Πραγματοποίηση στρογγυλής τράπεζας: ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΛΑΜ

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
ΣΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΛΑΜ

 

Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 21 Ιουνίου η στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Θεολογία των Θρησκειών στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και το Ισλάμ» με τη συμμετοχή του Θανάση Ν. Παπαθανασίου, Αρχισυντάκτη του περιοδικού «Σύναξη», Αναπληρωτή Καθηγητή της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών και της Nayla Tabbara, Προέδρου του Ιδρύματος Adyan, Καθηγήτριας Ισλαμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Saint Joseph της Βηρυτού (Λίβανος), με συντονισμό του Παντελή Καλαϊτζίδη, Διευθυντή της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στα γραφεία της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και ήταν η τελευταία της σειράς «Καιρός του ποιήσαι» για φέτος. Η βιντεοσκόπηση της είναι διαθέσιμη στο κανάλι της Ακαδημίας στο YouTube, στις διευθύνσεις https://www.youtube.com/watch?v=g7UxwfKSu40 (ελληνικά)
και https://www.youtube.com/watch?v=bHalPBH3hiM (αγγλικά).
 

Παρουσιάζοντας την χριστιανική προσέγγιση μέσα από την ιστορική της προοπτική, ο Θανάσης Παπαθανασίου τόνισε ότι σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Ιωάννη «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ», άρα η σωστική δράση του Θεού δεν περιορίζεται στα όρια της θεσμικής εκκλησίας. Η αναγνώριση της δράσης αυτής του Θεού πραγματοποιείται στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, όπως λ.χ. με τη θεολογία του σπερματικού λόγου του αγίου Ιουστίνου, η οποία βρίσκει συνεχιστές ως σήμερα, στη διδασκαλία γνωστών θεολόγων όπως ο ορθόδοξος επίσκοπος Georges Khodr ή ο ρωμαιοκαθολικός θεολόγος Karl Rahner. «Κάθε ανάγνωση των θρησκειών είναι ανάγνωση εν Χριστώ» επισημαίνει ο Khodr, ο οποίος επίσης υποστηρίζει ότι «Είναι ο ίδιος ο Χριστός αυτός που λαμβάνεται ως φως όταν η χάρη επισκέπτεται έναν Βραχμάνο, έναν Βουδιστή ή έναν Μουσουλμάνο που διαβάζει τις Γραφές του.» Στην Ανατολική Ορθόδοξη εμπειρία, που περιλαμβάνει πολλές μορφές θρησκευτικής συνύπαρξης, η πρόσκληση στο Θεό μέσω του θρησκευτικώς Άλλου είναι οικεία, όπως λ.χ. σε έργα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Φώτη Κόντογλου, χωρίς αυτό να σημαίνει αποποίηση της χριστιανικής ταυτότητας. «Η συνύπαρξή μας με την ετερότητα δεν είναι εφιάλτης. Δεν είναι καν κάτι πρόσθετο στην ύπαρξή μας. Η ετερότητα είναι όρος της ύπαρξής μας. Μιλάμε για την εμπράγματη αγάπη. Σ’ αυτή την προοπτική, όλες οι ετερότητες είναι δεκτές, πλην μόνον της ετερότητας η οποία μισεί την ετερότητα» κατέληξε ο ομιλητής.
 

Μιλώντας από την πλευρά του Ισλάμ, η Νάυλα Ταμπάρα τόνισε την ανάγκη μελέτης του Κορανίου σε σχέση με τα ιστορικά του συμφραζόμενα, που εξηγούν την ύπαρξη εμφανών αντιφάσεων, οι οποίες με τη σειρά τους ευθύνονται για την ποικιλία των προσεγγίσεων του θρησκευτικώς Άλλου στον ισλαμικό κόσμο. Το Κοράνι περιλαμβάνει τρεις φάσεις κατανόησης της διαφορετικότητας. Στην πρώτη βρίσκεται η μη ρεαλιστική επιθυμία να ανήκουν όλοι στην ίδια κοινότητα. Στη δεύτερη, διαπιστώνονται οι αποκλίσεις των κοινοτήτων και επέρχεται η σύγκρουση, χωρίς ελπίδες συνύπαρξης, με αμοιβαίο αποκλεισμό. Στην τρίτη φάση, ανακαλύπτεται η ενότητα μέσα στη διαφορετικότητα: υπάρχουν διαφορετικές κοινότητες με κοινά σημεία αλλά και αποκλίσεις, ενωμένες στο πεπρωμένο της επιστροφής στον Θεό και στον αγώνα για το κοινό καλό. Αν και το Ισλάμ θεωρεί τον εαυτό του ως την ανώτερη μεταξύ των θρησκειών, αποδέχεται ότι και στις άλλες θρησκείες υπάρχουν καλά στοιχεία και οδοί σωτηρίας. «Για τον καθέναν υπάρχει ένας θεϊκός νόμος και ένας καθορισμένος δρόμος. Αν ήθελε ο Θεός θα μπορούσε να έχει κάνει όλους τους ανθρώπους μία κοινότητα. [...] Συναγωνιστείτε λοιπόν μεταξύ σας στα έργα της αρετής. Στον Θεό θα επιστρέψετε όλοι, και εκείνος τότε θα σας διαφωτίσει για όσα διαφωνείτε» διαβάζουμε στη Σούρα «Το τραπέζι».
 

Αυτή ήταν η τελευταία δημόσια εκδήλωση της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου για το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023. Για τους καλοκαιρινούς μήνες προγραμματίζονται μια σειρά επιμορφωτικά σεμινάρια για θεολόγους (ορισμένα έχουν ήδη ανακοινωθεί), ενώ περαιτέρω συνεδριακές εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν από το Σεπτέμβριο και μετά.