«Πάτερ Μωυσῆ τὴν ἀρετὴ δὲν τὴ μαζέψαμε μαζί. Μὴν μοῦ φέρνεις κόσμο νὰ μὲ τιμᾶνε. Ζήτησα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μὲ τιμήσει στὴν ἄλλη ζωή, ὄχι σ΄αὐτὴ τὴν ψεύτικη»

Ταπεινὸς ὑπεράνω σκανδαλισμοῦ

Συγκλονιστικὴ διήγηση ἑνὸς Γέροντα

Ἕναν τέτοιο γέροντα ἀμέριμνο, ἁπλό, ταπεινό, μὲ μεγάλη ἐμπιστοσύνη στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία, γνωρίσαμε.Ἦταν ἀπὸ τὸ Ριζοκάρπασο τῆς σήμερα τουρκοκρατούμενης Κύπρου κι ἦλθε στὸ Ἅγιον 'Ὅρος ὅταν κι αὐτὸ ἦταν Τουρκοκρατούμενο. Ἐκοιμήθη πρὶν δώδεκα ἔτη σὲ ἡλικία ἑκατὸν ἔξι ἐτῶν. Εἶχε στὸ Ἅγιον 'Ὅρος ὀγδόντα ἔξι ἔτη. Ἐξῆλθε αὐτοῦ μία δύο φορές, γιὰ νὰ πάει προσκυνητὴς στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὀγδόντα ἔξι ἔτη εἶχε νὰ φάει κρέας. Ὀγδότα ἔξι ἔτη εἶχε νὰ δεῖ γυναίκα. Εἴκοσι πέντε ἔτη εἶχε νὰ πλύνει τὸ πιάτο του. Ὑγιέσταστος, ἐγκρατέστατος, ἐξυπνότατος , ἀγαθότατος.
Ἑκατὸν τριῶν ἐτῶν ἀνέβηκε στὴ σκέπη τοῦ κελλιοῦ του νὰ διορθώσει τὰ κεραμίδια. «'Ὅτι ζητάω ἀπὸ τὴν Παναγία μου τὸ στέλνει» ἔλεγε. «Ἔχω τὴν εἰκόνα της, τῆς Οἰκονόμισσας, καὶ μὲ οἰκονομεῖ ἡ Ὑπερευλογημένη... Νά, τώρα ἤθελα νερὸ καὶ ἦλθες νὰ μοῦ φέρεις». Μία φορὰ ἦλθαν δύο φίλοι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, νεαροὶ οἰκογενειάρχες, καὶ μὲ ρωτοῦσαν ἂν ὑπάρχουν γέροντες τοῦ Γεροντικοῦ καὶ τῆς Φιλοκαλίας. Ὑπάρχουν τοὺς εἶπα καὶ τοὺς πῆγα στὸν γέροντα αὐτόν, τὸν μοναχὸ Ἰωσὴφ τὸν Κύπριο.
Ἦταν τότε ἑκατὸν πέντε ἐτῶν. Ἦταν ξαπλωμένος κι ἔκανε κομποσχοίνι. «Οἱ κύριοί» τοῦ λέγω, «εἶναι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ ἤθελαν νὰ πάρουν τὴν εὐχή σου». Τὸν εἶδαν πὼς δὲν εἶχε ὄρεξη γιὰ κουβέντα. Ἀφοῦ εἶπαν δύο-τρία λόγια, τοὺς ἔκαμε νόημα νὰ φύγουμε. Φεύγοντας λένε στὸν γέροντα: «Γέροντα, εἴμαστε μὲ πολλὰ προβλήματα, σᾶς παρακαλοῦμε νὰ προσεύχεσθε». «Θὰ προσεύχομαι» τοὺς ἁπαντά, «ἀλλὰ γιὰ νὰ προσεύχομαι θέλω καὶ λεφτά»! Ντράπηκα πολύ, τὰ ἔχασα, δὲν ἤξερα τί νὰ πῶ. Προσπαθοῦσα νὰ δικαιολογήσω τὴν κατάσταση. Ἀποροῦσα γιατί νὰ τὸ κάνει αὐτό. Τοὺς πῆγα σ' ἕναν ἅγιο ἄνθρωπο κι αὐτὸς νὰ ζητάει χρήματα γιὰ νὰ προσευχηθεῖ; Αὐτὸς ποὺ δὲν γνώριζε καλὰ-καλὰ τὴν ἀξία τῶν χρημάτων καὶ δὲν τοὺς ἔδινε μεγάλη σημασία. Οἱ ἄνθρωποι ἔφυγαν καὶ λυπήθηκα.
Τὴν ἄλλη ἡμέρα ποὺ πῆγα νὰ τὸν δῶ, μοῦ λέει: «Πάτερ Μωυσῆ τὴν ἀρετὴ δὲν τὴ μαζέψαμε μαζί. Μὴν μοῦ φέρνεις κόσμο νὰ μὲ τιμᾶνε. Ζήτησα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μὲ τιμήσει στὴν ἄλλη ζωή, ὄχι σ΄αὐτὴ τὴν ψεύτικη». Ἐξεπλάγην. Ντροπιάσθηκε στοὺς ξένους ζητώντας χρήματα, ποὺ ποτὲ δὲν εἶχε καὶ ποτὲ δὲν τ' ἀγάπησε, μὲ ντροπίασε κι ἐμένα. Ποῦ νὰ τολμήσω νὰ ξαναπάω κόσμο. Χάλασε τὴν εἰκόνα του, ὡς σπουδαίου ἀσκητοῦ. Κατέστρεψε τὴν πρόσοψή του. Ποιὸς ἀπὸ μᾶς τὸ κάνει αὐτό; Ἦταν ταπεινός. Ὑπεράνω καὶ τοῦ σκανδαλισμοῦ. Τὸν ἐνοίαζε τί θὰ πεῖ γὶ αὐτὸν ὁ Θεὸς κι ὄχι οἱ ἄνθρωποι. 'Ὅταν τὸ εἶπα στοὺς φίλους ἔμειναν ἄφωνοι...

Μοναχὸς Μωυσῆς Ἁγιορείτης, Ἡ εὔλαλη σιωπή, ἔκδ. «Ἐν πλῶ»

Ρωμαίικο οδοιπορικό

εν αιθρία

Επίγειος άγγελος και άρχοντας μεγαλοπρεπής...

...Αυτός ήτο ο γέρο-Ιάκωβος πριν την ακολουθία, απλούς και χαριέστατος. Μέσα στο ναό, στη λατρεία, γινόταν άλλος άνθρωπος. Επίγειος άγγελος «συλλειτουργών», όπως ο ίδιος, έλεγε, «με Χερουβίμ και Σεραφίμ». Χωρίς να είναι ιδιαίτερα ψηλός, έδινε την αίσθηση ενός μεγαλοπρεπούς άρχοντα, που με ύψος υψηλού κηρύγματος κατά την ανάγνωση του εξάψαλμου και ευαγγελίου αναγγέλλει την παρουσία του Κυρίου στην κάθε λειτουργία. Ήταν, όπως λέμε, μεγαλοπρεπής εν απλότητι. 

Κατά τη διάρκεια των ακολουθιών του συνέβαιναν πολλά πνευματικά γεγονότα, τα οποία μετά μας διηγείτο. Όταν εμνημόνευε στην προσκομιδή, έβλεπε πολλές φορές τις ψυχές των παλαιών πατέρων της μονής να ζητούν τις προσευχές του. Πόση θλίψη είχε, όταν μας περιέγραψε αργότερα τη μετά θάνατο κατάσταση μερικών εξ αυτών.

Όταν εκάλυπταν τα Τίμια Δώρα ευλαβείς ιερείς την ώρα, που έθεταν τον αστερίσκο επάνω του αμνού, έβλεπε ένα φωτοειδή αστέρα επάνω από το κεφάλι του ιερουργούντος ιερέως. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας την περισσότερη ώρα, όταν το επέτρεπε η στιγμή, ήτο γονυπετής.

Εντύπωση προκαλούσε η άμεση σχέση, που είχε με τον Όσιο Δαβίδ. Όταν κάποτε οι κάτοικοι του χωριού Λιβανάτες ήρθαν, για να πάρουν την κάρα του οσίου στο χωριό τους με σκοπό να βρέξει εκείνη την άνυδρη χρονιά, ο γέροντας πήγε μπροστά στην εικόνα του οσίου και του μίλησε, μάλλον τον διέταξε μετά παρρησίας: «Γέρο, ήρθαν οι χωριανοί σου να σε πάνε στους Λιβανάτες για την ανομβρία. Σε παρακαλώ τώρα, που θα πάμε, να μπουμπουνίσεις. Πρόσεξε, μη με προσβάλεις!». Και ο Όσιος Δαβίδ τον άκουσε αμέσως. Μετά την παράκληση άρχισαν δυνατές βροχές. Αυτή την άμεση σχέση, που είχε με τον Όσιο Δαβίδ, την περιέγραφε σαν ένα τηλέφωνο: «Εγώ, παιδί, τα λέγω στο αυτί του αγίου, και αυτός ανοίγει γραμμή με τον Χριστό μας!».

