Συνέχεια από: Tετάρτη 19 Ιουνίου 2024
Το νόημα ως ισορροπία κατά Nash. Η Φαινομενολογία του Husserl και η θεωρία παιγνίων ε
4 Βασικά χαρακτηριστικά της φαινομενολογίας των παιγνίων
4.1 Αντίληψη
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε δυο υποκείμενα που κοιτάζουν ένα μήλο. Τα δυο αυτά υποκείμενα είναι παίχτες στους οποίους αντιστοιχούν διαφορετικοί συνδυασμοί πράξεων. Έχουν ένα κοινό ενδιαφέρον: να παρατηρήσουν το μήλο. Οι πράξεις αντιστοιχούν σε διαφορετικές θέσεις στον χώρο-χρόνο σχετιζόμενο με το μήλο. Κάθε συνδυασμός έχει κάποιο κέρδος. Η χρησιμότητα με την οποία υπολογίζουμε το κέρδος είναι η καθαρότητα (σαφήνεια), ο βαθμός καθαρότητας με την οποία ο κάθε παίχτης βλέπει το μήλο (θέτουμε τρεις βαθμούς: από τον ελάχιστο, 0, μέχρι τον μέγιστο, 2). Είναι λοιπόν ένα πολύ απλό παιχνίδι, στο οποίο ο κάθε παίχτης συμπεριφέρεται σύμφωνα με 1) το πως δρα ο άλλος, και 2) πως ανταποκρίνεται το πράγμα, δηλαδή η ανταπόκριση στο πραγματικό.
Ας υποθέσουμε ότι ο παίχτης Ι και ο παίχτης ΙΙ (Player I, Player II στο σχήμα) έχουν την ίδια συναφειακή γνώση (ένα σύνολο εμπειρικών δεδομένων) και τις ίδιες προσδοκίες. Δεν μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Παρόλα αυτά μπορεί να επιτευχθεί μια ισορροπία. Για παράδειγμα, η πράξη 1 (Act 1) για τον παίχτη ΙΙ μπορεί να είναι να μετακινηθεί μπροστά, προσεγγίζοντας το μήλο. Για τον παίχτη Ι από την άλλη, θα μπορούσε να είναι να μετακινηθεί προς τα δεξιά, αφού έχει αποτραβηχθεί. Δεν είναι σημαντικό τι είδους πράξεις μπορούν να κάνουν οι παίχτες Ι και ΙΙ για να δουν το μήλο. Σημαντικό είναι να καταλάβουμε, ότι στην κατάσταση αυτή-που είναι ανάλογη με το δίλημμα των φυλακισμένων-υπάρχει μια ισορροπία, παρά τις υποκειμενικές προθέσεις των παιχτών ατομικά. Στον πίνακα κέρδους, η ισορροπία είναι σε κύκλο και έχει την τιμή (1,1).
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα. Το πιο απρόβλεπτο στοιχείο του παιχνιδιού είναι προφανώς η πραγματικότητα, η απάντηση στο θέμα. Το μήλο μπορεί να είναι μια ψευδαίσθηση και εξαφανίζεται, ακόμα και αν ο παίχτης Ι και ο παίχτης ΙΙ έχουν επιτύχει την ισορροπία κατά Nash ως προς αυτό. Η πραγματικότητα είναι στην ουσία ένας άλλος παίχτης.
Αυτό είναι το μοντέλο ενός βασικού παιχνιδιού αντίληψης με δυο παίχτες:
Ι= παίχτης Ι
ΙΙ= παίχτης ΙΙ
M= matter [ύλη], (η πραγματικότητα)
-ελάχιστη μοιραζόμενη γνώση
-ούτε επικοινωνία, ούτε συνεργασία
-καμιά ανάγκη συμμόρφωσης σε συμβάσεις ή κανονισμούς
Η αντίληψη λοιπόν είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο ο ένας παίχτης είναι η ύλη (matter), ένα απρόβλεπτο στοιχείο. Περιγράφω την ανταπόκριση στην ύλη (η ανταπόκριση ή έλλειψη ανταπόκρισης στις προσδοκίες αντίληψης των παιχτών), ως ένα υπό-παιχνίδι αντίληψης. Τα παιχνίδια αυτά δεν αποτελούν οπωσδήποτε μια ακολουθία, με την έννοια ότι ένα συμβαίνει χρονολογικά πριν από το άλλο. Η σχέση των δυο ΝΕ (έννοια και αντίληψη) είναι το αντικείμενο.
4.2 Γλώσσα
Κάθε είδος γλώσσας είναι ένα κοινωνικό παιχνίδι. Η σύνταξη και η σημαντική είναι σύνολα ισορροπιών που επιτεύχθηκαν από τους παίχτες μέσω της χρήσης και των συνηθειών. Η μεσολάβηση μεταξύ ομιλούντος και αντικειμένου δεν είναι άλλο αντικείμενο (το σημείο), αλλά η ισορροπία μεταξύ διαφορετικών στρατηγικών, με τις οποίες οι διαφορετικοί ομιλούντες προσεγγίζουν το αντικείμενο. Η αναφορά του Lewis στις γλωσσολογικές συμβάσεις είναι μια θεμελιώδης συμβολή στη συνολική ανάλυση της γλώσσας ως παιγνίου.
Γλωσσολογικές πράξεις (ονομασία, περιγραφή, κρίση…)εξαρτώνται από τη δομή των υποκείμενων παιγνίων-και επομένως από τους τόπους τους-τόσο από την οπτική γωνία της σύνταξης, όσο και της σημαντικής. Οι συνθήκες σημασίας (meaning) είναι συνθήκες της ΝΕ, είναι λοιπόν μια συγκεκριμένη τοποθέτηση των δυνατών κόσμων μέσα στον τόπο ή μέσα στους τόπους.
Ισχυρίζομαι πως η σημασία είναι μια μετά-λύση του γλωσσολογικού παιγνίου, η ισορροπία, ΝΕ, δηλαδή ένα παιχνίδι που παίζεται με γλωσσολογικά εργαλεία και κανόνες. Συνεπώς, υπάρχουν δυο πλευρές της σημασίας: η πλευρά που αφορά το περιεχόμενο (εικόνες, επιθυμίες, αισθήματα, συναισθήματα, βούληση, ασυνείδητο των παιχτών), και η πλευρά με λειτουργία επαλήθευσης (αυτή που έχει να κάνει με την αλήθεια ή το ψέμα των προτάσεων). Η αλήθεια και το ψέμα των προτάσεων έχουν να κάνουν με την πιθανότητα της ΝΕ. Η σημασία λοιπόν δεν είναι κάτι σταθερό, μοναδικό και ‘εμπεριεχόμενο’ σε μια γλωσσολογική έκφραση. Είναι λοιπόν μια ‘ελεγχόμενη’ μεταβλητή. Από την μια είναι ένα πολύπλευρο, πολυκεντρικό (περιεχόμενο). Από την άλλη υπάρχει ένα όριο στην ποικιλότητα αυτή (δυνατότητα-πιθανότητα μιας ΝΕ). Η σημασία είναι πάντα τεντωμένη μεταξύ των δυο αυτών πόλων: του περιεχομένου (ποικίλλει από υποκείμενο σε υποκείμενο) και της αλήθειας-ψεύδους των προτάσεων (μια πρόταση μπορεί να είναι αληθής ή ψευδής). Επομένως, δεν είναι κάτι απλά εσωτερικό, περιεχόμενο σε μια έκφραση, αλλά κάτι δημόσιο: δεν περιέχει, αλλά μάλλον ‘εκθέτει’.
4.3 Λογική
Η λογική αναφέρεται στη δομή του παιγνίου. Η αρχή της μη αντιφάσεως μπορεί να ερμηνευθεί ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Η αρχή δηλώνει ότι υπάρχουν δυο αντίθετες στρατηγικές: δεν υπάρχει συνεργασία, δεν υπάρχει συμβιβασμός. Κάθε παίχτης έχει μόνο μια στρατηγική, α ή μη-α, καμιά μεικτή στρατηγική, καμιά ΝΕ. Ο Hintikka (1983) αναπτύσσει μια λογική γλώσσα με σημαντική βασισμένη στη θεωρία παιγνίων των von Neumann και Morgenstern. Ποια είναι τότε η αλήθεια; Είναι η ικανότητα κατοχής μιας νικηφόρας στρατηγικής έναντι ενός αντιπάλου, σύμφωνα με τη σωκρατική μέθοδο της δοκιμής και εύρεσης ενός δεδομένου (μαρτυρίας). Από αυτή την άποψη, η υπολογισιμότητα, με την παραδοσιακή σημασία σύμφωνα με τους Church και Turing, είναι μια ειδική περίπτωση ικανότητας νίκης (winnability), μιας ικανότητας νίκης που περιορίζεται σε διαδραστικά προβλήματα δυο βημάτων (input/output, ερώτηση/απάντηση).
4.4 Βασικές έννοιες
Ας ορίσουμε τώρα τις βασικές έννοιες της φαινομενολογίας των παιγνίων, ξεκινώντας από το αξιοσημείωτο δεδομένο, ότι τα παίγνια μπορούν να έχουν περισσότερα από ένα σταθερά σημεία ή ΝΕ. Αυτή η πολλαπλότητα είναι σημαντική και οφείλει να συμπεριληφθεί στον ορισμό των παιγνίων. Μπορεί να υπάρχει σημαντική ‘σύγκρουση των ισορροπιών’, που επιβάλλει την επίτευξη μιας μοναδικής ‘μεγαλύτερης ισορροπίας’ ή μια διαμεσολάβηση μεταξύ ισορροπιών.
Τι είναι μια ‘έννοια’ (concept); Τι είναι σημασία (meaning); Λέγοντας έννοια ή σημασία υποδεικνύω το σταθερό σημείο ή την ΝΕ ενός μεμονωμένου παιγνίου. Η έννοια είναι εμπειρική, μόνο, και μόνο όταν, το σταθερό σημείο συμπίπτει με την χώρο-χρονική τοποθεσία. Αυτό το ονομάζω αντίληψη (perception).
Ένα αντικείμενο είναι ένα σύνολο σταθερών σημείων μέσα σε ένα παιχνίδι (έννοιες ή αντιλήψεις) που έρχονται να συμπέσουν, δηλαδή συντίθενται μέσα σε ένα μοναδικό σημείο, σε μια πιο μεγάλη ισορροπία.
Μια θεωρία είναι ένα σύνολο ταξινομημένων αντικειμένων που όλα τους τείνουν προς μια μεγαλύτερη ισορροπία, είναι δηλαδή ιεραρχικά.
Μια ερμηνεία είναι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε τις σχέσεις μεταξύ θεωριών, ή αντικειμένων μέσα στις θεωρίες. Μια ερμηνευτική (hermeneutics) είναι ένα σύνολο ερμηνειών. Ένα σχήμα (scheme) είναι η τυπική δομή ενός αντικειμένου ή μιας θεωρίας. Η γραμματική ενός παιγνίου είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το παιχνίδι, και δεν είναι απαραίτητα ένα σύνολο κανόνων. Λογικό χώρο ή διάνοια (mind) αποκαλώ την ολότητα των εννοιών, αντικειμένων, θεωριών και ερμηνευτικών.
Μέσω αυτών των βασικών δομών, μπορούμε να εκθέσουμε το πρόγραμμα ολόκληρης της μοντελοποίησης της εμπειρίας μας. Ο σκοπός μιας φαινομενολογίας των παιγνίων θα είναι να αναλύσει τις συνθήκες ισορροπιών των περισσότερων βασικών παιγνίων στις ρίζες της αποβλεπτικής μας εμπειρίας.
Συνεχίζεται με 4.5 Ενστάσεις, και Συμπέρασμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου