Τρεις Διάλογοι και η Διήγηση περί Αντιχρίστου
Του Βλαδίμηρου Σολόβιεφ
Εκδόσεις Vita e Pensiero, 2024
Εισαγωγή, Μετάφραση (στα ιταλικά) και σχόλια, από τον Aldo Ferrari
Όσον αφορά τις σκέψεις μου για τον παμμογγολισμό και την ασιατική εισβολή στην Ευρώπη, είναι αναγκαίο να διακρίνει κανείς τον ουσιαστικό τους πυρήνα από τις δευτερεύουσες λεπτομέρειες. Ωστόσο, ακόμη και το κεντρικό σημείο αυτού του ζητήματος δεν έχει προφανώς την απόλυτη αξιοπιστία που ανήκει στη μελλοντική εκδήλωση και στο πεπρωμένο του Αντιχρίστου και του ψευδοπροφήτη του. Στην ιστορία των μογγολοευρωπαϊκών σχέσεων δεν υπάρχει τίποτα που να προέρχεται από τη Αγία Γραφή, παρόλο που πολλά από αυτά τα πράγματα βρίσκουν εκεί στήριγμα. Συνολικά, αυτή η ιστορία αποτελείται από πιθανές σκέψεις και βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Προσωπικά θεωρώ ότι αυτή η πιθανότητα προσεγγίζει σημαντικά την αλήθεια. Και δεν είμαι ο μόνος που το σκέφτεται έτσι. Αυτή η πιθανότητα συμμερίζεται και από άλλα πιο σημαντικά πρόσωπα... Για να καταστεί συνεκτική η αφήγηση, κρίθηκε αναγκαίο να ενσωματωθούν αυτές οι σκέψεις για τη μελλοντική μογγολική απειλή υπό ορισμένες συγκεκριμένες περιστάσεις, στις οποίες, φυσικά, δεν θα επιμείνω ούτε έχω προσπαθήσει να κάνω κατάχρηση. Εκείνο που μου φάνηκε σημαντικό ήταν να ορίσω με τον πιο αληθινό τρόπο την επικείμενη και τρομερή σύγκρουση μεταξύ δύο κόσμων, δείχνοντας έτσι την απόλυτη αναγκαιότητα της ειρήνης και της αυθεντικής φιλίας μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών.
Ακόμη κι αν θεωρώ αδύνατη μια πλήρη εξαφάνιση του πολέμου πριν από την οριστική καταστροφή, βλέπω μια διέξοδο – όχι εύκολη, αλλά αναγκαία και ηθικά απαραίτητη – στη στενότατη σύμπραξη όλων των λαών και των χριστιανικών κρατών σε ειρηνική συνεργασία, ώστε ο κόσμος να μην καταποθεί ξανά από κατώτερα στοιχεία.
Για να αποφευχθεί το να γίνει η αφήγηση υπερβολικά μακροσκελής και περίπλοκη, απέκλεισα από το κείμενο των διαλόγων μια ακόμη πρόβλεψη για την οποία θα πω εδώ δυο λόγια. Πιστεύω ότι η επιτυχία του πανμογγολισμού διευκολύνθηκε από τον σκληρό και εξαντλητικό αγώνα που υποστηρίζεται από ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη της Δύσης και από την αναγέννηση του Ισλάμ στην Ασία, καθώς και στη βόρεια και κεντρική Αφρική. Σε αυτή την αναγέννηση διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο απ’ όσο πιστεύεται η μυστική και αδιάκοπη πολιτικο-θρησκευτική δράση της Σενουσσίας (Η Σενουσσία (Sanusiyya), μουσουλμανική αδελφότητα που ιδρύθηκε το 1837 από τον Μουχάμαντ ιμπν Άλι αλ-Σανούσι και διαδόθηκε στη Βόρεια Αφρική, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση κατά της γαλλικής και ιταλικής κατοχής.), ενός θρησκευτικού τάγματος που προσφέρει στο σημερινό μουσουλμανικό κίνημα τον ίδιο ρόλο καθοδήγησης που προσφέρει στον βουδιστικό κόσμο το θιβετιανό τάγμα των Τσελάν (Η αδελφότητα αυτή, στα θιβετιανά dGe-lugs-pa, ιδρύθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα από τον Tsong-k’a-pa και είναι γνωστή και ως «κίτρινα καπέλα» και «κίτρινη εκκλησία». Είχε τεράστια σημασία στην πολιτική και πολιτιστική ιστορία του Θιβέτ έως και τους σύγχρονους καιρούς.)της Λάσα, με τις παρακλαδώσεις του στην Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Αν και δεν νιώθω καθόλου αποστροφή για τον βουδισμό, και ακόμη λιγότερο για το ισλάμ, θεωρώ όμως πως είναι ήδη πάρα πολλοί εκείνοι που αποστρέφουν το βλέμμα από την πραγματικότητα των γεγονότων, παρόντων και μελλοντικών (Εκμεταλλεύομαι εδώ την ευκαιρία, επειδή συνεχίζουν να μου αποδίδουν τη συγγραφή κειμένων υπέρ της ιδρύτριας του νεοβουδισμού, της μακαρίτισσας Ε.Π. Μπλαβάτσκαγια, για να δηλώσω ότι δεν την έχω συναντήσει ποτέ, ότι δεν της αφιέρωσα καμία μελέτη ούτε ασχολήθηκα ειδικά με τα φαινόμενα που εκείνη παρήγαγε και ότι δεν δημοσίευσα ποτέ κανένα κείμενο για τη δογματική της. Όσον αφορά τη Θεοσοφική Εταιρεία και τους οπαδούς της, παραπέμπω στο άρθρο μου στο Λεξικό του Βένγκεροφ και στην κριτική για το βιβλίο της Μπλαβάτσκαγια Key for the Secret Doctrine που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ρώσικη Επιθεώρηση" (Russkoe Obozrenie) (Σημ. του συγγραφέα).
Οι ιστορικές δυνάμεις που κυριαρχούν στην ανθρωπότητα είναι προορισμένες να συγκρουστούν και να αναμειχθούν μεταξύ τους, πριν από τη στιγμή που σ’ αυτό το θηρίο που κατασπαράσσει τον εαυτό του θα φυτρώσει ένα νέο κεφάλι, δηλαδή η παγκόσμια εξουσία του Αντιχρίστου, ο οποίος, την ημέρα της τελικής του εκδήλωσης, «θα προφέρει υψηλούς και ηχηρούς λόγους» και θα ντύσει με τη λαμπερή κάλυψη του αγαθού και του δίκαιου το μυστήριο της απόλυτης ανομίας. Και αυτό, σύμφωνα με τον λόγο της Αγίας Γραφής, για να παραπλανήσει ακόμη και τους εκλεκτούς, όσο είναι δυνατόν, προς τη μεγάλη αποστασία. Να δείξω, πριν ακόμη φτάσει ο καιρός, τη δόλια μάσκα κάτω από την οποία κρύβεται η άβυσσος του κακού, υπήρξε ο υπέρτατος σκοπός αυτού του γραπτού μου.
Στους τρεις διαλόγους πρόσθεσα μια σειρά από σύντομα άρθρα που δημοσιεύτηκαν το 1897 και το 1898 στην καθημερινή εφημερίδα «Rus». Ορισμένα από αυτά τα άρθρα είναι, κατά τη γνώμη μου, ό,τι καλύτερο έχω γράψει και το περιεχόμενό τους συμπληρώνει και διευκρινίζει τις βασικές ιδέες των τριών διαλόγων (Παρά το αδιαμφισβήτητο ενδιαφέρον αυτών των άρθρων για την κατανόηση της ιδιαίτερης ψυχικής κατάστασης στην οποία ο Σολοβιόφ συνέθεσε το τελευταίο του έργο, προτιμήθηκε να αποκλειστούν από αυτή τη νέα έκδοση των Διαλόγων.).
