Πηγή: Ντανιέλε Ντελ'όρκο
Οι κύριες πόλεις της Ουκρανίας έχουν δει τις πρώτες μεγάλης κλίμακας διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης από τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν την αγανάκτηση και την απογοήτευσή τους για αυτό που οι επικριτές αποκαλούν εκστρατεία για την αφαίρεση της ανεξαρτησίας των υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς της χώρας. Η καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ουκρανία την τελευταία δεκαετία ήταν εξίσου κεντρική, ίσως και περισσότερο, από την καταπολέμηση της Ρωσίας. Και ο ίδιος ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξελέγη το 2019 με την υπόσχεση μιας «νίκης επί της διαφθοράς», όχι μιας «νίκης επί της Ρωσίας», καθώς αντ' αυτού υποστήριξε την ανάγκη ομαλοποίησης της κατάστασης στο Ντονμπάς. Οι πρόσφατες προσπάθειες της κυβέρνησής του να αποδυναμώσει τις ανεξάρτητες υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς φαίνονται επομένως ανησυχητικές, για να μην πούμε τίποτε άλλο.
Στις 21 Ιουλίου, αστυνομικοί έκαναν έφοδο στα γραφεία του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) και ανακοίνωσαν έρευνες για δεκαπέντε υπαλλήλους του, δήθεν σε σχέση με φερόμενες παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Αυτό το είδος παρενόχλησης, βασισμένο σε ασαφή αίτια, έχει στο παρελθόν στοχεύσει άλλες ερευνητικές υπηρεσίες και άτομα, αλλά σπάνια έχει χρησιμοποιηθεί εναντίον θεσμών όπως η NABU, η οποία ιδρύθηκε το 2014 ως ανεξάρτητος φορέας για την καταπολέμηση της διαφθοράς στα υψηλότερα επίπεδα του κράτους. Αν και δεν είναι χωρίς ελαττώματα, η NABU αναγνωρίζεται ευρέως, τόσο από Ουκρανούς όσο και από Δυτικούς εμπειρογνώμονες, ως ένα από τα σημαντικότερα μεταρρυθμιστικά έργα που προέκυψαν μετά το Μαϊντάν.
Δεν επρόκειτο απλώς για εκφοβισμό. Οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου - με επικεφαλής την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) και το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα - ανακοίνωσαν ότι ο πυρήνας της έρευνας επικεντρώνεται σε κατηγορίες εσχάτης προδοσίας εναντίον ενός φιλορώσου βουλευτή, ο οποίος φέρεται να συνεργάστηκε με πράκτορες της NABU για να χειραγωγήσει τις έρευνες για λογαριασμό των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών.
Η SBU, της οποίας η ηγεσία διορίζεται απευθείας από τον πρόεδρο, έχει εντοπίσει δύο κορυφαίους ερευνητές της NABU ως έχοντες δεσμούς με τον Φιόντορ Κιριστένκο, τον βουλευτή που κατηγορείται ότι ενεργεί προς το συμφέρον του Κρεμλίνου. Οι
Δυτικοί εταίροι στο Κίεβο κάλεσαν αμέσως την κυβέρνηση Ζελένσκι να μην ασκήσει πίεση στην NABU. Αλλά οι προειδοποιήσεις δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Πράγματι,
χθες η NSDC ζήτησε από το Ουκρανικό Κοινοβούλιο να καταθέσει νομοσχέδιο που θα θέτει την NABU και την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς (SAPO) —την αντίστοιχη στην υπόθεση της δίωξης— υπό τον έλεγχο της Γενικής Εισαγγελίας. Στην πράξη, αυτό θα τις καθιστούσε υπαγόμενες στο Γραφείο του Προέδρου, στερώντας τους ουσιαστικά τη δυνατότητα να διερευνούν ανεξάρτητα την κρατική διαφθορά.
Ο νόμος ψηφίστηκε γρήγορα χάρη στις ψήφους του κόμματος Υπηρέτης του Λαού του Ζελένσκι, και ο πρόεδρος τον θέσπισε βιαστικά, αγνοώντας τις εκκλήσεις -τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς- να μην το πράξει.
