Ομιλία Πατριάρχου Βαρθολομαίου προς τον Πάπα Φραγκίσκο κατά τη Θεία Λειτουργία στο ναό του Αγίου Γεωργίου

Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος  τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου  κ.κ. Βαρθολομαίου πρός τήν Α.Ἁγιότητα τόν Πάπαν Φραγκίσκον κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς Ἑορτῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου  ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ

(30 Νοεμβρίου 2014) 

Ἁγιώτατε καί ἠγαπημένε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, ἐπίσκοπε τῆς πρεσβυτέρας

Ρώμης Κύριε Φραγκῖσκε.

Δόξαν καί αἶνον ἀναπέμπομεν τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ ἡμῶν, τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς τῆς ἀνεκλαλήτου χαρᾶς καί τῆς ἐξιδιασμένης τιμῆς τῆς προσωπικῆς παρουσίας τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος, κατά τόν ἐφετεινόν ἑορτασμόν τῆς ἱερᾶς μνήμης τοῦ θεμελιώσαντος διά τοῦ κηρύγματος αὐτοῦ τἠν Ἐκκλησίαν ἡμῶν Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Εὐχαριστοῦμεν ἀπό καρδίας τήν Ὑμετέραν Ἁγιότητα διά τό πολύτιμον δῶρον τῆς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν εὐλογημένης ταύτης παρουσίας Αὐτῆς μετά τῆς τιμίας Αὐτῆς συνοδείας. Ἐν ἀγάπῃ βαθείᾳ καί τιμῇ πολλῇ ἐναγκαλιζόμεθα Ὑμᾶς ἀπευθύνοντες Ὑμῖν ἐγκάρδιον τόν ἀσπασμόν τῆς εἰρήνης καί τῆς ἀγάπης: «Χάρις Ὑμῖν καί εἰρήνη ἀπό Θεοῦ Πατρός ἡμῶν καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ. α΄ 7). «Ἡ γάρ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ συνέχει ἡμᾶς» (Β΄ Κορ. ε΄ 14-15).
Νωπήν εἰσέτι διατηροῦμεν ἐν τῇ καρδίᾳ ἡμῶν τήν ἀνάμνησιν τῆς συναντήσεως ἡμῶν μετά τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γῇ εἰς εὐλαβῆ ἀπό κοινοῦ προσκύνησιν τοῦ τόπου ἔνθα ἐγεννήθη, ἔζησεν, ἐδίδαξεν, ἔπαθεν, ἀνέστη καί ἀνελήφθη ὅπου ἦν τό πρότερον, ὁ Ἀρχηγός τῆς πίστεως ἡμῶν, ἀλλά καί εἰς εὐγνώμονα ἀνάμνησιν τοῦ ἱστορικοῦ γεγονότος τῆς ἐκεῖ συναντήσεως τῶν ἀοιδίμων προκατόχων ἡμῶν Πάπα Παύλου τοῦ Ϛ΄ καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου. Διά τῆς πρό πεντήκοντα ἐτῶν συναντήσεως ἐκείνων ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει ὁ ροῦς τῆς ἱστορίας ἤλλαξε κατεύθυνσιν, αἱ παράλληλοι καί ἐνίοτε συγκρουόμεναι πορεῖαι τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν συνηντήθησαν εἰς τό κοινόν ὅραμα τῆς ἐπανευρέσεως τῆς ἀπολεσθείσης ἑνότητος αὐτῶν, ἡ ψυγεῖσα ἀγάπη ἀνεζωπυρώθη, καί ἐχαλυβδώθη ἡ θέλησις ἡμῶν ὅπως πράξωμεν πᾶν τό καθ᾿ ἡμᾶς, ἵνα ἐκ νέου ἀνατείλῃ ἡ ἐν τῇ αὐτῇ πίστει καί τῷ κοινῷ Ποτηρίῳ κοινωνία ἡμῶν. Ἔκτοτε ἤνοιξεν ἡ ὁδός πρός Ἐμμαούς, ὁδός πιθανῶς μακρά καί ἐνίοτε δύσβατος, πλήν ἀνεπίστροφος, ἀοράτως τοῦ Κυρίου συμπορευομένου μεθ᾿ ἡμῶν, ἄχρις οὗ Οὗτος ἀποκαλυφθῇ ἡμῖν «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου» (Λουκ. κδ΄ 35).

Τήν ὁδόν ταύτην ἠκολούθησαν ἔκτοτε καί ἀκολουθοῦν πάντες οἱ διάδοχοι τῶν ἐμπνευσμένων τούτων ἡγετῶν, καθιερώσαντες, ἐπευλογοῦντες καί στηρίζοντες τόν διάλογον τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν πρός ἄρσιν τῶν ἐπί χιλιετίαν ὅλην συσσωρευθέντων ἐμποδίων εἰς τάς μεταξύ αὐτῶν σχέσεις, διάλογον μεταξύ ἀδελφῶν καί οὐχί, ὡς ἄλλοτε, ἀντιπάλων, ἐν εἰλικρινείᾳ ὀρθοτομούντων τόν λόγον τῆς ἀληθείας, άλλά καί σεβομένων ἀλλήλους ὡς ἀδελφούς.