Κλείνοντας, οφείλω να εκφράσω την ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη στον A.P. Salomon, ο οποίος διόρθωσε και βελτίωσε τις αναπαραστάσεις μου της σημερινής τοπογραφίας της Ιερουσαλήμ, στον N.A. Vel’jaminov, στον οποίο οφείλω τη μαρτυρία για την «κουζίνα» των basì bozuk (Για τους basì bozuk βλ. τη σημείωση 25 του πρώτου διαλόγου)(ένα επεισόδιο της εξέγερσης του 1877), και στον M.M. Bibikov, ο οποίος εξέτασε προσεκτικά τις λέξεις του στρατηγού που περιέχονται στο πρώτο αφήγημα, βοηθώντας με να εντοπίσω και να διορθώσω ορισμένα λάθη σχετιζόμενα με την πολεμική τεχνική.
Είμαι απολύτως συνειδητός του γεγονότος ότι ακόμη και σε αυτή την αναθεωρημένη εκδοχή υπάρχουν πολλές ατέλειες· εξίσου παρούσα είναι ωστόσο και η εικόνα – πλέον όχι μακρινή – της ωχρής μορφής, η οποία με συμβουλεύει διακριτικά να μην αναβάλω την έκδοση αυτού του γραπτού σε μια αόριστη και αβέβαιη εποχή. Αν μου δοθεί χρόνος για νέα έργα, ακόμη και για την τελειοποίηση των προηγούμενων, τόσο το καλύτερο. Αλλιώς όχι. Η ένδειξη του επικείμενου τέλους της ιστορίας του κόσμου έχει ήδη διατυπωθεί για μένα με όρους αρκετά σαφείς ώστε να το καταλάβω. Επιτρέπω λοιπόν σε αυτό το μικρό έργο να κυκλοφορήσει, με το παρήγορο συναίσθημα ότι έχω επιτελέσει το καθήκον μου.
Κυριακή του Πάσχα 1900
Του Βλαδίμηρου Σολόβιεφ
Εκδόσεις Vita e Pensiero, 2024
Εισαγωγή, Μετάφραση (στα ιταλικά) και σχόλια, από τον Aldo Ferrari
Πρόλογος β
Αυτοί οι ‘διάλογοι’ για το κακό και για τη μάχη εναντίον του, εν καιρώ ειρήνης και εν καιρώ πολέμου, έπρεπε αναγκαστικά να καταλήξουν σε μια σαφή ένδειξη για την τελευταία και ακραία εκδήλωση του κακού στην ιστορία, με μια παρουσίαση της αυθεντικής του μορφής και της οριστικής του ήττας.
Αρχικά, επρόκειτο να εξετάσω αυτό το θέμα υπό μορφή διαλόγου και με την ίδια εισαγωγή του στοιχείου του αστείου. Μια φιλική κριτική με έπεισε όμως ότι μια τέτοια παρουσίαση θα ήταν διπλά ακατάλληλη: πρώτον, επειδή οι συζητήσεις και οι παύσεις που απαιτούνται σε έναν διάλογο εμποδίζουν το ενδιαφέρον που προκαλεί η αφήγηση.
Δεύτερον, επειδή ο καθημερινός και κυρίως ο αστειευόμενος τόνος δεν αντιστοιχεί στον θρησκευτικό χαρακτήρα του θέματος. Επειδή αυτή η κριτική μου φάνηκε απολύτως βάσιμη, τροποποίησα τη σύνταξη του τρίτου διαλόγου, εντάσσοντας την πλήρη ανάγνωση της Διηγήσεως περί του Αντιχρίστου, που προέρχεται από το χειρόγραφο ενός αποβιώσαντος μοναχού. Αυτή η διήγηση (την οποία είχα προηγουμένως διαβάσει δημόσια) προκάλεσε στην κοινωνία και στον Τύπο όχι λίγη αμηχανία και ερμηνείες, κυρίως εξαιτίας της ανεπαρκούς μας γνώσης όσων η Αγία Γραφή και η παράδοση της Εκκλησίας δηλώνουν σχετικά με τον Αντίχριστο.
Το εσωτερικό νόημα του Αντιχρίστου, δηλαδή το να πει κανείς ότι είναι ένας απατεώνας που οικειοποιείται την αξιοπρέπεια του Υιού του Θεού όχι μέσω μιας πνευματικής επιχείρησης, αλλά μέσω μιας «ληστείας»· ο δεσμός του με έναν ψευδοπροφήτη-θαυματοποιό που παραπλανά τους ανθρώπους μέσω θαυμάτων αληθινών και ψεύτικων ταυτόχρονα· η ιδιαιτέρως αμαρτωλή και σκοτεινή προέλευση του ίδιου του Αντιχρίστου, ο οποίος χάρη σε μια μοχθηρή δύναμη αποκτά την εξωτερική ιδιότητα του παγκόσμιου μονάρχη· η γενική πορεία και το τέλος της δράσης του, μαζί με ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον προσδιορίζουν όσο και τον ψευδοπροφήτη του (για παράδειγμα «η φωτιά από τον ουρανό», η δολοφονία των δύο μαρτύρων του Χριστού και η έκθεση των σωμάτων τους στους δρόμους της Ιερουσαλήμ και τα λοιπά): όλα αυτά βρίσκονται στον Λόγο του Θεού και στην αρχαιότερη παράδοση.
Για να συνδεθούν αυτά τα γεγονότα και να καταστεί συνεκτική η αφήγηση, χρειάζονται άλλες λεπτομέρειες, κάποιες θεμελιωμένες σε ιστορικές παρατηρήσεις, άλλες εμπνευσμένες από τη φαντασία. Οι λεπτομέρειες αυτού του τελευταίου τύπου —όπως οι τεχνάσματα του παγκόσμιου μάγου, μεταξύ πνευματισμού και ιλουζιονισμού, με κρυφά μέσα, ψευδο-μαγεία και όχι σοβαρά— δεν έχουν φυσικά καμία αξίωση σοβαρότητας και θεωρώ δικαιολογημένο το να περιμένει κανείς από τους «κριτικούς» ένα ανάλογο μέτρο όταν αξιολογούν τα δικά μου έργα σε σύγκριση με άλλα. Όσον αφορά τη χαρακτηριστικοποίηση των τριών τύπων που ενσαρκώνουν τις χριστιανικές ομολογίες στο οικουμενικό συμβούλιο, πρόκειται αντιθέτως για ένα ουσιώδες ζήτημα, το οποίο όμως μπορούσε να γίνει κατανοητό και να εκτιμηθεί μόνο από εκείνον που δεν είναι ξένος προς την ιστορία και τη ζωή της Εκκλησίας.
Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας που η Αποκάλυψη αποδίδει στον ψευδοπροφήτη και ο σκοπός του που είναι σαφώς ίδιος – να εξαπατά τους ανθρώπους προς όφελος του Αντιχρίστου – επιβάλλει να του αποδοθεί κάθε είδους τέχνασμα μαγικού ή ταχυδακτυλουργικού τύπου. Μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι το κύριο έργο του θα είναι ένα πυροτέχνημα (dass sein Hauptwerk ein Feuerwerk sein wird, «Το αριστούργημά του θα είναι ένα πυροτέχνημα»: δεν είναι γνωστό από ποιο κείμενο ο Σολοβιόφ άντλησε αυτή την παραπομπή.). Και στην Αποκάλυψη λέγεται: «Έκανε μεγάλα θαύματα, ώστε να κατεβάσει φωτιά από τον ουρανό στη γη μπροστά στους ανθρώπους». Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τις μαγικές και μηχανικές μεθόδους, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στους επόμενους δύο ή τρεις αιώνες η τεχνική θα έχει ξεπεράσει κατά πολύ τη σημερινή· δεν θα λάβω ωστόσο υπόψη μου τι θα καταστήσει εφικτό η πρόοδος σε αυτόν τον κακοποιό. Ορισμένα συγκεκριμένα στοιχεία της αφήγησής μου είναι αποδεκτά ως απτά παραδείγματα ουσιαστικών στάσεων και άξιων πίστεως, προκειμένου να μην παραμείνουν γυμνά σχήματα.