Αυτή η αμφιλεγόμενη νομοθεσία έχει κινητοποιήσει το ουκρανικό κοινό, το οποίο, στην πραγματικότητα, είχε ήδη βγει στους δρόμους αρκετές φορές, αν και σε μικρότερους αριθμούς, για να καταγγείλει τις ελλείψεις στη διαχείριση των αιχμαλώτων πολέμου που κατέληξαν σε ρωσικά χέρια και εκείνων που «αγνοούνται» στη μάχη, καταδικασμένοι να παραμείνουν έτσι λίγο πολύ για πάντα, με αποτέλεσμα την αδυναμία αναζήτησης αποζημίωσης και ανάκτησης των λειψάνων τους.
Η ουκρανική κυβέρνηση και οι υπηρεσίες ασφαλείας, φυσικά, υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους στοχεύουν στην εξάλειψη της ρωσικής επιρροής από την NABU και την SAPO, για να αποτραπεί η εκμετάλλευσή τους κατά του κράτους. Αλλά εντός του κρατικού μηχανισμού, υπάρχει μια πραγματική διαμάχη μεταξύ της κυβέρνησης και της NABU, η οποία είχε ξεκινήσει έρευνες για βασικά κυβερνητικά στελέχη όπως ο Ολέξι Τσερνίσοφ, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και μέλος της προεδρικής ακολουθίας, κατηγορούμενος για παράνομο πλουτισμό και κατάχρηση εξουσίας. Κατά ειρωνικό τρόπο, ο ίδιος ο Ζελένσκι ήταν αυτός που επανέφερε την ποινική ευθύνη για παράνομο πλουτισμό το 2019, στο πλαίσιο της αρχικής του εκστρατείας κατά της διαφθοράς.
Συνολικά, αυτές οι εξελίξεις εντάσσονται σε μια ευρύτερη προσπάθεια να εμποδιστούν οι έρευνες για διαφθορά. Ήδη στις 11 Ιουλίου, ένοπλη αστυνομία έκανε έφοδο στο σπίτι του Βιτάλι Σαμπούνιν, συνιδρυτή του Κέντρου Δράσης κατά της Διαφθοράς, συλλαμβάνοντας τον με την κατηγορία της στρατιωτικής ανυπακοής - μια κατηγορία που οι επικριτές θεωρούν πολιτικά υποκινούμενη.
Η δίωξη ανεξάρτητων υπηρεσιών κατά της διαφθοράς προσθέτει έναν ακόμη λόγο για να θεωρηθεί απαράδεκτη η υποψηφιότητα της Ουκρανίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Μάρτα Κος, δήλωσε ότι η ανεξαρτησία της NABU και της SAPO είναι «απαραίτητη» για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Ταυτόχρονα, κάθε κίνηση που υπονομεύει τη δημοκρατική πρόοδο της Ουκρανίας κινδυνεύει να αποξενώσει τους κύριους συμμάχους της στον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Η κυβέρνηση, η κοινωνία των πολιτών και οι δυτικοί εταίροι αντιτίθενται εδώ και καιρό στην αφήγηση, που ονομάζεται «προπαγάνδα της Μόσχας», η οποία παρουσιάζει την Ουκρανία ως μια ανεπανόρθωτα διεφθαρμένη χώρα ανάξια στρατιωτικής βοήθειας. Οι επιθέσεις στην ανεξαρτησία των θεσμών κατά της διαφθοράς που ιδρύθηκαν μετά το 2014 αποτελούν σαφή επιχειρήματα που υποστηρίζουν αυτή τη θέση.
Και οι Ρώσοι τρολ, τα bots και οι χάκερ έχουν ελάχιστη σχέση με αυτό.
Η SBU, της οποίας η ηγεσία διορίζεται απευθείας από τον πρόεδρο, έχει εντοπίσει δύο κορυφαίους ερευνητές της NABU ως έχοντες δεσμούς με τον Φιόντορ Κιριστένκο, τον βουλευτή που κατηγορείται ότι ενεργεί προς το συμφέρον του Κρεμλίνου. Οι
Δυτικοί εταίροι στο Κίεβο κάλεσαν αμέσως την κυβέρνηση Ζελένσκι να μην ασκήσει πίεση στην NABU. Αλλά οι προειδοποιήσεις δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Πράγματι,
χθες η NSDC ζήτησε από το Ουκρανικό Κοινοβούλιο να καταθέσει νομοσχέδιο που θα θέτει την NABU και την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς (SAPO) —την αντίστοιχη στην υπόθεση της δίωξης— υπό τον έλεγχο της Γενικής Εισαγγελίας. Στην πράξη, αυτό θα τις καθιστούσε υπαγόμενες στο Γραφείο του Προέδρου, στερώντας τους ουσιαστικά τη δυνατότητα να διερευνούν ανεξάρτητα την κρατική διαφθορά.