Ο Όσιος Δαβίδ εξεπλήρωσε τις υποσχέσεις, που έδωκε στον γέροντα, όταν πρωτοεισερχόταν στη μονή, στο ακέραιο. Πατριάρχες και αρχιερείς εξομολογήθηκαν κοντά του και ζητούσαν τις αποτελεσματικές ευχές του. Ο μακαριστός οικουμενικός πατριάρχης Δημήτριος του έστειλε επιστολές και ο νυν πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος τον επισκέφθη. Ο Αλεξανδρείας Νικόλαος επίσης. Οι ένδοξοι της γης μπροστά του εταπεινώθησαν, όπως ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας Ανδρέας Παπανδρέου, όταν συναντήθηκαν σε νοσοκομείο των Αθηνών. Ο ταπεινός Ιακωβάκος, που δεν πήγε γυμνάσιο, για να βοηθά τον φτωχό πατέρα του στα κτίσματα, έγινε διαχειριστής πολλών εκατομμυρίων δραχμών. Κατά το προφητικό λόγιο του Οσίου Δαβίδ δεν τα άγγιξε τα χρήματα. Τα πήρε, για να τα σκορπίσει, ως άλλος Ιωάννης Ελεήμων, σε φτωχούς και άπορους. Αυτό όμως, που πλούσια έδωσε σ' εμάς τους φτωχούς τότε φοιτητές, είναι η ζωντανή πίστη ότι -όπως τακτικά ο ίδιος ομολογούσε- «ζει Κύριος ο Θεός μου», ποιών στις δύσκολες μέρες μας στο πρόσωπο του αγιασμένου θεράποντα Του ένδοξά τε και εξαίσια.

Ήταν τέτοιας θέρμης η ζέση της πίστεώς του, που το Πάσχα πήγαινε στο κοιμητήριο της μονής και έλεγε: «Χριστός Ανέστη» στους κεκοιμημένους πατέρες, τα δε Χριστούγεννα η ευαίσθητη καρδία του συνέχιζε τον εορτασμό και την πανήγυρη της ημέρας μέσα στο γειτονικό δάσος. Εκεί όλως τυχαία και ξαφνικά ακούσαμε φωνή να ψάλλει: «Χριστός γεννάται δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε... Άσατε τω Κυρίω πάσα η γη...». Ήταν η φωνή του γέροντα, που έψαλλε με τα χέρια αναπεπταμένα στον εορτάζοντα ουρανό ανάμεσα στα γέρικα πλατάνια, ενώ σμήνος πουλιών συνεόρταζε τριγύρω του.

Αυτές τις καταβασίες έψαλλε την ημέρα των Εισοδίων της Παναγίας κατά το παρελθόν έτος 1991. Μετά εξομολόγησε τον αδελφό Γεννάδιο και τον παρεκάλεσε να μείνει, γιατί «το απόγευμα θα χρειαστεί», όπως είπε, «να τον αλλάξει». Πράγματι το απόγευμα εκοιμήθη, για να κάνει μαζί με τα Εισόδια της Θεοτόκου τη δική του είσοδο στον εορτάζοντα ουρανό.

Ο γέροντας Πορφύριος, που ετοίμαζε εκείνες τις μέρες τη δική του έξοδο από αυτό τον κόσμο, είπε: «Εκοιμήθη ο γέρο-Ιάκωβος, ένας από τους μεγαλύτερους αγίους του αιώνα μας. Είχε μέγα διορατικό και προορατικό χάρισμα το οποίο έκρυβε επιμελώς, για να μη δοξάζεται». Κύριε Παντοκράτορα, ο Θεός των πατέρων ημών Ιακώβου και Πορφυρίου, «γένου ίλεως επί τας αμαρτίας ημών».

+Ο Μόρφου Νεόφυτος
περιοδικό ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ 1991

Read more: http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2017/11/blog-post_78.html#ixzz4zwEn3WGZ

Το μοναστήρι όπου ασκήθηκε ο Άγιος Ιάκωβος στην Εύβοια!

Φωτογραφικὸ ὑλικό τοῦ «Ῥωμαίικου Ὁδοιπορικοῦ», ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ὁσίου Δαβὶδ στὴν Εὔβοια, τὸν τάφο ἀλλὰ καὶ τὸ κελλὶ ὅπου ὁ νεοκαταταχθεῖς Ἅγιος Ἰάκωβος μόνασε καὶ ἀσκήθηκε ὀσιακῶς!

Aναλλοίωτο, όπως ήταν στις 21 Νοεμβρίου 1991, όταν ο άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης εκοιμήθη, παραμένει το κελί του αγίου γέροντα στο Μοναστήρι του Οσίου Δαυίδ στην Εύβοια, που με τη φροντίδα του και τον αγώνα του ανακαίνισε εκ βάθρων ο άγιος Ιάκωβος. 
Η μοναστική αδελφότητα και οι πιστοί έχουν διατηρήσει και συντηρήσει με ευλάβεια τον χώρο του δωματίου. Τα έπιπλα και η διακόσμηση είναι τυπικά ενός μοναστικού κελιού και δείχνουν την άκρατη ταπεινότητα του αγίου γέροντα Ιακώβου. Παλιά και ιδιαίτερα λιτά και απλά έπιπλα, δεκάδες εικόνες και μια παλιά λάμπα πετρελαίου κυριαρχούν στον χώρο.


Το πετραχήλι του
Πάνω στο μονό, παλιό κρεβάτι του αγίου είναι ακουμπισμένο το πετραχήλι του, ενώ σε μια κρεμάστρα βρίσκονται φροντισμένα και καλυμμένα με διάφανο πλαστικό τα άμφια με τα οποία λειτουργούσε. Το κελί είναι πλέον τόπος προσκυνήματος για τους ευσεβείς πιστούς του αγίου Ιακώβου Τσαλίκη.

Συγκινητικές ήταν οι στιγμές που έζησαν όσοι βρέθηκαν το πρωί της Τρίτης στο Μοναστήρι του Οσίου Δαυίδ στη βόρεια Εύβοια για να γιορτάσουν την αγιοκατάταξη του γέροντα Ιακώβου.

Στο συγκεκριμένο μοναστήρι ο γέροντας Ιάκωβος ανέλαβε καθήκοντα ηγουμένου το 1975. Ο μητροπολίτης Χαλκίδας τέλεσε τη θεία λειτουργία για τον άγιο γέροντα και αμέσως μετά έγινε η λιτάνευση της εικόνας του γύρω από τον ιερό ναό.
Μάλιστα, ο μητροπολίτης Χρυσόστομος θύμισε στους παρισταμένους τα λόγια του γέροντα Ιακώβου, που έλεγε ότι δεν ήταν ο ίδιος ηγούμενος του μοναστηριού, αλλά ο όσιος Δαυίδ.

Για τον χαρακτήρα του, τα θαύματά του και το πώς συμπεριφερόταν στον κόσμο μίλησαν με αγάπη και συγκίνηση προς το πρόσωπό του τόσο ο μητροπολίτης Χαλκίδος όσο και πιστοί που έζησαν τον άγιο Ιάκωβο Τσαλίκη.

Τάφος τοῦ Ὁσίου Ἰακώβου Τσαλίκη

Ἡ κάρα τοῦ Ὁσίου Δαβὶδ

Πηγή

ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ

Η βαριά νόσος του δογματισμού

Δίκαιοι και σωστοί οι πλειστηριασμοί, με τον τρόπο που διενεργούνται, όπως ισχυρίζεται ο δημοσιογράφος; Ευθύνονται μόνο οι οφειλέτες για τα κόκκινα δάνεια; Σωστά οδηγούνται στο ικρίωμα χιλιάδες Έλληνες, για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο αφελληνισμένο τραπεζικό σύστημα και να ανακάμψει η οικονομία;

(Το άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)

Ανάλυση

Η Ελλάδα, μία πλούσια και πολλαπλά προικισμένη χώρα, υπέφερε ανέκαθεν από την ανίκανη ή/και διαφθαρμένη πολιτική της ηγεσία– γεγονός που μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς, μελετώντας την ιστορία της των τελευταίων 180 ετών. Η ανικανότητα της πολιτικής έφτασε στο απόγειο, μετά το ξέσπασμα της κρίσης υπερχρέωσης – όπου τα λάθη, σκόπιμα ή μη, κορυφώθηκαν ως εξής:

(α) Με το διεθνή διασυρμό των Ελλήνων από την κυβέρνηση του 2010, σε συνδυασμό με τις «παρατυπίες» της ΕΛΣΤΑΤ (β) χωρίς να δοθεί καμία σημασία στις δυνατότητες της να χρηματοδοτήσει μόνη της το δημόσιο χρέος (ανάλυση) – έχοντας συγκριτικά ελάχιστο ιδιωτικό χρέος και κρατικά περιουσιακά στοιχεία της τάξης των 300 δις € μη συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών της αποθεμάτων (πηγή), (γ) χωρίς να γίνει προσπάθεια αποπληρωμής του (ανάλυση), (δ) χωρίς να προβεί σε αναβολή πληρωμών προς τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες – με διαπραγματευτικό χαρτί τη δυνατότητα της να μετατρέψει τα χρέη στο εθνικό της νόμισμα, προτού τη χάσει από το PSI υποθηκεύοντας επί πλέον ότι έχει και δεν έχει κοκ.

