υπερβατικό κανόνα, είναι υποχρεωμένος να εκθειάσει χωρίς περιορισμό ή να απορρίψει το αντικείμενο της μελέτης του, σύμφωνα με την προτίμησή του στον πλούτο των ανθρωπίνων δημιουργιών ή αισθάνεται τυραννικά εξαναγκασμένος από το θετικιστικό όραμα, αναλόγως της πίστεώς του στην μοναδικότητα των συνεχών πραγματοποιήσεων ή στον νόμο μιας συνεχούς προόδου. Με αυτόν τον τρόπο εκτίθεται και στους ελέγχους, άδικους στην γενικότητά τους, και στην διακωμώδηση του Guenon για «το πάθος με το οποίο οι μοντέρνοι άρχισαν να προσλαμβάνουν τις πατημασιές των εποχών του παρελθόντος και των εξαφανισμένων πολιτισμών, των οποίων είναι ανίκανοι εκτός των άλλων να κατανοήσουν οτιδήποτε».
Σε κάθε περίπτωση όμως, για τον ανθρωπισμό, η επιστήμη του ανθρώπου παραμένει η υπέρτατη επιστήμη. Όσο και αν τοποθετεί ψηλά τον Βουδισμό, δεν θα του ερχόταν ποτέ στον νου η ιδέα να του ζητήσει οποιοδήποτε φως που πάει πέρα από τον ανθρώπινο ορίζοντα. Δεν φέρει μέσα του εκείνο το ενδιαφέρον που ξεπηδά για ένα γεγονός ζωής, απέναντι στο οποίο καλούμαστε να λάβουμε θέση. Έτσι ο θαυμασμός δεν καταλήγει ποτέ να γίνει ένας σοβαρός πειρασμός να τεθεί τελικώς η μοντέρνα Δύση στην σχολή μιας σοφίας η οποία άνθισε τόσους αιώνες πριν δίπλα στις όχθες του Γάγγη. Η Δύση ξανασυνέθεσε, για να τον επιστρέψει στην Ινδία, το πιο μεγάλο από τα παιδιά της, το οποίο είχε απαρνηθεί προηγουμένως. Αλλά δεν εννοούσε να υποκύψει σε αυτό. Θα ήταν μια τρέλα να ανταλλάξουμε το ψωμί της δυτικής σκέψης με το ναρκωτικό των bhiksu. Και ο Ε. Levi μας τονίζει επίσης: «Θα ήταν ενδιαφέρον, αλλά τραγικό να βλέπαμε την Δύση να εγκαταλείψει την παράδοσή της, όταν η Ανατολή προσπαθεί να την δανειστεί από αυτή». Για τον Ευρωπαϊκό ανθρωπισμό, το μάθημα του Βούδα, δεν είναι ένα μάθημα Βουδισμού. Αυτό που θαυμάζει περισσότερο ο ανθρωπισμός σε αυτό το φαινόμενο, είναι ο ζήλος και η φλόγα του, μια καινούρια μαρτυρία του δικού του ερευνητικού πνεύματος και η δύναμη μελέτης, μέσω της οποίας ξαναδίνει ζωή σε πολλά νεκρά πράγματα που είχαν περιπέσει στην λήθη.
Τελείως διαφορετική είναι μια δεύτερη στάση και συμπεριφορά, εκείνων για τους οποίους η συνάντηση με τον Βουδισμό προκάλεσε ένα φαινόμενο ανάλογο με μία μεταστροφή. Ας την ονομάσουμε, ελλείψει καλύτερου ορισμού, Βουδιστικοποιό στάση.[Περεννιαλισμός]
(Συνεχίζεται)
Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΝΔΟΥΙΣΜΟ
Σωτηρία χωρίς σωτήρα (α)
Του Manfred Dworschak, Spiegel Nr.31, 29.7.13
Ερευνητές αποκαλύπτουν την πραγματική πηγή της ινδικής πνευματικότητας: οι υποτιθέμενες αρχαίες πνευματικές διδασκαλίες είναι επινόηση της μοντέρνας Δύσεως. Την γιόγκα ως γυμναστική ανέπτυξαν Ευρωπαίοι γυμναστές και bodybuilder.Σικάγο, 11 Σεπτεμβρίου 1893. Χιλιάδες έχουν έρθει στο παγκόσμιο συμβούλιο των θρησκειών. Για πρώτη φορά συναντιούνται οι ακόλουθοι όλων των σημαντικών θεών στη γη. Για λίγες μέρες επικρατεί ανακωχή στον πόλεμο για τις ψυχές. Η πρώτη μέρα έχει σχεδόν τελειώσει, όταν ένας κομψός μοναχός βιάζεται να πάει στο αναλόγιο. Αντιπροσωπεύει τους ινδουιστές. Ο μοναχός από την Ινδία είναι ανήσυχος. Κανείς δεν τον είχε προσκαλέσει. Την νύχτα είχε περάσει σε ένα εμπορικό βαγόνι, γιατί δεν είχε αλλού να κοιμηθεί. Συμμαζεύεται και αρχίζει την ομιλία του.
Αιρετικοί και φανατικοί εξουσίασαν για πολύ καιρό τον κόσμο. Αντίθετα, η πίστη του διδάσκει τους ανθρώπους μια γενική ανεκτικότητα. Για ένα ινδουιστή, όλες οι θρησκείες είναι αληθινές. Όπως όλα τα ρεύματα καταλήγουν στην θάλασσα, έτσι και όλες οι θρησκείες καταλήγουν στον θεό.
Το κοινό πανηγυρίζει και χειροκροτά. Και οι άλλες θρησκείες φαίνονται ξαφνικά στενόμυαλες, φιλόνικες, χθεσινές. Αυτός ο ινδουιστής από την αποικία, όπου ευδοκιμεί το πιπέρι, τους κλέβει την παράσταση. Είναι γιος ενός πλούσιου δικηγόρου, και έχει δυτική μόρφωση. Το όνομα του είναι : Vivekananda.
Η ομιλία ήταν εντυπωσιακή. Παντού πια θέλουν οι άνθρωποι να ακούσουν, τι λέει ο Vivekananda. Διασχίζει τις ΗΠΑ, κάνει ομιλίες, τον προσκαλούν οι σύλλογοι σε βραδυνές συγκεντρώσεις. Για χρόνια θα ταξιδεύει. Αργότερα πάει και στην Ευρώπη. Είναι η ιεραποστολή της ζωής του.
Έτσι αρχίζει η καριέρα ενός ιστορικού σφάλματος, που επικρατεί μέχρι σήμερα: η πανάρχαια ινδική πνευματικότητα, που ο καθένας νομίζει ότι την ξέρει, δεν υπήρξε ποτέ.
Την ανακάλυψε ο Vivekananda.
Αυτό ισχυρίζεται ο Peter van der Veer, διευθυντής του Max-Planck-Institut για την διερεύνηση πολυθρησκευτικών και πολυεθνικών κοινωνιών, στην πόλη Göttingen. Για χρόνια διερευνά ο ανθρωπολόγος αυτός, το ερώτημα: πως έγινε και η Δύση μαγεύτηκε μόνιμα από τις ασιατικές σοφίες; Στην μελέτη του αυτή συνάντησε μια εκπληκτική ιστορία εσφαλμένης γνώσης.
Ο Vivekananda ήξερε τι ήθελαν να ακούσουν οι άνθρωποι. Η Ινδία έχει ένα δώρο για τον κόσμο, κήρυττε όπου έφτανε: πνευματικό πλούτο, πνευματικότητα άφθονη! Ακριβώς εκείνα τα αγαθά που έλειπαν από την άψυχη πια Δύση.
Ο περιφερόμενος μοναχός αποσιώπησε βέβαια μερικά όχι και τόσο όμορφα, που για τον κοινό ινδουιστή ήταν αγαπητά και άγια: πρώτα απ’ όλα την θεά Κάλι, που με την γλώσσα έξω πατά πάνω στον θεό Σίβα, και στον λαιμό φοράει ένα περιδέραιο από κεφάλια ανθρώπων. Ο van der Veer λέει: «οι σύγχρονοι του Vivekananda στην Δύση θα το έβρισκαν αποκρουστικό».
Και οι άλλοι ινδικοί θεοί, με προβοσκίδες ελεφάντων και κεφάλια πιθήκων, ήταν για τον Vivekananda μη παρουσιάσιμοι. Τους αγνόησε όπως κάνει κάποιος με συγγενείς για τους οποίους ντρέπεται. Δεν είπε επίσης τίποτα για τους μαλλιαρούς γιόγκι της πατρίδας του, που ισχυρίζονταν ότι ζουν μόνο από τον αέρα ή ότι μπορούν να πετούν με την δύναμη της σκέψης.
Αντί αυτού, ο Vivekananda δημιούργησε μια αιθερικά καθαρή πνευματικότητα, η οποία υπήρχε μόνο στην φαντασία του: ένα προϊόν, ειδικά κατασκευασμένο για το Σικάγο, για την Δύση. Ο ενθουσιασμός του κοινού του τον δικαίωσε.
Αυτό που σήμερα θεωρούμε ασιατική πνευματικότητα, είναι κυρίως έργο του Vivekananda, λέει ο ανθρωπολόγος van der Veer. Στην αγορά των κοσμοθεωριών, ο μοναχός από την Καλκούτα ήταν ιδιοφυΐα για τις εξαγωγές. Η επινόηση του πέτυχε τόσο καίρια την ανάγκη της εποχής, που τον κατέστησε μορφή-κλειδί του δυτικού μοντερνισμού.
Την εποχή εκείνη, οι άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη ζητούσαν μια εναλλακτική για την κυρίαρχη θρησκεία. Η Χριστιανική Εκκλησία ήταν γι’ αυτούς δογματική, άχαρη και μπλεγμένη με τις κοσμικές δυνάμεις. Στην θέση του παραδεδομένου οικοδομήματος της πίστης, εξαπλωνόταν η μοντέρνα επιστήμη: διανοητική, ενδιαφερόταν μόνο για το αποδείξιμο, για πολλούς πολύ ψυχρή. Όποιος δεν ήθελε να μείνει χωρίς ανώτερο νόημα, υπέφερε λόγω ενός κενού.
