Τα κέρατα και το κέρδος

Αναρωτιέμαι όλο και περισσότερο τελευταία για ποιο λόγο έπρεπε να ξεκινήσει ξαφνικά όλη αυτή η φασαρία για το ζήτημα της ονοματολογίας του κράτους των Σκοπίων – για ποιο λόγο, δηλαδή, βρεθήκαμε να έχουμε ένα πονοκέφαλο παραπάνω, ενώ μας ταλαιπωρούν άλλοι μεγαλύτεροι. Καταλαβαίνω ότι ο συμπαθής σκοπιανός πρωθυπουργός, ο κύριος Ζόραν Ζάεφ, θα ήθελε να λυθεί το πρόβλημά του, ώστε να ενταχθεί η φτωχή χώρα του στο ΝΑΤΟ αρχικά και στη συνέχεια και σε κάμποσους άλλους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους σήμερα δεν μπορεί να μπει λόγω του ελληνικού βέτο. Αλλά εμείς για ποιο λόγο αρχίσαμε ξαφνικά τις μυστικοσυσκέψεις και τις μυστικοδιαπραγματεύσεις; Ποιο άραγε μπορεί να είναι το εθνικό μας κέρδος, αν αύριο τη γείτονα χώρα σταματήσουμε να τη λένε FYROM και την αποκαλούμε Ανω Μακεδονία ή Βόρεια Μακεδονία ή Σλαβική Μακεδονία; Ακούω διάφορους να μιλάνε για την ανάγκη επίλυσης ενός προβλήματος κι ακόμα δεν έχω καταλάβει ποιο, διάβολε, είναι σε αυτή την ιστορία το δικό μας πρόβλημα. Μπλοκάρουν οι Σκοπιανοί την ένταξή μας σε κάποιο οργανισμό; Θα μας πετάξουν από κάποιον έξω, αν δεν πάμε στα βαφτίσια τους; Η είναι έτοιμοι να ρθουν να κάνουν τίποτα επενδύσεις και στεναχωριούνται μαζί μας;

Δεν αρκεί μια πλειοψηφία

Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, (στα όρια της γελοιότητας, αλλά ενδιαφέρον…), ότι οι κυβερνήσεις των δυο χωρών πιστεύουν πως μπορεί να λύσουν ένα πρόβλημα, που υπάρχει μεταξύ τους, χωρίς την απαραίτητη λαϊκή συναίνεση, που η όποια λύση απαιτεί. Και οι δικοί μας και οι Σκοπιανοί νομίζουν ότι με κάποιο μαγικό τρόπο θα βρουν μια κοινά αποδεκτή ονομασία, ενώ τέτοια δεν υπάρχει.

Υπάρχει ωστόσο μια βασική διαφορά: οι Σκοπιανοί έχουν τουλάχιστον κάτι να κερδίσουν. Ο Ζάεφ, που δεν έχει την πλειοψηφία των εδρών που απαιτείται για να περάσει την όποια λύση από το κοινοβούλιο της χώρας του, πιστεύει πως στο τέλος της μέρας θα εξασφαλίσει ένα όνομα που θα είναι αρεστό στους συμπατριώτες του. Με δεδομένο ότι η θέση του Νίμιτς είναι ότι το «Μακεδονία» δεν μπορεί να λείπει από το όνομα, ο Ζάεφ έχει μια μικρή πιθανότητα να πείσει τους δικούς του ότι κέρδισε. Εχει στα υπέρ του ότι μπορεί να τους υποσχεθεί ότι με το νέο όνομα θα πάρουν χρήματα από διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους θα μπουν χωρίς το ελληνικό βέτο, και ότι ακόμα και η είσοδος στο ΝΑΤΟ το επόμενο καλοκαίρι αξίζει μια μικρή υποχώρηση, αφού οι Αμερικάνοι εγγυόνται στο νεοσύστατο και συχνά ετοιμόρροπο αυτό Κράτος ασφάλεια και ύπαρξη. Είναι βέβαια αμφίβολο αν όλα αυτά μπορεί να πείσουν τους Σκοπιανούς πολίτες: οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως σε ένα πιθανό δημοψήφισμα θα κέρδιζε το «όχι σε όποια σύνθετη ονομασία», ωστόσο ο Ζάεφ έχει μια ελπίδα να τους συνετίσει.

Αυτό που δεν βλέπω είναι πως μπορεί μια ελληνική Κυβέρνηση να πείσει τον ελληνικό λαό ότι αποτελεί πρόοδο για την Ελλάδα το να αναγνωρίσει τα Σκόπια ως Μακεδονία – με όποιο προσδιορισμό κι αν θέλουν οι Αμερικάνοι ενδιάμεσοι. Η Κυβέρνηση νομίζει ότι για να συμβεί αυτό αρκεί μια πλειοψηφία στη Βουλή: κούνια που την κούναγε! Αν στη Θεσσαλονίκη την Κυριακή μαζεύτηκαν χιλιάδες άνθρωποι για να διαδηλώσουν την αντίθεση τους, σε μια στιγμή που κανένα όνομα των Σκοπίων δεν είναι δεδομένο, φανταστείτε τι έχει να γίνει, αν ποτέ φτάσει να συζητιέται το θέμα στη Βουλή! Νομίζω πως ακόμα κι αυτή η Κυβέρνηση που τούμπαρε το «όχι» του δημοψηφίσματος σε «ναι σε όλα» σε μια εβδομάδα, δεν έχει τα κότσια να κάνει κάτι τέτοιο. Πόσο μάλλον όταν δεν εξηγεί ποιο μπορεί να είναι το δικό μας εθνικό κέρδος από μια τέτοια αναγνώριση: ένα μήνα τώρα το μόνο που κάνουν είναι να ρωτάνε τον Κυριάκο Μητσοτάκη τι πιστεύει – λες και τη διαπραγμάτευση του ονόματος την κάνουν με αυτόν!

Παιδιά του κομματικού σωλήνα

Η μόνη απάντηση σε αυτή την απορία είναι ότι μας κυβερνά μια παρέα που νομίζει πως η πραγματική ζωή διαδραματίζεται εντός των θερμοκηπίων των κομμάτων: δεν είναι παράξενο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι περισσότεροι από τους κυβερνώντες είναι παιδιά του κομματικού σωλήνα. Πιστεύουν πως τα κόμματα μπορούν ακόμα να επηρεάσουν τις μεγάλες μάζες, να αλλάξουν τα θέλω και τις αντιλήψεις του κόσμου κατά το δοκούν, να διαμορφώσουν τα πιστεύω του ανάλογα με το που φυσάει ο άνεμος: για αυτό η ΕΡΤ δεν έδειξε τίποτα από το συλλαλητήριο – όσοι την διοικούν νομίζουν ότι κάτι που δεν το δείχνει, δεν υπάρχει! Πιθανότατα ο Αλέξης Τσίπρας νομίζει πως την δική του χαρά να κάνει κωλοτούμπες την έχουν όλοι: δεν την έχουν. Κι αν θέλει να το διαπιστώσει, ας κάνει ένα δημοψήφισμα, όταν και εφόσον καταλήξει με τον Ζάεφ στο πως πρέπει να αποκαλούνται οι γείτονες. Δεν είναι σοβαρό να κάνεις διπλωματία με δημοψηφίσματα, αλλά και τα κέρατα χωρίς κανένα κέρδος δεν είναι της μόδας.

Εχω πολλούς φίλους που μου εξηγούν γιατί το ζήτημα αυτό είναι μια χαμένη υπόθεση: δεν διαφωνώ. Ωστόσο ποιος είπε ότι ο κόσμος δεν γουστάρει τις χαμένες υποθέσεις – ειδικά αυτές που δεν του στοιχίζουν και τίποτα; Ποιος μπορεί να υποχρεώσει ανθρώπους να πουν σήμερα διαφορετικά πράγματα από αυτά που έλεγαν το 1992, δηλαδή στην αρχή αυτής της ιστορίας; Και αν οι Σκοπιανοί έχουν το δικαίωμα του να αποκαλούνται όπως θέλουν, γιατί εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα να τους αποκαλούμε όπως θέλουμε; Εμείς αποκαλούμαστε Ελληνες και η χώρα μας Ελλάδα: κανείς δεν εμποδίζει πολλούς να μας αποκαλούν Greeks και την χώρα μας Greece. Η κάνω λάθος;

Η μόνη λύση

Ας πούμε μια ενοχλητική αλήθεια: η μόνη λύση ήταν το FYROM. Αν σε αυτή την ιστορία έχουμε ως χώρα κάνει τα μύρια όσα λάθη, αδυνατώντας αρχικά να κατανοήσουμε ότι τα δικά μας βέτο δεν θα φρενάρουν τους υπόλοιπους από το να τους αναγνωρίσουν κάποια στιγμή ως «Μακεδονία», πρέπει να παραδεχτούμε ότι εν τέλει βρέθηκε μια λύση που ικανοποιούσε τους πάντες: αυτό το FYROM, που δεν ξέρω ποιος ως προσωρινή λύση εμπνεύστηκε, ήταν καταπραϋντικό. Ηταν μια λύση υποκριτική, βέβαια, διότι εμπεριέχει τον όρο Μακεδονία, αλλά ήταν λύση διότι ικανοποίησε και εμάς και τους Σκοπιανούς και τις υποκρισίες μας. Εμείς μπορούσαμε άνετα να ταξιδεύουμε στα Σκόπια για ψώνια, να παίζουμε λεφτά στα καζίνο τους, να στήνουμε επιχειρήσεις που μας επιτρέπουν νόμιμα να γλυτώνουμε χρήματα από φόρους και να αισθανόμαστε κατά κάποιο τρόπο δικαιωμένοι, αφού χάρη στα μεγάλα συλλαλητήρια του 1992 δεν αναγνωρίστηκαν οι Σκοπιανοί με το όνομα που ήθελαν. Κι εκείνοι, ωστόσο, μέσα στη φτώχια τους ήταν χαρούμενοι, αφού απέκτησαν κρατική οντότητα, φτιάξανε αγάλματα του Μεγαλέξανδρου που σήμερα τα γκρέμισαν, είδαν 140 χώρες να τους αποκαλούν όπως θα ήθελαν να τους φωνάζουν όλοι κι απέκτησαν με μας τους γείτονές τους το καλύτερο είδος της σχέσης: και «μαζί και χώρια».

Αυτό το υπέροχο FYROM που σήμερα θέλουμε ν αλλάξει και που όταν υιοθετήθηκε, ως δια μαγείας έβαλε τέλος σε μια συναισθηματική συζήτηση, που δεν είναι ποτέ δυνατόν να γίνει με πολιτικούς όρους, ούτε στην Ελλάδα, αλλά ούτε και στα Σκόπια, ήταν άψογο. Σίγουρα υποκριτικό, πιθανότατα γελοίο, αλλά βολικό για όλους. Ισως το μόνο αληθινό κατόρθωμα της διπλωματίας μας τα τελευταία πενήντα χρόνια. Μια «μη λύση», που είναι μια υπέροχη λύση. Για μια ελεύθερη σχέση χωρίς καν σύμφωνο συμβίωσης…    

Πηγή