Animam meam convertit (Κάνε με να μεταστραφώ)

Άγιος Θωμάς Ακινάτης

Ο Κύριος «μεταστρέφει την ψυχή μου» (Ψαλμός 22:3). Η Vulgate (Βουλγάτα), συμφωνώντας σε αυτό με το LXX, μεταφράζει ακριβώς την αιτιατική μορφή του εβραϊκού ρήματος šub, που κυριολεκτικά σημαίνει γυρίζει πίσω ή γυρίζει πίσω στο σωστό δρόμο, όπως εκφράζεται από το ελληνικό ρήμα "επιστρέφω". Εάν η σημασία μιας λέξης προκαλεί δυσκολία στον ερμηνευτή, δεν επιτρέπεται η αυθαίρετη τροποποίηση της με εικασίες, ώστε να είναι συνεπής με τη σημασία που υποθέτει ο ερμηνευτής. Η μετάφραση που καθαγιάστηκε με χρήση (αναζωογόνησε την ψυχή μου) δεν έχει κειμενική βάση, αλλά απλώς ανταποκρίνεται στην επιθυμία να εναρμονιστεί η εν λόγω φράση με αυτό που προηγείται: «Σε πράσινα βοσκοτόπια με έβαλε, σε νερά αναψυχής με οδήγησε» (ό.π. στ. 1-2). Η κυριολεκτική μετάφραση, ωστόσο, είναι απολύτως συνεπής με τις αμέσως επόμενες λέξεις (με καθοδήγησε σε μονοπάτια δικαιοσύνης, ό.π. , στ. 3), στις οποίες αποκαλύπτεται το πραγματικό νόημα των μεταφορών που χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τότε.

22 Ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ.
ΚΥΡΙΟΣ ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει. 2 εἰς τόπον χλόης, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν, ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με, 3 τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ. 4 ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ· ἡ ράβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν. 5 ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με· ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον. 6 καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, καὶ τὸ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

Αναστροφή

Αυτή η κίνηση επαναπροσανατολισμού είναι αυτή που απαιτείται από κάθε μεταστροφή, τόσο από τη θεμελιώδη, που οδηγεί την ψυχή από την αμαρτία στη χάρη, όσο και από την περαιτέρω, που την ωθεί προς την αναζήτηση της τελειότητας. Ακόμη και εκείνοι που έχουν μεταστραφεί, στην πραγματικότητα, παρά το γεγονός ότι έχουν απαγορεύσει τη σοβαρή αμαρτία, μπαίνουν διαρκώς στον πειρασμό να θέτουν τον εαυτό τους ως μέτρο όλων των πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του Θεού. Η πρόοδος που επιτυγχάνεται στην εξωτερική συμπεριφορά συχνά τροφοδοτεί μια λεπτή μορφή υπερηφάνειας που αν δεν εντοπιστεί και δεν διορθωθεί έγκαιρα, κινδυνεύει να παρεκκλίνει από την πορεία υπό την επίφαση της καλοσύνης. Γι' αυτό το λόγο η δεύτερη μεταστροφή πρέπει να επικεντρωθεί στην απόκτηση ταπεινοφροσύνης, χωρίς την οποία ο βαθμός του καλού που επιτυγχάνεται θα γινόταν αιτία πνευματικής καταστροφής. Εκτός από τη γαλήνια αποδοχή των εξευτελισμών που προκαλούν οι άλλοι και την ενεργό καταστροφή της υπερηφάνειας, ένα αποτελεσματικό μέσο ανάπτυξης αυτής της αρετής, βασική προϋπόθεση της φιλανθρωπίας και, επομένως, όλων των αυθεντικών αρετών, είναι ο συχνός διαλογισμός πάνω σ' αυτήν και το αδιάκοπο αίτημα που απευθύνεται στον Μόνο που μπορεί να τη δώσει, να τη χαρίσει.

Εκείνοι που αναζητούν ταπεινά την αλήθεια στα επίμαχα ζητήματα πίστης συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται, πολύ περισσότερο από τεράστιες γνώσεις ή στέρεα επιχειρήματα, επίκαιρους εσωτερικούς φωτισμούς που τους χορηγεί το Άγιο Πνεύμα. Αυτό σίγουρα δεν έχει σκοπό να μειώσει τη σημασία της σοβαρής μελέτης και τη διεξαγωγή συλλογισμών που αντέχουν στην κριτική, αλλά για να δείξει ότι, στον τομέα της γνώσης όσων είναι πέρα από την ανθρώπινη διάνοια, δεν μπορεί κανείς να τα καταφέρει χωρίς συγκεκριμένη βοήθεια από ψηλά. Στην πραγματικότητα, το αντικείμενο της έρευνας εδώ δεν είναι οι γήινες πραγματικότητες, αλλά ο ίδιος ο Θεός και οι πράξεις Του στην ιστορία. Ως εκ τούτου, η Εκκλησία επιφυλάσσεται πάντα να συζητήσει σχετικά με εκείνα τα μέλη της που απολαμβάνουν ιδιαίτερης χάρης λόγω της ανάθεσης των Αγίων Χειροτονιών. Η αξίωση να το συζητήσουμε με απλά ανθρώπινα μέσα αποδεικνύεται ότι είναι μια καλυμμένη μορφή διανοουμενίστικου νατουραλισμού, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη την απόλυτη αναγκαιότητα της χάρης του κράτους που συνδέεται με το munus docendi, που κατέχεται αποκλειστικά από εκείνους που χειροτονούνται και απολαμβάνουν κανονική θέση εντός της Καθολικής Εκκλησίας.

Λαμπρό παράδειγμα

Αυτή η επίγνωση δεν είναι η έκφραση μιας συγκαλυμμένης μορφής παραδοσιακότητας (παραδοσιοκρατίας), που δεν συνάδει με τις επικρίσεις που της απευθύνονται, αλλά προκύπτει ακριβώς από την αδιάκοπη διαδικασία της μεταστροφής, κατά την οποία η ταπεινοφροσύνη αναπτύσσεται χέρι-χέρι με το δώρο του φόβου του Θεού, που οδηγεί τήν ψυχή να αναγνωρίσει την καθαρή απόδειξη της πραγματικότητας και να προσαρμοστεί αμέσως σε αυτήν. Εφόσον δεν κατέχω την πληρότητα της ιεροσύνης, αποφάσισα να σταματήσω να εκφράζω προσωπικές απόψεις για αμφιλεγόμενα ζητήματα και να περιοριστώ στο να αναφέρω όσα έχουν ήδη δηλωθεί από εκείνους με μεγαλύτερη εξουσία, με μεγαλύτερο κύρος. Παρά την αβυσσαλέα απόσταση της επιστήμης από την αγιότητα, τολμώ να πάρω ως πρότυπο τον Άγιο Θωμά Ακινάτη, ο οποίος ποτέ δεν έγραψε ούτε μίλησε πριν προσευχηθεί (και μάλιστα νήστεψε για να κατανοήσει τα πιο δύσκολα εδάφια της Γραφής), ώστε να μπορέσει να ομολογήσει με ειλικρίνεια στον γραμματέα του Reginaldo ότι απέκτησε τις γνώσεις του όχι τόσο με μελέτη και προσπάθεια όσο με θεία έμπνευση, δείχνοντας έτσι την αναγκαιότητα και τον ρόλο της χάριτος στη φροντίδα των θεολογικών κλάδων.

Αφού αρνήθηκε σταθερά την ανύψωση στην αρχιεπισκοπική έδρα της Νάπολης, παρέμεινε απλός ιερέας σε όλη του τη ζωή. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να αντισταθμίσει την κατώτερη χάρη της εκκλησιαστικής του θέσης με μια υψηλή αγιότητα ζωής. Συγκεκριμένα, έλαμψε μέσα του η αρετή της αγνότητας, που του χάρισε τον τίτλο του  Αγγελικού διδασκάλου (Doctor Angelicus) και δεν είναι άσχετη με τη σωστή ανάπτυξη της θαυμάσιας ευφυΐας του. Στην πραγματικότητα, κάθε δώρο της φύσης, όσο ισχυρό και ικανό για εκπληκτικά αποτελέσματα και αν είναι, μπορεί να ανέλθει σε ορισμένα επίπεδα μόνο σε εκείνους που είναι βαθιά ενωμένοι με τον Θεό και εσωτερικά ενοποιημένοι, μια κατάσταση ανέφικτη χωρίς καθαρότητα νου, καρδιάς και σώματος. Δεν είναι τυχαίο που οι υπηρέτες του Εωσφόρου έχουν χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που έχουν στη διάθεσή τους για να εξαλείψουν την αθωότητα των παιδιών και των εφήβων, έτσι ώστε το μυαλό τους να πέσει πίσω στην απλή σωματική απόλαυση και να γίνει ανίκανο να κατανοήσει την πραγματικότητα του πνεύματος. Η πραγματική τραγωδία της εποχής μας είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να συλλάβουν καν την ύπαρξη της ψυχής και την υπέρβαση του θείου, απορροφημένου όπως είναι από την ύλη.

Χωρίς αγνότητα, πάνω απ' όλα, είναι αδύνατο τόσο να λάβεις το υπερφυσικό φως των χαρισμάτων της νόησης και της επιστήμης όσο και να γευτείς την αλήθεια με αυτό της σοφίας. Ο Άγιος Θωμάς είχε σίγουρα διαβάσει ολόκληρη τη Βίβλο, τους Λατίνους και Έλληνες Πατέρες που ήταν διαθέσιμοι σε μετάφραση, τα έργα του Αριστοτέλη και άλλων αρχαίων φιλοσόφων. Όλα αυτά, ωστόσο, θα ήταν πηγή υπερηφάνειας και δεν θα είχαν δώσει τα αποτελέσματα που γνωρίζουμε, χωρίς τη χάρη αυτής της απόλυτης αγνότητας που αξιώθηκε σε ηλικία είκοσι ετών, όταν κλειδωμένος από τα αδέρφια του σε μια προσπάθεια να τον πείσουν για να εγκαταλείψει την κλίση του, απέρριψε με μια αναμμένη χόβολη την πρόστυχη κοπέλα που εισήγαγαν στο δωμάτιό του για να τον διαφθείρει. Σύμφωνα με τη μαρτυρία που έδωσε ο εξομολογητής στη διαδικασία αγιοποίησης, στην ώριμη ηλικία του είχε διατηρήσει την ειλικρίνεια και την απλότητα ενός πεντάχρονου παιδιού: τι ηθικό χαστούκι για τους αυτοαποκαλούμενους «ενήλικους» Καθολικούς, που συχνά γυρίζουν στη λάσπη και διεκδικούν να νομιμοποιήσουν τις δικές τους αποτρόπαιες κακίες!

Δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί

Οι Άγιοι, με το παράδειγμά τους και μόνο, αποτελούν επίπληξη και κίνητρο για εκείνους που δεν έχουν κάνει ακόμη την πρώτη μεταστροφή με μια ειλικρινή και αποτελεσματική παραίτηση από την αμαρτία. Ακόμα και σε όσους βρίσκονται ήδη στο δρόμο προς τη χριστιανική τελειότητα, όμως, δείχνουν συγκεκριμένα τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν για να φτάσουν στον στόχο. Είναι αλήθεια ότι οι ικανότητές μας εξασθενούν ως συνέπεια του προπατορικού αμαρτήματος, αλλά η χάρη, στο βαθμό που την καλωσορίζουμε και συνεργαζόμαστε μαζί της, τις εξαγνίζει και τις ενισχύει για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα όρια της κατάστασής μας. Μας παρηγορεί πολύ να βρίσκουμε τις παρατηρήσεις που παρουσιάζονται μέχρι τώρα συμπυκνωμένες στη διδασκαλία ενός ποντίφικα που δεν ήταν Θωμιστής, αλλά συμμεριζόταν τη διαύγεια του νου και την καθαρότητα της καρδιάς του Ακινάτη: «Όλες οι ικανότητες του ανθρώπου εξαγνίζονται, μεταμορφώνονται και ανυψώνονται με θεία χάρη» (Βενέδικτος XVI, Γενική Ακρόαση της 16ης Ιουνίου 2010). «Μιλώντας για τα Μυστήρια, ο Άγιος Θωμάς εστιάζει ιδιαίτερα στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, για το οποίο είχε πολύ μεγάλη αφοσίωση, σε σημείο που, σύμφωνα με αρχαίους βιογράφους, έβαζε το κεφάλι του κοντά στο Θυσιαστήριο πού φυλάσσεται η Θ. Ευχαριστία σαν για να νιώσει τη θεία και ανθρώπινη Καρδιά του Ιησού να χτυπάει» (Idem, General Audience της 23 Ιουνίου 2010).

Animam meam convertit - Άρθρο από Elia (www-unavox-it.translate.goog)

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ Η ΑΣΤΟΧΙΑ ΠΟΥ ΚΗΡΥΤΤΕΙ Η ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΠΛΑΣΣΑΡΕΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ Ο ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΠΟΥ ΚΗΡΥΞΕ Ο ΚΥΡΙΟΣ, ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ ΗΓΓΙΚΕΝ ΓΑΡ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ, ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΝΟΙΑ. ΦΑΝΕΡΩΝΕΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ ΚΑΙ Η ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ. Η ΧΑΡΙΣ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ ΣΑΝ ΣΚΟΠΟΣ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΣΤΟΧΗΣΟΥΜΕ, 

ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ Η ΑΓΙΟΤΗΣ Η ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΓΙ'ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟ.  ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΚΑΛΥΠΤΕΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ  ΠΟΥ ΕΠΙΝΟΗΣΕ Ο ΝΤΑ ΦΙΟΡΕ ΚΑΙ ΥΙΟΘΕΤΗΣΕ Η Β΄ΒΑΤΙΚΑΝΕΙΟΣ ΣΥΝΟΔΟΣ. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΑΠΕΤΥΧΕ, Ή ΔΕΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ.  ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΡΜΑΚΕΡΟΣ ΚΑΡΠΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΚΒΕ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙ ΚΑΘΕ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΥΠΙΚΗ  ΚΑΙ ΧΛΙΑΡΗ ΦΑΡΙΣΑΙΚΗ ΠΙΣΤΗ, ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ, ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ.

ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΧΛΙΑΡΗ ΠΙΣΤΗ ΚΗΡΥΤΤΕΙ ΜΕ ΕΩΣΦΟΡΙΚΟ ΠΑΘΟΣ Ο ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΟΠΩΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΒΙΝΤΕΟ.

«Οἶδά σου τά ἔργα, ὅτι οὔτε ψυχρός εἶ οὔτε ζεστός· οὕτως ὅτι χλιαρός εἶ, καί οὔτε ζεστός οὔτε ψυχρός, μέλλω σε  ἐμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου»