ΘΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΣΥΝΕΡΓΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ;

Του Χασάπη Πέτρου

Τυχαίο; Μόλις χρεοκόπησαν την Ελλάδα, ξαφνικά "ανακαλύφθηκε" ο τεράστιος υπόγειος πλούτος της, αλλά αυτός ο απόλυτα ελληνικός πλούτος δεν μας ανήκει πλέον. Συνομωσιολογία; Ο αναγνώστης ας το κρίνει μόνος του.
Η χρεοκοπημένη χώρα μας είναι ήδη
υπό την κατοχή και τη διεύθυνση των «προστατών», είτε αυτοί έχουν τη μορφή των δανειστών – «θεσμών» είτε τη μορφή ισχυρών «συμμάχων». Οι δε Έλληνες πολιτικοί έχουν δύο επιλογές: Η μία είναι να γίνουν οι σύγχρονοι «Εφιάλτες» της πατρίδας, υπακούοντας πλήρως στις εντολές των «προστατών» για να παραμείνουν στις καρέκλες τους, η άλλη είναι να πάνε ήσυχα στο σπίτι τους, για να μην πάνε με άλλο τρόπο.
Είναι προφανές πως οι «προστάτες» μας απειλούν τους ψοφοδεείς Έλληνες πολιτικούς πως αν δεν συναινέσουν στο ξεπούλημα της χώρας, θα μας καταστρέψουν οικονομικά και θα αφήσουν ελεύθερη την Τουρκία να μας κάνει «ντα».
Ήδη, μετά την εκχώρηση των ελληνικών συμφερόντων επί της Μακεδονίας μας, κανένας συστημικός πολιτικός δεν αντιδρά στην εθνοεξαφάνιση των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, ενώ αντίθετα γίνεται πλήρης υποχώρηση στις τουρκικές απαιτήσεις στη Θράκη.
Την ίδια στιγμή Έλληνες πολιτικοί διεξάγουν μυστικές συνομιλίες με τους Τούρκους για εκχώρηση των ελληνικών συμφερόντων και στο ελληνικότατο Αιγαίο και στον ορυκτό μας πλούτο (!!!). Ήδη κυβερνητικά στελέχη, μας σερβίρουν σιγά σιγά το τι ακριβώς συζητείται, καθώς και την άτακτη υποχώρησή τους απέναντι στους Τούρκους.
Ταυτόχρονα, η ελληνική οικονομική και κάθε άλλη ελίτ και τα καθεστωτικά ΜΜΕ, δείχνουν να βοηθούν όλη αυτή την κατάσταση της υποταγής και της φινλανδοποίησης της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία, την οποία προπαγανδίζουν ως συνετή εξωτερική πολιτική του κατευνασμού απέναντι στους μαινόμενους Τούρκους. Όλη αυτή η ελίτ παριστάνει πως δεν αντιλαμβάνεται ότι η υποχωρητικότητα απέναντι στους Τούρκους, τους αποθρασύνει ακόμα περισσότερο, χωρίς να υπάρχει τέλος στην υποχωρητικότητα.
Είναι φανερό πως το πρόβλημα της χώρας είναι ο τρόπος που λαμβάνονται οι πολιτικές αποφάσεις. Αν αυτός ο τρόπος δεν αλλάξει, η Ελλάδα θα καταρρεύσει. Το βάρος θα πρέπει να σηκώσουμε όλοι εμείς οι πολίτες στις κάλπες που έρχονται. Αν πάμε να ψηφίσουμε τα ίδια συστημικά κόμματα, τους ίδιους ψοφοδεείς και ψεύτες πολιτικούς, τα ίδια πολιτικά τζάκια και τους πολιτικούς τους γόνους, φιλογερμανούς, φιλοαμερικανούς, φιλοσκοπιανούς, φιλότουρκους κ.λ.π., και δεν ψηφίσουμε νέες πατριωτικές δυνάμεις και λαϊκούς ανθρώπους, θα είμαστε συνεργοί στην καταστροφή της χώρας.
Σκεφτείτε το λίγο…

hassapis-peter

Ο ων και η ουσία - Εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου

Εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου με θέμα: «Ο ων και η ουσία» στην Θεολογική Ημερίδα:«Τα προσωπεία του προσώπου – Κριτικές θεολογικές τοποθετήσεις στην οντολογία του προσώπου». Διοργάνωση: Σύλλογος Θεολόγων «Μέθεξις», Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018, Πολιτιστικό Κέντρο Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Πηγή: https://www.pemptousia.gr/video/o-on-ke-i-ousia/

Αυθεντικότητα και αλλοιώσεις του προσώπου στο κάτοπτρο του νηπτικού βίου - Εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου Κορναράκη, Αναπληρωτή Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου Κορναράκη, Αναπληρωτή Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα: «Αυθεντικότητα και αλλοιώσεις του προσώπου στο κάτοπτρο του νηπτικού βίου» στην Θεολογική Ημερίδα: «Τα προσωπεία του προσώπου – Κριτικές θεολογικές τοποθετήσεις στην οντολογία του προσώπου». Διοργάνωση: Σύλλογος Θεολόγων «Μέθεξις», Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018, Πολιτιστικό Κέντρο Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Πηγή: https://www.pemptousia.gr/video/afthentikotita-ke-alliosis-tou-prosopou-sto-katoptro-tou-niptikou-viou/

https://www.pemptousia.gr/new_videothiki/?subject=ontologia-tou-prosopou

Πέρα από τον ορθόδοξο περσοναλισμό: Νέοι προβληματισμοί για τη θεολογική σημασία του Εαυτού - Εισήγηση του πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Λουδοβίκου

Εισήγηση του πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Λουδοβίκου, Καθηγητή της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, με θέμα «Πέρα από τον ορθόδοξο περσοναλισμό: Νέοι προβληματισμοί για τη θεολογική σημασία του Εαυτού» στην Θεολογική Ημερίδα: «Τα προσωπεία του προσώπου – Κριτικές θεολογικές τοποθετήσεις στην οντολογία του προσώπου». Διοργάνωση: Σύλλογος Θεολόγων «Μέθεξις», Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018, Πολιτιστικό Κέντρο Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Πηγή: https://www.pemptousia.gr/
https://www.pemptousia.gr/new_videothiki/?subject=ontologia-tou-prosopou

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ (13)

Συνέχεια από: Κυριακή 31 Μαρτίου 2019

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ 

και ο Χριστιανικός Πλατωνισμός.

τού Salvatore Lilla.

5. Συνέσιος ο Κυρηναίος (συνέχεια).

        

  Η απορροή τού αγαθού φανερώνεται κατ'αρχάς, στην γονιμοποιό θέληση τού Πατρός, ταυτόσημη με τους πόνους τής γέννας (Ι, 218-219). Μία τέτοια θέληση και ένας τέτοιος πόνος και μόχθος έχουν την υποστατική τους πραγματικότητα στην θηλυκή οντότητα η οποία αντιπροσωπεύεται απο την Μητέρα (ΙΙ, 101), το πνεύμα το Άγιο (πνοιά-πνοιά αγία ΙΙ, 98 V, 32), το οποίο στον Συνέσιο παρουσιάζεται σαν το δεύτερο μέλος, το μεσαίο, τής Αγίας Τριάδος και δέν πρέπει επομένως να ταυτισθεί με το τρίτο αλλά με το δεύτερο πρόσωπο στην Τριάδα. Αυτή η θέση, η οποία είναι αρκετά ασυνήθιστη, τού Πνεύματος Αγίου στο εσωτερικό τής Τριάδος, ξεχωρίζει βαθύτατα και διαχωρίζει την Τριαδική Θεολογία τού Συνέσιου όχι μόνον απο εκείνη που ήταν συνήθης τον IV αιώνα αλλά και απο την αρχαία παράδοση τής Εκκλησίας, κατά την οποία το Αγιο Πνεύμα αναφέρεται σαν τρίτο (2 Κορ. 13,3). Ανήκει στον Hadot η διευκρίνηση ότι το Άγιο Πνεύμα τού Συνέσιου, εννοημένου σαν θηλυκή οντότης και σαν δεύτερο μέλος της Τριάδος, αντιστοιχεί στην θηλυκή δύναμη η οποία στα Χαλδαϊκά Λόγια και στους νεοπλατωνικούς σχολιαστές εμφανίζεται σαν ενδιάμεσο μέλος ανάμεσα στον Πατέρα και τον Πατρικό Νού: ο A.Smith έχει δίκαιο δηλώνοντας ότι ο Συνέσιος υποστατικοποίησε τον όρο δύναμις! Εδώ μπορούμε να προσθέσουμε ότι αυτή η γεννητική θέληση, αυτή η Μητέρα στον Πόνο, αυτή η πνοιά ή Άγιο Πνεύμα, όχι μόνον αντιστοιχεί στην "απορρέουσα ενέργεια" ή "ζωή" του σχολίου τού Πορφύριου στον Παρμενίδη αλλά και στην "πολύ δύναμη", στην ενέργεια που κυλά στην απειρία, του Πλωτίνου, στο άπειρο του Πορφύριου και Ιάμβλιχου, την άπειρη δύναμη του Πρόκλου και του Δαμάσκιου και πώς η έννοια μιας θηλυκής οντότητος σαν δεύτερου μέλους της Τριάδος σχηματισμένης απο τον Πατέρα, την Μητέρα και τον Υιό, παρουσιάζεται στο αραμαϊκό Ευαγγέλιο που χρησιμοποιούσαν οι Εβιονίτες, σε μερικά γνωστικά συστήματα και σε μερικές θρησκείες της Μέσης Ανατολής. Το Άγιο Πνεύμα προηγείται τού Είναι (Ι, 222: Προούσιος). Αυτό το επίθετο, χρησιμοποιημένο απο τον Πορφύριο, Ιάμβλιχο και Πρόκλο βρίσκει την αντιστοιχία του στην Έκφραση του Πλωτίνου προ ουσίας (πρίν του Είναι) [Ενν. VI 2, 17]. Η εικόνα τού βλαστού, τού βλασταριού, εφαρμοσμένη στο δεύτερο πρόσωπο τής Τριάδος παραπέμπει στην πρόοδο τού Πατρός. Θα μπορούσε να προέρχεται απο τους Χρησμούς ή Λόγους, παρότι σε ένα απόσπασμα αναφέρουν τον όρο βλάστημα στην βάρβαρη ύλη (Ο Πρόκλος χρησιμοποιεί την μετοχή εκβλαστάνοντα και ο Δαμάσκιος ονομάζει κλάδους την πολλαπλότητα τών όντων τα οποία εξέρχονται απο το ένα και δημιουργούν (μορφώνουν) την δεύτερη αρχή. Εξίσου με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα είναι Νούς. Το επίθετο γίνεται σαφέστατο εάν θυμηθούμε ότι ο Πορφύριος ονομάζει νού την ενέργεια η οποία διαχέεται απο την ύπαρξη και η οποία είναι ταυτόσημη με το δεύτερο μέλος της Τριάδος. Η ταυτόχρονη απόδοση στο Άγιο Πνεύμα επιθέτων όπως "μητέρα", "αδελφή", "θυγατέρα" έχει έναν εκπληκτικό παραλληλισμό με την σύλληψη της υπέρτατης δύναμης ακριβώς του Σίμωνος τού Μάγου, όπως μας αναφέρει ο Ιππόλυτος (αιρέσεις VI, 17,3). Ο ρόλος τού συνδέσμου ανάμεσα στο πρώτο και το τρίτο μέλος τής Τριάδος τον οποίο αναθέτει ο Συνέσιος στο μεσαίο μέλος τής Τριάδος είναι επίσης-σύμφωνα με τον Πρόκλο και τον Ιάμβλιχο-μία ιδιότητα η οποία χαρακτηρίζει τα κεντρικά μέλη μιας σειράς : το κέντρο ενώνει μαζί το πιό υψηλό και το πιό χαμηλό μέλος μιας σειράς, καθότι επιτυγχάνει την σύγκλιση τής δυνάμεως τού πρώτου στο τελευταίο και επιτρέπει στο τελευταίο να στραφεί πρός το πρώτο (Ιάμβλ. Μυστ. 1,5).