Ἐν τῷ κλίματι τούτῳ τῆς χαραχθείσης ὑπό τῶν μνημονευθέντων προκατόχων ἡμῶν κοινῆς πορείας ὑποδεχόμεθα σήμερον καί Ὑμᾶς, Ἁγιώτατε Ἀδελφέ, ὡς κομιστήν τῆς ἀγάπης τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου πρός τόν αὐτάδελφον αὐτοῦ Πρωτόκλητον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τοῦ ὁποίου τήν ἱεράν μνήμην πανηγυρικῶς σήμερον ἐπιτελοῦμεν. Κατ᾿ ἔθος ἱερόν, καθιερωθέν καί τηρούμενον ἤδη ἐπί δεκαετίας ὑπό τῶν Ἐκκλησιῶν Παλαιᾶς καί Νέας Ρώμης, ἐπίσημοι ἀντιπροσωπεῖαι αὐτῶν ἀνταλλάσσουν ἐπισκέψεις κατά τάς θρονικάς ἑορτάς ἑκατέρας ἐξ αὐτῶν, ἵνα καί διά τοῦ τρόπου τούτου δηλωθῇ τό αὐτάδελφον τῶν δύο κορυφαίων Ἀποστόλων, οἵτινες ἀπό κοινοῦ ἐγνώρισαν τόν Ἱησοῦν καί ἐπίστευσαν εἰς Αὐτόν ὡς Θεόν καί Σωτῆρα. Τήν κοινήν ταύτην πίστιν μετέδωσαν οὗτοι εἰς τάς Ἐκκλησίας, τάς ὁποίας ἵδρυσαν διά τοῦ κηρύγματός των καί καθηγίασαν διά τοῦ μαρτυρίου των. Τήν πίστιν ταύτην ἐβίωσαν καί ἐδογμάτισαν οἱ κοινοί Πατέρες τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, συνελθόντες ἐξ ἀνατολῶν καί δυσμῶν ἐν οἰκουμενικαῖς συνόδοις, κληροδοτήσαντες αὐτήν εἰς τάς Ἐκκλησίας ἡμῶν ὡς θεμέλιον ἀκλόνητον τῆς ἑνότητος ἡμῶν. Τήν πίστιν ταύτην, τήν ὁποίαν διεφυλάξαμεν κοινήν ἐν τῇ ἀνατολῇ καί ἐν τῇ δύσει ἐπί μίαν χιλιετίαν, καλούμεθα καί πάλιν νά θέσωμεν ὡς βάσιν τῆς ἐνότητος ἡμῶν, ὥστε «σύμψυχοι, τό ἕν φρονοῦντες» (Φιλ. β΄ 2-3), νά χωρήσωμεν μετά τοῦ Παύλου ἐπί τά πρόσω «τά μέν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενοι τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενοι» (Φιλ. γ΄ 14). 

Διότι, ὄντως, Ἁγιώτατε Ἀδελφέ, τό χρέος ἡμῶν δέν ἐξαντλεῖται εἰς τό παρελθόν, ἀλλ΄ ἐπεκτείνεται κυρίως, μάλιστα δέ εἰς τάς ἡμέρας μας, εἰς τό μέλλον. Διότι, πρός τί ἡ πιστότης ἡμῶν εἰς τό παρελθόν, ἐάν τοῦτο οὐδέν σημαίνει διά τό μέλλον; Εἰς τί ὠφελεῖ ἡ καύχησις ἡμῶν δι᾿ ὅσα παρελάβομεν, ἐάν ταῦτα δέν μεταφράζωνται εἰς ζωήν διά τόν ἄνθρωπον καί τόν κόσμον τοῦ σήμερον καί τοῦ αὔριον; «Ἱησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» (Ἐβρ. ιγ΄ 8-9). Καί ἡ Ἐκκλησία Του καλεῖται νά ἔχῃ τό βλέμμα της ἐστραμμένον ὄχι τόσον εἰς τό χθές ὅσον εἰς τό σήμερον καί εἰς τό αὔριον. Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει διά τόν κόσμον καί τόν ἄνθρωπον, καί ὄχι διά τόν ἐαυτόν της.

Τό βλέμμα ἡμῶν στρέφοντες πρός τό σήμερον δέν δυνάμεθα νά ἀποφύγωμεν τήν ἀγωνίαν ἡμῶν καί διά τό αὔριον. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (Β΄ Κορ. ζ΄ 6) – ἡ διαπίστωσις αὕτη τοῦ Ἀποστόλου διά τήν ἐποχήν του, ἰσχύει εἰς τό ἀκέραιον σήμερον καί δι᾿ ἡμᾶς. Διότι, καθ᾿ ὅν χρόνον ἡμεῖς ἀσχολούμεθα περί τάς ἡμετέρας ἀντιλογίας, ὁ κόσμος βιώνει τόν φόβον τῆς ἐπιβιώσεως, τήν ἀγωνίαν τοῦ αὔριον. Πῶς θά ἐπιβιώσῃ αὔριον μία ἀνθρωπότης σπαρασσομένη σήμερον ἀπό ποικίλας διαιρέσεις, συγκρούσεις καί ἐχθρότητας, πολλάκις μάλιστα καί ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ; Πῶς θά κατανεμηθῇ ὁ πλοῦτος τῆς γῆς δικαιότερον ὥστε να μή βιώσῃ αὔριον ἡ ἀνθρωπότης τήν πλέον στυγεράν δουλείαν, τήν ὁποίαν ἐγνώρισέ ποτε; Ποῖον πλανήτην θά εὕρουν αἱ ἑπόμεναι γενεαί, διά νά κατοικήσουν, ὅταν ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἐν τῇ ἀπληστίᾳ του τόν καταστρέφῃ ἀνηλεῶς καί ἀνεπανορθώτως;

Πολλοί ἐναποθέτουν σήμερον τάς ἐλπίδας των εἰς τήν ἐπιστήμην• ἄλλοι εἰς τήν πολιτικήν• ἕτεροι εἰς τήν τεχνολογίαν. Ἀλλ᾿ οὐδέν ἐξ αὐτῶν δύναται νά ἐγγυηθῇ τό μέλλον, ἐάν ὁ ἄνθρωπος δέν ἐνστερνισθῇ τό κήρυγμα τῆς καταλλαγῆς, τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης, τό κήρυγμα τῆς ἀποδοχῆς τοῦ ἄλλου, τοῦ διαφορετικοῦ, ἀκόμη καί τοῦ ἐχθροῦ. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τοῦ πρώτου διδάξαντος καί βιώσαντος τό κήρυγμα τοῦτο, ὀφείλει πρῶτον νά τό ἐφαρμόσῃ εἰς ἑαυτήν «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ» (Ἰω. ιζ΄ 21). Ἰδού διατί ἐπείγει ὅσον ποτέ ἄλλοτε ἡ πορεία πρός τήν ἐνότητα ὅσων ἐπικαλοῦνται τό ὄνομα τοῦ μεγάλου Εἰρηνοποιοῦ. Ἰδού διατί ἡ εὐθύνη ἡμῶν τῶν χριστιανῶν εἶναι μεγίστη ἔναντι τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς Ἱστορίας.

Ἁγιώτατε,

Ἡ βραχεῖα εἰσέτι διαδρομή σας εἰς τήν ἡγεσίαν τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας Σᾶς ἔχει ἤδη ἀναδείξει εἰς τήν συνείδησιν τῶν συγχρόνων μας κήρυκα τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καί τῆς καταλλαγῆς. Κηρύττετε διά τῶν λόγων Σας, ἀλλά πρό πάντων καί κυρίως διά τῆς ἁπλότητος, τῆς ταπεινοφροσύνης καί τῆς ἀγάπης πρός πάντας, διά τῶν ὁποίων ἀσκεῖτε τό ὑψηλόν Σας λειτούργημα. Ἐμπνέετε ἐμπιστοσύνην εἰς τούς δυσπίστους, ἐλπίδα εἰς τούς ἀπεγνωσμένους, προσδοκίας εἰς ὅσους ἀναμένουν μίαν Ἐκκλησίαν στοργικήν πρός πάντας. Σύν τοῖς ἄλλοις, προσφέρετε εἰς τούς Ὀρθοδόξους ἀδελφούς Σας τήν ἐλπίδα ὅτι ἐπί τῶν ἡμερῶν Σας ἡ προσέγγισις τῶν δύο μεγάλων ἀρχαίων Ἐκκλησιῶν ἡμῶν θά συνεχισθῇ οἰκοδομουμένη ἐπί τῶν στερεῶν θεμελίων τῆς κοινῆς ἡμῶν παραδόσεως, ἥτις ἀνέκαθεν ἐτήρει καί ἀνεγνώριζεν ἐν τῇ δομῇ τῆς Ἐκκλησίας πρωτεῖον ἀγάπης, τιμῆς καί διακονίας ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς συνοδικότητος, ὥστε «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» νά ὁμολογῆται ὁ ἐν Τριάδι Θεός καί νά διαχέηται ἡ ἀγάπη Αὐτοῦ πρός τόν κόσμον.

Ἁγιώτατε,

Ἡ ἐν ἀγάπῃ καί τιμῇ πολλῇ, ἀλλά καί εὐγνωμοσύνῃ βαθείᾳ, ὑποδεχομένη σήμερον Ὑμᾶς τό πρῶτον Ἐκκλησία τῆς τοῦ Κωνσταντίνου Πόλεως φέρει ἐπί τῶν ὤμων της βαρεῖαν κληρονομίαν, ἀλλά καί εὐθύνην διά τε τό παρόν καί διά τό μέλλον. Εἰς τήν Ἐκκλησίαν ταύτην ἡ Θεία Πρόνοια διά τῆς ὑπό τῶν ἱερῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων θεσπισθείσης τάξεως ἀνέθηκε τήν εὐθύνην τοῦ συντονισμοῦ καί τῆς ἐκφράσεως τῆς ὁμοφωνίας τῶν κατά τόπους ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐν τῇ εὐθύνῃ ταύτῃ ἐργαζόμεθα ἤδη ἐπισταμένως διά τήν προετοιμασίαν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἥτις ἀπεφασίσθη ὃπως συγκληθῇ ἐνταῦθα, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, ἐντός τοῦ ἔτους 2016. Ἢδη αἱ ἁρμόδιαι ἐπιτροπαί ἐργάζονται πυρετωδῶς πρός προετοιμασίαν τοῦ μεγάλου τούτου γεγονότος ἐν τῇ ἱστορίᾳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὑπέρ τῆς εὐοδόσεως τοῦ ὁποίου ἐκζητοῦμεν καί τάς Ὑμετέρας προσευχάς. Ἀτυχῶς, ἡ ἀπό χιλίων ἐτῶν διακοπεῖσα εὐχαριστιακή κοινωνία μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν δέν ἐπιτρέπει εἰσέτι τήν συγκρότησιν κοινῆς Μεγάλης καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀς εὐχηθῶμεν ὅπως, ἀποκαθισταμένης τῆς πλήρους κοινωνίας μεταξύ αὐτῶν, μή βραδύνῃ νά ἀνατείλῃ καί ἡ μεγάλη αὕτη ἡμέρα καί ἐπιφανής. Ἄχρι τῆς εὐλογημένης ἐκείνης ἡμέρας ἡ συμμετοχή ἑκατέρας τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν εἰς τήν συνοδικήν ζωήν τῆς ἄλλης θά ἐκφράζεται διά τῆς ἀποστολῆς παρατηρητῶν, ὡς ἤδη συμβαίνει, τῇ εὐγενεῖ Ὑμῶν προσκλήσει, κατά τάς Συνόδους τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας, καί ὡς, ἐλπίζομεν, θέλει συμβῆ καί κατά τήν, σύν Θεῷ, πραγμάτωσιν καί τῆς ἡμετέρας Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου.

Ἁγιώτατε,

Τά προβλήματα, τά ὁποῖα ἡ ἱστορική συγκυρία ὀρθώνει σήμερον πρό τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν ἐπιτάσσουν εἰς ἡμᾶς τήν ὑπέρβασιν τῆς ἐνδοστρεφείας καί τήν ἀντιμετώπισιν αὐτῶν δι᾿ ὅσον τό δυνατόν στενοτέρας συνεργασίας. Δέν ἒχομεν πλέον τήν πολυτέλειαν τῆς μεμονωμένης δράσεως. Οἱ σύγχρονοι διῶκται τῶν Χριστιανῶν δέν ἐρωτοῦν εἰς ποίαν τῶν Ἐκκλησιῶν ἀνήκουν τά θύματά των. Ἡ ἑνότης, περί τῆς ὁποίας ἡμεῖς πολυπραγμονοῦμεν, πραγματοποιεῖται ἤδη εἴς τινας περιοχάς, ἀτυχῶς, διά τοῦ μαρτυρίου. Ἄς τείνωμεν ἀπό κοινοῦ τήν χεῖρα εἰς τόν σύγχρονον ἄνθρωπον, τήν χεῖρα τοῦ μόνου δυναμένου νά τόν σώσῃ διά τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεώς Του.

Διά τῶν σκέψεων καί αἰσθημάτων τούτων ἐκφράζομεν καί αὖθις τήν χαράν τῆς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν παρουσίας τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος, εὐχαριστοῦντες Αὐτήν καί δεόμενοι τοῦ Κυρίου ὅπως, πρεσβείαις τοῦ ἑορταζομένου σήμερον Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου καί τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Πρωτοκορυφαίου Πέτρου, σκέπῃ τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ καί ὁδηγῇ αὐτήν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ ἁγίου θελήματός Του.

Ὡς εὖ παρέστητε ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν, πεφιλημένε ἀδελφέ!

Οικουμενικό Πατριαρχείο

 

ΑΚΤΙΝΕΣ