Αρχικά, επρόκειτο να εξετάσω αυτό το θέμα υπό μορφή διαλόγου και με την ίδια εισαγωγή του στοιχείου του αστείου. Μια φιλική κριτική με έπεισε όμως ότι μια τέτοια παρουσίαση θα ήταν διπλά ακατάλληλη: πρώτον, επειδή οι συζητήσεις και οι παύσεις που απαιτούνται σε έναν διάλογο εμποδίζουν το ενδιαφέρον που προκαλεί η αφήγηση.
Δεύτερον, επειδή ο καθημερινός και κυρίως ο αστειευόμενος τόνος δεν αντιστοιχεί στον θρησκευτικό χαρακτήρα του θέματος. Επειδή αυτή η κριτική μου φάνηκε απολύτως βάσιμη, τροποποίησα τη σύνταξη του τρίτου διαλόγου, εντάσσοντας την πλήρη ανάγνωση της Διηγήσεως περί του Αντιχρίστου, που προέρχεται από το χειρόγραφο ενός αποβιώσαντος μοναχού. Αυτή η διήγηση (την οποία είχα προηγουμένως διαβάσει δημόσια) προκάλεσε στην κοινωνία και στον Τύπο όχι λίγη αμηχανία και ερμηνείες, κυρίως εξαιτίας της ανεπαρκούς μας γνώσης όσων η Αγία Γραφή και η παράδοση της Εκκλησίας δηλώνουν σχετικά με τον Αντίχριστο.
Το εσωτερικό νόημα του Αντιχρίστου, δηλαδή το να πει κανείς ότι είναι ένας απατεώνας που οικειοποιείται την αξιοπρέπεια του Υιού του Θεού όχι μέσω μιας πνευματικής επιχείρησης, αλλά μέσω μιας «ληστείας»· ο δεσμός του με έναν ψευδοπροφήτη-θαυματοποιό που παραπλανά τους ανθρώπους μέσω θαυμάτων αληθινών και ψεύτικων ταυτόχρονα· η ιδιαιτέρως αμαρτωλή και σκοτεινή προέλευση του ίδιου του Αντιχρίστου, ο οποίος χάρη σε μια μοχθηρή δύναμη αποκτά την εξωτερική ιδιότητα του παγκόσμιου μονάρχη· η γενική πορεία και το τέλος της δράσης του, μαζί με ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον προσδιορίζουν όσο και τον ψευδοπροφήτη του (για παράδειγμα «η φωτιά από τον ουρανό», η δολοφονία των δύο μαρτύρων του Χριστού και η έκθεση των σωμάτων τους στους δρόμους της Ιερουσαλήμ και τα λοιπά): όλα αυτά βρίσκονται στον Λόγο του Θεού και στην αρχαιότερη παράδοση.
Για να συνδεθούν αυτά τα γεγονότα και να καταστεί συνεκτική η αφήγηση, χρειάζονται άλλες λεπτομέρειες, κάποιες θεμελιωμένες σε ιστορικές παρατηρήσεις, άλλες εμπνευσμένες από τη φαντασία. Οι λεπτομέρειες αυτού του τελευταίου τύπου —όπως οι τεχνάσματα του παγκόσμιου μάγου, μεταξύ πνευματισμού και ιλουζιονισμού, με κρυφά μέσα, ψευδο-μαγεία και όχι σοβαρά— δεν έχουν φυσικά καμία αξίωση σοβαρότητας και θεωρώ δικαιολογημένο το να περιμένει κανείς από τους «κριτικούς» ένα ανάλογο μέτρο όταν αξιολογούν τα δικά μου έργα σε σύγκριση με άλλα. Όσον αφορά τη χαρακτηριστικοποίηση των τριών τύπων που ενσαρκώνουν τις χριστιανικές ομολογίες στο οικουμενικό συμβούλιο, πρόκειται αντιθέτως για ένα ουσιώδες ζήτημα, το οποίο όμως μπορούσε να γίνει κατανοητό και να εκτιμηθεί μόνο από εκείνον που δεν είναι ξένος προς την ιστορία και τη ζωή της Εκκλησίας.
Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας που η Αποκάλυψη αποδίδει στον ψευδοπροφήτη και ο σκοπός του που είναι σαφώς ίδιος – να εξαπατά τους ανθρώπους προς όφελος του Αντιχρίστου – επιβάλλει να του αποδοθεί κάθε είδους τέχνασμα μαγικού ή ταχυδακτυλουργικού τύπου. Μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι το κύριο έργο του θα είναι ένα πυροτέχνημα (dass sein Hauptwerk ein Feuerwerk sein wird, «Το αριστούργημά του θα είναι ένα πυροτέχνημα»: δεν είναι γνωστό από ποιο κείμενο ο Σολοβιόφ άντλησε αυτή την παραπομπή.). Και στην Αποκάλυψη λέγεται: «Έκανε μεγάλα θαύματα, ώστε να κατεβάσει φωτιά από τον ουρανό στη γη μπροστά στους ανθρώπους». Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τις μαγικές και μηχανικές μεθόδους, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στους επόμενους δύο ή τρεις αιώνες η τεχνική θα έχει ξεπεράσει κατά πολύ τη σημερινή· δεν θα λάβω ωστόσο υπόψη μου τι θα καταστήσει εφικτό η πρόοδος σε αυτόν τον κακοποιό. Ορισμένα συγκεκριμένα στοιχεία της αφήγησής μου είναι αποδεκτά ως απτά παραδείγματα ουσιαστικών στάσεων και άξιων πίστεως, προκειμένου να μην παραμείνουν γυμνά σχήματα.
Όσον αφορά τις σκέψεις μου για τον παμμογγολισμό και την ασιατική εισβολή στην Ευρώπη, είναι αναγκαίο να διακρίνει κανείς τον ουσιαστικό τους πυρήνα από τις δευτερεύουσες λεπτομέρειες. Ωστόσο, ακόμη και το κεντρικό σημείο αυτού του ζητήματος δεν έχει προφανώς την απόλυτη αξιοπιστία που ανήκει στη μελλοντική εκδήλωση και στο πεπρωμένο του Αντιχρίστου και του ψευδοπροφήτη του. Στην ιστορία των μογγολοευρωπαϊκών σχέσεων δεν υπάρχει τίποτα που να προέρχεται από τη Αγία Γραφή, παρόλο που πολλά από αυτά τα πράγματα βρίσκουν εκεί στήριγμα. Συνολικά, αυτή η ιστορία αποτελείται από πιθανές σκέψεις και βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Προσωπικά θεωρώ ότι αυτή η πιθανότητα προσεγγίζει σημαντικά την αλήθεια. Και δεν είμαι ο μόνος που το σκέφτεται έτσι. Αυτή η πιθανότητα συμμερίζεται και από άλλα πιο σημαντικά πρόσωπα... Για να καταστεί συνεκτική η αφήγηση, κρίθηκε αναγκαίο να ενσωματωθούν αυτές οι σκέψεις για τη μελλοντική μογγολική απειλή υπό ορισμένες συγκεκριμένες περιστάσεις, στις οποίες, φυσικά, δεν θα επιμείνω ούτε έχω προσπαθήσει να κάνω κατάχρηση. Εκείνο που μου φάνηκε σημαντικό ήταν να ορίσω με τον πιο αληθινό τρόπο την επικείμενη και τρομερή σύγκρουση μεταξύ δύο κόσμων, δείχνοντας έτσι την απόλυτη αναγκαιότητα της ειρήνης και της αυθεντικής φιλίας μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών.