          Καρπός τού Πόνου τής Μητέρας-Άγιο Πνεύμα είναι ο Υιός, ο Λόγος, "εσύ είσαι ο λόγος του γεννήσαντος". Εξίσου με το Άγιο Πνεύμα και αυτός είναι ένα βλάστημα. Και όπως ο Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα, Αυτός είναι ένας Νούς, καθώς αντιστοιχεί στον Νού τού Πατρός, των Χαλδαϊκών Λόγων, στο τρίτο μέλος της υπέρτατης Τριάδος του Πορφύριου-ο νούς πλήρως ανεπτυγμένος, του οποίου η κατεξοχήν λειτουργία είναι η νόησις (η νοητική δραστηριότης)-το πρώτο και υπέρτατο προϊόν τής ενώσεως ανάμεσα στο πέρας και το άπειρο και ταυτοποιούμενο με το απόλυτο όν (ή το Ένα-είναι), όπως και ο Πατρικός νούς και στο ηνωμένον είναι του Δαμάσκιου. Εάν ο Πατήρ είναι η "ιδέα των ιδεών", ο Υιός είναι η πρώτη σπαρμένη μορφή. Το επίθετο προέρχεται απο την θεωρία του Πλωτίνου τού μεταφυσικού νού σαν "γένους των μορφών" και "μορφής των μορφών" (Εν. V, 9,6). Έχει δύο παράλληλα στην θεωρία του Ιάμβλιχου τού "καθαρού νοός" ο οποίος είναι αιτία τής "ουσίας που δίνει την μορφή " και στην "τέλεια μορφή" του Δαμάσκιου η οποία περιέχεται στο Πατρικό Νού. Όπως ο Νούς του Πλωτίνου και ο λόγος του Ωριγένη και των Καππαδοκών, Αυτός είνα σοφία και δημιουργός. Εξίσου με τον λόγο της Στοάς, του Φίλωνος, του Γρ. Νύσσης και το Γρ. Ναζιανζηνού και της ψυχής τού κόσμου τού Πλωτίνου. Αυτός βασιλεύει στο αισθητό σύμπαν. Όπως η ψυχή τού κόσμου τού Πλωτίνου. Αυτός είναι παρών οπουδήποτε στην πληρότητά του!

          Δύο απο τις βασικές έννοιες του Νεοπλατωνισμού-τής "ενότητος στην διαφορά" (ή της διαφοράς στην ενότητα") και εκείνη τής "στάσεως-προόδου-επιστροφής-άφησαν βαθειά ίχνη στην Τριαδική σύλληψη του Συνέσιου. Οι "αχώριστοι χωρισμοί (ο νοητικός χωρισμός διατηρεί αχώριστο αυτό που χώρισε) οι οποίοι χαρακτηρίζουν τις σχέσεις ανάμεσα στα τρία πρόσωπα της Τριάδος αντανακλούν τόσο την θεωρία τού Πορφύριου τής μείξεως ανάμεσα στις νοητικές πραγματικότητες, όσο και του Πλωτίνου, ο οποίος αποκλείει κάθε κενό (διάλειμα) απο τις τρείς ξεχωριστές υποστάσεις. Αναλόγως με την "ύπαρξη" τού Πορφύριου ή τού "Ενός" τού Πλωτίνου, ή μονάς τού Πατρός είναι έκφραση τής σταθερότητος. Παρά την εξάπλωσή της στην πρόοδο, το αγαθό που πρέπει να μορφώσει τις άλλες δύο μονάδες- πρόσωπα της Τριάδος παραμένει στην πηγή του ! Το δεύτερο και το τρίτο πρόσωπο, αφού ξεπήδησαν απο τον Πατέρα, δέν τον εγκαταλείπουν, αλλά συνεχίζουν να κυκλοφορούν γύρω απο Αυτόν" πηδώντας μακρυά απο το κέντρο και γλιστρώντας γύρω απο το κέντρο! Αυτό το φαινόμενο μπορεί να προκληθεί μόνον εξ'αιτίας τής στροφής τους πρός την αρχή τους. Με τον ίδιο τρόπο, στον Πλωτίνο το γεγονός ότι η δύναμις που ξεπηδά απο το Ένα σταματά δίπλα της δίνοντας καταγωγή στο απόλυτο Είναι και στόν Νού, είναι η άμεση συνέπεια τής στροφής τής δυνάμεως πρός την πηγή της (Εν. V. 2, 1).

Συνεχίζεται

Σχόλιο: Πολύτιμο κείμενο το οποίο μας φανερώνει τον αγώνα τών Πατέρων να ξεχωρίσουν την Αγία Τριάδα, απο την εικόνα της στον άνθρωπο. Διότι οι πλατωνικές κα νεοπλατωνικές Τριάδες είναι οι θεωρίες, οι οραματικές εμπειρίες του κατ'εικόνα και του καθ'ομοίωσιν. Σήμερα η Δύση, αρχής γενόμένης απο τον Αυγουστίνο, συνεχίζει να ταυτίζει το κατ'εικόνα (κτιστό) με την Μονάδα εν Τριάδι (το άκτιστο). Όλη η φιλοσοφία τού Προσώπου και η ψευδοθεολογία του Ζηζιούλα απορρέουν απο το κατ'εικόνα, ταυτίζοντάς το με την οικονομία τής σωτηρίας και με την αΐδιο Τριάδα. Μιμούμενοι τους προτεστάντες οι οποίοι ταυτίζουν την οικονομική και την αΐδιο Τριάδα, γεννώντας την γνωστή πλέον ανθρωπολογία! Όλη η σημερινή ορθόδοξη Θεολογία απορρέει απο αυτή την προχειρότητα.

Αμέθυστος.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ (12)

Συνέχεια από: Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018 

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ 

Και ο Χριστιανικός Πλατωνισμός.

τού Salvatore Lilla!

          
5. Συνέσιος ο Κυρηναίος (συνέχεια).

         
Η ταύτιση τού πατρός με την σιωπή έχει μία στενή αντιστοιχία στο σύστημα τού Βαλεντίνου, όπου η Σιγή εμφανίζεται στενά ενωμένη με τον Βυθό, την "άβυσσο" (δηλαδή το Βάθος. Ο πρώτος Θεός τών Βαλντινιανών είναι ένα ζεύγος αποτελούμενο απο τον Βυθό και την Σιγή ή την διάνοια. Με τον ίδιο τρόπο, οι έξι συνεχόμενοι εόνες, οι οποίοι αποτελούν μαζί με τους δύο πρώτους την καταγωγική ογδοάδα, είναι συστηματοποιημένοι σε τρία ζεύγη ή συζυγίες: νούς-αλήθεια, λόγος-ζωή, άνθρωπος-Εκκλησία! Ο Πρόκλος τοποθετεί το Ένα πάνω απο την Σιγή, το Ένα είναι πιό άρρητο απο κάθε Σιγή). Η εφαρμογή ταυτοχρόνως στον Πατέρα τών δύο εννοιών οι οποίες είναι αντίθετες, τής σιγής και τού λόγου, είναι μόνον φαινομενικώς αντιφατική : μπορούμε να την εξηγήσουμε με τον καλύτερο τρόπο εάν προϋποθέσουμε την εξάρτηση τού Συνέσιου απο την εξήγηση τού Πορφύριου τού "Παρμενίδη", η οποία χαρακτηρίζεται απο την ταυτόχρονη εφαρμογή στο "Ένα"-θεωρούμενο κάτω απο την διπλή άποψη της μονής και της προόδου-των αντιθέτων εννοιών τής πρώτης και τής δεύτερης υπόθεσης τού Πλατωνικού διαλόγου. Εάν η Σιγή είναι βασισμένη στο άρρητο και στην έλλειψη χαρακτηριστικών ονομάτων τού "Ενός" τής πρώτης υπόθεσης( Παρμ.142 α 3...) ο λόγος,η φωνή,αναφέρεται στήν ιδιότητα τού Είναι τό οποίο είναι ρητό καί αντικείμενο ονομάτων χαρακτηριστικών τού "Ενός"  τής δεύτερης υπόθεσης. Η ίδια γραμμή σκέψης είναι στην βάση τού δόγματος, το οποίο έχει υιοθετηθεί απο το Corpus hermeticum και απο τον ψευδο-Διονύσιο, σύμφωνα με το οποίο ο Θεός είναι ταυτοχρόνως χωρίς ονόματα και αντικείμενο όλων των ονομάτων. Η υιοθέτηση τής εξηγητικής μεθόδου τού Πορφύριου εξηγεί επίσης και την ταυτόχρονη εφαρμογή στον Πατέρα τών αντιθέτων επιθέτων, ρίζα και παραφυάδα, γεννών και γεννημένο, φωτίζων και φωτισθέν, κρυμένο και φανερωθέν. Ενώ λοιπόν ρίζα, γεννών, φωτίζων και κρυπτόν αναφέρονται στην Δική του μονή, τα επίθετα παραφυάδα ή φύτρο, γενητό φωτισθέν, φανερωθέν αναφέρονται στην πρόοδό του και στα δύο πρόσωπα τής τριάδος στην οποία Αυτό είναι παρόν.

          Καθώς λοιπόν είναι η καταγωγική πηγή, ο Πατήρ απορρέει τό αγαθό Του, το οποίο δίνει την καταγωγή στις άλλες δύο υποστάσεις. Μόνον χάρις σ'αυτή την απορροή η πατρική μονάδα γίνεται μία φανερωθείσα και πλήρως ανεπτυγμένη τριάδα: "η μονάδα απορρέουσα κατείχε μία δύναμη απο τις τρείς παραφυάδες: μία πηγή, μία ρίζα, έλαμψε σαν μία μορφή αποτελούμενη απο τρείς λάμψεις. Και οι δύο φράσεις μάς θυμίζουν ένα παράλληλο χωρίο τού Γρηγορίου του Ναζιανζηνού! Διά τούτο μονάς απ'αρχής εις δυάδα κινηθείσα μέχρι Τριάδος έστη! (Λόγος 29,2), όπου ο όρος κινηθείσα αντιστοιχεί ακριβώς στην απορροή του Συνέσιου;; [ Εχει ερμηνευθεί από τόν Αγιο Μάξιμο:   ambigua, 23: «Πώς εξηγείται το γραφέν υπό Γρηγορίου; Διά τούτο μονάς απ’ αρχής εις δυάδα κινηθείσα μέχρι Τριάδος έστη!; Κινείται (απαντά ο Άγιος Μάξιμος) μέσα στον Νου που είναι άξιος να την κατανοήσει, ο οποίος μέσω της Μονάδος και μέσα στην Μονάδα ολοκληρώνει κάθε έρευνα του σ’ αυτή ή για να το πούμε διαφορετικά, ολόκληρη η Μονάς αχώριστη διδάσκει και φανερώνει στον Νου, στην πρώτη του επαφή μαζί Της, την αλήθεια γύρω από την Μονάδα, έτσι ώστε να μην εισαχθεί χωρισμός στην πρώτη Αιτία. Μετά όμως προχωρά στην φανέρωση της θείας και απόρρη­της Θεογονίας αυτής της πρώτης Αιτίας, αποκαλύπτοντας του Μυστικά και κρυφά ότι δεν πρέπει να σκεφτεί ποτέ πως αυτό το Υπερού­σιο Αγαθό μπορεί να είναι άγονο, στείρο Λόγου και Σοφίας ή Αγιαστικής Δυνάμεως, ομοουσίους και υπαρκτές σαν υποστάσεις, για να μην διατρέξει τον κίνδυνο, αυτός ο Νους, να εννοήσει πως ο Θεός είναι Σύνθεση αυ­τών, ωσάν να επρόκειτο για τυχαία κατηγορήματα, αντί να πιστεύει δια της πίστεως ότι Αυτοί συνυπάρχουν, συναιω­νίως. Λέγεται λοιπόν πως ο Θεός κινείται, καθώς είναι Αιτία της έρευνας του τρόπου με τον οποίον συνυπάρχει. Διότι είναι αδύνατον χωρίς θεϊκό φωτισμό να κατανοήσουμε κάτι από τον Θεό. Διότι ο Θεός που δεν έχει την ίδια φύση με τους ανθρώπους, έχει ασφαλώς και διάφορον τρόπον γεννή­σεως.»]Η εικόνα τής απορροής απο την πηγή, τόσο αγαπητή στον Συνέσιο είναι χαρακτηριστική τού Πλωτίνου, ο οποίος παρουσιάζει την καταγωγή τής τρίτης του υποστάσεως απο την δεύτερη και της δεύτερης απο την πρώτη, το Ένα-αγαθό- σαν το αποτέλεσμα τής απορροής τής δύναμης! "ΠΕΡΙ ΓΕΝΕΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΑΞΕΩΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ (Εν. v, 2,1). Το εν πάντα και ουδέ εν αρχή γάρ πάντων, ού πάντα, αλλ'εκείνως πάντα εκεί γάρ οίον ενέδραμε...πώς ούν εξ απλού ενος ουδεμίας εν ταυτώ φαινομένης ποικιλίας, (πώς μπορούν να προέλθουν απο το Ένα, αφού αυτό είναι απλό) ού διπλόης ούτινος οτουούν, ή ότι ουδέν ήν εν αυτώ, διά τούτο εξ'αυτού πάντα και ίνα το όν ή διά τούτο αυτός ούκ όν, γεννητής δε αυτού (πατήρ δέ αυτού) και πρώτη οίον γέννησις αυτή. Ον γάρ τέλειον τω μηδέν ζητείν μηδέ αυτού πεποίηκεν άλλο (τω Ένα είναι τέλειο, διότι δέν ψάχνει τίποτε, δέν έχει τίποτα και δέν έχει ανάγκη κάτινος). Το δέ γενόμενον εις αυτό επεστράφη και εκπληρώθη και εγένετο πρός αυτό βλέπον και νούς ούτος, και ή μέν πρός εκείνο στάσις αυτού το όν εποίησε, η δέ πρός αυτό θέα τον νούν. Επεί ούν έστη πρός αυτό, ινα ίδη, ομού νούς γίγνεται και όν (Είναι), ούτος ούν ών οιόν εκείνος τα όμοια ποιεί δύναμιν προχέας πολλήν-είδος δέ και ταύτο αυτού-ώσπερ αύ το αυτού πρότερον προέχεε και αυτή εκ της ουσίας ενέργεια ψυχής τούτο μένοντος εκείνου γενομένη (και αυτή που έρχεται απο το Είναι είναι ενέργεια της ψυχής η οποία γεννάται μ'αυτόν τον τρόπο). [Ενν. V, 1,6]: Η πηγή απο όπου τρέχει το αγαθό τού Συνέσιου αντιστοιχεί πλήρως στην πηγή της ζωής ή στην πηγή του Νοός...την αιτία του αγαθού, του Πλωτίνου (VI, 9,9), όπου ο όρος αγαθό αναφέρεται στην ροή τής προόδου.

          Και τα Χαλδαϊκά λόγια χρησιμοποιούν τα ρήματα ρείν και προχείν και το ουσιαστικό ροή. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Πρόκλος αναφερόμενος στα Χαλδαϊκά χρησιμοποιεί τον όρο ρέουσα και ο Δαμάσκιος χρησιμοποιεί τους όρους χύσις και χεόμενον. Αλλά εκεί που προηγείται η ιδέα τής αναπτύξεως τής καταγωγικής μονάδος (δηλαδή του Ενός) σε μία τριάδα, όπως υπονοήθηκε απο τα χωρία τού Συνέσιου που αναφέραμε προηγουμένως, βρίσκεται στο σχόλιο στον Παρμενίδη τού Πορφύριου: η δύναμις εξέρχεται (αυτή η έκφραση αντιστοιχεί στην χύσι του Συνέσιου και στο ρείν του Πλωτίνου, όπως και στο ρείν του Πρόκλου και στους όρους χύσις και χεόμενον του Δαμάσκιου) απο την ύπαρξη (ή το Ένα) σαν ζωή, το δεύτερο μέλος της τριάδος! Και αφού στραφεί πρός τον εαυτό της ή ακριβέστερα, πρός την πηγή της, γίνεται μία αληθινή και πραγματική νόησις και ένας νούς, δηλαδή το τρίτο μέλος της Τριάδος.

Συνεχίζεται

Ο σχολιασμός στήν συνέχεια τού κειμένου.
Αμέθυστος.

π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Ο Σταυρός ως λύση του ανθρωπίνου δράματος

π. Νικόλαος Λουδοβίκος: «Ανάσταση, 

η αιωνιότητα της κάθε στιγμής μας»

presspublica.gr: «Το πραγματικό πρόβλημα των καιρών μας δεν είναι η αθεΐα, αλλά η πολυθεΐα και μάλιστα με τη μορφή της ειδωλολατρίας. Δημιουργείται κίνδυνος επειδή τοποθετούμε στη θέση του αγαπητικού και θυσιαζόμενου ταπεινού Θεού του Χριστού τα αλαλάζοντα Τέρατα των ναρκισσιστικών μας φαντασιώσεων για Ισχύ και Κυριαρχία». Μιλάμε με τον π. Νικόλαο Λουδοβίκο, ο οποίος διδάσκει Θεολογία και Φιλοσοφία στο Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Κέμπριτζ και στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης. Βαθύς γνώστης της ευρωπαϊκής σκέψης, από τους σημαντικότερους Έλληνες θεολόγους.

• Πώς βιώνει ο σημερινός άνθρωπος το γεγονός του Πάσχα;

«Πέρα από το συγκινησιακό και εορταστικό διάκοσμο, συντελείται στις μέρες αυτές μια συγκλονιστική υπαρξιακή αποκάλυψη: πως ο Θεός κατέρχεται στη συνθήκη του χάους και του παραλογισμού μου, αγαπώντας με, με τίμημα τη σταύρωσή του από μένα. Ο Θεός με νοιάζεται και αυτό του στοιχίζει -όταν όλοι θέλουν να μου επιβληθούν, αυτός ασκεί την ελευθερία του για σχέση μαζί μου όχι ως θέληση για δύναμη αλλά ως αγάπη, θυσιάζεται, ταπεινώνεται, γίνεται ο μεγάλος χαμένος, για μένα. Ο Χριστός σταυρώνεται γιατί μόνον έτσι αγαπάς πραγματικά τον πραγματικό, θρυμματισμένο άνθρωπο. Η Ανάσταση είναι έτσι ο τελικός προσωπικός του θρίαμβος της επώδυνης περιχώρησης όλων: των Ιουδαίων, των Ρωμαίων, των Ελλήνων, καθώς φυσικά και των τρομαγμένων και μπερδεμένων μαθητών. Ο θάνατος και το κακό νικιούνται ταυτόχρονα μέσα στον αγαπητικό εναγκαλισμό του Γολγοθά: «ήπλωσας τας παλάμας και ήνωσας τα το πριν διεστώτα»».

• Τι θα λέγατε σ’ έναν συνάνθρωπο που αυτές τις μέρες ζει το δικό του Γολγοθά (άστεγος, άνεργος, άρρωστος);

«Βρισκόμαστε όλοι σταυρωμένοι στον Γολγοθά της ιστορίας. Να κάνουμε τον προσωπικό μας σταυρό αναζήτηση του σταυρού του Χριστού. Ο σταυρός του Χριστού είναι ο μόνος μη τραγικός σταυρός, διότι είναι ο Αναστάσιμος σταυρός της αυτοπροσφοράς στον Θεό και στους άλλους. Δεν τρομάζει τον άνθρωπο ο πόνος αλλά η έλλειψη νοήματος, έλεγε ο Επίκτητος. Να γίνουν οι συμφορές αναζήτηση βαθιά του Θεού, γιατί αυτός είναι το πραγματικό αντικείμενο της επιθυμίας του ανθρώπου, πέρα από τα ποικιλώνυμα αιτήματα, το βαθύ νόημα που θεραπεύει όλες τις ελλείψεις».

• Πριν από λίγες ημέρες ο π. Φιλόθεος Φάρος είπε ότι «οι περισσότεροι ιερωμένοι είναι ποιμαντικά ανύπαρκτοι, δεν έχουν σταθεί στο πλευρό ενός ανθρώπου που έχει ανάγκη». Συμφωνείτε;

«Η συνεχής διατυμπάνιση του κακού προκαλεί ανασφάλεια, βία, επιθετικότητα, καθώς και αντίρροπες τάσεις αυτοπροβολής. Να δείξουμε και λίγο το καλό; Συνάντησα προσωπικά σειρά ολόκληρη αγίων κληρικών και μοναχών που κατόρθωσαν να μεταβάλουν τον άσχετο προς την εκκλησία μαθητή του Φρόιντ και του Χάιντεγκερ σε θεολόγο και κληρικό. Αισθάνομαι δραματικά ελλιπής απέναντί τους».

• «Να μη χάσουμε τα πάθη. Να τα μεταβάλλουμε», έχετε πει. Πώς το εννοείτε; (Βλ. εδώ)

«Ο χριστιανισμός ευτυχώς δεν είναι ούτε πλατωνισμός ούτε στωικισμός. Το καθετί πάνω στο σώμα μας και την ψυχή μας είναι θεόπλαστο και ως εκ τούτου απολύτως ιερό. Απομένει στην ελευθερία μου να θυμώνω, να ερωτεύομαι, να παίζω, να δημιουργώ, να τρώγω, να χαίρομαι και να λυπάμαι μ’ έναν τρόπο που με φέρνει όλο και πιο κοντά στη θεία πηγή τού είναι μου: αυτό σημαίνει η Ενσάρκωση. Ο Θεός δεν με καλεί να δραπετεύσω από τον κόσμο του αλλά να τον μεταβάλλω σε τόπο φανέρωσής του».

• «Εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων», η Ανάσταση;

«Ο χριστιανισμός είναι βαθύς εχθρός κάθε είδους ιδεαλισμού, επειδή ο ίδιος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ιερός υλισμός. Η Ενσάρκωση δεν είναι παρά η καταξίωση της ύλης και της ιστορίας όταν αυτά προσφέρονται στον Θεό και στους άλλους. Υλη (ακόμα και η ψυχή του ανθρώπου, κατά τους Πατέρες, είναι λεπτότατης υλικής υφής!), ιστορία και, εν τέλει, υπαρξιακή κοινότητα εν τω Θεώ (ως Σώμα Χριστού, θεολογικότερα) συναποτελούν το υπαρξιακό και οντολογικό γεγονός της Εκκλησίας».

• Σας ενοχλεί που πολλές φορές κοσμικές ακρότητες και ανέσεις «ποιμεναρχών» γίνονται στο όνομα του Θεού;

«Πράγματι, ο Ιούδας υπήρξε ένας από τους μαθητές του Χριστού. Πολύ περισσότερο προσωπικά ενοχλούμαι όταν στη θέση τής παραπάνω αντίληψης για την Εκκλησία εγκαθίσταται μία τελείως ανόητη θεώρησή της ως κοσμικού Ιδρύματος, που είτε δήθεν εθναρχεύει είτε ασχολείται νευρωτικά με την αστυνόμευση των ηθών των άλλων: αυτή είναι μια Εκκλησία χωρίς καμιά πρόταση ζωής».

• Τελικά πώς θα καταφέρουμε την Ανάσταση να τη βιώσουμε κάθε στιγμή ως κατάσταση αιωνιότητας, ως η αιωνιότητα της κάθε στιγμής μας;

«Ανάσταση είναι το άνοιγμα στην περιχώρηση (τη συν-χώρηση), η ελευθερία που γίνεται αγάπη μέσω του σταυρού: να η αιωνιότητα. Πρόκειται για το τέλος της βασιλείας του μαρκησίου Ντε Σαντ: οι άλλοι παύουν να είναι «αντικείμενα του εαυτού» μου (για να θυμηθούμε τον Κόχουτ) και εισερχόμαστε στην υπαρξιακή αυθεντικότητα μέσω της ανακάλυψης των άλλων μέσα στον εαυτό και του εαυτού μέσα στους άλλους». 

Ο πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Λουδοβίκος γεννήθηκε στο Βόλο. Σπούδασε ψυχολογία, παιδαγωγική, θεολογία και φιλοσοφία στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Παρίσι (Σορβόννη (Paris 4) και Institut Catholique de Paris) και το Cambridge. Είναι διδάκτορας Θεολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1990). Εργάστηκε στο Ερευνητικό Κέντρο για τον Αρχέγονο Χριστιανισμό Tyndale House του Cambridge και δίδαξε ή έδωσε σεμινάρια στο Κέντρο Προχωρημένων Θεολογικών και Θρησκευτικών Σπουδών (C.A.R.T.S.) της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Cammbridge, στο Πανεπιστήμιο του Durham, δίνοντας επίσης διαλέξεις και σε άλλα Παν/μια ή Ερευνητικά Κέντρα. Υπήρξε ψυχαναλυτής επί 20ετίας.

Σήμερα είναι καθηγητής της Δογματικής και της Φιλοσοφίας στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης, επιστημονικός συνεργάτης-συγγραφέας στο μεταπτυχιακό Θεολογικό πρόγραμμα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και part-time λέκτορας στο Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Cambridge.

www.sophia-ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Η ομιλία «Η δια του σταυρού μέθοδος» έγινε στις 10 Σεπτεμβρίου 2017, στο αρχονταρίκι της Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, αμέσως μετά την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία.

http://www.sophia-ntrekou.gr/2019/03/stayros-loudovikos.html

ΣΧΟΛΙΟ: "Απομένει στην ελευθερία μου να θυμώνω, να ερωτεύομαι, να παίζω, να δημιουργώ, να τρώγω, να χαίρομαι και να λυπάμαι μ’ έναν τρόπο που με φέρνει όλο και πιο κοντά στη θεία πηγή τού είναι μου: αυτό σημαίνει η Ενσάρκωση".
Η αποκατάσταση δέν είναι ο στόχος τής εκκλησίας. Αλλά η ανακαίνιση, η αγιότης. Δέν είναι η γνώση τού εαυτού, τού Είναι μου αλλά η γνώση Χριστού.  Τό κτιστό δέν μπορεί νά ζήσει μέ τόν τρόπο τού ακτίστου διότι παρεμβάλλεται ο παλαιός άνθρωπος. Η αλήθεια ελευθερώνει από τούς δεσμούς τών παθών. Η ελευθερία δέν είναι τό αλχημιστικό καζάνι τό οποίο μεταμορφώνει τό σκότος τών παθών σέ φώς. Τά πάθη μεταμορφώνονται σέ αρετές αλλά μόνον η εμπιστοσύνη μεταμορφώνεται σέ Πίστη. Η πνευματικότης δέν είναι η πίστη τού Χριστού. Η Σητηρία εν Κυρίω δέν αποκαθιστά τήν χαμένη τιμή τού κατ' εικόνα σέ καθ' ομοίωσιν.
Η ενότης τής ψυχής δίνει νόημα δέν δίνει τήν Βασιλεία.
Δέν εκχριστιανίζεται ο Χάιντεγκερ. Είναι ψεύτης.
Η ψυχανάλυση απομυθοποιεί τά ναρκισσιστικά τέρατα αποκαθιστώντας τό τερατώδες εγώ, σέ μιά ψυχολογική, επινοημένη διαδρομή από τά πολλά στό Ενα, πού είναι καί η βάση τού οικουμενισμού.