Μπορεί δε να ενοχοποιούνται οι Πολίτες για τις επιλογές τους, όσον αφορά την πολιτική τους ηγεσία, επειδή αυτοί την εκλέγουν, αλλά στην πραγματικότητα ούτε είχαν, ούτε έχουν επιλογές – γεγονός που τεκμηριώνεται από τις διαδοχικές αλλαγές κυβερνήσεων μετά το 2010, ακόμη και τεχνοκρατικών, χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Σήμερα πάντως, αφού έχουν δοκιμάσει όλες τις κομματικές «αποχρώσεις» εισπράττοντας δεκάδες ψεύτικες υποσχέσεις και δεσμεύσεις απογοητεύθηκαν εντελώς, βυθιζόμενοι σε μία συλλογική κατάθλιψη και σε μία αδράνεια άνευ προηγουμένου – ενώ έχουν παράλληλα τρομοκρατηθεί από τη δολοφονία της τελευταίας τους ελπίδας.

Εν τούτοις έχουμε την άποψη πως η κατάσταση αυτή δεν θα διαρκέσει πολύ, με την έννοια πως αργά ή γρήγορα οι Έλληνες θα εξεγερθούν – οπότε η χώρα θα κινδυνεύσει να οδηγηθεί σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Αυτό θα συμβεί όταν πάψουν οι Πολίτες να πιστεύουν πως τελικά θα βγει η Ελλάδα από την κρίση, ότι δεν θα χάσουν όλα τους τα περιουσιακά στοιχεία ή πως δεν θα μετατραπούν σε σκλάβους χρέουςμίας γερμανικής αποικίας – ενδεχομένως με αφετηρία τους μαζικούς ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς της μοναδικής κατοικίας τους, με διαδικασίες που δεν ισχύουν σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Πόσο μάλλον από εκείνες τις τράπεζες που οι ίδιοι διέσωσαν αυξάνοντας τα κεφάλαια τους κατά 45 δις €! Χρήματα που στη συνέχεια χάθηκαν με το γνωστό σκάνδαλο των σκανδάλων επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος (στην Ισπανία δεν συνέβη αφού η ΕΚΤ τις δάνεισε απ’ ευθείας), ενώ οι τράπεζες αφελληνίσθηκαν και σήμερα κατάσχουν τα σπίτια τους – χωρίς να τους δώσουν καν την ευκαιρία να αποπληρώσουν τα δάνεια τους, με τις ίδιες συνθήκες/τιμές που έχουν προσφερθεί στα κερδοσκοπικά κεφάλαια.

Εύλογα δε απορεί κανείς γιατί αυτά τα 45 δις € δεν χρησιμοποιήθηκαν για την εξυπηρέτηση εκείνων των κόκκινων ενυπόθηκων δανείων των νοικοκυριών που οφείλονται στην πολιτική των μνημονίων, τα οποία δεν υπερβαίνουν τα 35 δις € –  αν και όλοι κατανοούν πως στη λεηλασία συμμετέχουν οι ίδιες οι τράπεζες, πόσο μάλλον εάν ισχύουν οι αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες δανείζουν αυτούς που θα αγοράσουν τα σπίτια στους πλειστηριασμούς!

Η είδηση τώρα των πιέσεων εάν όχι εκβιασμών που ασκούνται στους συμβολαιογράφους από τις τράπεζες, εάν είναι σωστή (λέγεται πως απειλούνται με ποινικές διώξεις, καθώς επίσης με αφαίρεση της άδειας λειτουργίας), δεν πρέπει να αφήνει καμία αμφιβολία σχετικά με την πλήρη κατάργηση της Δημοκρατίας στις χώρες που έχουν καταδικαστεί σε μία κυλιόμενη χρεοκοπία – στη χειρότερη μορφή πτώχευσης που υπάρχει.

Ο δημοσιογραφικός δογματισμός

Περαιτέρω, ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση της χώρας δεν έχει μόνο η πολιτική της ηγεσία αλλά, επίσης, τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι – δυστυχώς όχι μόνο οι διεφθαρμένοι και αυτοί που διαπλέκονται, τους οποίους σχετικά εύκολα αντιλαμβάνονται οι Πολίτες και τους αποφεύγουν. Για παράδειγμα οι έντιμοι αλλά «δογματικά φιλελεύθεροι», οι οποίοι δεν κατανοούν πως όλοι όσοι δεν πιστεύουν στην κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία, η πλειοψηφία των ανθρώπων δηλαδή, είναι φιλελεύθεροι – με διαφορές μεταξύ τους που αφορούν τη δίκαιη αναδιανομή των εισοδημάτων, τις διορθωτικές παρεμβάσεις του κράτους στις αγορές, την ιδιοκτησία των κοινωφελών επιχειρήσεων κοκ.

Εκτός αυτού κανένας δεν πιστεύει στην ωφέλεια ενός υπερδιογκωμένου δημοσίου, με εξαίρεση ίσως κάποιους δημοσίους υπαλλήλους – αλλά στο σωστό μέγεθος και στην αποτελεσματικότητα του. Επίσης στο ότι, οι αμοιβές στο δημόσιο πρέπει να είναι χαμηλότερες από τον ιδιωτικό τομέα λόγω της μεγαλύτερης ασφάλειας που παρέχεται, να αξιολογούνται σωστά οι εργαζόμενοι και να επιτρέπονται οι απολύσεις – φυσικά εάν συντρέχουν οι λόγοι.

Από το σημείο όμως αυτό έως το να θεοποιούμε τις αγορές, ισχυριζόμενοι πως πρέπει να λειτουργούν εντελώς ελεύθερα και άρα ασύδοτα, υπάρχει μεγάλη απόσταση – πόσο μάλλον όταν έχει τεκμηριωθεί πως αρκετά από αυτά που έχουν αποδεχθεί ως δεδομένα οι οικονομολόγοι του κλασσικού φιλελευθερισμού ήταν λανθασμένα. Για παράδειγμα, η θεωρία των «πατέρων» του δόγματος της ελεύθερης οικονομίας, των A. Smith και D. Ricardo, είναι αναμφίβολα εξαιρετική – έχοντας την παρακάτω βασική αρχή:

“Επαφιόμενο στον εαυτό του, απελευθερωμένο από εμπόδια και ελέγχους το Κεφάλαιο, θα κατευθύνεται αυτόματα και οποιαδήποτε στιγμή εκεί που τα κέρδη είναι τα υψηλότερα δυνατά. Κατά συνέπεια και όσον αφορά τα εμπορεύματα, την παραγωγή δηλαδή, το σχετικό ύψος του κόστους παραγωγής, θα καθορίζει τον τόπο παραγωγής των προϊόντων”.

Εν τούτοις, η «συνταγή» αυτή στηρίχθηκε σε ένα αξίωμα (Trickledown effect) το οποίο, αν και σωστό την εποχή που έζησαν, αποδείχθηκε απολύτως εσφαλμένο αργότερα –  στο ότι δηλαδή “όταν ο πλούτος φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο κορεσμού, τότε η αναδιανομή από τους πλούσιους στους φτωχούς ακολουθεί αυτόματα”. Προφανώς μπέρδεψαν την ανάγκη με τη χρήση, ενώ κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό, μετά από την παρατήρηση των κανόνων που ισχύουν στη Φύση (όπου τα ζώα σκοτώνουν κυρίως για να εξασφαλίσουν την τροφή τους και δεν τη συσσωρεύουν) – μη συνυπολογίζοντας την σχεδόν εντελώς αντίθετη ανθρώπινη συμπεριφορά.

Όσον αφορά τον πατέρα του εφαρμοσμένου άκρατου νεοφιλελευθερισμού, τον M. Friedman, στον οποίο οφείλεται η ασυδοσία των χρηματοπιστωτικών αγορών μετά το 1980 (εάν δεν ελεγχθούν θα καταστρέψουν τον πλανήτη μέσα από όλο και πιο συχνές, καθώς επίσης μεγαλύτερες κρίσεις), η κρίση του 2008 απέδειξε με το χειρότερο δυνατό τρόπο πως οι αγορές πρέπει να ρυθμίζονται από τα κράτη – αφού διαφορετικά προκαλούν τεράστιες διαστρεβλώσεις, όπως στα αμερικανικά Sub primes, δημιουργούν τέρατα «too big to fail» (=πολύ μεγάλες επιχειρήσεις ή/και τράπεζες για να χρεοκοπήσουν) που θέτουν σε κίνδυνο την ελεύθερη οικονομία, ενώ ασφαλώς δεν είναι ελεύθερη επιλογή η διάσωση τους από τους φορολογουμένους κοκ.

Από την άλλη πλευρά, προφανώς οι αγορές δεν διανέμουν δικαιότερα τον πλούτο, όπως θέλουν να πιστεύουν οι δογματικά φιλελεύθεροι – κάτι που τεκμηριώνεται από τη συσσώρευση πλούτου των τελευταίων δεκαετιών σε όλο και λιγότερους ανθρώπους(γράφημα, αύξηση των εισοδημάτων ως ποσοστό επί του ΑΕΠ του πλουσιότερου 1% σε διάφορες χώρες, σε σύγκριση με το 1980). Όσον αφορά δε τις «ίσες ευκαιρίες», ούτε αυτές καθορίζονται δίκαια από τις αγορές – εκτός εάν είναι τόσο ανόητος κανείς ώστε να πιστεύει πως έχει ίσες ευκαιρίες επιτυχίας με το γιό του κ. Trump στην πολιτική ή του κ. Rothschild στην οικονομία. Επειδή λοιπόν ούτε οι ελεύθερες αγορές λειτουργούν σωστά, ούτε τα κράτη, το ζητούμενο είναι η ισορροπία μεταξύ τους – έτσι ώστε να μην υπερισχύει σημαντικά κανένας από τους δύο αυτούς «ρυθμιστικούς παράγοντες».

Το γεγονός πάντως ότι σήμερα έχουν αναλάβει τα ηνία οι αγορές, επιβάλλοντας ακόμη και στις κεντρικές τράπεζες τους δικούς τους αυταρχικούς κανόνες, καθώς επίσης υποδουλώνοντας κυβερνήσεις και Πολίτες, είναι άκρως ανησυχητικό – αν και έχει ήδη δημιουργηθεί το αντίβαρο από ανερχόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία, ο κρατικός καπιταλισμός, ο οποίος φαίνεται πως θα υιοθετηθεί σε κάποιο βαθμό και από τη Μ. Βρετανία (άρθρο).

Οι πλειστηριασμοί

Συνεχίζοντας, ο επικίνδυνος δογματισμός φαίνεται ολοκάθαρα στο κείμενο ενός πολύ συμπαθούς φιλελεύθερου δημοσιογράφου, ο οποίος γράφει τα εξής:

«Στο τραπεζικό σύστημα οι καταθέσεις του ενός είναι το δάνειο που έχει πάρει ο άλλος. Αν ο άλλος δεν πληρώσει το δάνειο, ο πρώτος θα χάσει τα λεφτά που έχει καταθέσει στην τράπεζα και συνήθως είναι οι κόποι μιας ζωής. Όταν η διαγραφή των κόκκινων δανείων δεν γίνεται με «κούρεμα» καταθέσεων γίνεται με αύξηση του δημόσιου χρέους. Τουτέστιν κάποιοι αποκτούν στέγη ή επιχείρηση με τα χρήματα που θα πληρώσουν και αυτοί που δεν έχουν στέγη κλπ.

Ο Α εργάζεται για δεκαετίες και έχει αποταμιεύσει π.χ. 100.000 για να αγοράσει ένα σπίτι. Ο Β πάει και δανείζεται 100.000 και αγοράζει το σπίτι σήμερα και όχι μετά από 10 χρόνια. Ο Β χάνει τη δουλειά του και δεν μπορεί να πληρώσει το δάνειο. Η τράπεζα για να μην χρεοκοπήσει πρέπει ή να κατάσχει το σπίτι του Β και να το δώσει στον Α ή να κατάσχει τις καταθέσεις του Α. Ποιο από τα δυο είναι το πιο δίκαιο;

Όταν το κράτος παρεμβαίνει με το νόμο Κατσέλη π.χ. και προστατεύει το σπίτι του Β που όντως αδυνατεί να πληρώσει, χιλιάδες άλλοι που μπορούν να πληρώσουν τα δάνεια που έχουν πάρει σταματούν να το κάνουν για να επωφεληθούν.

Έτσι τα 10-20 δισ. «κόκκινα» δάνεια έγιναν 120 δισ. ευρώ και τίναξαν στον αέρα τράπεζες και οικονομία. Χωρίς την ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την οικονομία η ανεργία αυξήθηκε. Έτσι έχασε τη δουλειά και ο Γ που πλήρωνε κανονικά τις δόσεις του δανείου και το πρόβλημα πολλαπλασιάστηκε.

Μέχρι σήμερα οι ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών έχουν γίνει με χρήματα που δανείστηκε το κράτος και θα πληρώσουν τα παιδιά μας. Το 2015 το κράτος έχασε τις συμμετοχές που είχε στις τράπεζες και μαζί την ελπίδα να πάρει τα χρήματα πίσω. Η επόμενη ανακεφαλαιοποίηση θα γίνει με «κούρεμα» των καταθέσεων…

Έστω και με πολλά χρόνια καθυστέρηση, οι πλειστηριασμοί είναι δίκαιο και σωστό μέτρο. Δίκαιο γιατί αποδίδει στον καθένα αυτό που του ανήκει και σωστό γιατί μόνο έτσι μπορεί να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και να ανακάμψει η οικονομία. Η καθυστέρηση αυτής της διαδικασίας έχει καταστρεπτικές συνέπειες για την οικονομία και τη χώρα. Αποτελεί ερωτηματικό αν πλέον μπορεί να επιδιορθωθεί η κατάσταση


Ξεκινώντας από το πρώτο σημείο, οι καταθέσεις του ενός ασφαλώς δεν είναι το δάνειο που έχει πάρει ο άλλος, αφού δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο το τραπεζικό σύστημα – κάτι που έχουμε αναλύσει πολλές φορές, μεταξύ άλλων με το κείμενο μας «Ο μαγικός κόσμος των τραπεζών και του χρήματος». Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται σε κάποιο βαθμό στην Ελλάδα από το ότι, οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες είναι της τάξης των 120 δις € και τα δάνεια τους 240 δις € – ενώ οι λοιπές επενδύσεις τους είναι πολύ μεγαλύτερες από τα ίδια κεφάλαια τους.

Επομένως ο δημοσιογράφος παραπλανεί, ακούσια φυσικά, τους Πολίτες – δημιουργώντας τους επί πλέον ενοχές, με την έννοια πως καταχρώνται τους «κόπους μίας ζωής» των άλλων! Δεν εξηγεί επίσης γιατί θα έπρεπε να διασωθούν οι τράπεζες για τα λάθη τους από τους φορολογουμένους και όχι οι Πολίτες που ασφαλώς δεν έκαναν περισσότερα – ενώ εάν θεωρεί πως τα σφάλματα των τραπεζών δεν οφείλονται στις ίδιες, αλλά στην κρίση, κάτι ανάλογο ισχύει και για τους δανειολήπτες τους.

Όφειλε επί πλέον να γνωρίζει πως οι τράπεζες δεν έκαναν ποτέ σωστά τη δουλειά τους – αφού δάνειζαν αφειδώς τους πελάτες τους χωρίς να αξιολογούν αντικειμενικά την πιστοληπτική τους ικανότητα, για την αγορά σπιτιών κάλυπταν πάνω από το 100% της αξίας τους γνωρίζοντας πως οι τιμές των ακινήτων ήταν πολύ υψηλές, προσέφεραν καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες με τοκογλυφικά επιτόκια χωρίς κανέναν έλεγχο κοκ. Έτσι λειτουργεί σωστά η ελεύθερη αγορά; Πραγματικά δεν πρέπει να ελέγχεται;

Η διαγραφή τώρα των κόκκινων δανείων που κατά τον ίδιο δεν έγινε με το «κούρεμα» καταθέσεων αλλά με την αύξηση του δημοσίου χρέους, δεν ισχύει – αφού και το χρέος αυξήθηκε και διαγραφή δεν έγινε όσον αφορά τους Πολίτες, αλλά τα κερδοσκοπικά κεφάλαια που εξαγόρασαν έναντι «πινακίου φακής» τα δάνεια των τραπεζών. Από αυτά τα δάνεια θα κερδίσουν πολύ μεγάλα ποσά πλειστηριάζοντας τα ενυπόθηκα ακίνητα – ενώ οι δανειολήπτες θα χάσουν την προκαταβολή και τις δόσεις που έχουν ήδη πληρώσει, παραμένοντας χρεωμένοι με το μέρος του δανείου που δεν θα καλύπτεται από το ποσόν  του πλειστηριασμού στο διηνεκές.

Συνεχίζοντας, τα κόκκινα δάνεια των 10-20 δις € ασφαλώς δεν έγιναν 120 δις € επειδή οι τράπεζες αδυνατούσαν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, με αποτέλεσμα να κλιμακωθεί η ανεργία – αφού η αύξηση των κόκκινων δανείων όπως και της ανεργίας οφείλεται στην αποτυχημένη πολιτική των μνημονίων, στην κατάρρευση των εισοδημάτων, στην υπερβολική αύξηση των φόρων, στις χρεοκοπίες δεκάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων λόγω του στραγγαλισμού της ζήτησης/κατανάλωσης κοκ. Για παράδειγμα, δεκάδες ιδιοκτήτες κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους, επειδή δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ – έναν φόρο που ασφαλώς δεν γνώριζαν όταν τα αγόραζαν, αλλιώς θα το είχαν αποφύγει.

Από την άλλη πλευρά οι τράπεζες δεν τινάχτηκαν στον αέρα από τα κόκκινα δάνεια – αλλά από την μαζική εκροή των ξένων κεφαλαίων από το 2009 και μετά, από την μεταφορά καταθέσεων άνω των 120 δις € σε ευρωπαϊκές τράπεζες, από το PSI με το οποίο έχασαν ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων τους σε κρατικά ομόλογα, από τη μησυμμετοχή μόνο της Ελλάδας στο QE της ΕΚΤ κοκ. Αντίθετα, οι ισπανικές τράπεζες διασώθηκαν απ’ ευθείας από την ΕΚΤ, χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος – ενώ οι κυπριακές από τις καταθέσεις άνω των 100 χιλιάδων €, οι οποίες αφορούσαν κυρίως Ρώσους.

Όσον αφορά το «νόμο Κατσέλη» θα είχε αποδώσει εάν είχε εξυγιανθεί η ελληνική οικονομία μέσα στα πρώτα τρία χρόνια ως όφειλε και είχε υποσχεθεί το ΔΝΤ – κάτι που δυστυχώς δεν συνέβη, με αποτέλεσμα ο ωφέλιμος τότε νόμος να είναι σήμερα καταστροφικός, αφού οι πλειστηριασμοί εκείνη την εποχή θα είχαν αποδώσει τα διπλάσια, επειδή δεν είχαν καταρρεύσει ακόμη οι τιμές των ακινήτων.

Δίκαιοι και σωστοί λοιπόν οι πλειστηριασμοί σήμερα, με τον τρόπο που διενεργούνται, όπως ισχυρίζεται ο δημοσιογράφος; Ευθύνονται μόνο οι οφειλέτες για τα κόκκινα δάνεια; Σωστά οδηγούνται στο ικρίωμα χιλιάδες Έλληνες, για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο αφελληνισμένο τραπεζικό σύστημα και να ανακάμψει η οικονομία; Η απάντηση δεν είναι θέμα δικό μας, αλλά της κοινής λογικής.

Επίλογος

Χωρίς να επεκταθούμε σε περιττές λεπτομέρειες, είναι θλιβερή η δημιουργία ενοχών από τους ίδιους τους Έλληνες στους συμπολίτες τους, μέσω κατηγοριών και εσφαλμένων ερμηνειών – σε έναν λαό που υποφέρει επί οκτώ συνεχή χρόνια τα πάνδεινα, κυρίως λόγω της ανικανότητας των πολιτικών του κομμάτων να χειριστούν σωστά τα προβλήματα της οικονομίας.

Σε κάθε περίπτωση, η άδικη και μη τεκμηριωμένη κριτική δεν είναι δείγμα μίας πραγματικά φιλελεύθερης αντίληψης – την οποία συμμεριζόμαστε και εκτιμούμε, όταν παραμένει αντικειμενική και δίκαιη. Αντίθετα πρόκειται για έναν επικίνδυνο δογματισμό, όμοιο με αυτόν που συναντάται στην πολιτική ζωή της χώρας – λόγω του οποίου τα κόμματα αδυνατούν να συνεννοηθούν ακόμη και στην άκρη του γκρεμού, χωρίς καν να καταλαβαίνουν πως το πρόβλημα της πατρίδας μας είναι πια καθαρά εθνικό, αφού έχει χάσει τον πόλεμο και ευρίσκεται υπό ξένη κατοχή.

Ολοκληρώνοντας, ασφαλώς θα εξυγιανθούν οι τράπεζες μετά τους πλειστηριασμούς, καθώς επίσης η ελληνική οικονομία μετά το ξεπούλημα των πάντων και την εν ψυχρώ ληστεία των ιθαγενών – μέσω των υπερβολικών φόρων, σε συνδυασμό με τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους. Η εξυγίανση όμως αυτή θα αφορά τους νέους ιδιοκτήτες της, στους οποίους θα εργασθούν ως σκλάβοι οι Έλληνες –δογματικά φιλελεύθεροι και μη.

 Βασίλης Βιλιάρδος

analyst

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μπουλγκάκοφ «Ο παράκλητος»

Ας δούμε, με συντομία, τί διδάσκει ο πρίγκηπας της Ρωσικής θεολογίας, ο Μπουλγκάκοφ ακριβώς, ο οποίος πραγματοποίησε το μεγάλο όνειρο τής Αικατερίνης και κατέκτησε έξοδο στην Μεσόγειο. Τον Ζηζιούλα , συγκεκριμένα! 

Η γνώση της Ορθοδόξου παραδόσεως, κατά τόν Μπουλγκάκοφ, περιορίζεται μέχρι τον Δαμασκηνό, όπως και όλων των σύγχρονων θεολογούντων, διότι όπως λένε, από κει και πέρα δεν την εμπιστεύονται και την αγνοούν επομένως. Μια άγνοια η οποία όπως θα δούμε επηρεάζει την θεότητα του Αγίου Πνεύματος και τις σχέσεις των Υποστάσεων της Αγίας Τριάδος.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«Η ουσία του θεού είναι άρρητη, χωρίς πρόσβαση, άρρητη, αόριστη. Ο θεός είναι υπεράνω της ουσίας, του αγαθού, του κάλλους, ακόμη και της θεότητος. Αυτή η βεβαίωση της ολοκληρωτικής υπερβατικότητος της θεότητος, στον νεο-πλατωνισμό, διορθώνεται λογικώς από το δόγμα τής υποταγής το οποίο καθιστά εφικτό το πέρασμα από την αποφατική θεολογία στην καταφατική και στο θετικό δόγμα του θεού, δεδομένης της αυτο-αποκαλύψεως της θεότητος στον θείο κόσμο. Στην περίπτωση της απολύτου αρνήσεως του δόγματος της υποταγής του Υιού, το πέρασμα αυτό δεν πραγματοποιείται. [Καί οι άκτιστες ενέργειες;] Ο Αριστοτελισμός και ο νεο-πλατωνισμός στο σύστημα των Καππαδοκών συνυπάρχουν ο ένας δίπλα στον άλλον, χωρίς να συμφωνούν. Αυτό που είναι αδύνατον στον χώρο της αρνητικής θεολογίας, φανερώνεται αυτονόητο στην καταφατική, για την οποία η ουσία προσλαμβάνει αυτό που την ορίζει με την μορφή των υποστατικών χαρακτήρων.

Καθότι δε το συγκεκριμένο υποστατικό ον αντιπροσωπεύει την μοναδική υπαρκτή μορφή του Είναι και η γενική Φύσις (η δεύτερη ουσία) είναι μία αφαίρεση, παρουσιάζεται μια νέα δυσκολία στον δρόμο της αριστοτελικής θεολογίας. Η ουσία η τριαδικώς υποστασιοποιημένη δεν χωρίζεται σε τρία μέρη; ή -αυτό που ισχύει στην περίπτωσή μας- σε τρεις υποστάσεις; Με άλλα λόγια, δεν ορθώνεται σ' αυτή την οδό το λογικό φάντασμα του τριθεϊσμού; Από τον οποίο η θεολογία που δογμάτιζε την υποταγή του Υιού, πιεζόταν πάντοτε; [Πώς πάντοτε. Μόνον ο Ωριγένης τήν κήρυξε] Ακόμη και αν είχαν σ' αυτό το σημείο μιαν απόλυτη δογματική βεβαιότητα, οι Καππαδόκες δεν είχαν καμμία θεολογική άμυνα μέσα στον Αριστοτελισμό τους, παρότι έπρεπε ταυτοχρόνως να αντιμετωπίσουν πολλές θεολογικές επιθέσεις. Για τον Αριστοτέλη οι υποστάσεις (οι υποστατικοί χαρακτήρες) όχι μόνον συγκεκριμενοποιούσαν, αλλά γι' αυτό το ίδιο το γεγονός, συστήνουν την ουσία, διότι μόνον το συγκεκριμένο ον υπάρχει από μόνο του. Και γι' αυτό σύμφωνα με τον Αριστοτέλη πάντοτε, μπορούμε να συμπεράνουμε με κάποια συνέπεια πως οι υποστάσεις είναι τρεις, αλλά δεν μπορούμε να συμπεράνουμε την ενότητά τους καθότι τρις-ενότης. Αυτή η ερώτηση μπορεί να παρουσιαστεί και αντίστροφα: Πώς οι ξεχωριστές υποστάσεις έχουν μια μοναδική ουσία, με την ποιότητα της κοινής Φύσεως; Με άλλα λόγια, πώς και σε ποιο μέτρο είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί εδώ το ομοούσιο; (Το οποίο για τον Μ. Αθανάσιο ήταν πολύ κοντά στην ταυτότητα του όντος, στην ταυτο-ουσία; Ομοιουσιότητα; Για τον Μ. Αθανάσιο, η πληρότης ή ουσία ανήκουν στον Πατέρα, ο οποίος σαν άγνωστος και υπερβατικός, αποκαλύπτεται στον Υιό και κατόπιν στο Άγιο Πνεύμα. Γι' αυτό ο Μ. Αθανάσιος χρησιμοποιεί την έκφραση που βρίσκεται ήδη στο σύμβολο της Νίκαιας: Εκ του Πατρός, τουτέστιν εκ της Ουσίας του Πατρός. Με την οποία διαφώνησαν οι Καππαδόκες, λόγω του ομοούσιου, και η έκφραση διαγράφεται από το σύμβολο της Κων/πόλεως). Στον Φυσικό κόσμο, οι υποστάσεις κατακερματίζουν την ουσία τους (όπως όλα τα χρυσά αντικείμενα περιέχουν ένα μέρος χρυσού), καθότι η ουσία είναι ένα όλον το οποίο υπάρχει μόνον για την σκέψη που κάνει αφαίρεση. Με ανάλογο τρόπο, η ουσία της θεότητος χωριζόταν και στην στωϊκή υπαγωγή.

Είναι όμως δυνατόν να εκφραστεί, στο Αριστοτελικό έδαφος το δόγμα, όχι τόσο της κοινής κτήσεως, ούτε της ξεχωριστής κτήσεως, αλλά του ομοουσίου; Οι Καππαδόκες, παρότι εξαιρετικά σταθεροί στην υπεράσπιση του Εκκλησιαστικού δόγματος, δεν είναι όμως αναλόγως σταθεροί θεολογικά στην εξασφάλιση της ενότητος της ουσίας του Θεού σε τρεις υποστάσεις και το ομοούσιό τους. Στα όρια των κατηγοριών του Αριστοτελισμού, στα οποία έκλεισαν την θεολογία τους, δεν υπάρχει θέση για την θεία τρις-ενότητα, για την τρις-υποστατική ομοουσιότητα. Αυτό το τελευταίο παραμένει ένα ιδίωμα φιλοσοφικώς αδικαιολόγητο.

Σε σχέση με την μοναδική θεία ουσία, οι τριαδικές εικόνες (τρόποι της υπάρξεως) ορίζονται, κατά τον Αριστοτέλη, από ξεχωριστούς υποστατικούς χαρακτήρες (γνωριστικόν κατά την υπόστασιν σημείον). Αυτοί οι χαρακτήρες λαμβάνονται από την πρωτογενή σχέση. Μ' αυτόν τον τρόπο, η πρώτη υπόσταση δείχνει την πατρότητα, η δεύτερη την συγγένεια, η τρίτη την πρόοδο.

Δογματικώς, ανάμεσα σ' αυτά τα γνωρίσματα, τους υποστατικούς χαρακτήρες και τις ίδιες τις υποστάσεις ετοποθετήθη ένα σημείο ισότητος, καθότι ο Πατήρ είναι αγέννητος, ο Υιός γενηθείς και το Άγιο Πνεύμα η πρόοδος. Εδώ βρίσκεται ήδη χαραγμένος ο δρόμος τον οποίο θα διατρέξει αργότερα η καθολική θεολογία με απόλυτη σιγουριά, παρότι με τον δικό της τρόπο.

Καθ' εαυτή  αυτή η αφομοίωση των υποστατικών χαρακτήρων στις ίδιες τις υποστάσεις δεν θεμελιούται. Πρέπει να θυμηθούμε πως η υποστασιοποίηση για τον Αριστοτέλη δεν έχει καμμία σχέση με τους προσωπικούς υποστατικούς ορισμούς. Οι Καππαδόκες, εφαρμόζουν το σχήμα του σε ένα δόγμα, ήδη δοσμένο, της Εκκλησίας, διότι αυτό το σχήμα είναι απολύτως ανεπαρκές για να στερεώσει τον προσωπικό χαρακτήρα του υποστατικού Είναι. Το Αριστοτελικό σχήμα όμως πραγματώνει έναν άλλον σκοπό, που επιτυγχάνεται από τους Καππαδόκες στην προσπάθειά τους να λύσουν τα προβλήματα: "τριτώνει" ή κάνει τριπλή την θεότητα, κάνοντάς την τρις-υποστατική.

Αυτός ο διαχωρισμός, υπερβαίνει το πρέπον. Αυτό που απαιτείται για το τριαδικό δόγμα δεν είναι απλώς τρία "Εγώ", αλλά ένα "Εγώ" τρις-μοναδικό, τριάδα στην ενότητα και ενότης στην τριάδα (αυτό που οι Καππαδόκες διδάσκουν ακούραστα). Αυτό το "Εγώ" το τρις-μοναδικό εξασφαλίζεται όμως στην παρούσα κατασκευή μόνον από την ενότητα της Ουσίας, όχι όμως από την ενότητα, παρότι τριπλή, των υποστάσεων. Και αυτό είναι ανεπαρκές, διότι η Αγιωτάτη Τριάδα είναι μοναδική όχι μόνον στην ουσία ή φύση, αλλά και στο τρις-υποστατικό υποκείμενο.

Πρέπει ακόμη να σημειώσουμε, σαν μια ιδιαιτερότητα της τριαδικής ανατολικής θεολογίας, πως αυτή δεν προέρχεται για τους Καππαδόκες από την ενότητα της Ουσίας αλλά από την τριάδα των υποστάσεων, σε αντίθεση με την Δυτική θεολογία η οποία ξεκινά από το αντίθετο σημείο, από την ενότητα της Ουσίας και ψάχνει σ' αυτήν την καταγωγή των τριών υποστάσεων. Οι τρεις υποστάσεις ενώνονται στην Αγία Τριάδα, η οποία συστήνεται από υποστάσεις εξίσου θείες. Στο δόγμα των Καππαδοκών πατέρων απωθείται απολύτως τόσο η υποταγή του Υιού, όσο και η κοσμολογία στην έννοια της Αγίας Τριάδος. Αυτή υπάρχει αιωνίως εις εαυτή, ανεξαρτήτως της αποκαλύψεώς της στον κόσμο. Αυτός ο σταθερός και ενυπάρχων χαρακτήρας της Αγίας Τριάδος διαγράφεται πολλές φορές με το πνεύμα του νεοπλατωνισμού (χωρίς την υποταγή), ακόμη δε και με τις ίδιες εκφράσεις. Τότε δε ολόκληρα χωρία του νεοπλατωνισμού ενώνονται με τον ορθολογισμό του Αριστοτέλη.

Στις τρεις υποστάσεις οφείλεται ίσος σεβασμός μέσα στην Αγία Τριάδα, παρότι ενώνονται σ' αυτή για την αρχή της "μοναρχίας" του Πατρός. "Εμείς τιμούμε την μοναδική αρχή, τον Πατέρα, γεννήτορα και εκπορευτή, ο οποίος γεννά και εκπορεύει χωρίς πάθος, έξω από τον χρόνο, ασωμάτως. Ο Υιός γεννάται, το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται". "Αυτοί είναι από τον Πατέρα, παρότι δεν είναι μετά τον Πατέρα". "Είναι αλήθεια πως το Άναρχο είναι αιώνιο, ενώ το αιώνιο δεν είναι αναγκαίως χωρίς Αρχή. Έτσι ο Υιός και το Πνεύμα δεν είναι χωρίς αρχή σχετικώς με την αιτία. Είναι γνωστό πως η αιτία δεν έχει την ανάγκη να είναι πριν από αυτά των οποίων είναι αιτία... Μαζί και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι χωρίς Αρχή, σχετικά με τον χρόνο" (Γρηγ. Θεολόγος, Λόγος 29). "Αυτοί δεν είναι χωρίς Αρχή και ταυτοχρόνως, κατά μία άποψη (και αυτή εδώ είναι η δυσκολία) είναι χωρίς Αρχή. Δεν είναι χωρίς Αρχή σχετικά με την αιτία... αλλά είναι χωρίς αρχή σχετικά με τον χρόνο" (Λόγος 25 και 39).

Εδώ λοιπόν, στην θέση της υποταγής εισάγεται μια καινούρια, κοινή σχέση ανάμεσα στις υποστάσεις: ανάμεσα στην αιτία χωρίς Αρχή και στις υποστάσεις χωρίς Αρχή, οι οποίες όμως είναι αιτιατές. Αυτή η ιεραρχική διάκριση, μεγίστης σπουδαιότητος, μένει χωρίς ολοκληρωμένη εξήγηση, και όσον αφορά την έννοια της αιτίας, η οποία προφανώς δεν συμπίπτει με την έννοια του απρόβλεπτου, με την έννοια της υποκινήσεως, και σχετικώς με την ιεραρχία, η οποία είναι συνέπειά της και η οποία παίρνει την θέση της υποταγής.

Η ισότης της Λατρείας και της θεότητος των υποστάσεων στις αμοιβαίες τους σχέσεις με την Αρχή, τονίζεται από τους Καππαδόκες με μία τέτοια ενεργητικότητα, η οποία δεν αφήνει καμμιά πιθανότητα αμφιβολίας».

(Συνεχίζεται)

Σχόλιο: Είναι απαραίτητο στους Ρώσους διανοούμενους να απορρίψουν συλλήβδην την συμμετοχή του Νου στην ορθόδοξη θεολογία, για να χωρέσει ο αγαπημένος τους Γερμανικός ιδεαλισμός, το "Εγώ σκέπτομαι".

Αμέθυστος

ΚΑΛΛΙΣΤΟΣ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗΣ(4) - Α ΜΕΡΟΣ-επανάληψη

Συνέχεια από: Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2017

                                                   O Doctor Angelicus συναντά
                                                     τον Κάλλιστο Αγγελικούδη.