Ακόμη κι αν θεωρώ αδύνατη μια πλήρη εξαφάνιση του πολέμου πριν από την οριστική καταστροφή, βλέπω μια διέξοδο – όχι εύκολη, αλλά αναγκαία και ηθικά απαραίτητη – στη στενότατη σύμπραξη όλων των λαών και των χριστιανικών κρατών σε ειρηνική συνεργασία, ώστε ο κόσμος να μην καταποθεί ξανά από κατώτερα στοιχεία.
Για να αποφευχθεί το να γίνει η αφήγηση υπερβολικά μακροσκελής και περίπλοκη, απέκλεισα από το κείμενο των διαλόγων μια ακόμη πρόβλεψη για την οποία θα πω εδώ δυο λόγια. Πιστεύω ότι η επιτυχία του πανμογγολισμού διευκολύνθηκε από τον σκληρό και εξαντλητικό αγώνα που υποστηρίζεται από ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη της Δύσης και από την αναγέννηση του Ισλάμ στην Ασία, καθώς και στη βόρεια και κεντρική Αφρική. Σε αυτή την αναγέννηση διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο απ’ όσο πιστεύεται η μυστική και αδιάκοπη πολιτικο-θρησκευτική δράση της Σενουσσίας (Η Σενουσσία (Sanusiyya), μουσουλμανική αδελφότητα που ιδρύθηκε το 1837 από τον Μουχάμαντ ιμπν Άλι αλ-Σανούσι και διαδόθηκε στη Βόρεια Αφρική, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση κατά της γαλλικής και ιταλικής κατοχής.), ενός θρησκευτικού τάγματος που προσφέρει στο σημερινό μουσουλμανικό κίνημα τον ίδιο ρόλο καθοδήγησης που προσφέρει στον βουδιστικό κόσμο το θιβετιανό τάγμα των Τσελάν (Η αδελφότητα αυτή, στα θιβετιανά dGe-lugs-pa, ιδρύθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα από τον Tsong-k’a-pa και είναι γνωστή και ως «κίτρινα καπέλα» και «κίτρινη εκκλησία». Είχε τεράστια σημασία στην πολιτική και πολιτιστική ιστορία του Θιβέτ έως και τους σύγχρονους καιρούς.)της Λάσα, με τις παρακλαδώσεις του στην Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Αν και δεν νιώθω καθόλου αποστροφή για τον βουδισμό, και ακόμη λιγότερο για το ισλάμ, θεωρώ όμως πως είναι ήδη πάρα πολλοί εκείνοι που αποστρέφουν το βλέμμα από την πραγματικότητα των γεγονότων, παρόντων και μελλοντικών (Εκμεταλλεύομαι εδώ την ευκαιρία, επειδή συνεχίζουν να μου αποδίδουν τη συγγραφή κειμένων υπέρ της ιδρύτριας του νεοβουδισμού, της μακαρίτισσας Ε.Π. Μπλαβάτσκαγια, για να δηλώσω ότι δεν την έχω συναντήσει ποτέ, ότι δεν της αφιέρωσα καμία μελέτη ούτε ασχολήθηκα ειδικά με τα φαινόμενα που εκείνη παρήγαγε και ότι δεν δημοσίευσα ποτέ κανένα κείμενο για τη δογματική της. Όσον αφορά τη Θεοσοφική Εταιρεία και τους οπαδούς της, παραπέμπω στο άρθρο μου στο Λεξικό του Βένγκεροφ και στην κριτική για το βιβλίο της Μπλαβάτσκαγια Key for the Secret Doctrine που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ρώσικη Επιθεώρηση" (Russkoe Obozrenie) (Σημ. του συγγραφέα).