Η Ινδία προσφέρθηκε να γεμίσει το κενό αυτό. Η μακρινή υποήπειρος αντιπροσώπευε το εντελώς διαφορετικό. Μεταξύ των διανοουμένων ήταν της μόδας να μαθαίνουν σανσκριτικά. Ρομαντικά πνεύματα όπως οι αδελφοί Schlegel, την θαύμαζαν, αλλά και νηφάλιοι διαφωτιστές, όπως ο μεταρρυθμιστής του εκπαιδευτικού συστήματος Wilhelm von Humboldt.
Το στοιχείο της ινδουιστικής θρησκείας, που προσέλκυε κατά κύριο λόγο, ήταν η δυνατότητα σωτηρίας εδώ και τώρα, και μάλιστα χωρίς σωτήρα. «Αυτή ήταν η μεγαλύτερη υπόσχεση του ινδουισμού», λέει ο van der Veer. «Μπορείς να γίνεις άλλος άνθρωπος πειραματιζόμενος με το σώμα σου».
Οι ιεροί γιόγκι και φακίρηδες, έδειξαν τι είναι δυνατόν να κάνει κανείς με το σώμα. Ο Vivekananda ήξερε τι εντύπωση προκαλούσαν στη Δύση, αυτοί οι καλλιτέχνες της εγκράτειας. Γνώριζε όμως και την ινδική πραγματικότητα. Οι ασκητές συχνά τσάντιζαν τους συμπατριώτες τους: άγιοι άχρηστοι, που αποκλειστικά με τα χρήματα της κοινωνίας, είχαν την δυνατότητα να αφιερωθούν στην απελευθέρωση τους από τα κοσμικά. Την ενοχλητική τους ζητιανιά θεωρούσαν πολλοί ως μάστιγα. Δεν ήταν όμως ενδεδειγμένο να τα βάλεις μαζί τους. Γιατί οι γιόγκι, με τις τεχνικές αναπνοής και τον έλεγχο του σώματος, είχαν μεγάλη δύναμη στην πάλη.
Η άσκηση έχει τις ρίζες της στην υπηρεσία στον πόλεμο, την προετοιμασία για την μάχη. Για αιώνες υπηρετούσαν οι Ινδοί ασκητές τους άρχοντες του κόσμου. Φύλαγαν τους εμπορικούς δρόμους από τις επιθέσεις ληστρικών καστών. Υπηρετούσαν και ως πολεμιστές για τους τοπικούς βασιλείς. Γυμνοί ή ελαφρώς περιζωσμένοι, πήγαιναν στις μάχες, προκαλούσαν τρόμο λόγω της αφοβίας τους. Ως όπλα είχαν συχνά μόνο τα μπαστούνια τους. Πολλοί όμως είχαν ρόπαλα, τρίαινες ή μασιές.
Οι πολεμόχαροι ασκητές ήταν αυστηρά οργανωμένοι σε ειδικά συντάγματα, των οποίων ηγούνταν οι πνευματικοί τους επικεφαλείς. Σε περίπτωση ανάγκης σχημάτιζαν ολόκληρους στρατούς. Σε καιρούς ειρήνης σχημάτιζαν συχνά ληστοσυμμορίες.
Όταν οι Βρετανοί αποικιοκράτες κατέλαβαν την Ινδία, αφόπλισαν τους περιφερόμενους παραστρατιωτικούς μαχητές. Πολλοί ασκητές έγιναν αξιοθέατα. Πόζαραν πασαλειμμένοι με στάχτη φορώντας βαριές αλυσίδες, στέκονταν για ώρες πάνω στο κεφάλι τους ή έκαναν σαν φίδια κόμπους με το σώμα τους. Ταξιδιώτες περιγράφουν με αηδία άνδρες που κρατούσαν τις γροθιές τους κλειστές για τόσο πολύ καιρό, ώστε τα νύχια μεγάλωναν μέσα στο κρέας των χεριών τους.
Για τον μοντέρνο Ινδό της μεσαίας τάξης, αυτοί οι σαλτιμπάγκοι ήταν το σύμβολο της παλιάς, οπισθοδρομικής Ινδίας. Ο Swami Vivekananda το έβλεπε επίσης έτσι: ούτε μια παράδοση για την οποία θα μπορούσε να περηφανευτεί η ταπεινωμένη χώρα. Ακόμα και ο δάσκαλος του, ο διάσημος γκουρού Ramakrishna, ήταν μόνο υπό περιορισμούς κατάλληλος για το εθνικό ξύπνημα.
Αυτός ο Ramakrishna, ένας αμόρφωτος άνθρωπος από την Βεγγάλη, ζούσε ως απλώς ιερέας σε ένα ναό της τρομακτικής θεάς Κάλι, στις όχθες του Γάγγη ποταμού. Σχεδόν καθημερινά περνούσε ώρες ολόκληρες σε έκσταση, κατειλημμένος από την Κάλι, όπως ισχυριζόταν.
«Ο μορφωμένος και αστός Vivekananda δεν μπορούσε να τον ακολουθήσει σε αυτό τον κόσμο», λέει ο van der Veer. «Αυτό που εν τέλει δημιούργησε, ήταν κάτι νέο, πολύ απομακρυσμένο από τον δάσκαλο του».
Ο Vivekananda κατήργησε τους θεούς, τα πολύπλοκα τελετουργικά, την υπηρεσία στον ναό. Αυτό που είχε μείνει ήταν κάτι λίγο παραπάνω από την τέχνη του διαλογισμού. Ως σκελετός του συστήματος μπήκε η νέα διδασκαλία για την γιόγκα.
Μέχρι τότε, η γιόγκα ήταν ένας σωρός κάποιων ασκήσεων που οδηγούσαν στην σωτηρία. Κάθε ναός μπορούσε να έχει διαφορετικές ασκήσεις. Ο Vivekananda έφτιαξε από αυτό μια καθαρή μέθοδο, την οποία μπορούσαν να καταλάβουν και οι πελάτες από την Δύση. Ο στόχος του ήταν μια διαφωτισμένη γιόγκα, χρήσιμη και υγιεινή, διανοητικά ισάξια της Δύσης. «Ο Vivekananda θεώρησε την γιόγκα ως την ινδική επιστήμη της ανώτερης συνειδητότητας, ένα είδος πνευματικότητα light», επισημαίνει ο van der Veer.
(Συνεχίζεται)
Το κοινό πανηγυρίζει και χειροκροτά. Και οι άλλες θρησκείες φαίνονται ξαφνικά στενόμυαλες, φιλόνικες, χθεσινές. Αυτός ο ινδουιστής από την αποικία, όπου ευδοκιμεί το πιπέρι, τους κλέβει την παράσταση. Είναι γιος ενός πλούσιου δικηγόρου, και έχει δυτική μόρφωση. Το όνομα του είναι : Vivekananda.
Η ομιλία ήταν εντυπωσιακή. Παντού πια θέλουν οι άνθρωποι να ακούσουν, τι λέει ο Vivekananda. Διασχίζει τις ΗΠΑ, κάνει ομιλίες, τον προσκαλούν οι σύλλογοι σε βραδυνές συγκεντρώσεις. Για χρόνια θα ταξιδεύει. Αργότερα πάει και στην Ευρώπη. Είναι η ιεραποστολή της ζωής του.
Έτσι αρχίζει η καριέρα ενός ιστορικού σφάλματος, που επικρατεί μέχρι σήμερα: η πανάρχαια ινδική πνευματικότητα, που ο καθένας νομίζει ότι την ξέρει, δεν υπήρξε ποτέ.
Την ανακάλυψε ο Vivekananda.
Αυτό ισχυρίζεται ο Peter van der Veer, διευθυντής του Max-Planck-Institut για την διερεύνηση πολυθρησκευτικών και πολυεθνικών κοινωνιών, στην πόλη Göttingen. Για χρόνια διερευνά ο ανθρωπολόγος αυτός, το ερώτημα: πως έγινε και η Δύση μαγεύτηκε μόνιμα από τις ασιατικές σοφίες; Στην μελέτη του αυτή συνάντησε μια εκπληκτική ιστορία εσφαλμένης γνώσης.
Ο Vivekananda ήξερε τι ήθελαν να ακούσουν οι άνθρωποι. Η Ινδία έχει ένα δώρο για τον κόσμο, κήρυττε όπου έφτανε: πνευματικό πλούτο, πνευματικότητα άφθονη! Ακριβώς εκείνα τα αγαθά που έλειπαν από την άψυχη πια Δύση.
Ο περιφερόμενος μοναχός αποσιώπησε βέβαια μερικά όχι και τόσο όμορφα, που για τον κοινό ινδουιστή ήταν αγαπητά και άγια: πρώτα απ’ όλα την θεά Κάλι, που με την γλώσσα έξω πατά πάνω στον θεό Σίβα, και στον λαιμό φοράει ένα περιδέραιο από κεφάλια ανθρώπων. Ο van der Veer λέει: «οι σύγχρονοι του Vivekananda στην Δύση θα το έβρισκαν αποκρουστικό».
Και οι άλλοι ινδικοί θεοί, με προβοσκίδες ελεφάντων και κεφάλια πιθήκων, ήταν για τον Vivekananda μη παρουσιάσιμοι. Τους αγνόησε όπως κάνει κάποιος με συγγενείς για τους οποίους ντρέπεται. Δεν είπε επίσης τίποτα για τους μαλλιαρούς γιόγκι της πατρίδας του, που ισχυρίζονταν ότι ζουν μόνο από τον αέρα ή ότι μπορούν να πετούν με την δύναμη της σκέψης.
Αντί αυτού, ο Vivekananda δημιούργησε μια αιθερικά καθαρή πνευματικότητα, η οποία υπήρχε μόνο στην φαντασία του: ένα προϊόν, ειδικά κατασκευασμένο για το Σικάγο, για την Δύση. Ο ενθουσιασμός του κοινού του τον δικαίωσε.
Αυτό που σήμερα θεωρούμε ασιατική πνευματικότητα, είναι κυρίως έργο του Vivekananda, λέει ο ανθρωπολόγος van der Veer. Στην αγορά των κοσμοθεωριών, ο μοναχός από την Καλκούτα ήταν ιδιοφυΐα για τις εξαγωγές. Η επινόηση του πέτυχε τόσο καίρια την ανάγκη της εποχής, που τον κατέστησε μορφή-κλειδί του δυτικού μοντερνισμού.
Την εποχή εκείνη, οι άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη ζητούσαν μια εναλλακτική για την κυρίαρχη θρησκεία. Η Χριστιανική Εκκλησία ήταν γι’ αυτούς δογματική, άχαρη και μπλεγμένη με τις κοσμικές δυνάμεις. Στην θέση του παραδεδομένου οικοδομήματος της πίστης, εξαπλωνόταν η μοντέρνα επιστήμη: διανοητική, ενδιαφερόταν μόνο για το αποδείξιμο, για πολλούς πολύ ψυχρή. Όποιος δεν ήθελε να μείνει χωρίς ανώτερο νόημα, υπέφερε λόγω ενός κενού.
Η Ινδία προσφέρθηκε να γεμίσει το κενό αυτό. Η μακρινή υποήπειρος αντιπροσώπευε το εντελώς διαφορετικό. Μεταξύ των διανοουμένων ήταν της μόδας να μαθαίνουν σανσκριτικά. Ρομαντικά πνεύματα όπως οι αδελφοί Schlegel, την θαύμαζαν, αλλά και νηφάλιοι διαφωτιστές, όπως ο μεταρρυθμιστής του εκπαιδευτικού συστήματος Wilhelm von Humboldt.
Το στοιχείο της ινδουιστικής θρησκείας, που προσέλκυε κατά κύριο λόγο, ήταν η δυνατότητα σωτηρίας εδώ και τώρα, και μάλιστα χωρίς σωτήρα. «Αυτή ήταν η μεγαλύτερη υπόσχεση του ινδουισμού», λέει ο van der Veer. «Μπορείς να γίνεις άλλος άνθρωπος πειραματιζόμενος με το σώμα σου».
Οι ιεροί γιόγκι και φακίρηδες, έδειξαν τι είναι δυνατόν να κάνει κανείς με το σώμα. Ο Vivekananda ήξερε τι εντύπωση προκαλούσαν στη Δύση, αυτοί οι καλλιτέχνες της εγκράτειας. Γνώριζε όμως και την ινδική πραγματικότητα. Οι ασκητές συχνά τσάντιζαν τους συμπατριώτες τους: άγιοι άχρηστοι, που αποκλειστικά με τα χρήματα της κοινωνίας, είχαν την δυνατότητα να αφιερωθούν στην απελευθέρωση τους από τα κοσμικά. Την ενοχλητική τους ζητιανιά θεωρούσαν πολλοί ως μάστιγα. Δεν ήταν όμως ενδεδειγμένο να τα βάλεις μαζί τους. Γιατί οι γιόγκι, με τις τεχνικές αναπνοής και τον έλεγχο του σώματος, είχαν μεγάλη δύναμη στην πάλη.
Η άσκηση έχει τις ρίζες της στην υπηρεσία στον πόλεμο, την προετοιμασία για την μάχη. Για αιώνες υπηρετούσαν οι Ινδοί ασκητές τους άρχοντες του κόσμου. Φύλαγαν τους εμπορικούς δρόμους από τις επιθέσεις ληστρικών καστών. Υπηρετούσαν και ως πολεμιστές για τους τοπικούς βασιλείς. Γυμνοί ή ελαφρώς περιζωσμένοι, πήγαιναν στις μάχες, προκαλούσαν τρόμο λόγω της αφοβίας τους. Ως όπλα είχαν συχνά μόνο τα μπαστούνια τους. Πολλοί όμως είχαν ρόπαλα, τρίαινες ή μασιές.
Οι πολεμόχαροι ασκητές ήταν αυστηρά οργανωμένοι σε ειδικά συντάγματα, των οποίων ηγούνταν οι πνευματικοί τους επικεφαλείς. Σε περίπτωση ανάγκης σχημάτιζαν ολόκληρους στρατούς. Σε καιρούς ειρήνης σχημάτιζαν συχνά ληστοσυμμορίες.
Όταν οι Βρετανοί αποικιοκράτες κατέλαβαν την Ινδία, αφόπλισαν τους περιφερόμενους παραστρατιωτικούς μαχητές. Πολλοί ασκητές έγιναν αξιοθέατα. Πόζαραν πασαλειμμένοι με στάχτη φορώντας βαριές αλυσίδες, στέκονταν για ώρες πάνω στο κεφάλι τους ή έκαναν σαν φίδια κόμπους με το σώμα τους. Ταξιδιώτες περιγράφουν με αηδία άνδρες που κρατούσαν τις γροθιές τους κλειστές για τόσο πολύ καιρό, ώστε τα νύχια μεγάλωναν μέσα στο κρέας των χεριών τους.
Για τον μοντέρνο Ινδό της μεσαίας τάξης, αυτοί οι σαλτιμπάγκοι ήταν το σύμβολο της παλιάς, οπισθοδρομικής Ινδίας. Ο Swami Vivekananda το έβλεπε επίσης έτσι: ούτε μια παράδοση για την οποία θα μπορούσε να περηφανευτεί η ταπεινωμένη χώρα. Ακόμα και ο δάσκαλος του, ο διάσημος γκουρού Ramakrishna, ήταν μόνο υπό περιορισμούς κατάλληλος για το εθνικό ξύπνημα.
Αυτός ο Ramakrishna, ένας αμόρφωτος άνθρωπος από την Βεγγάλη, ζούσε ως απλώς ιερέας σε ένα ναό της τρομακτικής θεάς Κάλι, στις όχθες του Γάγγη ποταμού. Σχεδόν καθημερινά περνούσε ώρες ολόκληρες σε έκσταση, κατειλημμένος από την Κάλι, όπως ισχυριζόταν.
«Ο μορφωμένος και αστός Vivekananda δεν μπορούσε να τον ακολουθήσει σε αυτό τον κόσμο», λέει ο van der Veer. «Αυτό που εν τέλει δημιούργησε, ήταν κάτι νέο, πολύ απομακρυσμένο από τον δάσκαλο του».
Ο Vivekananda κατήργησε τους θεούς, τα πολύπλοκα τελετουργικά, την υπηρεσία στον ναό. Αυτό που είχε μείνει ήταν κάτι λίγο παραπάνω από την τέχνη του διαλογισμού. Ως σκελετός του συστήματος μπήκε η νέα διδασκαλία για την γιόγκα.
Μέχρι τότε, η γιόγκα ήταν ένας σωρός κάποιων ασκήσεων που οδηγούσαν στην σωτηρία. Κάθε ναός μπορούσε να έχει διαφορετικές ασκήσεις. Ο Vivekananda έφτιαξε από αυτό μια καθαρή μέθοδο, την οποία μπορούσαν να καταλάβουν και οι πελάτες από την Δύση. Ο στόχος του ήταν μια διαφωτισμένη γιόγκα, χρήσιμη και υγιεινή, διανοητικά ισάξια της Δύσης. «Ο Vivekananda θεώρησε την γιόγκα ως την ινδική επιστήμη της ανώτερης συνειδητότητας, ένα είδος πνευματικότητα light», επισημαίνει ο van der Veer.
(Συνεχίζεται)
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ.
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΗ, ΣΩΖΟΥΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗΣ. ΤΟ ΡΟΜΠΟΤ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΓΙΟΓΚΙ, Ο ΠΙΣΤΟΣ ΤΟΥ ΤΙΠΟΤΑ.
ΔΙΑΣΗΜΟΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ.
Αμέθυστος
Αμέθυστος
Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος _Καί νῦν εὐλογῶ τόν Θεόν μου, Ὅστις ηὐδόκησε νά ἀναγεννηθῶ ἐν φλογερᾷ μετανοία.
Πολλάκις ἐμνήσθην τοῦ Προφήτου Μωϋσέως, ὅστις, μετά τήν Ἀποκάλυψιν παρά «τῇ ἀφλέκτῳ βάτῳ», ἀπεστάλη εἰς Αἴγυπτον καί ἐπί τεσσαράκοντα ἔτη κατεπονεῖτο ἐν τῷ βορβόρῳ εὐτελῶν παθῶν ἀνθρώπων, τούς ὁποίους ὤφειλε νά σώση, καίτοι οἱ ἴδιοι δέν ἐπεζήτουν τήν ἑαυτῶν σωτηρίαν.
Βεβαίως, ὁμιλῶν οὕτως, δέν ἐπιχειρῶ νά ἐξισώσω ἐμαυτόν πρός τούς Προφήτας ἤ τούς Ἀποστόλους ἤ τούς Πατέρας, ἀλλά διακρίνω μόνον μικρᾶν τινά δόσιν ἀναλογίας, ἄνευ τῆς ὁποίας θά ἦτο ἀδύνατον νά προσανατολισθῶμεν ἐν τῇ πορείᾳ ἠμῶν.
Ὁ Θεός ἐν τῇ ἀμέτρῳ Αὐτοῦ ταπεινώσει δέν ἀπεδοκίμασεν, ἀλλ' ἠξίωσεν ἐμέ τῆς θεωρίας τοῦ ἀκτίστου Αὐτοῦ Φωτός.
Ὁ Χριστός ἐγένετο ἡ ζωή μου.
Ἠγάπησα Αὐτόν καί οὐδένα δύναμαι νά διανοηθῶ ἱκανόν νά συγκριθῶ πρός Αὐτόν. Εἶναι δι' ἐμέ ὁ μόνος Κύριος καί Θεός.
Σχεδόν ἀκαταπαύστως φέρω ἐν τῇ καρδίᾳ μου πόνον, φοβούμενος μή τυχόν ἀπολέσω τήν εὐσπλαγχνίαν Αὐτοῦ διά τό πλῆθος τῶν ἀντιστάσεών μου. Ἐν τούτοις, οὐχί ἄνευ πάλης μετ' Αὐτοῦ, οὐχί ἄνευ πολυαρίθμων ἀποπειρῶν νά παρεκκλίνω ἀπό τοῦ σταυροῦ Αὐτοῦ, ἀσπάζομαι τόν σταυρόν τοῦ Χριστοῦ, καί τρόπον τινά αἴρω τόν δοθέντα εἰς ἐμέ σταυρόν, τόν σταυρόν μου (βλ. Μaτθ. ιστ' 24).
Καί νῦν εὐλογῶ τόν Θεόν μου, Ὅστις ηὐδόκησε νά ἀναγεννηθῶ ἐν φλογερᾷ μετανοία.
[ΠΗΓΗ: "ΟΨΟΜΕΘΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΘΩΣ ΕΣΤΙ"]
"Ο ακραίος περιορισμός και σε πολλές περιπτώσεις η απαγόρευση της τέλεσης της παραδοσιακής Λειτουργίας στα λατινικά συνοδεύει και ενισχύει αυτό το σημείο καμπής, προκειμένου να αφαιρεθεί κάθε αναφορά και ρίζα στη ζωντανή ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας, μια στάση που χαρακτηρίζεται ως «οπισθοδρομική», ως οπισθοδρόμηση στο παρελθόν.
Αυτή η μπεργκολιανή πρακτική οδήγησε σε ένα εξαιρετικό γεγονός: την απουσία της παρουσίας του Ιησού Χριστού στην «συνοδική» Εκκλησία και της κεντρικής του θέσης στη θεσμική ζωή, όπως προκύπτει από την τελευταία Σύνοδο για τη συνοδικότητα που πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια (2023 και 2024), στις συνεδριάσεις της οποίας συζητήθηκαν και συζητούνται τα πάντα εκτός από τη ζωντανή Παρουσία του Λυτρωτή, όπως φαίνεται από την ανάγνωση των Εγγράφων Εργασίας και των Συμπερασμάτων και των δύο συνεδριών. Σε αυτή την «συνοδική» Εκκλησία, το κέντρο δεν είναι πλέον ο Ιησούς, ο αναστημένος Μεσσίας, αλλά η οριζόντια ενωμένη εκκλησία που σκέφτεται εν Πνεύματι.
Θα επιστρέψει η Εκκλησία του Χριστού στο να είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική ή θα παραμείνει συνοδική Εκκλησία χωρίς την κεντρική και ενεργό παρουσία του Κυρίου"
Αυτή η μπεργκολιανή πρακτική οδήγησε σε ένα εξαιρετικό γεγονός: την απουσία της παρουσίας του Ιησού Χριστού στην «συνοδική» Εκκλησία και της κεντρικής του θέσης στη θεσμική ζωή, όπως προκύπτει από την τελευταία Σύνοδο για τη συνοδικότητα που πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια (2023 και 2024), στις συνεδριάσεις της οποίας συζητήθηκαν και συζητούνται τα πάντα εκτός από τη ζωντανή Παρουσία του Λυτρωτή, όπως φαίνεται από την ανάγνωση των Εγγράφων Εργασίας και των Συμπερασμάτων και των δύο συνεδριών. Σε αυτή την «συνοδική» Εκκλησία, το κέντρο δεν είναι πλέον ο Ιησούς, ο αναστημένος Μεσσίας, αλλά η οριζόντια ενωμένη εκκλησία που σκέφτεται εν Πνεύματι.
Θα επιστρέψει η Εκκλησία του Χριστού στο να είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική ή θα παραμείνει συνοδική Εκκλησία χωρίς την κεντρική και ενεργό παρουσία του Κυρίου"
Η ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙ ΓΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ.
ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ. ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ, Η ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕΤΑΛΛΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ Η ΚΑΘΕΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΤΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ. ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΜΠΟΡΕΙ ΕΥΚΟΛΑ ΝΑ ΥΠΟΚΡΙΘΕΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ.
Ο ΗΣΥΧΑΣΜΟΣ ΞΑΦΝΙΚΑ ΟΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΘΟΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙ ΤΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟ ΠΙΣΤΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΚΡΙΤΗ, Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙ ΤΗΣ, ΟΛΑ ΜΕΤΑΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΩΜΑ ΔΙΕΚΔΙΚΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ.
Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΜΕΝΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ. ΚΑΙ Η ΚΡΑΥΓΗ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΑΝΤΗΧΕΙ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ. ΝΕΝΙΚΗΣΑ ΣΕ ΠΑΛΑΜΑ.
Επτά τρόποι με τους οποίους ο Πάπας άλλαξε ριζικά τον καθολικισμό του José Arturo Quarracino
Χοσέ Αρτούρο Κουαρασίνο
Είναι αναμφισβήτητο και αδιαμφισβήτητο ότι η θητεία του Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο/Πάπα Φραγκίσκου είχε αντίκτυπο, τόσο εντός όσο και εκτός Καθολικής Εκκλησίας.
Γενικά, μπορεί να ειπωθεί ότι ήταν μια εντελώς ανατρεπτική παπική εξουσία, όμοια με καμία άλλη στην Εκκλησία, που προωθούσε ριζικές αλλαγές που σε πολλές περιπτώσεις δεν σήμαιναν εξέλιξη, αλλά μάλλον μια απότομη ρήξη με τη ζωή, το δόγμα και την πρακτική του θεσμού που ίδρυσε ο Ιησούς Χριστός και με τον παπισμό του Πέτρου και την αδιάλειπτη συνέχειά του ως ακρογωνιαίο λίθο του.
Ένα στοιχείο που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι το γεγονός ότι, λόγω αυτών των ριζικών αλλαγών, η κυβέρνηση Μπεργκόλιο είχε, από την αρχή της θητείας του, την υποστήριξη και την βοήθεια πολιτικών και μιντιακών τομέων και περιβαλλόντων ιστορικά ανταγωνιστικών προς την Εκκλησία: ενώ οι παπισμοί των τελευταίων αιώνων θεωρούνταν «παραδοσιακοί» ή «συντηρητικοί», η κυβέρνηση του Πάπα από τη Νότια Αμερική θεωρήθηκε «επαναστατική».
Μεταξύ αυτών των ριζικών «επαναστατικών» αλλαγών μπορούμε να αναφέρουμε: Καταρχάς,
Γενικά, μπορεί να ειπωθεί ότι ήταν μια εντελώς ανατρεπτική παπική εξουσία, όμοια με καμία άλλη στην Εκκλησία, που προωθούσε ριζικές αλλαγές που σε πολλές περιπτώσεις δεν σήμαιναν εξέλιξη, αλλά μάλλον μια απότομη ρήξη με τη ζωή, το δόγμα και την πρακτική του θεσμού που ίδρυσε ο Ιησούς Χριστός και με τον παπισμό του Πέτρου και την αδιάλειπτη συνέχειά του ως ακρογωνιαίο λίθο του.
Ένα στοιχείο που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι το γεγονός ότι, λόγω αυτών των ριζικών αλλαγών, η κυβέρνηση Μπεργκόλιο είχε, από την αρχή της θητείας του, την υποστήριξη και την βοήθεια πολιτικών και μιντιακών τομέων και περιβαλλόντων ιστορικά ανταγωνιστικών προς την Εκκλησία: ενώ οι παπισμοί των τελευταίων αιώνων θεωρούνταν «παραδοσιακοί» ή «συντηρητικοί», η κυβέρνηση του Πάπα από τη Νότια Αμερική θεωρήθηκε «επαναστατική».
Μεταξύ αυτών των ριζικών «επαναστατικών» αλλαγών μπορούμε να αναφέρουμε: Καταρχάς,
τη σταδιακή επικράτηση αυτού που θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως ποιμαντική φροντίδα του ελέους έναντι των πρωτείων των δογματικών αληθειών, μια διαδικασία που έλαβε την πρώτη της ώθηση με τη Σύνοδο για την Οικογένεια, η οποία έλαβε χώρα σε δύο στάδια (2014 και 2015). Σε αυτή τη συνοδική συνέλευση, άρχισε να συζητείται το αδιάλυτο του γαμήλιου δεσμού και η απαγόρευση πρόσβασης στη Θεία Κοινωνία για διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους. Δεύτερον , υπάρχει η αναγνώριση και η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας ως φυσιολογικού μέρους της ανθρώπινης ζωής, ξεκινώντας από την περίφημη δήλωσή του σε έναν από τους συνεργάτες του (τον Μονσινιόρ Μπατίστα Ρίκα) στην αρχή της θητείας του: « Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω; », τις επακόλουθες υπερασπίσεις του αυτής της κατάστασης - στην πραγματικότητα μια συμπεριφορά που αποδοκιμάζεται τόσο από τις Αγίες Γραφές όσο και από το Ματζιστέριο της Εκκλησίας - μέχρι την περίφημη Διακήρυξη Fiducia supplicans (2023), η οποία επιτρέπει την ευλογία των ομοφυλόφιλων ζευγαριών, η οποία έχει προκαλέσει την ομόφωνη απόρριψη σχεδόν ολόκληρης της επισκοπής μιας ηπείρου (Αφρικής) στο σύνολό της. Μια άρνηση που οδήγησε τον Πάπα Φραγκίσκο να ανεχθεί και να αποδεχτεί αυτή τη συλλογική άρνηση «λόγω των πολιτισμικών ιδιομορφιών» του αφρικανικού πληθυσμού και του κλήρου. Τρίτον , υπάρχει το γεγονός της αποδοχής και της συνοδείας των παγκοσμιοποιητικών ατζεντών των Ηνωμένων Εθνών ( Ατζέντα 2030 ), του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (Η Μεγάλη Επαναφορά), της Συνόδου Κορυφής του Παρισιού (Κλιματική Αλλαγή), των Big Pharma, κ.λπ., όλα σαφώς αντιχριστιανικά και με καθαρά και αυστηρά πολιτικά και κοινωνιολογικά θεμέλια και κριτήρια, εντελώς ξένα προς τα κριτήρια του Ματζιστερίου της Εκκλησίας. Αυτή η εφησυχασμός απέναντι στις παραπάνω ατζέντες είχε γενικά πολύ μικρή ή καθόλου βάση στα γραπτά του ίδιου του Πάπα.
Τέταρτον , ο Πάπας Μπεργκόλιο έχει επιδείξει σαφή και κατηγορηματική προσχώρηση σε πολιτικές ομάδες και προσωπικότητες που ευθυγραμμίζονται σαφώς με τον αντιχριστιανικό και αντιανθρωπιστικό παγκοσμιοποιητικό προοδευτισμό, έναν προοδευτισμό που απορρίπτει ολόκληρη τη θρησκευτική , πολιτιστική και πνευματική κληρονομιά των μεγάλων προβιβλικών, αρχαίων, μεσαιωνικών και σύγχρονων πολιτισμών, για να δημιουργήσει μια νέα αφύπνιση στη νέα μετανθρωπιστική εποχή, η οποία βασίζεται στην αντίληψη ενός ανθρώπου που εξαρτάται και κυριαρχείται από την υποταγή και την εξάρτησή του στην κυβερνητική, δηλαδή ενός ανθρώπου που συμβιώνει με τις τεχνολογίες και τις ηλεκτρονικές συσκευές που εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό.
Πέμπτον , σε σχέση με το προηγούμενο σημείο, εκτός από σύντομες και σποραδικές εκφράσεις σε ρεπορτάζ , συνεντεύξεις, αεροδιαστημικές συνεντεύξεις τύπου κ.λπ. Είναι εντυπωσιακή η απουσία οποιασδήποτε εξέτασης και καταδίκης του μεγαλύτερου και πιο άγριου από όλα τα εγκλήματα που διαπράττονται παγκοσμίως κατά της ανθρωπότητας, δηλαδή του δημογραφικού ολοκαυτώματος. Στην επίσημη ατζέντα αυτού του παπικού ηγεμόνα απουσιάζει εμφανώς οποιαδήποτε εξέταση και καταδίκη του μεγαλύτερου και πιο άγριου από όλα τα εγκλήματα που διαπράττονται παγκοσμίως κατά της ανθρωπότητας, δηλαδή του δημογραφικού ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας των αμβλώσεων, που κάθε χρόνο εξαλείφουν περίπου 70 εκατομμύρια αγέννητα παιδιά, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών και των διαβόητων οργανισμών που είναι αφοσιωμένοι στην προώθηση αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος.
Ακόμα χειρότερα, κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Φραγκίσκος διόρισε σε διάφορες θέσεις στις διοικητικές υπηρεσίες του Βατικανού άτομα που υποστηρίζουν ένθερμα την προγεννητική γενοκτονία, όπως, μεταξύ άλλων, την Ιταλοαμερικανίδα οικονομολόγο Μαριάνα Ματσουκάτο και τον Αργεντινό νομικό Εουτζένιο Ραούλ Ζαφαρόνι , εκτός από το ότι διατηρούσε φιλικές σχέσεις με επιθετικούς υποστηρικτές των παγκόσμιων αμβλώσεων, όπως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόζεφ Μπάιντεν , η Δημοκρατική νομοθέτης των ΗΠΑ Νάνσι Πελόζι , οι Κλίντον , η πρώην Χιλιανή σοσιαλίστρια πρόεδρος Μισέλ Μπατσελέτ , ο Βολιβιανός πολιτικός ηγέτης Έβο Μοράλες , ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίζ Ιγνάσιο ντα Σίλβα («Λούλα») κ.λπ.
Τέταρτον , ο Πάπας Μπεργκόλιο έχει επιδείξει σαφή και κατηγορηματική προσχώρηση σε πολιτικές ομάδες και προσωπικότητες που ευθυγραμμίζονται σαφώς με τον αντιχριστιανικό και αντιανθρωπιστικό παγκοσμιοποιητικό προοδευτισμό, έναν προοδευτισμό που απορρίπτει ολόκληρη τη θρησκευτική , πολιτιστική και πνευματική κληρονομιά των μεγάλων προβιβλικών, αρχαίων, μεσαιωνικών και σύγχρονων πολιτισμών, για να δημιουργήσει μια νέα αφύπνιση στη νέα μετανθρωπιστική εποχή, η οποία βασίζεται στην αντίληψη ενός ανθρώπου που εξαρτάται και κυριαρχείται από την υποταγή και την εξάρτησή του στην κυβερνητική, δηλαδή ενός ανθρώπου που συμβιώνει με τις τεχνολογίες και τις ηλεκτρονικές συσκευές που εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό.
Πέμπτον , σε σχέση με το προηγούμενο σημείο, εκτός από σύντομες και σποραδικές εκφράσεις σε ρεπορτάζ , συνεντεύξεις, αεροδιαστημικές συνεντεύξεις τύπου κ.λπ. Είναι εντυπωσιακή η απουσία οποιασδήποτε εξέτασης και καταδίκης του μεγαλύτερου και πιο άγριου από όλα τα εγκλήματα που διαπράττονται παγκοσμίως κατά της ανθρωπότητας, δηλαδή του δημογραφικού ολοκαυτώματος. Στην επίσημη ατζέντα αυτού του παπικού ηγεμόνα απουσιάζει εμφανώς οποιαδήποτε εξέταση και καταδίκη του μεγαλύτερου και πιο άγριου από όλα τα εγκλήματα που διαπράττονται παγκοσμίως κατά της ανθρωπότητας, δηλαδή του δημογραφικού ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας των αμβλώσεων, που κάθε χρόνο εξαλείφουν περίπου 70 εκατομμύρια αγέννητα παιδιά, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών και των διαβόητων οργανισμών που είναι αφοσιωμένοι στην προώθηση αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος.
Ακόμα χειρότερα, κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Φραγκίσκος διόρισε σε διάφορες θέσεις στις διοικητικές υπηρεσίες του Βατικανού άτομα που υποστηρίζουν ένθερμα την προγεννητική γενοκτονία, όπως, μεταξύ άλλων, την Ιταλοαμερικανίδα οικονομολόγο Μαριάνα Ματσουκάτο και τον Αργεντινό νομικό Εουτζένιο Ραούλ Ζαφαρόνι , εκτός από το ότι διατηρούσε φιλικές σχέσεις με επιθετικούς υποστηρικτές των παγκόσμιων αμβλώσεων, όπως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόζεφ Μπάιντεν , η Δημοκρατική νομοθέτης των ΗΠΑ Νάνσι Πελόζι , οι Κλίντον , η πρώην Χιλιανή σοσιαλίστρια πρόεδρος Μισέλ Μπατσελέτ , ο Βολιβιανός πολιτικός ηγέτης Έβο Μοράλες , ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίζ Ιγνάσιο ντα Σίλβα («Λούλα») κ.λπ.
Έκτον, η πιο επαναστατική αλλαγή, μάλιστα μια μετάλλαξη, είναι σίγουρα η προώθηση και η θεσμική εφαρμογή της Καθολικής Εκκλησίας ως «συνοδικής Εκκλησίας». Αυτό σημαίνει παραγκώνιση και αποδυνάμωση της ουσίας της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας (όπως ορίζεται από το Σύμβολο της Πίστεως Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως [381 μ.Χ.] και τον Κατηχισμό της Καθολικής Εκκλησίας , αρ. 811) σε μια οριζόντια διαβουλευτική συνέλευση της οποίας τα μέλη βαδίζουν μαζί, δηλαδή καθορίζουν κριτήρια και γραμμές δράσης με συναίνεση, με δημοκρατικό τρόπο, σε όλα τα επίπεδα. Μια διαβουλευτική συνέλευση στην οποία οι ιεραρχίες περνούν σε δεύτερη μοίρα, στην οποία όλα αποφασίζονται με «διάκριση εν Πνεύματι».
Έβδομον , σε αυτόν τον ποντίφικα βρίσκουμε την υποβάθμιση της Πίστης και της Καθολικής Εκκλησίας στην ομολογία ενός δόγματος και στην άσκηση μιας θρησκείας που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τα άλλα δόγματα, αφού «όλες οι θρησκείες οδηγούν στον Θεό». Στο ίδιο πνεύμα καταδικάζεται και ο ευαγγελισμός που οδηγεί στη μεταστροφή – μια αποστολή που εμπιστεύτηκε ο Ιησούς Χριστός σε ολόκληρη την Εκκλησία – επειδή χαρακτηρίζεται ως προσηλυτισμός για την ενσωμάτωση νέων μελών στο θεσμό.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι όλες αυτές οι αλλαγές δεν βασίστηκαν σε μια νέα δογματική αντίληψη της Πίστης και του Δόγματος, αλλά σε μια διαφορετική θεσμική πρακτική, στην οποία οι πηγές της Αποκάλυψης - η Αγία Γραφή, η Παράδοση και το εκκλησιαστικό Ματζιστήριο - παραμερίστηκαν ως κανονιστικά κριτήρια, για να προνομιοποιηθούν και να δοθεί προτεραιότητα στα προσωπικά κριτήρια του Φραγκίσκου και του Ματζιστερίου του ως κανονιστικά και αδιαμφισβήτητα.
Υπό αυτή την έννοια, διαβάζοντας τις Αποστολικές Προτροπές και Εγκυκλίους που εκδόθηκαν από τον νυν Ποντίφικα, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι περισσότερο από το 50% των παραπομπών που υποστηρίζουν τις θέσεις που αναφέρονται αντιστοιχούν στα γραπτά του ίδιου του Πάπα και ελάχιστα ή καθόλου στη δογματική και διδακτική διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας, με σποραδικές εξαιρέσεις.
Ο ακραίος περιορισμός και σε πολλές περιπτώσεις η απαγόρευση της τέλεσης της παραδοσιακής Λειτουργίας στα λατινικά συνοδεύει και ενισχύει αυτό το σημείο καμπής, προκειμένου να αφαιρεθεί κάθε αναφορά και ρίζα στη ζωντανή ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας, μια στάση που χαρακτηρίζεται ως «οπισθοδρομική», ως οπισθοδρόμηση στο παρελθόν.
Αυτή η μπεργκολιανή πρακτική οδήγησε σε ένα εξαιρετικό γεγονός: την απουσία της παρουσίας του Ιησού Χριστού στην «συνοδική» Εκκλησία και της κεντρικής του θέσης στη θεσμική ζωή, όπως προκύπτει από την τελευταία Σύνοδο για τη συνοδικότητα που πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια (2023 και 2024), στις συνεδριάσεις της οποίας συζητήθηκαν και συζητούνται τα πάντα εκτός από τη ζωντανή Παρουσία του Λυτρωτή, όπως φαίνεται από την ανάγνωση των Εγγράφων Εργασίας και των Συμπερασμάτων και των δύο συνεδριών. Σε αυτή την «συνοδική» Εκκλησία, το κέντρο δεν είναι πλέον ο Ιησούς, ο αναστημένος Μεσσίας, αλλά η οριζόντια ενωμένη εκκλησία που σκέφτεται εν Πνεύματι.
Θα επιστρέψει η Εκκλησία του Χριστού στο να είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική ή θα παραμείνει συνοδική Εκκλησία χωρίς την κεντρική και ενεργό παρουσία του Κυρίου; Μόνο Αυτός γνωρίζει, και εμείς οι πιστοί γνωρίζουμε καλά ότι το θέλημά Του είναι αυτό που θα επικρατήσει στο τέλος, σύντομα παρά αργότερα και σε ένα όχι πολύ μακρινό, μάλλον εγγύς μέλλον.
Στη ζωή του κόσμου και της Εκκλησίας του Κυρίου, «όλα συνεργούν προς αγαθό σε εκείνους που τον αγαπούν» ( Ρωμαίους 8:28).
Έβδομον , σε αυτόν τον ποντίφικα βρίσκουμε την υποβάθμιση της Πίστης και της Καθολικής Εκκλησίας στην ομολογία ενός δόγματος και στην άσκηση μιας θρησκείας που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τα άλλα δόγματα, αφού «όλες οι θρησκείες οδηγούν στον Θεό». Στο ίδιο πνεύμα καταδικάζεται και ο ευαγγελισμός που οδηγεί στη μεταστροφή – μια αποστολή που εμπιστεύτηκε ο Ιησούς Χριστός σε ολόκληρη την Εκκλησία – επειδή χαρακτηρίζεται ως προσηλυτισμός για την ενσωμάτωση νέων μελών στο θεσμό.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι όλες αυτές οι αλλαγές δεν βασίστηκαν σε μια νέα δογματική αντίληψη της Πίστης και του Δόγματος, αλλά σε μια διαφορετική θεσμική πρακτική, στην οποία οι πηγές της Αποκάλυψης - η Αγία Γραφή, η Παράδοση και το εκκλησιαστικό Ματζιστήριο - παραμερίστηκαν ως κανονιστικά κριτήρια, για να προνομιοποιηθούν και να δοθεί προτεραιότητα στα προσωπικά κριτήρια του Φραγκίσκου και του Ματζιστερίου του ως κανονιστικά και αδιαμφισβήτητα.
Υπό αυτή την έννοια, διαβάζοντας τις Αποστολικές Προτροπές και Εγκυκλίους που εκδόθηκαν από τον νυν Ποντίφικα, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι περισσότερο από το 50% των παραπομπών που υποστηρίζουν τις θέσεις που αναφέρονται αντιστοιχούν στα γραπτά του ίδιου του Πάπα και ελάχιστα ή καθόλου στη δογματική και διδακτική διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας, με σποραδικές εξαιρέσεις.
Ο ακραίος περιορισμός και σε πολλές περιπτώσεις η απαγόρευση της τέλεσης της παραδοσιακής Λειτουργίας στα λατινικά συνοδεύει και ενισχύει αυτό το σημείο καμπής, προκειμένου να αφαιρεθεί κάθε αναφορά και ρίζα στη ζωντανή ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας, μια στάση που χαρακτηρίζεται ως «οπισθοδρομική», ως οπισθοδρόμηση στο παρελθόν.
Αυτή η μπεργκολιανή πρακτική οδήγησε σε ένα εξαιρετικό γεγονός: την απουσία της παρουσίας του Ιησού Χριστού στην «συνοδική» Εκκλησία και της κεντρικής του θέσης στη θεσμική ζωή, όπως προκύπτει από την τελευταία Σύνοδο για τη συνοδικότητα που πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια (2023 και 2024), στις συνεδριάσεις της οποίας συζητήθηκαν και συζητούνται τα πάντα εκτός από τη ζωντανή Παρουσία του Λυτρωτή, όπως φαίνεται από την ανάγνωση των Εγγράφων Εργασίας και των Συμπερασμάτων και των δύο συνεδριών. Σε αυτή την «συνοδική» Εκκλησία, το κέντρο δεν είναι πλέον ο Ιησούς, ο αναστημένος Μεσσίας, αλλά η οριζόντια ενωμένη εκκλησία που σκέφτεται εν Πνεύματι.
Θα επιστρέψει η Εκκλησία του Χριστού στο να είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική ή θα παραμείνει συνοδική Εκκλησία χωρίς την κεντρική και ενεργό παρουσία του Κυρίου; Μόνο Αυτός γνωρίζει, και εμείς οι πιστοί γνωρίζουμε καλά ότι το θέλημά Του είναι αυτό που θα επικρατήσει στο τέλος, σύντομα παρά αργότερα και σε ένα όχι πολύ μακρινό, μάλλον εγγύς μέλλον.
Στη ζωή του κόσμου και της Εκκλησίας του Κυρίου, «όλα συνεργούν προς αγαθό σε εκείνους που τον αγαπούν» ( Ρωμαίους 8:28).
ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ (29)
Συνέχεια από:Τρίτη 23 Αυγούστου 2016
ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣτου Enrico Berti.
Σωκράτης και Πλάτων-(συνέχεια)!
Αλλά τί πράγμα τής αποδίδει αυτή την αξία; Η αναίρεση, χρησιμοποιημένη με την "δυνατή" της σημασία, δηλαδή εποικοδομητικά. Ας το δούμε! Τόσο στον Σοφιστή, όσο και στον επόμενο Πολιτικό, ο Πλάτων φωτίζει την πρόοδο τού "χωρισμού" μέσω μίας σειράς διχοτομικών διαιρέσεων, οι οποίες χρειάζονται για να καθορίσουν, στον πρώτο διάλογο, τον σοφιστή και στον δεύτερο, τον πολιτικό άνθρωπο. Για να διαφωτίσει αυτήν την μέθοδο έρευνας ο Πλάτων, δίνει το παράδειγμα τού ψαρά με την πετονιά, για να ορισθεί το οποίο χρειάζεται να τεθεί μία σειρά ερωτήσεων, οι οποίες φέρνουν στην επιφάνεια μία εναλλακτική σειρά, από τις οποίες η καθεμία επαναπροτείνει μία επόμενη εναλλαγή σε σχέση με την απάντηση που δόθηκε στην προηγούμενη εναλλαγή: Για παράδειγμα, το ψάρεμα με την πετονιά είναι μία τέχνη ή δέν είναι; Είναι μία τέχνη. Μία τέχνη παραγωγική ή μία που μαθαίνεται; Μία που μαθαίνεται. Αποκτάται μέσω κάποιας συμφωνίας ή με την δύναμη; Με την δύναμη, φανερή ή κρυμμένη; Κρυμμένη. Νεκρών ή ζωντανών όντων; Ζωντανών, ζωντανών στον αέρα ή στο Νερό; Στο νερό. Με ένα χτύπημα από ψηλά ή από χαμηλά; Από χαμηλά. Ας παρατηρήσουμε ότι με αυτή την μέθοδο προχωρούμε δι' αποκλεισμού, λαμβάνοντας πάντοτε σαν προϋπόθεση την απάντηση του ερωτώμενου. Υπάρχει λοιπόν η ουσιώδης ερώτηση δηλαδή τού ορισμού, υπάρχει η πρόσληψη τής απάντησης τού ερωτώμενου στις δευτερεύουσες ερωτήσεις και πρέπει, να υποθέσουμε, ότι για να αποκλείσουμε μία από τις δύο απαντήσεις, πρέπει να αποδεχθούμε την χρήση της αναιρέσεως.
Αυτή η τελευταία, η οποία στο παράδειγμα του ψαρά παραμένει μόνον υπονοούμενη, είναι καθαρά σαφής στον διαχωρισμό ο οποίος αποτελεί το θέμα όλου του διαλόγου, εκείνον δηλαδή που αφορά τον σοφιστή. Η τέχνη του σοφιστή ορίζεται κατ'αρχάς σαν μία μορφή κυνηγιού, δηλαδή σαν μία τέχνη αποκτήσεως, η οποία έχει σαν αντικείμενο τον άνθρωπο και ασκείται μέσω πειθούς με σκοπό της το κέρδος. Σε δευτερολογία όμως, με μεγαλύτερη ακρίβεια, την ορίζει σαν μία τέχνη κατοχής μέσω ανταλλαγής, δηλαδή σαν ένα εμπόριο γνώσεων (με την ανταπόδοση χρήματος). Κατά τρίτον, ακόμη ακριβέστερα, σαν εμπόριο προσόντων (δηλαδή ικανοτήτων). Κατά τέταρτον, σαν εμπόριο της τέχνης της διαφωνίας και της διαμάχης με τις ομιλίες (αμφισβητητικόν). Στην πέμπτη θέση επιτέλους, σαν εμπόριο τής τέχνης του διαχωρισμού (διαιρετικά), δηλαδή ξεχωρίσματος (διακριτική) τών λόγων που ισχύουν από όσους δέν ισχύουν. Αυτή η τελευταία τέχνη στην συνέχεια ορίζεται ακριβέστερα σαν τέχνη καθαρτική, στην συνέχεια σαν καθαρτική της ψυχής, δηλαδή διδασκαλική, στην συνέχεια σαν την τέχνη της παιδείας και τέλος σαν παιδεία αναιρετική, σαν έλεγχος. Η αναίρεση είναι απαραίτητη για να αφαιρεθεί εκείνη η άγνοια, η οποία συνίσταται να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε χωρίς να γνωρίζουμε. Αυτή λοιπόν συνίσταται, διευκρινίζει ο Πλάτων στην εξέταση των ανθρώπων οι οποίοι πιστεύουν ότι γνωρίζουν, στην υποβολή εξέτασης των γνωμών τους, παραβάλλοντές τες μεταξύ τους (συνάγοντες ... παρ' αλλήλας) και στην απόδειξη (επιδεικνύουσιν) "ότι αυτές, σε έναν ίδιο χρόνο (ἅμα), γύρω από τα ίδια θέματα (περί των αυτών), σε σχέση με τα ίδια πράγματα (πρός τα αυτά) σύμφωνα με την ίδια οπτική γωνία (κατά ταύτα), είναι όλες σε αντίθεση μεταξύ τους (εναντίας)".
Η αληθινή τέχνη τής διαιρέσεως συνίσταται λοιπόν στην αναίρεση, διότι μόνον μέσω της αναιρέσεως ξεχωρίζει η σωστή απάντηση από την ψεύτικη στο πλαίσιο μίας διχοτομίας και η αναίρεση συνίσταται στην καθοδήγηση και τον εξαναγκασμό τού αντιπάλου να έλθει σε αντίφαση. Βρίσκουμε εδώ λοιπόν ακόμη και την έννοια τής αντιφάσεως η οποία βρίσκεται στην βάση τής αρχής τής μή-αντιφάσεως που συναντήσαμε ήδη στην Πολιτεία, δηλαδή το να πούμε αντίθετα πράγματα στο ίδιο αντικείμενο, ταυτόχρονα και κάτω από την ίδια οπτική γωνία.
Ο ίδιος ο Πλάτων κατανοεί ότι έχει ορίσει μ' αυτόν τον τρόπο, τον αληθινό διαλεκτικό και όχι τον Σοφιστή, δηλαδή τον φιλόσοφο και δηλώνει ότι αυτή, έτσι ορισμένη, είναι ευγενής σοφιστική (γενναία σοφιστική). Ανάμεσα στον διαλεκτικό και τον Σοφιστή, εξ'άλλου, υπάρχει μεγάλη ομοιότης, διότι και ο Σοφιστής κατέχει την τέχνη της αντιλογίας (αντιλογικόν) : η διαφορά είναι ότι ο Σοφιστής αντιλέγει στα πάντα διότι πιστεύει ότι γνωρίζει τα πάντα. Αλλά να διαθέτεις την επιστήμη τού παντός, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, είναι δυνατόν μόνον στους Θεούς, όχι στους ανθρώπους. Γι' αυτό ο σοφιστής δέν έχει αυθεντική γνώση, αλλά μόνον φαινομενική, μία μίμηση τής σοφίας και επομένως η σοφιστική είναι ουσιωδώς μία τέχνη τής μιμήσεως.
Αυτή η στενή σχέση τής διαλεκτικής με την αναίρεση επιβεβαιώνεται από την VII επιστολή, όπου βεβαιώνεται ότι μόνον εάν αναιρούμε με ευγενικές αναιρέσεις (εν ευμενέσιν ελέγχοις ελεγχόμενα), χρησιμοποιώντας χωρίς έχθρα ερωτήσεις και απαντήσεις (άνευ φθόνων ερωτήσεσιν και αποκρίσεσιν χρωμένων), τότε λάμπουν η κατανόηση και η ευφυΐα γύρω από κάθε πράγμα (εξέλαμψε φρόνησις περί έκαστον και νούς). Αυτό επιβεβαιώνει επιπλέον την εποικοδομητική αξία τής γνώσεως τής αλήθειας, πού είχε η αναίρεση για τον Πλάτωνα.
Αμέθυστος.
ΤΟ «ΑΝΑΝΕΏΣΙΜΟ» ΜΠΛΑΚΆΟΥΤ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΊΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΊΑΣ
Ένα ιστορικό μπλακ άουτ πλήττει την Ισπανία και την Πορτογαλία λίγες ημέρες μετά το πρώτο ορόσημο 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: πίσω από την ευφορία, ένα εύθραυστο σύστημα αγνοημένο από τεχνικούς συναγερμούς
Η « ΑΝΑΝΕΩΣΗ » ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ
Το SimplicissimusΌταν το πράσινο όνειρο σβήνει: η συσκότιση στην Ιβηρική Χερσόνησο, έξι ημέρες μετά την «ιστορική» ημέρα μηδενικών εκπομπών, αποκαλύπτει τις ρωγμές σε ένα ενεργειακό σύστημα που είναι χτισμένο σε εύθραυστα θεμέλια. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, σύμβολα της ευρωπαϊκής οικολογικής μετάβασης, βυθίζονται σε ένα πρωτοφανές σκοτάδι, που επηρεάζει και τη νότια Γαλλία και θέτει σε κρίση ολόκληρο το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Σε λίγες ώρες, η νεωτερικότητα σταματά: τα νοσοκομεία, οι μεταφορές, οι επικοινωνίες, οι βασικές υπηρεσίες διαλύονται στο σκοτάδι. Στην καρδιά της κρίσης βρίσκεται ένα βαθιά ανισορροπημένο μοντέλο διαχείρισης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το οποίο είναι πιο ευάλωτο από ό,τι θα ήθελε κανείς να παραδεχτεί. Όχι ένα απρόβλεπτο ατύχημα, αλλά μια προβλεπόμενη παρενέργεια: η φυσική και οι μηχανικοί το είχαν προβλέψει, αλλά η πολιτική και μιντιακή ευφορία για την πράσινη επανάσταση είχε σιγήσει κάθε συναγερμό. Αυτή είναι η ιστορία μιας κατάρρευσης: τεχνικής, πολιτικής και πολιτιστικής. Και οι συνέπειές του . (fdb)
Η ηλεκτρική παράλυση ολόκληρης της Ιβηρικής Χερσονήσου, δηλαδή της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (με την προσθήκη της νότιας Γαλλίας και τις σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρο το ηπειρωτικό δίκτυο) ήρθε ακριβώς έξι ημέρες αφότου τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης γιόρτασαν ένα ορόσημο που θεωρήθηκε ιστορικό, δηλαδή την πρώτη ημέρα εκτός εορτής κατά την οποία το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούσε αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. (1) Ωστόσο, τα δύο αυτά πράγματα είναι στενά συνδεδεμένα, επειδή ακριβώς το «μοντέλο» χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι βαθιά ελαττωματικό, προκαλώντας έτσι μια σειρά από συνέπειες: αφενός, την ευπάθεια του δικτύου σε διάφορα είδη γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων των ατμοσφαιρικών, και αφετέρου, μια μεγαλύτερη και παράδοξη εξάρτηση από τις παραδοσιακές μονάδες παραγωγής, είτε αυτές λειτουργούν με φυσικό αέριο, είτε με πυρηνική ενέργεια είτε με άλλου είδους ενέργεια. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι σε μια μόνο στιγμή ο ηλεκτρικός βόμβος της σύγχρονης ζωής - τρένα, νοσοκομεία, αεροδρόμια, τηλέφωνα, φανάρια, ταμειακές μηχανές, ανελκυστήρες - σίγησε. Και δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν βυθιστεί στο χάος.
Η υποκείμενη φυσική πίσω από όλα αυτά είναι γνωστή εδώ και χρόνια και συγκεκριμένες ευπάθειες έχουν περιγραφεί επανειλημμένα σε τεχνικά υπομνήματα από το 2017, αλλά όλες οι προειδοποιήσεις έχουν αγνοηθεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ισπανική κυβέρνηση ισχυρίζεται τώρα χονδροειδώς ότι δεν γνωρίζει τι προκάλεσε την καταστροφή, ελπίζοντας ίσως να μπορέσει να διαδώσει τη θεωρία ότι ήταν κάτι απρόβλεπτο, εξαιρετικό και ανεπανάληπτο. Ή ότι η υποψία υπονοεί μια επίθεση χάκερ της οποίας ο δημιουργός, προφανώς, θα μπορούσε να είναι μόνο ο Πούτιν. Ο κύριος λόγος είναι ότι ενώ οι περιστρεφόμενες γεννήτριες των παραδοσιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας έχουν μεγάλη αδράνεια και επομένως μπορούν να ξεπεράσουν πολλές σύντομες διακοπές και κρίσιμες συνθήκες, αυτό δεν ισχύει για τις γεννήτριες φωτός που βασίζονται σε μετατροπείς που είναι τυπικοί των ηλιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στις εξωτερικές συνθήκες. Για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα, σύμφωνα με ορισμένους, θα χρειαζόταν μια τεράστια σειρά από υποστηρικτικές μπαταρίες, οι οποίες έχουν πολύ υψηλό κόστος από άποψη χρημάτων, συνολικής περιβαλλοντικής ρύπανσης και οριακής χρήσης των πόρων του πλανήτη, ειδικά επειδή θα έπρεπε να αντικαθίστανται περιοδικά. Το κόστος θα ήταν τεράστιο. Σε κάθε περίπτωση, κατά τη στιγμή του αποκλεισμού, το ισπανικό δίκτυο ήταν υπερβολικά εξαρτημένο από την ηλιακή ενέργεια (πάνω από 60%) και στην πραγματικότητα αυτό συνέβη ακριβώς κατά τις ώρες της μεγαλύτερης παραγωγής, στις 12:30. Ολόκληρο το ευρωπαϊκό δίκτυο λειτουργεί στα 50 hertz με ελάχιστες διακυμάνσεις τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω. Αν αυτή η τάση αυξηθεί ή μειωθεί υπερβολικά, για παράδειγμα όπως συνέβη στην Ισπανία στα 49,50 hertz , όλα θα ταραχτούν και θα περάσουν πολλές ώρες, αν όχι μέρες, πριν επανέλθει η κανονική κατανομή. Με λίγα λόγια, τα πολύπλοκα πράγματα και η ωμή συλλογιστική μόνο με βάση τις ποσότητες, όπως κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι, οδηγούν μόνο στη μη συνειδητοποίηση των προβλημάτων.
Σε άλλες διάσπαρτες αναρτήσεις όλα αυτά τα χρόνια, υποστήριζα πάντα την άποψη ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ηλιακή ενέργεια, καταρχάς, ήταν κατάλληλες για ευρεία και όχι για κεντρική χρήση ακριβώς λόγω των διαφόρων προβλημάτων που συνδέονται με την ίδια τη λογική μιας ουσιαστικά ασταθούς, μεταβλητής και ευάλωτης παραγωγής ενέργειας. Ωστόσο, η ενέργεια είναι δύναμη και ως εκ τούτου οι ολιγαρχίες έβλεπαν με δυσπιστία μια «οριζόντια» κατανομή που θα εξασφάλιζε σημαντικές εξοικονομήσεις για τους ανθρώπους, αλλά δεν θα επέτρεπε τον γύρο της κερδοσκοπίας, που είναι ο μόνος πραγματικός στόχος που έθεσαν οι ίδιοι. Και πάνω απ' όλα, θα τους είχε αφαιρέσει την πραγματική τους δύναμη. Ο δημόσιος περιβαλλοντικός διάλογος, που επικεντρώνεται άσκοπα στο CO2 και την κλιματική καταστροφολογία, έχει προσανατολιστεί βίαια προς το συνηθισμένο ιεραρχικό μοντέλο παραγωγών και καταναλωτών, αποφεύγοντας την πραγματική επανάσταση που θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Φυσικά, η δημιουργία ανανεώσιμων «σταθμών παραγωγής ενέργειας» αντί της ευρείας διανομής τους οδηγεί σε πολλά προβλήματα, τα οποία δεν είναι μόνο αυτά των σκοτεινών θέσεων που καραδοκεί (στη Μεγάλη Βρετανία έχουν γίνει μέρος της καθημερινής ζωής, αν και πιο περιορισμένα σε έκταση και διάρκεια), αλλά και αυτά της αφαίρεσης γεωργικής γης και της οικολογικής αλλοίωσης για την αιολική ενέργεια, η οποία παρουσιάζει πολλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου αυτού της αύξησης των θερμοκρασιών στην περιοχή των σταθμών. Αλλά το παιχνίδι είναι πολύ δελεαστικό για να ξαναυπολογιστεί: οι εταιρείες του κλάδου παράγουν ενέργεια με μηδενικό κόστος, ενώ το στρατοσφαιρικό κόστος για τους σταθμούς και τη συντήρησή τους (πολύ πιο ακριβό από εκείνο των παραδοσιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας) τελικά πληρώνεται μέσω λογαριασμών που, αντί να μειώνονται, αυξάνονται. Κάτι που θα μπορούσε να συνοψιστεί ως διαρκώς αυξανόμενο κόστος για τους ανθρώπους και τεράστια κέρδη για τους επενδυτές και τους μετόχους.
Η ηλεκτρική παράλυση ολόκληρης της Ιβηρικής Χερσονήσου, δηλαδή της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (με την προσθήκη της νότιας Γαλλίας και τις σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρο το ηπειρωτικό δίκτυο) ήρθε ακριβώς έξι ημέρες αφότου τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης γιόρτασαν ένα ορόσημο που θεωρήθηκε ιστορικό, δηλαδή την πρώτη ημέρα εκτός εορτής κατά την οποία το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούσε αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. (1) Ωστόσο, τα δύο αυτά πράγματα είναι στενά συνδεδεμένα, επειδή ακριβώς το «μοντέλο» χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι βαθιά ελαττωματικό, προκαλώντας έτσι μια σειρά από συνέπειες: αφενός, την ευπάθεια του δικτύου σε διάφορα είδη γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων των ατμοσφαιρικών, και αφετέρου, μια μεγαλύτερη και παράδοξη εξάρτηση από τις παραδοσιακές μονάδες παραγωγής, είτε αυτές λειτουργούν με φυσικό αέριο, είτε με πυρηνική ενέργεια είτε με άλλου είδους ενέργεια. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι σε μια μόνο στιγμή ο ηλεκτρικός βόμβος της σύγχρονης ζωής - τρένα, νοσοκομεία, αεροδρόμια, τηλέφωνα, φανάρια, ταμειακές μηχανές, ανελκυστήρες - σίγησε. Και δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν βυθιστεί στο χάος.
Η υποκείμενη φυσική πίσω από όλα αυτά είναι γνωστή εδώ και χρόνια και συγκεκριμένες ευπάθειες έχουν περιγραφεί επανειλημμένα σε τεχνικά υπομνήματα από το 2017, αλλά όλες οι προειδοποιήσεις έχουν αγνοηθεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ισπανική κυβέρνηση ισχυρίζεται τώρα χονδροειδώς ότι δεν γνωρίζει τι προκάλεσε την καταστροφή, ελπίζοντας ίσως να μπορέσει να διαδώσει τη θεωρία ότι ήταν κάτι απρόβλεπτο, εξαιρετικό και ανεπανάληπτο. Ή ότι η υποψία υπονοεί μια επίθεση χάκερ της οποίας ο δημιουργός, προφανώς, θα μπορούσε να είναι μόνο ο Πούτιν. Ο κύριος λόγος είναι ότι ενώ οι περιστρεφόμενες γεννήτριες των παραδοσιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας έχουν μεγάλη αδράνεια και επομένως μπορούν να ξεπεράσουν πολλές σύντομες διακοπές και κρίσιμες συνθήκες, αυτό δεν ισχύει για τις γεννήτριες φωτός που βασίζονται σε μετατροπείς που είναι τυπικοί των ηλιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στις εξωτερικές συνθήκες. Για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα, σύμφωνα με ορισμένους, θα χρειαζόταν μια τεράστια σειρά από υποστηρικτικές μπαταρίες, οι οποίες έχουν πολύ υψηλό κόστος από άποψη χρημάτων, συνολικής περιβαλλοντικής ρύπανσης και οριακής χρήσης των πόρων του πλανήτη, ειδικά επειδή θα έπρεπε να αντικαθίστανται περιοδικά. Το κόστος θα ήταν τεράστιο. Σε κάθε περίπτωση, κατά τη στιγμή του αποκλεισμού, το ισπανικό δίκτυο ήταν υπερβολικά εξαρτημένο από την ηλιακή ενέργεια (πάνω από 60%) και στην πραγματικότητα αυτό συνέβη ακριβώς κατά τις ώρες της μεγαλύτερης παραγωγής, στις 12:30. Ολόκληρο το ευρωπαϊκό δίκτυο λειτουργεί στα 50 hertz με ελάχιστες διακυμάνσεις τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω. Αν αυτή η τάση αυξηθεί ή μειωθεί υπερβολικά, για παράδειγμα όπως συνέβη στην Ισπανία στα 49,50 hertz , όλα θα ταραχτούν και θα περάσουν πολλές ώρες, αν όχι μέρες, πριν επανέλθει η κανονική κατανομή. Με λίγα λόγια, τα πολύπλοκα πράγματα και η ωμή συλλογιστική μόνο με βάση τις ποσότητες, όπως κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι, οδηγούν μόνο στη μη συνειδητοποίηση των προβλημάτων.
Σε άλλες διάσπαρτες αναρτήσεις όλα αυτά τα χρόνια, υποστήριζα πάντα την άποψη ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ηλιακή ενέργεια, καταρχάς, ήταν κατάλληλες για ευρεία και όχι για κεντρική χρήση ακριβώς λόγω των διαφόρων προβλημάτων που συνδέονται με την ίδια τη λογική μιας ουσιαστικά ασταθούς, μεταβλητής και ευάλωτης παραγωγής ενέργειας. Ωστόσο, η ενέργεια είναι δύναμη και ως εκ τούτου οι ολιγαρχίες έβλεπαν με δυσπιστία μια «οριζόντια» κατανομή που θα εξασφάλιζε σημαντικές εξοικονομήσεις για τους ανθρώπους, αλλά δεν θα επέτρεπε τον γύρο της κερδοσκοπίας, που είναι ο μόνος πραγματικός στόχος που έθεσαν οι ίδιοι. Και πάνω απ' όλα, θα τους είχε αφαιρέσει την πραγματική τους δύναμη. Ο δημόσιος περιβαλλοντικός διάλογος, που επικεντρώνεται άσκοπα στο CO2 και την κλιματική καταστροφολογία, έχει προσανατολιστεί βίαια προς το συνηθισμένο ιεραρχικό μοντέλο παραγωγών και καταναλωτών, αποφεύγοντας την πραγματική επανάσταση που θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Φυσικά, η δημιουργία ανανεώσιμων «σταθμών παραγωγής ενέργειας» αντί της ευρείας διανομής τους οδηγεί σε πολλά προβλήματα, τα οποία δεν είναι μόνο αυτά των σκοτεινών θέσεων που καραδοκεί (στη Μεγάλη Βρετανία έχουν γίνει μέρος της καθημερινής ζωής, αν και πιο περιορισμένα σε έκταση και διάρκεια), αλλά και αυτά της αφαίρεσης γεωργικής γης και της οικολογικής αλλοίωσης για την αιολική ενέργεια, η οποία παρουσιάζει πολλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου αυτού της αύξησης των θερμοκρασιών στην περιοχή των σταθμών. Αλλά το παιχνίδι είναι πολύ δελεαστικό για να ξαναυπολογιστεί: οι εταιρείες του κλάδου παράγουν ενέργεια με μηδενικό κόστος, ενώ το στρατοσφαιρικό κόστος για τους σταθμούς και τη συντήρησή τους (πολύ πιο ακριβό από εκείνο των παραδοσιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας) τελικά πληρώνεται μέσω λογαριασμών που, αντί να μειώνονται, αυξάνονται. Κάτι που θα μπορούσε να συνοψιστεί ως διαρκώς αυξανόμενο κόστος για τους ανθρώπους και τεράστια κέρδη για τους επενδυτές και τους μετόχους.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)