Ο νόμος ψηφίστηκε γρήγορα χάρη στις ψήφους του κόμματος Υπηρέτης του Λαού του Ζελένσκι, και ο πρόεδρος τον θέσπισε βιαστικά, αγνοώντας τις εκκλήσεις -τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς- να μην το πράξει.
Αυτή η αμφιλεγόμενη νομοθεσία έχει κινητοποιήσει το ουκρανικό κοινό, το οποίο, στην πραγματικότητα, είχε ήδη βγει στους δρόμους αρκετές φορές, αν και σε μικρότερους αριθμούς, για να καταγγείλει τις ελλείψεις στη διαχείριση των αιχμαλώτων πολέμου που κατέληξαν σε ρωσικά χέρια και εκείνων που «αγνοούνται» στη μάχη, καταδικασμένοι να παραμείνουν έτσι λίγο πολύ για πάντα, με αποτέλεσμα την αδυναμία αναζήτησης αποζημίωσης και ανάκτησης των λειψάνων τους.
Η ουκρανική κυβέρνηση και οι υπηρεσίες ασφαλείας, φυσικά, υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους στοχεύουν στην εξάλειψη της ρωσικής επιρροής από την NABU και την SAPO, για να αποτραπεί η εκμετάλλευσή τους κατά του κράτους. Αλλά εντός του κρατικού μηχανισμού, υπάρχει μια πραγματική διαμάχη μεταξύ της κυβέρνησης και της NABU, η οποία είχε ξεκινήσει έρευνες για βασικά κυβερνητικά στελέχη όπως ο Ολέξι Τσερνίσοφ, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και μέλος της προεδρικής ακολουθίας, κατηγορούμενος για παράνομο πλουτισμό και κατάχρηση εξουσίας. Κατά ειρωνικό τρόπο, ο ίδιος ο Ζελένσκι ήταν αυτός που επανέφερε την ποινική ευθύνη για παράνομο πλουτισμό το 2019, στο πλαίσιο της αρχικής του εκστρατείας κατά της διαφθοράς.
Συνολικά, αυτές οι εξελίξεις εντάσσονται σε μια ευρύτερη προσπάθεια να εμποδιστούν οι έρευνες για διαφθορά. Ήδη στις 11 Ιουλίου, ένοπλη αστυνομία έκανε έφοδο στο σπίτι του Βιτάλι Σαμπούνιν, συνιδρυτή του Κέντρου Δράσης κατά της Διαφθοράς, συλλαμβάνοντας τον με την κατηγορία της στρατιωτικής ανυπακοής - μια κατηγορία που οι επικριτές θεωρούν πολιτικά υποκινούμενη.
Η δίωξη ανεξάρτητων υπηρεσιών κατά της διαφθοράς προσθέτει έναν ακόμη λόγο για να θεωρηθεί απαράδεκτη η υποψηφιότητα της Ουκρανίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Μάρτα Κος, δήλωσε ότι η ανεξαρτησία της NABU και της SAPO είναι «απαραίτητη» για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Ταυτόχρονα, κάθε κίνηση που υπονομεύει τη δημοκρατική πρόοδο της Ουκρανίας κινδυνεύει να αποξενώσει τους κύριους συμμάχους της στον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Η κυβέρνηση, η κοινωνία των πολιτών και οι δυτικοί εταίροι αντιτίθενται εδώ και καιρό στην αφήγηση, που ονομάζεται «προπαγάνδα της Μόσχας», η οποία παρουσιάζει την Ουκρανία ως μια ανεπανόρθωτα διεφθαρμένη χώρα ανάξια στρατιωτικής βοήθειας. Οι επιθέσεις στην ανεξαρτησία των θεσμών κατά της διαφθοράς που ιδρύθηκαν μετά το 2014 αποτελούν σαφή επιχειρήματα που υποστηρίζουν αυτή τη θέση.
Και οι Ρώσοι τρολ, τα bots και οι χάκερ έχουν ελάχιστη σχέση με αυτό.
ΕΜΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΣΑΝ ΠΡΟΔΟΤΕΣ, ΑΘΕΟΥΣ, ΑΝΙΚΑΝΟΥΣ.
ΣΑΝ ΝΑ ΗΤΑΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ. ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΩΣ ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΟΙ.
ΚΥΝΗΓΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου