«Ἂν ρωτοῦν γιατί δὲν ἐμφανίστηκε μὲ κάποια ἄλλη, καλύτερη, μορφὴ δημιουργίας, λ,χ. ὡς ἥλιος ἢ φεγγάρι ἢ ἄστρο ἢ φωτιὰ ἢ ἄνεμος – ἀλλὰ ἁπλῶς ὡς ἄνθρωπος, ἂς μάθουν ὅτι ὁ Κύριος δὲν ἦλθε γιὰ νὰ προβάλει τὸν ἑαυτό Του, ἀλλὰ γιὰ νὰ θεραπεύσει καὶ νὰ διδάξει τοὺς πάσχοντες. Ἂν ἐρχόταν στὸν κόσμο ἀποκαλύπτοντας τὸν ἑαυτό Του γιὰ νὰ καταπλήξει ὅσους τὸν ἔβλεπαν, τοῦτο θὰ σήμαινε ὅτι ἦρθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ προβληθεῖ. Ἦταν ὅμως ἀπαραίτητο γιὰ τὸν Θεραπευτὴ καὶ Διδάσκαλο ὄχι μόνον νὰ ἔλθει στὸν κόσμο, ἀλλὰ καὶ νὰ τὸν ὑπηρετήσει πρὸς ὄφελος ὅλων τῶν πασχόντων καὶ ν’ ἀποκαλύψει τὸν ἑαυτὸ Του κατὰ τρόπο, ποὺ ἡ ἀποκάλυψη αὐτὴ νὰ ἦταν ὑποφερτὴ ἀπὸ τοὺς πάσχοντες.
Οὔτε ἕνα πλάσμα τῆς κτιστῆς δημιουργίας δὲν ἐξέπεσε στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο – οὔτε ὁ ἥλιος, οὔτε τὸ φεγγάρι, οὔτε τὰ ἄστρα, οὔτε τὸ νερό, οὔτε ὁ ἄνεμος πρόδωσαν τὸ Δημιουργό τους. Ἀπεναντίας ὅλα τὰ πλάσματά Του, γνωρίζοντας τὸ Δημιουργὸ καὶ Βασιλέα τους, τὸ Θεὸ Λόγο, παρέμειναν ὅπως Ἐκεῖνος τὰ εἶχε δημιουργήσει. Μόνον τὰ ἀνθρώπινα πλάσματα ξεχώρισαν ἑαυτοὺς ἀπὸ τὸ καλὸ καὶ ἀντικατέστησαν τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ ψεῦδος· καὶ τὴν τιμὴ καὶ δόξα ποὺ ἀνήκουν στὸ Θεό, καθὼς καὶ τὴ γνώση περὶ Αὐτοῦ, τὴ μετέθεσαν σὲ δαίμονες καὶ σὲ ὁμοιώματα ἀνθρώπων καμωμένα ἀπὸ πέτρα, δηλαδὴ σὲ εἴδωλα. Συνεπῶς, τί τὸ ἀπίστευτο ὑπάρχει στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς Λόγος ἐμφανίστηκε ὡς ἄνθρωπος στὸν κόσμο, γιὰ νὰ σώσει τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων;». Πράγματι καὶ ἐμεῖς τώρα ρωτᾶμε τοὺς ἀπίστους τοῦ καιροῦ μας: «Μὲ ποιὰ μορφὴ θὰ θέλατε νὰ ἐμφανιστεῖ ὁ Θεός, ἂν ὄχι ὡς ἄνθρωπος;».
4 σχόλια:
Τὸ μυστικὸ τοῦ κακοῦ εἶναι τὸ μυστικὸ τῆς Ἐλευθερίας. Χωρὶς τὴν κατανόηση τῆς Ἑλευθερίας, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοηθεῖ τὸ ἄλογο γεγονὸς τῆς ὑπάρξεως τοῦ κακοῦ στὸν κόσμο τοῦ Θεοῦ. Στὴν βάση τοῦ κόσμου, στὰ ἀπώτατα βάθη τῆς Ἀβύσσου, κεῖται ἡ ἄλογη Ἐλευθερία. Ἀπὸ αὐτὰ τὰ βάθη ρέουν τὰ σκοτεινὰ ρεύματα τῆς Ζωῆς. Ἡ Ἄβυσσος αὐτὴ κρύβει κάθε λογῆς δυνατότητες.
Τὸ ἀπύθμενο σκότος τοῦ Ὄντος, ποὺ προϋπάρχει τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, δὲν μπορεῖ νὰ κατανοηθεῖ λογικῶς κατὰ τρόπον πλήρη καὶ ὁλοκληρωμένο. Πάντοτε ὑποκρύπτει τὴν πιθανότητα ἐκροῆς νέων, μὴ φωτισμένων ἐνεργειῶν. Τὸ Φῶς τοῦ Λόγου νικᾶ τὸ σκότος, ἡ κοσμική τάξη νικᾶ τὸ χάος,
Ἡ Ἐλευθερία βασίζεται στὴν σκοτεινή Ἄβυσσο, στὸ μὴ Ὄν. Χωρὶς Ἑλευθερία δὲν ὑπάρχει νόημα. Ἡ Ἐλευθερία γεννᾶ τὸ κακὸ ὅπως καὶ τὸ καλό. Τὸ κακὸ ὄχι μόνον δὲν ἀρνεῖται τὴν ὕπαρξη νοήματος, ἀλλ' ἀντιθέτως τὴν ἐπιβεβαιώνει.
Ἡ Ἐλευθερία δὲν εἶναι κτιστή, διότι δὲν ἀποτελεῖ φύση. Ἡ Ἐλευθερία ὑπῆρχε πρὶν ἀπὸ τὶς ἀπαρχὲς τοῦ κόσμου· εἶναι ριζωμένη μέσα στὴν ἀμνημόνευτη Ανυπαρξία. Ὁ Θεὸς εἶναι Παντοδύναμος ἐπὶ τῆς Ὑπάρξεως, ἀλλ᾽ ὄχι ἐπὶ τῆς Ἀνυπαρξίας ἢ τῆς Ἐλευθερίας· γι' αὐτὸ ὑπάρχει τὸ κακό. [Ἡ Ἐλευθερία καὶ τὸ Πνεῦμα, Μπερντιαεφ].
Το κείμενο στηρίζεται σε τρεις θεμελιώδεις θέσεις του Μπερντιάεφ:
α) Το κακό δεν εξηγείται ηθικά ούτε θεοδικικά
«Χωρὶς τὴν κατανόηση τῆς Ἐλευθερίας, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοηθεῖ τὸ ἄλογο γεγονὸς τῆς ὑπάρξεως τοῦ κακοῦ»
Το κακό δεν προκύπτει:
ούτε από τη φύση
ούτε από τον Θεό
ούτε από αναγκαιότητα
👉 Προκύπτει μόνον από την Ελευθερία.
β) Η Ἐλευθερία προηγείται του Είναι
(το κεντρικό, «σκανδαλώδες» σημείο)
«Στὴν βάση τοῦ κόσμου … κεῖται ἡ ἄλογη Ἐλευθερία»
«Ἡ Ἐλευθερία βασίζεται στὴν σκοτεινή Ἄβυσσο, στὸ μὴ Ὄν»
Εδώ ο Μπερντιάεφ:
υιοθετεί και μετασχηματίζει τη μυστικιστική έννοια του Ungrund (Böhme)
τοποθετεί την Ελευθερία πριν από κάθε οντολογία
αρνείται ότι η Ελευθερία είναι «ιδιότητα» ή «δύναμη»
👉 Η Ἐλευθερία δεν είναι Ον, αλλά προ-οντική δυνατότητα.
γ) Η παντοδυναμία του Θεού δεν καταλύει την Ελευθερία
«Ὁ Θεὸς εἶναι Παντοδύναμος ἐπὶ τῆς Ὑπάρξεως, ἀλλ᾽ ὄχι ἐπὶ τῆς Ἀνυπαρξίας ἢ τῆς Ἐλευθερίας»
Αυτό είναι από τα πιο ριζοσπαστικά σημεία του Μπερντιάεφ:
ο Θεός δεν “δημιουργεί” την Ελευθερία
η Ελευθερία δεν είναι κτιστή
αν ο Θεός την κατέλυε, θα κατέλυε το νόημα
👉 Το κακό υπάρχει όχι παρά τον Θεό, αλλά εξαιτίας της Ελευθερίας που καθιστά δυνατή τη σχέση με τον Θεό.
Για τον Μπερντιάεφ:
χωρίς κακό → δεν υπάρχει Ελευθερία
χωρίς Ελευθερία → δεν υπάρχει πρόσωπο
χωρίς πρόσωπο → δεν υπάρχει νόημα
χωρίς νόημα → δεν υπάρχει Θεός σχέσης
👉 Το κακό δεν αναιρεί το νόημα του κόσμου·
👉 το μαρτυρεί τραγικά.
Αυτά πιστεύει η Νεορθοδοξία;;;
Αριβώς αυτά καί γιά νά μάς πείσει μιλά γιά κένωση καί αναλογία.
Δημοσίευση σχολίου