Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΡΝΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ. Το Μοντέρνο Πνεύμα της Ασίας (32)

Συνεχίζεται από: Σάββατο, 20 Δεκεμβρίου 2014

Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΡΝΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ. Το Μοντέρνο Πνεύμα της Ασίας

Δημιουργώντας την Θρησκεία της Ανατολής  
Το πνευματικό σώμα
  Πολιτική πνευματικότητα 

Οι μουσουλμάνοι στην Ινδία και την Κίνα γ

Η επέκταση του ισλάμ στην Ασία

Μόνο το Xinjiang  ελεγχόταν από την τουρκόφωνη μουσουλμανική πλειονότητα των Ουιγούρων (ένα όνομα που προτάθηκε από την διασπορά που ζούσε στην Τασκένδη, το 1921). Οι Dogans ή Hui μουσουλμάνοι κυριάρχησαν στο Gansu και Shaanxi. Πολλοί άλλοι μουσουλμάνοι ζούσαν όπως οι Hui, αραιά διασκορπισμένοι στην τεράστια αυτοκρατορία της Κίνας. Οι μουσουλμάνοι επομένως της Κίνας δεν μπορούν να ισχυριστούν πως κατέχουν κεντρική θέση στην πολιτική αντίληψη, πράγμα που ισχύει για τους μουσουλμάνους της Ινδίας. Αλλά και στην άνοδο του εθνικισμού δεν παρατηρείται κάτι παρόμοιο προς την πολιτική πρόκληση που αποτέλεσε η μουσουλμανική λίγκα στην Ινδία, με την απαίτηση του Πακιστάν. Αυτό επίσης σημαίνει πως οι μουσουλμάνοι στην Κίνα είναι λιγότερο σημαντικοί από το απειλητικό άλλο, για την ομογενοποίηση των εθνικιστικών αντιλήψεων. Η θέση που κατέχουν οι τουρκογενείς Ουιγούροι του Xinjiang στην φαντασία των Κινέζων είναι ίσως πιο κοντά στην θέση που κατέχουν οι Pathans στα βόρειο-δυτικά σύνορα της Ινδίας, και οι οποίοι παρουσιάζονται με ρομαντικό τρόπο στο έργο του Kipling. Είναι η ρομαντική εικόνα  του ληστή στην ταινία του Ang Lee «Crouching Tiger, Hidden Dragon». Όπως και τα βόρειο-δυτικά σύνορα, έτσι και το Xinjiang, είναι μια περιοχή πού δύσκολα μπορούσε να ελεγχθεί στο παρελθόν, όπως και στο παρόν, και η οποία αντιστέκεται στα προγράμματα του κινέζικου κράτους που σκοπό έχουν την σύνδεση με το κεντρικό κράτος⁸.

Οι κινεζόφωνοι μουσουλμάνοι Χαν είναι γνωστοί ως Hui. Ως τέτοιοι θεωρούνται ως μια θρησκευτική ομάδα που ακολουθεί τις διδασκαλίες του ισλάμ, Hui Jiao, και στην κομμουνιστική Κίνα ο πολιτισμικός ή  θρησκευτικός προσδιορισμός λαμβάνεται ως βάση για την κήρυξη των Hui ως εθνικής μειονότητας, Hui Min. Το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό ενός αυθεντικού ακόλουθου του ισλάμ, είναι το ότι δεν τρώει χοιρινό. Εκείνοι οι πληθυσμοί που ισχυρίζονται  ότι κατάγονται από τους Άραβες εμπόρους, δεν αναγνωρίζονται από το κράτος ως Hui εάν δεν ακολουθούν τις επιταγές του ισλάμ. Με τον τρόπο αυτό το κράτος προωθεί την ταύτιση με το ισλάμ ως βάση αναγνώρισης μιας εθνικότητας, μιας εθνικής μειονότητας. Και όχι μόνο αυτό, αλλά  με την πολιτική αυτή της αναγνώρισης, το κράτος μεταμορφώνει αυτό που ήταν τοπική ταυτότητα των Hui σε εθνική ταυτότητα. Το να είναι μια ομάδα μέλος μιας αναγνωρισμένης μειονότητας έχει κάποια πλεονεκτήματα, όπως ευνοϊκή μεταχείριση στο σχολείο.

Η τοπική κατανομή των Hui καθιστά δύσκολο να θεωρηθούν εθνική μειονότητα. Στο Gansu βέβαια αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού. Η μεγαλύτερη επανάσταση των μουσουλμάνων εναντίον της δυναστείας των Qing δεν προήλθε από τους Ουιγούρους του Xinjiang, αλλά από τους Dongan Hui του Gansu, το 1862, και είχε επεκταθεί σε με μια μεγάλη περιοχή. Η επανάσταση είχε ένα εθνικοθρησκευτικό στοιχείο μέχρι βαθμού να διαδίδονται φήμες πως οι Han και οι Manchu Κινέζοι θέλουν να σκοτώσουν όλους τους μουσουλμάνους. Όταν η επανάσταση πέτυχε, η φήμη αυτή προκάλεσε αντίστοιχες επιδιώξεις στην πλευρά των μουσουλμάνων. Η επανάσταση είχε συγκεντρωθεί υπό την αρχηγεία του Yakub Beg, ο οποίος ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά το 1866, και βασίλευσε μέχρι το 1877, οπότε ηττήθηκε από τον αυτοκρατορικό στρατό. Οι μουσουλμάνοι εθνικιστές σήμερα χρησιμοποιούν την επανάσταση για να καταδείξουν την κληρονομιά τής ανεξαρτησίας από την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Το μεγάλο εμπόδιο για την δημιουργία μιας μουσουλμανικής αποσχιστικής ομάδας είναι πως οι διάφορες ομάδες μουσουλμάνων είναι εθνικά διαφορετικές και ζουν διασκορπισμένες. Ο μόνος τρόπος για να ενωθούν είναι η χρήση του ισλάμ, σε περιοχές όπου οι μουσουλμάνοι είναι πλειονότητα, όπως την εφάρμοσε ο Yakub Beg (δεκαετία 1850), επιβάλλοντας την σαρία στην περιοχή που έλεγχε, και όπως τον χρησιμοποίησε ο Syed Ahmed Barelvi (δεκαετία 1830) με τους Pathans στα βορειοδυτικά σύνορα της Ινδίας. Η πολιτική κατάσταση στα δυτικά σύνορα της Κίνας, μοιάζει με τον τρόπο αυτό, με την κατάσταση στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία, όπου οι εθνικές διαιρέσεις μπορούν (τουλάχιστο προς το παρόν) να υπερβαθούν με την αναφορά στο ενοποιό ισλάμ, πράγμα που προσπαθούν να κάνουν οι Ταλιμπάν  σήμερα στο Αφγανιστάν. Η εξέγερση του Yakub Beg συμπίπτει με την ανταρσία τού 1857 στην Ινδία, και μας υπενθυμίζει πώς ήταν η γεωπολιτική κατάσταση κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα. Οι Βρετανοί συμμετείχαν στο Great Game (όπως το αποκαλεί ο Rudyard Kipling) με σκοπό τον έλεγχο της Ινδίας, να αποδυναμώσουν ακόμα πιο πολύ την κυβέρνηση των Qing μετά τους πολέμους του οπίου, να κρατήσουν τους Γάλλους έξω από την νοτιοδυτική Κίνα και τους Ρώσους υπό έλεγχο στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία. Παρά τις προφανείς διαφορές μεταξύ των δυο εξεγέρσεων, υπάρχει μια κοινή ιστορία της βρετανικής αποικιοκρατίας, που υποσκάπτει την πολιτική ηγεμονία τόσο της αυτοκρατορίας των Mughal όσο και των Qing.

Μουσουλμάνοι στην Ινδία και την Κίνα σήμερα

Ο διαχωρισμός της Ινδίας και του Πακιστάν το 1947 έθεσε τους μουσουλμάνους, σε μεγάλες περιοχές της Ινδίας, στην κατάσταση όπου είχαν την επιλογή να μείνουν στην κοσμική Ινδία ή να φύγουν ως muhajirs για το Πακιστάν, την νέα πατρίδα για τους μουσουλμάνους. Ριζοσπαστικοί μουσουλμάνοι ηγέτες, όπως ο Maududi, ηγέτης του Jama’at-i-Islami, ήταν εναντίον της ιδέας δημιουργίας του Πακιστάν (ως πατρίδας των μουσουλμάνων) που προωθήθηκε από την μουσουλμανική λίγκα και τον αρχηγό της Jinnah, αλλά ήταν αναγκασμένοι να επιλέξουν το Πακιστάν. Το τμήμα του Jama’at-i-Islami που έμεινε στην Ινδία, ανακάλυψε σταδιακά πως οι μουσουλμάνοι ήθελαν να συμμετάσχουν στις δημοκρατικές εκλογές, και όχι να μείνουν εκτός όπως είχαν προτείνει. Το τμήμα λοιπόν που έμεινε στην Ινδία άλλαξε στρατηγική και διάλεξε την κοσμική δημοκρατία της Ινδίας, καθώς διαπίστωσε πως αυτός ήταν ο ισχυρότερος προμαχώνας εναντίον του ινδουιστικού εθνικισμού⁹. Η πλειονότητα των μουσουλμάνων στην Ινδία δεν ψηφίζει το ισλαμιστικό κόμμα, αλλά το Congress Party, που κυβέρνησε την Ινδία μετά την ανεξαρτησία και προστάτευσε κάπως  την μουσουλμανική μειονότητα. Ψηφίζοντας το κόμμα αυτό ακολουθούν το παράδειγμα του Maulana Azad, μουσουλμάνου λογίου που γεννήθηκε στην Μέκκα το 1888, και έγινε ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς του Congress Party. Κοσμικοί μουσουλμάνοι ελίτ, οι οποίοι συμμετέχουν πλήρως στην πολιτική και πολιτισμική ζωή της Ινδίας, προώθησαν την δημιουργία μουσουλμανικών εκπαιδευτικών ινστιτούτων όπως το Jamia Millia Islamia University στο Dehli.

Το ριζοσπαστικό πολιτικό ισλάμ βρίσκεται μεταξύ φοιτητών που εμπνεύστηκαν από την ιρανική επανάσταση και ίδρυσαν μικρές επαναστατικές ομάδες, με τον τρόπο που οι αριστεροί συνάδελφοι τους έπραξαν ως συνέπεια του μαοϊστικού κινήματος στην Κίνα. Οι ομάδες αυτές είναι πολύ μικρές από άποψης αριθμού μελών. Το πραγματικά σημαντικό κίνημα μεταξύ των μουσουλμάνων της Ινδίας είναι το δηλωμένο ως μη πολιτικό Tablighi Jama’at, που είναι υπερσυντηρητικό στον πιετισμό του. Το Tablighi είναι ένα υπερεθνικό κίνημα μεγάλης σημασίας, που διεισδύει σε περιοχές που προηγουμένως κυριαρχούσαν οι Σούφι, και μάλιστα στο λαϊκό επίπεδο. Το ijtema (μέρες προσευχής) του κινήματος συγκεντρώνει εκατομμύρια οπαδούς, και η αντίληψη του περί μιας παγκόσμιας Umma (κοινότητα πιστών) είναι για πολλούς Ινδούς μουσουλμάνους σημαντικότερη από την εθνική πολιτική της Ινδίας, όπου ασκούν μόνο μια περιθωριακή επιρροή¹⁰. Για την πλειονότητα των μουσουλμάνων στην Ινδία (πράγμα που δεν ισχύει για τις κοσμικές ελίτ που συμμετέχουν στο Congress Party), η απομάκρυνση από την πολιτική φαίνεται πως είναι η προτιμούμενη στάση. Αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός πως η πολιτική στην Ινδία δεν κάνει και πολλά ώστε να βελτιωθεί η κοινωνική και η οικονομική οπισθοδρόμηση της πλειονότητας των Ινδών μουσουλμάνων. Οι μουσουλμάνοι δεν αποτελούν κάστα, αλλά θρησκευτική κοινότητα. Επιπλέον, η ιδεολογία ισότητας του ισλάμ δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη καστών μέσα στην κοινότητα τους, αν και αυτές υπάρχουν¹¹. Αυτό σημαίνει πως οι μουσουλμάνοι δεν μπορούν να βοηθηθούν από την θετική διάκριση της ινδικής κυβερνητικής πολιτικής, που αφορά τους ανέγγιχτους και άλλες οπισθοδρομικές κάστες. Οι μουσουλμάνοι στην Ινδία είναι μια από τις φτωχότερες ομάδες, παρά τα διαρκή συνθήματα των Ινδουιστών εθνικιστών πως οι μουσουλμάνοι είναι μια «κακομαθημένη μειονότητα». Οι συνθήκες ζωής των φτωχών μουσουλμάνων, που ειδικεύονται στην χειροτεχνία, είναι αβυσσαλέες στο επίπεδο μόρφωσης και υγείας¹². Η σχέση των Ινδουιστών με τους μουσουλμάνους είναι τέτοια που παρεμποδίζει την κυβέρνηση στο να προσεγγίσει τους μουσουλμάνους.

Ένα από τα πιο επίμονα θέματα που αντιμετωπίζει το ινδικό κράτος είναι ο αγώνας για ανεξαρτησία της μουσουλμανικής πλειονότητας στο Κασμίρ. Αυτή είναι ένα από τα άλυτα προβλήματα ως κληρονομιά του διαχωρισμού της Ινδίας. Ο Ινδουιστής μαχαραγιάς του Κασμίρ υπέγραψε το 1947 το σύμφωνο συμμετοχής στην Ινδία, παρόλο που η πλειονότητα των κατοίκων του Κασμίρ είναι μουσουλμάνοι. Το Πακιστάν κατέχει το βορειοδυτικό Κασμίρ (Azad, ή ελεύθερο Κασμίρ) και αμφισβητεί την ινδική κυριαρχία στο κεντρικό και βόρειο τμήμα. Οι Ινδό-Πακιστανικοί πόλεμοι το 1947 και 1965 διεξήχθησαν για το θέμα αυτό¹³. Η Κίνα είναι επίσης ενεργός στην περιοχή, δια του ελέγχου του Θιβέτ, μέρους του Ladakh, και της λεγόμενης περιοχής Aksai Chin, μιας μη κατοικήσιμης ερήμου άλατος, δια μέσου της οποίας οι Κινέζοι κατασκεύασαν δρόμο που συνδέει το Xinjiang με το δυτικό Θιβέτ. Η δράση της Κίνας και η απάντηση της Ινδίας οδήγησε στον Σινοϊνδικό πόλεμο το 1962, που είχε σοβαρές συνέπειες για τις σχέσεις των δυο χωρών μέχρι σήμερα. Η στρατιωτική υπεροχή της Κίνας γίνεται αντιληπτή ως βαθιά εθνική ταπείνωση από τους Ινδούς, και παρεμποδίζει την αυτοπεποίθηση τους στις διαπραγματεύσεις με την Κίνα, παρά τους όλο και πιο στενούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των δυο χωρών. 

Συνεχίζεται