Αμέθυστος

Ο Κύριος έχει στην αγκαλιά του όλους όσους υποφέρουν στη ζωή τους

Ας ακολουθήσουμε τον δρόμο του μαρτυρίου και των διωγμών ο οποίος οδηγεί εκεί όπου αιώνια λάμπει ο Σταυρός του Χριστού μας. 
Άγιος Λουκάς Κριμαίας

Μεγάλη είναι η αγκαλιά του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τόσο μεγάλη που δεν μπορούμε να φανταστούμε. Ο Κύριος έχει στην αγκαλιά του όλους όσους υποφέρουν στη ζωή τους από τις θλίψεις και τις στενοχώριες. Τί βάθος έχει η καρδιά Του και πόσο δυνατή είναι η αγάπη Του, αφού μπορεί όλους αυτούς που κοπιάζουν και είναι φορτωμένοι να τους αναπαύσει, να τους παρηγορήσει και να τους δώσει δύναμη να υπομένουν τις θλίψεις και να μην απελπίζονται όταν αδικούνται στη ζωή τους!… 

Είναι όμως παράξενος ο τρόπος με τον οποίο επιχειρεί να το κάνει! Μας προτείνει να αφήσουμε τον ανυπόφορο για πολλούς ζυγό της ζωής και να σηκώσουμε επάνω μας έναν άλλο ζυγό: άγνωστο στον κόσμο, απαλό, αγαθό και ελαφρό, δικό του ζυγό. Όταν λέμε ζυγό, εννοούμε κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένας δούλος. Την κατάσταση βέβαια αυτή δεν την θεωρούμε καθόλου ευχάριστη. Τον δικό Του όμως ζυγό ο Κύριος τον ονομάζει απαλό και ελαφρό. 

Πώς να το καταλάβουμε; Γιατί είναι απαλός και ελαφρός ο ζυγός του Χριστού; Μήπως επειδή ζυγό ονομάζει τον θείο νόμο της αγάπης του τον οποίο δίνει στον κόσμο, στον κόσμο ο οποίος σχεδόν καθόλου δεν σκέφτεται την αγάπη; Ή επειδή ο δικός του λόγος της αγάπης άνοιξε για την ανθρωπότητα, που ζούσε χωρίς αγάπη, έναν καινούριο κόσμο, έναν κόσμο στον οποίο λάμπει το θείο φως της αγάπης, που διαλύει το οποιοδήποτε σκοτάδι; Δεν είναι μεγάλη χαρά να βγούμε από το σκοτάδι στο φως; Δεν θα σκιρτήσει η καρδιά του ανθρώπου όταν θα βγει από το σκοτάδι και θα καταλάβει ότι ο ίδιος ο Κύριος τον κρατά στην αγκαλιά Του; 

Αλλά τί επιτέλους σημαίνει ζυγός του Χριστού; Σημαίνει να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του. Να είμαστε ταπεινοί και πράοι, να διψάμε και να πεινάμε την υψίστη αλήθεια. Να είμαστε ελεήμονες και καθαροί τη καρδία. Να μας κακολογούν και να μας διώκουν για την πίστη στον Υιό του Θεού και για την αγάπη του. Ναι, αυτό και μόνο αυτό σημαίνει ο απαλός ζυγός του Χριστού και το ελαφρό φορτίο του. Τη δύναμη για να τα σηκώσουμε μας τη δίνει ο Σταυρός του Χριστού, που υψώνεται πάνω από τον κόσμο και τον φωτίζει, ο Σταυρός πάνω στον οποίο ο Υιός του Θεού υπέφερε τα πάθη και έδωσε την ζωή Του για να ζει ο άνθρωπος.

Ας προσκυνήσουμε το υποπόδιο του Σταυρού του Χριστού με όλη την ψυχή μας. Αυτός είναι ο απαλός ζυγός του Χριστού, να ακολουθήσουμε τον δρόμο του μαρτυρίου και των διωγμών ο οποίος οδηγεί εκεί όπου αιώνια λάμπει ο Σταυρός του Χριστού μας. Ας ακολουθήσουμε τον Σωτήρα μας και ας θυμόμαστε πάντοτε ότι Αυτός που είναι αληθινός Θεός λέει για τον εαυτό Του ότι είναι πράος και ταπεινός τη καρδία. Να είμαστε και εμείς πράοι και ταπεινοί για να τον ακολουθήσουμε στον δρόμο προς την Βασιλεία της αιώνιας Δικαιοσύνης και του ανεσπέρου Φωτός. Αμήν.

Από την συλλογή: «Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας, Λόγοι και ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην Συμφερούπολη κατά την περίοδο 1955-1957.» τόμος Α. Σελ. 100 – 102.

https://iconandlight.wordpress.com
 yiorgosthalassis

Γ΄Κυριακή των Νηστειών (Σταυροπροσκηνύσεως): Σχετικά με την ανάγκη αυταπαρνήσεως προκειμένου να γίνουμε αληθινοί μαθητές του Χριστού (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος)

(Μαρκ. η΄34-38,θ΄1)

Ερμηνεία του αγίου Ιωάννου, αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου, σχετικά με την ανάγκη αυταπαρνήσεως προκειμένου να γίνουμε αληθινοί μαθητές του Χριστού (επιλεγμένο απόσπασμα από την ομιλία ΝΕ΄ του αγίου στο Υπόμνημά του στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον)

«Τότε ὁ Ἰησοῦς εἶπε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι (: Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές Του: “εάν κάποιος θέλει πράγματι να με ακολουθήσει ως οπαδός μου, ας απαρνηθεί τον αμαρτωλό εαυτό του, ας προετοιμαστεί να υποστεί πολλές θλίψεις και αυτόν ακόμη τον σταυρικό θάνατο, και ας με ακολουθήσει, μιμούμενος σε όλα το παράδειγμά μου.’’)» [Ματθ. 16, 24].

«Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές Του», λέγει ο ιερός Ευαγγελιστής· πότε δηλαδή; Όταν ο Πέτρος είπε «Ἵλεώς σοι, οὐ μὴ ἔσται σοι τοῦτο (: ο Θεός να σε φυλάξει, Κύριε, από όσα φοβερά μας είπες ότι θα σου συμβούν• Δεν πρέπει να σου συμβούν αυτά”» [Ματθ. 16, 22]· και άκουσε ως απάντηση από τον Κύριο: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ (: φύγε από εμπρός μου, σατανά) [ Ματθ. 16, 23]. Διότι δεν αρκέστηκε στην επιτίμηση μόνο, αλλά θέλοντας να δείξει και με το παραπάνω και το ότι τα λόγια του Πέτρου ήταν άτοπα και ανάρμοστα και το κέρδος που θα πήγαζε από το Πάθος, λέγει: Εσύ μου λέγεις, «ο Θεός να σε φυλάξει και να σε ευσπλαχνισθεί, ώστε να μη σου συμβεί αυτό»· εγώ όμως σου λέγω ότι δεν είναι μόνο επιβλαβές για σένα και ολέθριο το να με εμποδίσεις και να δυσφορείς για το Πάθος μου, αλλά ότι ούτε θα μπορέσεις να σωθείς εάν και εσύ ο ίδιος δεν είσαι προετοιμασμένος με κάθε τρόπο να πεθάνεις. Για να μη νομίσουν δηλαδή ότι είναι ανάξιο Αυτού το να πάθει, διδάσκει σε αυτούς το κέρδος του πράγματος, όχι μόνο με όσα είχαν προηγηθεί αλλά και με όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν. Στο περιστατικό που καταγράφεται από τον ευαγγελιστή Ιωάννη, λοιπόν, λέγει: «ἐὰν μὴ ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς μόνος μένει· ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ, πολὺν καρπὸν φέρει (: εάν το μικρό σπυρί του σιταριού δεν πέσει στη γη και δε σαπίσει μέσα στο χώμα, μένει μοναχό του και δεν πολλαπλασιάζεται. Εάν όμως σπαρεί και ταφεί στη γη, τότε βλαστάνει και φέρει πολύ καρπό. {Έτσι και εγώ θα αποθάνω επί του σταυρού, για να φέρω με την μεγάλη αυτή θυσία πολλή καρποφορία με τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους})» [Ιω. 12, 24]. Στην περικοπή του Ματθαίου δε εδώ [Ματθ. 16, 24], διδάσκοντας αυτό σε μεγαλύτερο βάθος, δεν περιορίζει τον λόγο μόνο στον Εαυτό του, περί του ότι πρέπει δηλαδή να πεθάνει, αλλά επεκτείνει αυτόν και προς εκείνους. Είναι δηλαδή τόσο το κέρδος αυτού του πράγματος, ώστε και για σας το να μη θέλετε μεν να πεθάνετε να είναι φοβερό, ενώ το να είστε όμως έτοιμοι προς αυτό να είναι αγαθό.