Οι ιστορικές δυνάμεις που κυριαρχούν στην ανθρωπότητα είναι προορισμένες να συγκρουστούν και να αναμειχθούν μεταξύ τους, πριν από τη στιγμή που σ’ αυτό το θηρίο που κατασπαράσσει τον εαυτό του θα φυτρώσει ένα νέο κεφάλι, δηλαδή η παγκόσμια εξουσία του Αντιχρίστου, ο οποίος, την ημέρα της τελικής του εκδήλωσης, «θα προφέρει υψηλούς και ηχηρούς λόγους» και θα ντύσει με τη λαμπερή κάλυψη του αγαθού και του δίκαιου το μυστήριο της απόλυτης ανομίας. Και αυτό, σύμφωνα με τον λόγο της Αγίας Γραφής, για να παραπλανήσει ακόμη και τους εκλεκτούς, όσο είναι δυνατόν, προς τη μεγάλη αποστασία. Να δείξω, πριν ακόμη φτάσει ο καιρός, τη δόλια μάσκα κάτω από την οποία κρύβεται η άβυσσος του κακού, υπήρξε ο υπέρτατος σκοπός αυτού του γραπτού μου.
Στους τρεις διαλόγους πρόσθεσα μια σειρά από σύντομα άρθρα που δημοσιεύτηκαν το 1897 και το 1898 στην καθημερινή εφημερίδα «Rus». Ορισμένα από αυτά τα άρθρα είναι, κατά τη γνώμη μου, ό,τι καλύτερο έχω γράψει και το περιεχόμενό τους συμπληρώνει και διευκρινίζει τις βασικές ιδέες των τριών διαλόγων (Παρά το αδιαμφισβήτητο ενδιαφέρον αυτών των άρθρων για την κατανόηση της ιδιαίτερης ψυχικής κατάστασης στην οποία ο Σολοβιόφ συνέθεσε το τελευταίο του έργο, προτιμήθηκε να αποκλειστούν από αυτή τη νέα έκδοση των Διαλόγων.).
Κλείνοντας, οφείλω να εκφράσω την ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη στον A.P. Salomon, ο οποίος διόρθωσε και βελτίωσε τις αναπαραστάσεις μου της σημερινής τοπογραφίας της Ιερουσαλήμ, στον N.A. Vel’jaminov, στον οποίο οφείλω τη μαρτυρία για την «κουζίνα» των basì bozuk (Για τους basì bozuk βλ. τη σημείωση 25 του πρώτου διαλόγου)(ένα επεισόδιο της εξέγερσης του 1877), και στον M.M. Bibikov, ο οποίος εξέτασε προσεκτικά τις λέξεις του στρατηγού που περιέχονται στο πρώτο αφήγημα, βοηθώντας με να εντοπίσω και να διορθώσω ορισμένα λάθη σχετιζόμενα με την πολεμική τεχνική.
Είμαι απολύτως συνειδητός του γεγονότος ότι ακόμη και σε αυτή την αναθεωρημένη εκδοχή υπάρχουν πολλές ατέλειες· εξίσου παρούσα είναι ωστόσο και η εικόνα – πλέον όχι μακρινή – της ωχρής μορφής, η οποία με συμβουλεύει διακριτικά να μην αναβάλω την έκδοση αυτού του γραπτού σε μια αόριστη και αβέβαιη εποχή. Αν μου δοθεί χρόνος για νέα έργα, ακόμη και για την τελειοποίηση των προηγούμενων, τόσο το καλύτερο. Αλλιώς όχι. Η ένδειξη του επικείμενου τέλους της ιστορίας του κόσμου έχει ήδη διατυπωθεί για μένα με όρους αρκετά σαφείς ώστε να το καταλάβω. Επιτρέπω λοιπόν σε αυτό το μικρό έργο να κυκλοφορήσει, με το παρήγορο συναίσθημα ότι έχω επιτελέσει το καθήκον μου.
Κυριακή του Πάσχα 1900
ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΝΙΤΣΕ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου