Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΟΣ (5)

 Συνέχεια από: Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΟΣ

ΙΔΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟPΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ

JURGEN RENN

7. Η γνωσιακή αρχιτεκτονική

          Η απάντηση στο δεύτερο παράδοξο, πώς δηλαδή ο Αϊνστάιν μπόρεσε να διατυπώσει τα κριτήρια για την εξίσωση τού βαρυτικού πεδίου χρόνια πριν την ανακάλυψη τής λύσης του, προέρχεται από τον υπολογισμό τής αρχιτεκτονικής τής γνώσεως η οποία ήταν στην διάθεσή του. Αυτές οι πηγές ήταν πράγματι, μέρος ενός γνωσιακού συστήματος με ενεργά συστατικά ικανά να δημιουργήσουν έναν ευρηματικό οδηγό στην έρευνά του!

          Τα χαρακτηριστικά τής έρευνας του Αϊνστάιν γίνονται ξαφνικά κατανοητά εάν καταλάβουμε ότι οδηγείτο από μία δομή αντιπαραστάσεως τής ποιοτικής γνώσεως την οποία είχε κληρονομήσει από την κλασσική φυσική: “Το νοητικό μοντέλο” μίας θεωρίας πεδίου η οποία είχε παρουσιασθεί με παραδειγματικό τρόπο από την θεωρία τού ηλεκτρονίου τού Lorentz. Σύμφωνα με το μοντέλο του Lorentz μία πηγή επηρεάζει τόν περίγυρό της με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι δυνατόν να περιγραφεί από μία εξίσωση πεδίου, ενώ το περιβάλλον επηρεάζει τήν συμπεριφορά μίας βολίδος μ’έναν τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να περιγραφεί με μία εξίσωση τής κινήσεως.

          Η εσωτερική αρχιτεκτονική ενός νοητικού μοντέλου χαρακτηρίζεται από τερματικά ανοιχτά σε συμπληρωματικές γνώσεις οι οποίες συγκεκριμενοποιούν το μοντέλο. Το μοντέλο τού Lorentz μίας εξισώσεως πεδίου, έχει τερματικά για την πηγή τού πεδίου, για το ίδιο το πεδίο και για τον διαφορικό παρατηρητή ο οποίος περιγράφει πως γεννά το πεδίο η πηγή! Η προετοιμασία τής έρευνας του Αϊνστάιν στην βαρυτική σχετικοποίηση τών ετών ανάμεσα στο 1907 και το 1912 είχε διαπιστώσει στάνταρντ σχεδιασμούς για δύο από τα τερματικά: εκείνο για το πεδίο, που του πρόσφερε η υπόθεση ότι το βαρυτικό δυναμικό αντιπροσωπεύεται από την μετρική ένταση και εκείνο της πηγής, δοσμένον από ελκτική ενέργεια-ώθηση της ύλης όπως το πρότεινε η συνεχής σχετικιστική μηχανική! Για τον διαφορικό παρατηρητή ο οποίος περιγράφει πώς γεννά το πεδίο η πηγή, ο Αϊνστάιν δεν κατόρθωσε να βρει μία ικανοποιητική σχηματοποίηση!

          Η δυσκολία του Αϊνστάιν δεν συνίστατο από το γεγονός ότι γνωρίζαμε πολύ λίγα, μάλλον ότι πολύ γνώση έπρεπε να υπολογισθεί για να διατυπωθεί μία εξίσωση πεδίου η οποία θα αντιστοιχούσε στην κατανόηση της βαρύτητος σαν οριακό πρόβλημα ανάμεσα στην μηχανική και στην θεωρία του πεδίου! Μία σχηματοποίηση φυσικώς πιθανή για τον διαφορικό παρατηρητή προσφερόταν από την γνώση του στατικού βαρυτικού πεδίου του Νεύτωνος και από την σχέση ανάμεσα σε στατικά και δυναμικά πεδία στην θεωρία του ηλεκτροδυναμικού πεδίου. Δομημένη μ’αυτόν τον τρόπο η νέα θεωρία έγινε αυτομάτως ταιριαστή με την θεωρία του Νεύτωνος ικανοποιώντας επομένως μία “Αρχή τής αμοιβαιότητος” τής αναλογίας!

          Από το άλλο μέρος ένας τρόπος, μαθηματικώς αποδεκτός απόκτησης μίας σχηματοποίησης για διαφορικό παρατηρητή, προσφερόταν από την γνώση των δυναμικών πεδίων που ήταν ενσωματωμένα στην “Αρχή τής ισοδυναμίας” τού Αϊνστάιν, ο οποίος πρότεινε γενικώς να προσλάβει σαν σημείο εκκίνησης αντικείμενα συνδυαστικά σαν τον τεντωτή τού Riemann. Δομημένη μ’αυτόν τον τρόπο, η νέα θεωρία θα είχε ικανοποιήσει αυτομάτως μία “Αρχή της Γενικευμένης Σχετικότητος”      

          Η ταλάντωση του Αϊνστάιν ανάμεσα σε μία φυσική στρατηγική η οποία θα ξεκινούσε από μία πραγματοποίηση τής Αρχής της αμοιβαιότητος (αναλογίας) και από μία φυσική η οποία θα ξεκινούσε από την Γενικευμένη Αρχή της Σχετικότητος, μπορεί να υπολογισθεί σαν τον μηχανισμό ο οποίος τού επέτρεψε να ερμηνεύσει τα χωριστά πεδία της γνώσεως τής κλασσικής φυσικής, αναγκαίας στην οικοδόμηση της θεωρίας της γενικής σχετικότητος!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.