Αλλά αυτό μεν το δηλώνει με όσα λέγει στη συνέχεια, ενώ τώρα εξετάζει αυτό από μία μόνο σκοπιά. Και πρόσεχε πως δεν ομιλεί κατά τρόπο καταναγκαστικό. Διότι δεν είπε, ότι και αν θέλετε, και αν δεν θέλετε, πρέπει να πάθετε εσείς αυτό· αλλά τι είπε; «Εάν κάποιος θέλει να με ακολουθήσει». Δεν εκβιάζω, δεν εξαναγκάζω, αλλά τον καθένα αφήνω κύριο της προαιρέσεώς του· για τον λόγο αυτό λέω «εάν κάποιος θέλει». Διότι προς αγαθά προσκαλώ· όχι προς κακά και δυσάρεστα, όχι προς κόλαση και τιμωρία, για να αναγκάσω. Πράγματι λοιπόν αυτή η ίδια η φύση του πράγματος είναι ικανή να προσελκύσει. Λέγοντας δε αυτά προσείλκυε ακόμη περισσότερο. Διότι εκείνος μεν, ο οποίος χρησιμοποιεί βία, πολλές φορές αποτρέπει τον ακροατή του · εκείνος όμως που αφήνει ελεύθερο τον ακροατή να κάνει τις επιλογές του, περισσότερο τον προσελκύει. Διότι έχει μεγαλύτερη δύναμη από τη βία η ελεύθερη εκλογή. Για τον λόγο αυτόν ο Κύριος έλεγε: «εάν κάποιος θέλει». Είναι μεγάλα, λέγει, τα αγαθά τα οποία σας προσφέρω και τέτοια, ώστε να σπεύδετε με τη θέλησή σας. Πράγματι δε θα ήταν δυνατόν να προσελκύσει κανείς με τη βία, ούτε και αν ακόμη πρόσφερε χρυσό και έθετε θησαυρό μπροστά μας. Εάν δε προς εκείνα δεν προσελκύει κανείς με βίαιο τρόπο, πολύ περισσότερο ο Θεός προς τα επουράνια αγαθά· διότι εάν δε σε πείθει να προστρέξεις η φύση του πράγματος, ούτε να λάβεις είσαι άξιος, αλλά ούτε και εάν λάβεις, θα γνωρίσεις καλώς εκείνο που έλαβες. Για τον λόγο αυτό ο Χριστός δεν αναγκάζει, αλλά προτρέπει, σεβόμενος την ελευθερία μας. Επειδή λοιπόν φαίνονταν να διαδίδουν πολλά, και ιδιαιτέρως να στενοχωριούνταν γι’ αυτό που τους είπε, λέγει: δεν χρειάζεται να θορυβείσθε και να ταράζεσθε. Εάν δεν θεωρείτε ότι αυτό που σας έχει ειπωθεί είναι αίτιο αναρίθμητων αγαθών και θα σας οδηγήσει στη σωτηρία σας, δεν εκβιάζω, ούτε εξαναγκάζω, αλλά εάν κάποιος θέλει να με ακολουθήσει, αυτόν προσκαλώ. Μη νομίζετε όμως ότι τούτο είναι το να με ακολουθείτε, αυτό το οποίο πράττετε τώρα ακολουθώντας με. Είναι ανάγκη να υπομείνετε πολλούς κόπους, πολλούς κινδύνους εάν έχετε σκοπό να με ακολουθήσετε. Δεν πρέπει λοιπόν, Πέτρε, επειδή τώρα με ομολόγησες Υιό του Θεού, να περιμένεις για τον λόγο αυτό και μόνο στεφάνους και να νομίζεις ότι είναι αρκετό αυτό για σένα για τη σωτηρία σου, και να αισθάνεσαι λοιπόν τον εαυτό σου ασφαλή και αναπαυμένο, διότι τάχα πραγματοποίησες το παν με το να με ομολογήσεις απλά με τα λόγια. Μπορώ βέβαια επειδή είμαι Υιός του Θεού, να μη σε αφήσω να λάβεις πείρα των δυσχερειών· δεν το θέλω όμως αυτό για χάρη σου, ώστε να συνεισφέρεις και ο ίδιος κάτι και να γίνεις άξιος για μεγαλύτερες τιμές. Ούτε βέβαια, εάν κανείς είναι κριτής των αγώνων και έχει αθλητή ένα φίλο του, θα θελήσει να τον στεφανώσει απλά και μόνο από εύνοια, αλλά και για τους δικούς του κόπους, και προπαντός γι’ αυτό, επειδή τον αγαπά· έτσι και ο Χριστός αυτούς τους οποίους ιδιαιτέρως αγαπά, αυτούς κατεξοχήν θέλει να προκόπτουν, και με τη δική τους προαίρεση και όχι μόνο από τη βοήθειά Του.

Πρόσεξε, όμως, πώς και τον λόγο κάνει υποφερτό. Δεν περιορίζει λοιπόν τις δυσκολίες και τα εμπόδια μόνο σε αυτούς, αλλά και παρουσιάζει την αλήθεια αυτή και τη διδασκαλία κοινή για όλη την οικουμένη, λέγοντας: «Εάν κάποιος θέλει», είτε γυναίκα, είτε άνδρας, είτε άρχοντας, είτε αρχόμενος, ας ακολουθεί αυτήν την οδό. Και φαίνεται μεν εκ πρώτης όψεως ότι ένα πράγμα έχει πει, τρία όμως είναι αυτά που λέει· το «ας απαρνηθεί κανείς τον εαυτό του», το «ας σηκώσει τον σταυρό του» και το «ας με ακολουθήσει»· και τα μεν δύο είναι αλληλένδετα, το δε άλλο ειπώθηκε ως κάτι ξεχωριστό.

Αλλά ας δούμε πρώτα τι άραγε σημαίνει το να αρνηθούμε τον εαυτό μας. Ας μάθουμε προηγουμένως τι σημαίνει να αρνηθούμε κάποιον άλλο άνθρωπο και τότε θα κατανοήσουμε πληρέστερα τι περίπου σημαίνει να αρνηθούμε τον εαυτό μας. Τι σημαίνει λοιπόν να αρνηθούμε έναν άλλον άνθρωπο; Εκείνος ο οποίος αρνείται κάποιον άλλον, λόγου χάριν τον αδελφό του ή τον δούλο του, ή οποιονδήποτε άλλον, και αν ακόμη τον δει να μαστιγώνεται ή να αλυσοδένεται ή να οδηγείται σε φυλακή ή οτιδήποτε άλλο να πάσχει, δεν τον συμπαρίσταται, δε τον βοηθεί, δεν κάμπτεται, δεν υποφέρει κάτι χάριν αυτού, επειδή άπαξ διαπαντός αποξενώθηκε από αυτόν. Τέτοια αδιαφορία λοιπόν επιθυμεί να δείχνουμε για το σώμα μας, ώστε και αν το μαστιγώνουν ή το καταδιώκουν ή το καίουν ή οτιδήποτε το κάνουν να μην το λυπούμαστε. Διότι αυτό σημαίνει το να λυπάται κανείς κάτι. Επειδή και οι γονείς τότε πραγματικά λυπούνται τα τέκνα, όταν αφού τα παραδώσουν στους διδασκάλους, δώσουν εντολή σε αυτούς να μην τα λυπούνται. Έτσι και ο Χριστός· δεν είπε να μη λυπούμαστε τον εαυτό μας, αλλά κάτι πολύ περισσότερο από αυτό, το «να απαρνηθούμε τον εαυτό μας»· δηλαδή, να μην έχει τίποτε κοινό προς τον εαυτό του, αλλά να τον παραδίδει στους κινδύνους, στους αγώνες, και τέτοια να είναι η όλη στάση του σαν να ήταν κάποιος άλλος που τα έπασχε αυτά. Και δεν είπε, «ας αρνηθεί», αλλά «ας απαρνηθεί», φανερώνοντας πάλι και με τη μικρή αυτή προσθήκη το έπακρο της αρνήσεως του εαυτού μας· διότι πράγματι με το σύνθετο ρήμα «απαρνηθεί» δίνεται ακόμη μεγαλύτερη έμφαση και απολυτότητα στην άρνηση απ’ ό,τι με το απλό «αρνηθεί».

«Και ας σηκώσει τον σταυρό του». Τούτο προέρχεται εξ εκείνου που είπε προηγουμένως, δηλαδή την πλήρη αυταπάρνηση. Για να μη νομίσεις δηλαδή, ότι πρέπει να απαρνηθείς τον εαυτό σου όσον αφορά μόνο τα εναντίον σου λόγια και τις ύβρεις και τις κατηγορίες, λέγει και μέχρι ποιου βαθμού πρέπει να απαρνηθείς τον εαυτό σου· δηλαδή μέχρι θανάτου, και μάλιστα θανάτου επονειδίστου (σταυρικού). Για τον λόγο αυτό δεν είπε «ας απαρνηθεί τον εαυτό του μέχρι θανάτου», αλλά «ας σηκώσει τον σταυρό του», δηλώνοντας τον ατιμωτικό θάνατο· και ότι όχι μία φορά, ούτε δύο, αλλά καθ’ όλην μας την ζωή, πρέπει να το κάνουμε αυτό. Συνεχώς δηλαδή, λέγει, να σκέπτεσαι τον θάνατο αυτόν, και καθημερινά να είσαι έτοιμος προς σφαγή. Διότι επειδή πολλοί μεν περιφρόνησαν τα χρήματα και την τρυφή και τη δόξα, τον θάνατο όμως δεν τον περιφρόνησαν, αλλά φοβήθηκαν τους κινδύνους, εγώ, λέγει, θέλω ο δικός μου στρατιώτης να παλεύει μέχρις αίματος, και οι αγώνες να φθάνουν μέχρι σφαγής. Ώστε και αν είναι ανάγκη και θάνατο να υπομείνουμε, είτε θάνατο επονείδιστο, είτε θάνατο επικατάρατο, είτε να διασύρεται η υπόληψή μας, όλα πρέπει να τα υποφέρουμε με γενναιότητα, και κατ’ αυτόν τον τρόπον να χαιρόμαστε πιο πολύ.

«Και ας με ακολουθεί». Επειδή δηλαδή είναι δυνατό και να πάσχει κανείς χωρίς να ακολουθεί τον Χριστό, όταν κανείς δεν υφίσταται τα παθήματα για χάρη Του (καθόσον και οι ληστές υποφέρουν πολλά και φοβερά και οι τυμβωρύχοι και οι απατεώνες), για να μην νομίσεις ότι αρκεί η ύπαρξη μόνη των δεινών, προσθέτει και την προϋπόθεση των δεινών. Ποια λοιπόν είναι αυτή;Πραγματοποιώντας αυτά και πάσχοντας αυτά, να ακολουθείς Αυτόν και να υπομένεις τα πάντα χάριν Αυτού και να έχεις και την υπόλοιπη αρετή. Καθόσον και τούτο φανερώνει το «Ας με ακολουθεί»· ώστε να μην επιδεικνύουμε μόνο ανδρεία κατά τη διάρκεια των δεινών, αλλά και σωφροσύνη και επιείκεια και κάθε είδος ευσέβειας. Αυτό σημαίνει το να ακολουθούμε τον Χριστό, όπως πρέπει, το να φροντίζουμε και για τα άλλα είδη της αρετής και το να υφιστάμεθα τα πάντα γι’ Αυτόν.

Διότι υπάρχουν εκείνοι, οι οποίοι ακολουθούν τον διάβολο και πάσχουν αυτά, και χάριν εκείνου παραδίδουν τις ψυχές τους· αλλά εμείς πρέπει να τα πάσχουμε χάριν του Χριστού, μάλλον δε χάριν του ίδιου μας του εαυτού. Εκείνοι μεν ακολουθούν τον διάβολο και υποφέρουν για να βλάψουν τους εαυτούς τους και εδώ και εκεί (στη μέλλουσα ζωή)· εμείς όμως ακολουθούμε τον Χριστό και υποφέρουμε για να κερδίσουμε και τις δύο. Πώς λοιπόν δεν είναι απόδειξη της πιο μεγάλης ανοησίας, το να μην επιδείκνυουμε ούτε την ίδια ανδρεία με αυτούς οι οποίοι οδηγούνται στην απώλεια και μάλιστα τη στιγμή που εμείς πρόκειται να αποκομίσουμε τόσα στεφάνια; Αν και σε μας, βέβαια, και ο Χριστός παρίσταται ως βοηθός, σε εκείνους όμως κανείς.

Έδωσε φυσικά και προηγουμένως αυτήν την παραγγελία όταν απέστελλε αυτούς λέγοντας: «εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε (: “σε δρόμο, που οδηγεί προς τα ειδωλολατρικά έθνη, μην πορευθείτε και σε πόλη Σαμαρειτών να μην εισέλθετε)» [Ματθ. 10, 5] και «ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων· γίνεσθε οὖν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί. Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων· παραδώσουσι γὰρ ὑμᾶς εἰς συνέδρια καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν μαστιγώσουσιν ὑμᾶς· καὶ ἐπὶ ἡγεμόνας δὲ καὶ βασιλεῖς ἀχθήσεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ εἰς μαρτύριον αὐτοῖς καὶ τοῖς ἔθνεσιν (: Ιδού εγώ σας στέλνω σαν ήμερα και άκακα πρόβατα ανάμεσα σε αιμοβόρους λύκους. Γι’ αυτό και σας συμβουλεύω να είσθε φρόνιμοι σαν τα φίδια (τα οποία σε ώρα κινδύνου προφυλάσσουν κυρίως το κεφάλι τους), και αθώοι και ακέραιοι όπως τα περιστέρια. Να προσέχετε, λοιπόν, και να προφυλάσσεστε από τους κακούς ανθρώπους• διότι αυτοί θα σας σύρουν και θα σας παραδώσουν στα συνέδρια των Εβραίων, για να καταδικασθείτε, και στις συναγωγές τους εμπρός στα πλήθη θα σας μαστιγώσουν. Και σε άρχοντες και σε βασιλείς θα σας τραβήξουν διά της βίας, για να τιμωρηθείτε από αυτούς, εξαιτίας της πίστεώς σας σε Εμένα• αλλά εκεί εσείς, χωρίς να φοβηθείτε, θα δώσετε την καλή μαρτυρία και σε αυτούς και γενικότερα στα ειδωλολατρικά έθνη)».[Ματθ. 10, 16-17], τώρα όμως εκτενέστερα μάλλον και αυστηρότερα. Διότι τότε ανέφερε μόνο τον θάνατο, ενώ εδώ έκανε λόγο και περί του σταυρού, και μάλιστα περί συνεχούς σταυρού· διότι λέγει «ας σηκώσει τον σταυρό του»· δηλαδή, ας βαστάζει συνεχώς και ας φέρει τον σταυρό. Και τούτο συνηθίζει να κάνει παντού, όχι εξαρχής και εκ προοιμίων, αλλά ήσυχα και σιγά-σιγά να εισάγει τα μεγαλύτερα των παραγγελμάτων, για να μην παραξενεύονται όσοι ακούνε.

Έπειτα επειδή φαινόταν ότι είναι υπερβολικό αυτό που ειπώθηκε, βλέπε πώς με τα επόμενα λόγια τους παρηγορεί και υπόσχεται έπαθλα τα οποία υπερτερούν των ιδρώτων και των κόπων που θα κατέβαλλαν με τον αγώνα τους· και όχι μόνο βραβεία, αλλά και την αντιμισθία της κακίας. Πράγματι, με αυτήν ασχολείται περισσότερο παρά για εκείνα, επειδή τους περισσότερους συνηθίζει να σωφρονίζει όχι τόσο η προσφορά των αγαθών, όσον η απειλή των φοβερών. Πρόσεχε λοιπόν πώς και από εδώ αρχίζει και σε αυτό καταλήγει: «ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ, εὑρήσει αὐτήν. τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; (: Διότι εκείνος ο οποίος θέλει να σώσει τη ζωή του, αυτός θα τη χάσει. Εκείνος δε που θα χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου, αυτός θα τη βρει. Διότι τι έχει να ωφεληθεί ο άνθρωπος, εάν κερδίσει τον κόσμο όλο, ζημιωθεί όμως την ψυχή του; Ή τι είναι δυνατόν να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής του;» [Ματθ. 16, 25-26]. Αυτό δε που λέγει, σημαίνει: όχι από έλλειψη λύπης προς εσάς, αλλά από υπερβολική λύπη (και φροντίδα) παραγγέλλω αυτά. Καθ’ όσον εκείνος ο οποίος λυπείται να τιμωρήσει το τέκνο του, το καταστρέφει και το οδηγεί στην απώλεια· εκείνος όμως ο οποίος δε λυπάται, το διασώζει. Τούτο έλεγε και κάποιος σοφός: «σὺ μὲν γὰρ πατάξεις αὐτὸν ῥάβδῳ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ἐκ θανάτου ῥύσῃ (: διότι εσύ μεν θα χτυπήσεις το σώμα του υιού σου με τη ράβδο, όμως δε θα πεθάνει από αυτό· θα ελευθερώσεις ωστόσο την ψυχή του από την απώλεια και τον αιώνιο θάνατο» [Παροιμ. 23, 14]· και πάλι: «περιψύχων υἱὸν καταδεσμεύσει τραύματα αὐτοῦ (: Εκείνος που παραχαϊδεύει και δεν παιδαγωγεί ορθώς το παιδί του, θα το ενθαρρύνει σε εκτροπές και έπειτα θα επιδέσει τις πληγές του)»[ Σοφ. Σειρ. 30, 7]· τούτο γίνεται στα στρατόπεδα. Αν δηλαδή ο στρατηγός, λυπούμενος για τους στρατιώτες, διατάζει να παραμένουν συνεχώς στην ασφάλεια του στρατοπέδου, μαζί με αυτούς χάνει και όσους βρίσκονται μέσα. Για να μη συμβαίνει λοιπόν αυτό και σε σας, λέγει, πρέπει εσείς να είστε παρατεταγμένοι συνεχώς προς θάνατον· καθ’ όσον και τώρα πρόκειται να ανάπτει εκ νέου πόλεμος φοβερός. Μην καθίσεις λοιπόν εντός, αλλά ας εξέρχεσαι και ας πολεμείς· και αν πέσεις στην παράταξη της μάχης, τότε έζησες. Διότι στην περίπτωση των αισθητών πολέμων εκείνος που είναι έτοιμος προς σφαγήν, αυτός πιο πολύ υπερισχύει των άλλων και είναι ακατάβλητος και φοβερότατος και στους εχθρούς, αν και βέβαια ο βασιλιάς προς χάριν του οποίου πολεμεί, δεν μπορεί μετά θάνατον να τον αναστήσει· πολύ περισσότερο λοιπόν στην περίπτωση των πολέμων αυτών των πνευματικών, όταν υπάρχουν και τόσο πολλές ελπίδες αναστάσεως, αυτός που παραδίδει την ψυχή του στον θάνατο, θα τη σώσει· κατά ένα μεν τρόπο, διότι δε θα αιχμαλωτισθεί εύκολα· κατά δεύτερον δε, διότι και αν πέσει, θα οδηγήσει αυτήν προς υψηλότερη ζωή.

Έπειτα, επειδή είπε, ότι «εκείνος ο οποίος θέλει να σώσει (τη ζωή του), θα τη χάσει, εκείνος όμως ο οποίος θα τη χάσει, θα τη σώσει» και στην πρώτη περίπτωση ανέφερε σωτηρία και απώλεια, για να μη νομίσει κανείς ότι είναι της ίδιας αξίας η απώλεια και η σωτηρία στην πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση, αλλά να γνωρίσει καλώς ότι μεταξύ της σωτηρίας εκείνης και αυτής τόση είναι η διαφορά, όση μεταξύ απωλείας και σωτηρίας· και εκ των αντιθέτων αποδεικνύοντας αυτά διαμιάς λέγει: «διότι, τι έχει να ωφεληθεί ο άνθρωπος, εάν κερδίσει τον κόσμο όλο, ζημιωθεί όμως την ψυχή του;». Είδες πως η παρά τον πρέπον σωτηρία της ζωής ισοδυναμεί με απώλεια, και χειρότερη από κάθε απώλεια, επειδή και αθεράπευτη είναι, εφόσον δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να την εξαγοράσει; Διότι μη μου λέγεις αυτό, λέγει, ότι έσωσε τη ζωή του εκείνος ο οποίος διέφυγε τους τόσους μεγάλους κινδύνους, αλλά μαζί με τη ζωή του εσύ συναρίθμησε ότι κέρδισε και όλη την οικουμένη. Και τι το περισσότερο έχει να κερδίσει αυτός από αυτό, τη στιγμή που οδηγείται στην απώλεια η ίδια η ψυχή του; Πες μου, εάν έβλεπες τους δούλους σου να ζουν μέσα στην τρυφή, τον εαυτό σου όμως να ζει μέσα στα χειρότερα κακά, άραγε θα κερδίσεις κάτι από το ότι είσαι κύριός τους; Καθόλου. Τούτο λοιπόν σκέψου και για την ψυχή σου, όταν αυτή αναμένει την μέλλουσα απώλεια, ενώ κατά την ίδια στιγμή το σώμα σου ζει μέσα στην πολυτέλεια και τον πλούτο.

«Τι είναι δυνατόν να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής του;». Πάλι επιμένει στο ίδιο. Μήπως, λέγει, έχεις να δώσεις άλλη ψυχή αντί της ψυχής σου; Αν χάσεις βέβαια χρήματα, θα δώσεις χρήματα ή σπίτι ή δούλους ή οτιδήποτε άλλο εκ των υπαρχόντων σου· αν χάσεις όμως την ψυχή, άλλη ψυχή δε θα μπορέσεις να προσφέρεις· αλλά και αν έχεις δικό σου όλο τον κόσμο, και αν είσαι βασιλιάς ολόκληρης της οικουμένης, δε θα μπορέσεις, και αν ακόμη καταβάλεις ως αντίτιμο όλα τα πράγματα της οικουμένης μαζί με αυτήν την οικουμένη, να αγοράσεις μια ψυχή. Και τι το παράδοξο εάν τούτο συμβαίνει στην περίπτωση της ψυχής; Καθ΄όσον και στο σώμα θα μπορούσε να δει κανείς να γίνεται τούτο. Και αν είσαι περιβεβλημένος αναρίθμητα διαδήματα, έχεις όμως εκ φύσεως ασθενικό σώμα και δυσθεράπευτο, δε θα μπορέσεις, και αν ακόμη προσφέρεις όλη τη βασιλεία, να θεραπεύσεις το σώμα αυτό, και αν ακόμη προσθέσεις σ’ αυτήν αναρίθμητα σώματα και πόλεις και χρήματα. Τοιουτοτρόπως λοιπόν σκέψου και για την ψυχή· μάλλον και πολύ σοβαρότερα για την ψυχή, και αφού αφήσεις στην άκρη όλα τα άλλα, σε αυτήν και τη δική της τη σωτηρία να δαπανάς όλη σου τη φροντίδα.

Μην παραμελείς λοιπόν τον εαυτό σου και όσα σε αφορούν προσωπικά για την αιωνιότητα, επειδή αφιερώνεις τη φροντίδα σου σε ξένα πράγματα, πράγμα που κάνουν οι πολλοί τώρα, μοιάζοντας προς αυτούς οι οποίοι εργάζονται στα μεταλλεία (ως κατάδικοι). Πράγματι, και εκείνοι κανένα όφελος δεν έχουν από την εργασία αυτή, ούτε από τον πλούτο· αντιθέτως, είναι μεγάλη η ζημία τους, και διότι μοχθούν άσκοπα και διότι μοχθούν χάριν άλλων, χωρίς να αποκομίζουν τίποτα από τους ιδρώτες εκείνους που καθημερινά χύνουν και τους μεγάλους κόπους τους. Υπάρχουν και τώρα πολλοί οι οποίοι τους μιμούνται, αυτοί που εργάζονται για να πλουτίσουν άλλοι· μάλλον δε εμείς και από αυτούς είμαστε αθλιότεροι, καθόσον αναμένει εμάς και η γέεννα μετά τους κόπους αυτούς. Διότι σε εκείνους μεν ο θάνατος αποτελεί το τέρμα των ιδρώτων εκείνων· σε εμάς όμως ο θάνατος γίνεται αρχή αναρίθμητων κακών. Εάν όμως έλεγες ότι απολαμβάνεις τους κόπους σου με το να πλουτίζεις, απόδειξέ μου ότι η ψυχή σου ευφραίνεται και ωφελείται και τότε θα πεισθώ. Διότι από όσα έχουμε, κυριότερο είναι η ψυχή· εάν όμως το σώμα παχαίνει, ενώ εκείνη φθείρεται, τίποτα δεν προσφέρει σε σένα η αφθονία αυτή· όπως πράγματι, και όταν ευφραίνεται η δούλη, τίποτε δεν προσφέρει η ευημερία της υπηρέτριας προς την οικοδέσποινα που κινδυνεύει, έτσι ούτε και η ασθένεια του σώματος δε θεραπεύεται από τη λαμπρότητα της στολής την οποία έχει ενδυθεί· αλλά θα σου πει πάλι ο Χριστός· «Τι είναι δυνατόν να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα υπέρ της ψυχής του;» προτρέποντάς σε να στρέφεις συνεχώς την προσοχή σου προς εκείνη, και για μόνη αυτή να επιδεικνύεις όλο το ενδιαφέρον σου.

Αφού τους ενέπνευσε λοιπόν τον φόβο με όλα αυτά, στη συνέχεια τους παρηγορεί και με την υπενθύμιση των αγαθών που πρόκειται να λάβουν αιωνίως με τους αγώνες τους αυτούς: «μέλλει γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ. (: Διότι μέλλει ο Υιός του ανθρώπου να έλθει περιβεβλημένος τη δόξα του πατρός Του με τους αγγέλους Του, και τότε θα αποδώσει στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του)» [Ματθ. 16, 27]. Είδες πως μία είναι η δόξα του Πατρός και του Υιού; Εάν δε η δόξα είναι μία, φανερό είναι και ότι η ουσία είναι μία. Διότι εάν υπάρχει διαφορά δόξης σε μία ουσία («διότι άλλη είναι η λαμπρότητα του ήλιου, και άλλη της σελήνης και άλλη η λαμπρότητα των αστεριών· διότι άστρο από άστρο διαφέρει κατά τη λάμψη», παρά το ότι πρόκειται για μία ουσία), πώς εκείνων των οποίων η δόξα είναι μία, η ουσία θα θεωρηθεί άλλη; Διότι δεν είπε, (ότι θα έλθει) με δόξα παρόμοια με αυτήν, την οποία έχει και ο Πατέρας, για να μην υποπτευθείς πάλι κάποια διαφορά· αλλά με σκοπό να δείξει την απόλυτη ακρίβεια, λέγει ότι θα έλθει περιβεβλημένος με την ίδια τη δόξα (του Πατρός), ώστε να τη θεωρούμε μία και την αυτήν.

Γιατί λοιπόν, φοβάσαι, Πέτρε, όταν ακούς για θάνατο; Διότι τότε θα με δεις περιβεβλημένο τη δόξα του Πατρός. Εάν δε εγώ θα είμαι περιβεβλημένος με δόξα, και εσείς θα είστε (Ιω. 17, 24: «πάτερ, οὓς δέδωκάς μοι, θέλω ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ᾿ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν δέδωκάς μοι, ὅτι ἠγάπησάς με πρὸ καταβολῆς κόσμου. (: Πάτερ, θέλω εκείνοι τους οποίους μου έχεις δώσει, να είναι μαζί μου όπου είμαι εγώ, για να βλέπουν και απολαμβάνουν την δόξα μου την οποία προαιωνίως μου έχεις δώσει, διότι με έχεις αγαπήσει προ πάντων των αιώνων, πριν να τεθούν τα θεμέλια του κόσμου)»· διότι δε θα παύσουν στην παρούσα ζωή τα δικά σας· αλλά θα σας αναμένει κάποιο άλλο καλύτερο τέλος. Κι όμως παρά το ότι ανέφερε τα ευχάριστα, δεν αρκέστηκε μόνο σ’ αυτά, αλλά τα ανέμιξε και με τα φοβερά με το να κάνει αναφορά στο δικαστήριο εκείνο και τις αναπόφευκτες ευθύνες και την αμερόληπτη απόφαση και την αλάνθαστη κρίση. Ασφαλώς δεν άφησε να φανεί ο λόγος μόνο μελαγχολικός, αλλά τον συνδύασε και με ευχάριστες ελπίδες. Διότι δεν είπε ότι θα τιμωρήσει τότε αυτούς που αμάρτησαν, αλλά ότι «θα αποδώσει στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του». Έλεγε δε αυτό υπενθυμίζοντας όχι μόνο την τιμωρία στους αμαρτωλούς, αλλά και στους ενάρετους τα βραβεία και τους στεφάνους.

Αλλά ο Κύριος μεν είπε αυτά, για να ενισχύσει το ηθικό των ενάρετων ανθρώπων, εγώ όμως πάντοτε φρίττω ακούγοντας αυτά· διότι δεν είμαι μεταξύ των στεφανουμένων. Νομίζω δε ότι και άλλοι συμμετέχουν στον φόβο και την αγωνία μου. Διότι ποιον δεν είναι ικανός να φοβίσει αυτός ο λόγος, αν τον συνειδητοποιήσει κανείς, και να τον κάνει να φρίττει, και να τον πείσει ότι έχουμε ανάγκη σάκου μετανοίας και πολύ πιο μεγάλης νηστείας και από τον λαό των Νινευιτών; Διότι ο λόγος για εμάς δεν είναι περί καταστροφής πόλεως και του κοινού θανάτου, αλλά περί της αιωνίου κολάσεως και του ασβέστου πυρός.[…] Ας μοχθούμε λοιπόν αδιάκοπα όσο ζούμε, για να φανούμε και στον Θεό αρεστοί και στους ανθρώπους άμεμπτοι και να επιτύχουμε τα μέλλοντα αγαθά, διά της χάριτος και της φιλανθρωπίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, διά του οποίου και μετά του οποίου στον Πατέρα ανήκει η δόξα, η τιμή, η εξουσία, συγχρόνως στο Άγιο και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

ΠΗΓΕΣ: • http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf • Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΝΕ΄,Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11, σελίδες 500-521 • Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 67, σελ. 62-78(ή: 28-36 του PDF). • http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html • http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm • http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

(Επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος)

alopsis