Ο Κάλλιστος Αγγελικούδης αναλύει και σχολιάζει

το κατά των Ελλήνων βιβλίο του Θωμά Ακινάτη

243. Αν φανερώνη λοιπόν τη θεία δύναμη η προερχόμενη απ’ τη δύναμη ενέργεια, γνωρίζεται δε με τη δύναμη, που ακολουθεί τη φύση, η φύση, πώς δεν είναι διαφορετικό η θεία φύση και η δύναμη που ακολουθεί τη φύση και η προερχόμενη απ’ τη δύναμη ενέργεια και των δυό ; « Είναι η ουσία του η θέληση » λέει "του Θεού". Κι ακόμα˙ « δεν είναι άλλο απ’ την ουσία του η θέληση του Θεού ». « Είναι το νοείν του Θεού και όλα τα άλλα που λέγονται πως υπάρχουν σ’ αυτόν η θεία ουσία ». Κι ακόμα˙ « είναι αναγκαίο να είναι το ίδιο το νοείν του η ουσία του θείου νου ». Λόγοι αφροσύνης του Θωμά !

244. Γιατί λέει αλλού ο ίδιος˙ « είναι ανάγκη να γνωρίζη τα άλλα, όχι και να τα θέλη ο Θεός ». Αν γνωρίζη λοιπόν κάτι, το οποίο δεν θέλει, είναι άλλο απ’ τη θεία θέληση η θεία γνώση ˙ κι αν είναι  και τα δυό αυτά ουσία, υπάρχει άρα διφυής ουσία και σύνθεση στον Θεό, το χείριστο της ατοπίας. Και επειδή νομίζει, μάλλον, όλα όσα αναφέρονται ( λεγόμενα ) στον Θεό σφαλερώτατα ουσία του Θεού ο Θωμάς, και πως διαφέρουν μετά αναμεταξύ τους, νομίζει ολοφάνερα σύνθετο, ως άθεος, από πάρα πολλές ουσίες τον Θεό. « Είναι η ουσία του το νοείν (το ότι νοεί...) του Θεού ». Κι ακόμα˙ « συνεπάγεται απ’ το ότι είναι νοών ο Θεός, πως είναι και το νοείν σ’ αυτόν η ουσία του, γιατί είναι ενέργεια τού νοούντος, που υπάρχει σ’ αυτόν, το νοείν ».Βλέπετε, πώς νομίζει το όν κι αυτό που υπάρχει σ’ αυτό ( το ον και το εν αυτώ ) με ελληνικό τρόπο ουσία ; Και λέει ακόμα πιο φανερά˙ «  είναι η θεία ουσία αυτό που υπάρχει στον Θεό. Είναι η θεία ουσία και το θείο είναι, κι ο ίδιος ο Θεός άρα το νοείν του Θεού˙ γιατί είναι η ουσία του και το είναι του ο Θεός ».

245. Κι ακόμα˙ « είναι η ουσία του η γνώση του Θεού ». Και λέει, μεταστρεφόμενος˙ « δεν μπορεί να υπάρχη παρά φυσική γνώση στον Θεό ». Πώς ταυτίζεται λοιπόν η ουσία με τα φυσικά ; γιατί το μέν προτάσσεται στον ενικό, η θεία φύση, τα δε στον πληθυντικό, τα φυσικά˙ και υπάρχει (εστί) μεν η ουσία, υπάρχουν δε στην ουσία τα φυσικά. Είναι ψέμμα άρα το να νομίζης πως ταυτίζεται με τα ενυπάρχοντα σ’ αυτήν φυσικά η ουσία, όπως (το...) λέει κι ο ίδιος˙ « Είναι ενέργεια του νοούντος Θεού, που υπάρχει σ’ αυτόν, το νοείν »˙ κι αν είναι ενέργεια, είναι φανερό, ότι είναι διαφορετικό απ’ την ουσία, όπως ήδη αποδείξαμε. Είναι ψέμμα άρα το να νομίζης πως είναι η γνώση του Θεού η ουσία του.

246. « Είναι η ουσία του Θεού η θεία δύναμη ». Κι ακόμα˙ « όπως ακριβώς διακρίνεται ( οροθετείται … ) με τη δική της δύναμη σε ένα η φύση, έτσι διακρίνεται (οροθετείται…) με τη δική της σοφία σε ένα και η θέληση ». Κι αν ισχύουν αυτά, είναι διαφορετικό η θεία σοφία, που οροθετεί τη θέληση, και διαφορετικό η θεία δύναμη, που οροθετεί τη φύση˙ κι είναι απλώς διαφορετικά αναμεταξύ τους η θεία φύση και η θεία δύναμή της και η θεία θέληση και η σοφία, όπως το ον και τα προσόντα. Κι αν ταυτίζονται όλα αυτά με την ουσία του Θεού, έχει συσταθή από πολλά διαφορετικά η ουσία και είναι πράγμα αναγκαστικά σύνθετο, που είναι βέβαια κάτι εξαιρετικά ανόητο και αιρετικό.

247. Κι ακόμα˙ « είναι ιδιαίτερο αντικείμενο της θελήσεως » λέει « το αγαθό και το τέλος ». Και μετά˙ « δεν υφίστανται σε έναν βαθμό αγαθότητας όλα τα κτίσματα ». Κι ακόμα˙ « συνίσταται εν τάξει το αγαθό». Κι ακόμα˙ « είναι αιτιατό μετέχοντας στη θεία ομοιότητα κάθε αγαθό ». Αν εκχέεται δε έτσι σε όλα η θεία αγαθότητα, που δεν υφίστανται σε έναν βαθμό αγαθότητας, αλλά συνίστανται εν τάξει, φαίνεται ολοφάνερα το περισσότερο και το λιγότερο στη μετοχή τής αγαθότητας και δεν θα ταυτίζεται με τη θεία ουσία η αγαθότητα. Θα εκβάλη θρήνο λοιπόν ο Θωμάς, που θεωρώντας αδιαίρετη τη θεία ουσία, τα διακηρύττει μετά αυτά για τη θεία αγαθότητα, κι αφού τής απέδωσε το περισσότερο και λιγότερο, λέει πως είναι η θεία ουσία η αγαθότητά της και διαβεβαιώνει τομή και διαίρεση ενάντια στη θεία ουσία. 

248. « Είναι μιά ενέργεια του Θεού το να θέλη. Είναι αναγκαίο λοιπόν να θέλη σύμφωνα με τη δική του ουσία ο Θεός˙ είναι λοιπόν η ουσία του η θέλησή του ». Κι αυτός που κακώς τα λέει αυτά, κακώς και τα αναιρεί˙ « ανήκει ( εστί ) στην τελειότητα της θείας φύσης το να έχη και βούληση». « Είναι ανάγκη λοιπόν να υπάρχουν δυό θελήσεις στον Χριστό ». Κι ακόμα˙ « είναι άλλη και άλλη η θέληση και η ενέργεια της θείας και ανθρώπινης φύσης στον Χριστό ». Κι ακόμα˙ « φανερώνεται καθαρά απ΄τις παραδόσεις της Γραφής πως υπάρχουν δυό θελήσεις στον Χριστό˙ γιατί λέει ο Ίδιος˙ ‘ καταβέβηκα εκ του ουρανού, ουκ ίνα ποιώ το θέλημα το εμόν, αλλά το θέλημα του πέμψαντός με Πατρός ’ ( Ιωαν. στ΄38 ). Κι είναι φανερό, ότι υπήρχε σ’ αυτόν και θέληση που ήταν δική του και του Πατέρα˙ γιατί όπως ακριβώς υπάρχει μιά φύση του Πατέρα και του Υιού, έτσι και μιά θέληση. Και είναι το ίδιο φανερό και στις ενέργειες˙ γιατί υπήρχε και μιά οικεία ( ιδιαίτερη..) και σ΄αυτόν τον ίδιον και στον Πατέρα ενέργεια. Γιατί λέει ο ΄Ιδιος˙ ‘ όσα ποιεί ο Πατήρ, ταύτα και ο Υιός ομοίως ποιεί ’ » ( Ιωάν. ε΄19 ). 

249. Κι ακόμα˙ « είναι ανάγκη να έχουν και την ίδια φύση αυτοί που έχουν την ίδια ενέργεια. Και είναι ίδια η ενέργεια του Υιού και του αγίου Πνεύματος˙ είναι άρα ίδια και η φύση τους ». Αν υπάρχουν λοιπόν και ουσία και δύναμη και θέληση και ενέργεια στον Πατέρα και τον Υιό και το άγιο Πνεύμα, και φανερώνουν αυτά τη θεία ουσία, πώς δεν είναι ολοφάνερα διαφορετικό η θεία ουσία και διαφορετικό αυτά; Ψεύδεται άρα και παραφρονεί ο Θωμάς, που λέει˙ « είναι ουσία του κάθε τι, που υπάρχει στην ουσία του Θεού ». Γιατί αν ίσχυε αυτό, είναι ψεύτικη η ρήση που λέει˙ έχουν αναγκαίως και την ίδια φύση αυτά που έχουν την ίδιαν ενέργεια ». 

250. Και γίνεται φανερό το ότι είναι διαφορετικό η θεία ενέργεια και διαφορετικό η θεία φύση, απ’ το ότι δεν μπορείς να τοποθετήσης τη φύση όπου η ενέργεια, ώστε να πης˙ είναι αναγκαίο να έχουν και την ίδια φύση αυτά που έχουν την ίδια ενέργεια. Κι αν είναι άτοπο να το πης αυτό, είναι διαφορετικό η θεία ενέργεια και άλλο η φύση. Γι’ αυτό και είναι επιπόλαιο να πης˙ είναι αναγκαίο να έχουν και την ίδια φύση αυτά που έχουν την ίδια ενέργεια, και πως είναι αναγκαίο να έχουν και την ίδια φύση κι αυτά που έχουν την ίδια θέληση κι αυτά που έχουν την ίδια δύναμη κι αυτά που έχουν την ίδια γνώση κι αυτά που έχουν την ίδια σοφία και καθ’ εξής τα άλλα που ενυπάρχουν στον Θεό.

251. « Ταυτίζεται στον Θεό το να είναι και να είναι αληθινός και να ζή και να είναι σοφός και να είναι μακάριος κι ό,τι ακριβώς άλλο φαίνεται ( δοκεί ) να ταιριάζη στην αγαθότητα και τελειότητα ». Επιστρέφει πάλι στον προηγούμενο εμετό και είναι άκριτος ( αγνωμονεί ) περί τα θεία, νομίζοντας αθέμιτα πως ταυτίζεται το ον, δηλαδή η ουσία του Θεού και όσα προσυπάρχουν ή ενυπάρχουν στην ουσία του Θεού, με την ουσία του. Αλλ’ ας τον ντροπιάσουν τα λόγια του, που λέει˙ « δεν αντιτίθεται στη θεία απλότητα, αν αναφέρονται ( λέγονται ) περισσότερεςσχέσεις γι’ αυτόν, αν και δεν φανερώνουν την ουσία του », « μπορείς να συναντάς κάθε τελειότητα της κτίσης στον Θεό », « όπως είναι ακριβώς η αγαθότητα, η σοφία, το είναι και τα τοιαύτα ».

252. Κι ακόμα˙ « έτσι είπαμε πως απονέμονται όλες οι τελειότητες, που συναντώνται στα άλλα πράγματα, στον Θεό, όπως ακριβώς συναντώνται τα αποτελέσματα στις ίδιες τους τις αιτίες, όπως ακριβώς στον ήλιο η θέρμη ». Πώς ταυτίζεται λοιπόν η θεία ουσία με όσα ενυπάρχουν σ’ αυτήν; γιατί δεν ταυτίζεται και η θέρμη στον ήλιο με τον ήλιο, όπως ακριβώς πάλι λέει˙ « αν και δεν φανερώνουν τα ονόματα που αναφέρονται στον Θεό το ίδιο πράγμα, δεν είναι όμως πολυώνυμα , επειδή δεν φανερώνουν τον ίδιον λόγο ». Πώς θα ταυτιστούν λοιπόν αυτά που δεν φανερώνουν τον ίδιον λόγο και συναντώνται στη θεία ουσία, με τη θεία ουσία ; Γιατί αν το παραδώσης αυτό, θα αποδώσης πολλούς λόγους στην ουσία˙ και θα είναι σύμφωνα μ’ αυτό αναγκαστικά σύνθετη και πολυσύνθετη και η θεία ουσία. Γιατί λες πως αυτά που δεν έχουν τον ίδιον λόγο και είναι πολλά, ότι είναι ουσία του Θεού, πράγμα ακριβώς άτοπο και αιρετικό. 

253. Όταν λέη ο Θωμάς πως «δεν μπορεί να περιλάβη τη θεία δύναμη, που είναι άπειρη, κανένας κτιστός νους, όπως ακριβώς ούτε και την ουσία του », δεν διακρίνει άρα τη θεία δύναμη απ’ τη θεία ουσία, που ενυπάρχει στη θεία ουσία και είναι τελειότητά της, και μαρτυρείται εμφανώς απ’ τη θεία ενέργεια ; όπως ακριβώς αποδείχθηκαν λοιπόν κάποιες προαναφερθείσες τελειότητες διαφορετικές απ΄την ουσία, έτσι βέβαια και η θεία δύναμη, που είναι τελειότητα της θείας ουσίας˙ και είναι διαφορετικές οπωσδήποτε και οι άλλες όλες καθεξής τελειότητες, όπως ομολογεί και ο Θωμάς, όταν έρθη στον εαυτό του, όπως το έχουμε ήδη εκφράσει σαφώς. 

254. Λέει, ως αναίσθητος και παραπαίοντας ο Θωμάς˙ « έχει γεννητική δύναμη για να γεννά ο Πατήρ ». Κι ακόμα˙ « είναι ανάγκη να υπάρχη δύναμη στον Θεό για να γεννά, όπως ακριβώς και δύναμη για να νοή τον εαυτό του ». Και λέει, έχοντας ξεχάσει γρήγορα τα ίδια του τα λόγια κι ερχόμενος στον εαυτό του˙ « δεν έχει καμμιά δύναμη ο Πατέρας, που δεν την έχει ο Υιός ». Είναι άρα κάποιου υγιούς οι προτάσεις αυτές ; γιατί σε ποιά βλάσφημα προσκρούει! Γιατί αν δεν έχη καμμιά δύναμη ο Πατήρ, που δεν την έχει ο Υιός, κι έχει δύναμη στο να γεννά ο Πατήρ, θα την έχη αυτήν κι ο Υιός. Αλλ’ είναι βέβαια άτοπο και ασεβές αυτό. 

255. Γιατί θα έχη αναγκαστικά άλλον Υιό δικό του ο Υιός του Θεού. Γιατί όπως έχει ακριβώς γεννήσει, σύμφωνα με τον Θωμά, έχοντας δύναμη γεννητική ο Πατέρας τον Υιό, έτσι θα γεννήση , έχοντας αυτή τη δύναμη τη γεννητική, αναγκαστικά κι ο Υιός Υιό. Κι αν δεν έχη γεννήσει Υιό, είναι φανερό, πως δεν έχει ούτε και γεννητική δύναμη, γιατί δεν έχει στερηθή καμμιά δύναμη την ενέργεια˙ κι αυτή η γεννητική δύναμη, την οποία έχει ο Πατέρας και δεν έχει ο Υιός, κάνει – αλλίμονο στην πλάνη – να έχη άλλην ουσία ο Πατέρας και διαφορετική ο Υιός. Γιατί αυτά που δεν έχουν την ίδια δύναμη, αυτά δεν έχουν και την ίδια ουσία. 

256. Αλλ’ είναι φανερό, ότι δεν είναι δύναμη της φύσης το να γεννάς, όπως ακριβώς ούτε το να εκπορεύης, είναι δε προσωπική ιδιότητα κι έτσι ομολογείται απ’ τους ευσεβείς. Γιατί αν ανάγη κάποιος σε δύναμη φυσική το να γεννάς, ανάγει βέβαια και το να εκπορεύης, και θα συμπεράνη έτσι πως είναι διαφορετική η φύση του Πατέρα απ’ τον Υιό και το Πνεύμα, και θα τοποθετήση πιο χαμηλά το Πνεύμα, που δεν έχει ούτε δύναμη στο να γεννά, ούτε βέβαια στο να εκπορεύη. Αλλ’ είναι τα παραληρήματα της κακοδοξίας του Ευνόμιου και του ΄Αρειου και του Μακεδόνιου αυτά. Γιατί είναι αδιαίρετη, με μιά φύση και δύναμη και ενέργεια, η Αγία Τριάδα.

257. Και πώς δεν αντιλαμβάνεται αυτό που λέει, ότι δεν έχει καμμιά δύναμη ο Πατέρας, που δεν την έχει ο Υιός ; γιατί με το να πή «καμμιά», φανέρωσε πολλές. Αν είναι πολυδύναμος λοιπόν ο Θεός, θα έχη και διαφορετικές αυτές τις δυνάμεις. Γιατί ανάγονται σε αριθμό οι πολλές, και εισάγει ομολογουμένως διαφορά ο αριθμός. Αν είναι λοιπόν σύμφωνα μ’ αυτόν, αυτό που έχει ο Θεός ουσία του Θεού, θα είναι κι οι πολλές και διαφορετικές αυτές δυνάμεις, που έχει ο Θεός, ουσία του και θα είναι σύνθετη από πολλά και διαφορετικά η ουσία του Θεού, που είναι ακριβώς υπερβολή μανίας και ασέβειας να το νομίζης . Δεν ταυτίζονται άρα με την ουσία του οι δυνάμεις του Θεού, αλλ’ είναι κατά κάποιον τρόπο διαφορετικές.

Συνεχίζεται

ΣΧΟΛΙΟ: Σ' αυτές τίς λίγες παραγράφους. εάν προσέξουμε, αναιρούνται όλες οι θεο-λογικές πλάνες τού Ζηζιουλα καί τού Γιανναρά, ακόμη καί η ψευδο-θεολογία τών σχέσεων, η οποία κατάγεται από τόν Αυγουστίνο καί υιοθετείται από τόν Ακινάτη. Ακόμη καί η διάσημη αριστοτελική αιτιώδης αρχή.