Επικίνδυνες εξελίξεις

Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, με το δημόσιο χρέος σύντομα στο 210% του ΑΕΠ, με το κόκκινο ιδιωτικό στη στρατόσφαιρα και με ένα αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο που όχι μόνο δεν το άλλαξαν οι κυβερνήσεις της, αλλά το επιδείνωσαν, οι προβλέψεις είναι εφιαλτικές – κυρίως για τη μεσαία και κατώτερη εισοδηματική τάξη. Δυστυχώς δε η κυβέρνηση, κρίνοντας (α) από την παταγώδη αποτυχία της στο μεταναστευτικό – αύξηση 300% των παράνομων μεταναστευτικών ροών το δεύτερο εξάμηνο του 2019, (β) από τα εθνικά – κλιμάκωση των διεκδικήσεων της Τουρκίας, καθώς επίσης των εισβολών της στον εναέριο και θαλάσσιο εθνικό μας χώρο και (γ) από την οικονομία, με τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στο τέταρτο τρίμηνο του 2019 στο 1% από 2,3% προηγουμένως, καθώς επίσης με την καταστροφική διαχείριση του COVID-19 όπου, αντί να στηρίξει την εγχώρια παραγωγή στηρίζει την κατανάλωση, με συνέπεια την εκτόξευση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μαζί με το έλλειμμα του προϋπολογισμού, είναι ανίκανη να τα καταφέρει – παρά το ότι έχει επιταχύνει το ξεπούλημα των πάντων δηλώνοντας παράλληλα την πλήρη υποταγή της στη Γερμανία. Έχει δε την παιδαριώδη εντύπωση πως αρκεί η υπογραφή νομοσχεδίων για να βγει η Ελλάδα από το αδιέξοδο – οπότε το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι η απόδραση της μέσω πρόωρων εκλογών. Όπως δηλαδή ο προκάτοχος της, ο Κ. Καραμανλής, ο οποίος πυροδότησε με την τότε στάση του τη χρεοκοπία της πατρίδας μας – στην οποία βέβαια συνέβαλλαν όλοι οι επόμενοι και ειδικά οι εθνοκτόνοι.

Ανάλυση

Το 2009 η Ελλάδα είχε ένα έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 15,6% του ΑΕΠ, με βάση τις αλχημείες της ΕΛΣΤΑΤ – στην πραγματικότητα περί το 11% που ήταν φυσικά αρκετά υψηλό. Αντίστοιχο ήταν περίπου το έλλειμμα της Ισπανίας εκείνη την εποχή – η οποία όμως είχε ένα πολύ χαμηλό δημόσιο χρέος, αλλά ένα μεγάλο τραπεζικό πρόβλημα, λόγω της φούσκας των ακινήτων που τελικά διορθώθηκε, με τον τριπλασιασμό του δημοσίου χρέους της. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο σημαίνει πως οι δύο αυτές χώρες αγόραζαν περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες από το εξωτερικό, σχετικά με αυτά που πουλούσαν – κατ’ επακόλουθο ότι, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας τους ήταν εξαιρετικά χαμηλή.

Δέκα χρόνια αργότερα, μετά από τη σοβαρή κρίση που έπληξε και τις δύο χώρες, πολύ περισσότερο την Ελλάδα, είχαν σχεδόν ισοσκελίσει τα ισοζύγια τους – ενώ η Ισπανία κατέγραψε πλεονάσματα (γράφημα, δεξιά στήλη).

Ουσιαστικά ο συνήθης δρόμος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, για να πραγματοποιηθεί αυτή η αλλαγή, είναι η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος – η οποία όμως δεν είναι δυνατή, για κράτη της Ευρωζώνης. Η μοναδική μέθοδος λοιπόν ήταν η «εσωτερική υποτίμηση – έτσι ώστε να μειωθούν οι τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών τους διεθνώς, οπότε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας που είναι πάντοτε συγκριτικό μέγεθος.

Κάτι τέτοιο είναι τότε μόνο εφικτό, όταν μειώνεται το κόστος παραγωγής – κυρίως μέσω της μείωσης των μισθών, αφού η άλλη δυνατότητα, οι επενδύσεις σε νέα μηχανήματα και σε σύγχρονες παραγωγικές διαδικασίες θεωρείται δύσκολη. Πόσο μάλλον όταν κανένας δεν επενδύει σε οικονομίες που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.

Παρά το ότι λοιπόν οι εργαζόμενοι δεν αποδέχονται ποτέ μειώσεις των ονομαστικών αμοιβών τους, αλλά μόνο έμμεσες με την πρόκληση πληθωρισμού ή έστω με το πάγωμα τους, αυτή τη φορά το δέχθηκαν – γεγονός που θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Στην Ελλάδα επίσημα με την επιβολή των μνημονίων – ενώ στην Ισπανία και στην Ιταλία ανεπίσημα, με τη βοήθεια των εκβιασμών της ΕΚΤ (ανάλυση).

Πράγματι τώρα το μερίδιο των μισθών στο κόστος παραγωγής μειώθηκε – γεγονός που εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να θεωρηθεί επιτυχία και μάλιστα γερμανική, αφού ήταν ο κ. Σόιμπλε αυτός που το επέβαλε. Σύμφωνα όμως με μία νέα μελέτη τεσσάρων ισπανών οικονομολόγων (πηγή), δεν επρόκειτο για καμία επιτυχία – αφού τα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ισπανίας δεν προήλθαν από την αύξηση των εξαγωγών αλλά, κυρίως, από τη μείωση των εισαγωγών.

Ειδικότερα, οι τιμές των ισπανικών προϊόντων άλλαξαν ελάχιστα – οπότε κατ’ επακόλουθο δεν αυξήθηκε η ανταγωνιστικότητα της χώρας. Η μείωση όμως των μισθών περιόρισε τις δαπάνες των Ισπανών, όπως τεκμηριώσαμε στην περίπτωση της Ελλάδας (ανάλυση) –  οπότε δεν μειώθηκε μόνο η εγχώρια κατανάλωση, αλλά και οι εισαγωγές από το εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, το χαμηλότερο μερίδιο των μισθών στην παραγωγή αντί να μειώσει τις τιμές, αύξησε τα κέρδη των επιχειρήσεων – οπότε ουσιαστικά οδήγησε σε μία αναδιανομή των εισοδημάτων από τα κάτω προς τα επάνω, από τους εργαζομένους στις επιχειρήσεις.

Κάτι ανάλογο συνέβη σε όλες τις χώρες της κρίσης στην Ευρώπη, αφού ακολούθησαν την ίδια τακτική – ενώ, επειδή τα πλεονασματικά κράτη, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία αύξησαν τα πλεονάσματα και την ανταγωνιστικότητα τους κυρίως μέσω των επενδύσεων, ολόκληρη η ΕΕ ως σύνολο είναι υποχρεωμένη, λόγω της μείωσης της εσωτερικής της ζήτησης, να παράγει πλεονάσματα. Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών ορισμένων χωρών της ΕΕ – κατά σειρά των Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ευρωζώνη (μέσος όρος).

Το γεγονός αυτό έχει ενταθεί μετά την κρίση του COVID19 – ιδίως μετά το κλείδωμα των οικονομιών, εν πρώτοις εις βάρος της ζήτησης που κατέρρευσε. Η μελέτη δε των Ισπανών καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα, όπως αυτό του βιβλίου «Οι Εμπορικοί Πόλεμοι είναι Ταξικοί Πόλεμοι» δύο Αμερικανών. Όπως ξεκάθαρα αναφέρουν, τα πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ευρωζώνης (ουσιαστικά της Γερμανίας και της Ολλανδίας), καθώς επίσης της Κίνας, είναι το αποτέλεσμα μίας πολύ περιορισμένης εγχώριας ζήτησης – η οποία με τη σειρά της είναι η εύλογη συνέπεια των ανισοτήτων που επικρατούν.

Ειδικότερα, ενώ τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα έχασαν μέρος των εισοδημάτων τους, τα πλουσιότερα το αύξησαν – κάτι που ισχύει επίσης για τα κράτη μεταξύ τους, όπως στο παράδειγμα της Γερμανίας και της Ελλάδας. Όμως, το μερίδιο των εισοδημάτων των φτωχότερων τάξεων που οδηγείται στην κατανάλωση, είναι πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο των πλουσιότερων – γεγονός που επεξηγεί τα πλεονάσματα της Ευρωζώνης. Σημαίνει επίσης ότι, ο πληθυσμός αυτών των κρατών δεν ωφελήθηκε ανάλογα από την ανάπτυξη των περασμένων ετών, όσο συμπεραίνεται από μία επιφανειακή ανάλυση των αριθμών – όπως του ΑΕΠ κλπ.

Ακόμη χειρότερα, οι παραπάνω εξελίξεις αποτελούν το βασικό λόγο των διεθνών εντάσεων, πριν ακόμη από την κρίση της Κορώνα – οι οποίες θα κλιμακωθούν, εάν δεν δρομολογηθούν τα σωστά μέτρα. Για παράδειγμα, σε επίπεδο κρατών τα παραπάνω συνετέλεσαν στο να μισήσουν οι Έλληνες τους Γερμανούς – ενώ εντός της Γερμανίας ή της Γαλλίας οι κατώτερες εισοδηματικές τάξεις τις ανώτερες, όπως στην περίπτωση των κίτρινων γιλέκων.

Όσον αφορά γενικότερα την Ευρωζώνη (=Γερμανία, Ολλανδία) ή την Κίνα, επειδή τα πλεονάσματα του ενός είναι ελλείμματα του άλλου, εν προκειμένω κυρίως των Η.Π.Α. και της Μ. Βρετανίας, είναι εύλογη η εχθρότητα των Αμερικανών – όπως επίσης των Βρετανών που επέλεξαν το BREXIT. Ειδικά σε σχέση με τις Η.Π.Α., τα ελλείμματα τους οφείλονται κυρίως στη σημασία της αμερικανικής κεφαλαιαγοράς και του δολαρίου ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα – με την έννοια πως οι πλούσιοι Κινέζοι ή Ευρωπαίοι τοποθετούν στις Η.Π.Α. τα χρήματα τους, σε δολάρια προφανώς, οπότε από τις εισροές αυτές ανατιμάται το δολάριο, μειώνεται η ανταγωνιστικότητα και αυξάνεται το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τους.

Ολοκληρώνοντας, σε ένα περιβάλλον αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης, τα μόνιμα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών όπως στην περίπτωση των Η.Π.Α. σημαίνουν ότι, η ζήτηση για εγχώρια προϊόντα και υπηρεσίες αντικαθίσταται από εκείνη για ξένα προϊόντα – τα οποία δεν αντισταθμίζονται από τις εξαγωγές των εγχωρίων. Το γεγονός αυτό είναι όλο και λιγότερο αποδεκτό από τους Αμερικανούς – ενώ σε αυτήν ακριβώς τη μη αποδοχή στηρίχθηκε η εκλογή του προέδρου Trump.

Επειδή τώρα λόγω της κρίσης του COVID-19 οι χώρες της Ευρωζώνης από τη μία πλευρά είναι υποχρεωμένες να στηρίξουν τις οικονομίες τους αυξάνοντας τις εξαγωγές τους, αφού έχει καταρρεύσει η εγχώρια ζήτηση, ενώ οι Αμερικανοί από την άλλη θέλουν να μειώσουν τα ελλείμματα τους και δεν το αποδέχονται, οι ανισορροπίες των προηγουμένων ετών θα κλιμακωθούν – επίσης οι εντάσεις μεταξύ των Η.Π.Α. και της ΕΕ. Κάτι ανάλογο θα συμβεί τόσο εντός της Ευρωζώνης, όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη – οπότε πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος για τα χειρότερα.

Επίλογος

Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, με το δημόσιο χρέος σύντομα στο 210% του ΑΕΠ, με το κόκκινο ιδιωτικό στη στρατόσφαιρα και με ένα αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο που όχι μόνο δεν το άλλαξαν οι κυβερνήσεις της, αλλά το επιδείνωσαν (για παράδειγμα, η συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ μας διπλασιάσθηκε από το 2009, όταν ο τουρισμός ως προκυκλικός τομέας είναι ο πρώτος που καταρρέει σε περιόδους διεθνών κρίσεων, πόσο μάλλον πανδημιών), οι προβλέψεις είναι εφιαλτικές – κυρίως για τη μεσαία και κατώτερη εισοδηματική τάξη. Δυστυχώς δε η κυβέρνηση, κρίνοντας

(α) από την παταγώδη αποτυχία της στο μεταναστευτικό – αύξηση 300% των παράνομων μεταναστευτικών ροών το δεύτερο εξάμηνο του 2019,

(β) από τα εθνικά – κλιμάκωση των διεκδικήσεων της Τουρκίας, καθώς επίσης των εισβολών της στον εναέριο και θαλάσσιο εθνικό μας χώρο και

(γ) από την οικονομία, με τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στο τέταρτο τρίμηνο του 2019 στο 1% από 2,3% προηγουμένως, καθώς επίσης με την καταστροφική διαχείριση του COVID19 – όπου, αντί να στηρίξει την εγχώρια παραγωγή στηρίζει την κατανάλωση, με συνέπεια την εκτόξευση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μαζί με το έλλειμμα του προϋπολογισμού,

είναι ανίκανη να τα καταφέρει, παρά το ότι έχει επιταχύνει το ξεπούλημα των πάντων δηλώνοντας παράλληλα την πλήρη υποταγή της στη Γερμανία. Έχει δε την παιδαριώδη εντύπωση πως αρκεί η υπογραφή νομοσχεδίων, για να βγει η Ελλάδα από το αδιέξοδο – οπότε το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι η απόδραση της μέσω πρόωρων εκλογών. Όπως δηλαδή ο προκάτοχος της, ο Κ. Καραμανλής, ο οποίος πυροδότησε με την τότε στάση του (ανάλυση) τη χρεοκοπία της πατρίδας μας – στην οποία βέβαια συνέβαλλαν όλοι οι επόμενοι και ειδικά οι εθνοκτόνοι (ανάλυση).

από Βασίλης Βιλιάρδος29 Ιουνίου 2020

https://analyst.gr/2020/06/29/epikindines-exelixeis/