Puer aeternus-Τρίτο μέρος(63)

Συνέχεια από:Τρίτη, 12 Ιανουαρίου 2016

 Puer aeternus-Τρίτο μέρος
«Το βασίλειο άνευ χώρου» (Bruno Goetz)

8 Σύγκρουση και παράνοια ζ

Η επίδραση των ναρκωτικών είναι αναστρέψιμη, εάν δεν τα χρησιμοποιούμε για πολύ καιρό. Αυτό που μοιάζει με απώλεια ψυχής, είναι μάλλον μια πτώση του συναισθηματικού επιπέδου. Οι ασθενείς λένε πως οι παραισθήσεις και τα άλλα βιώματα είναι ακόμα εκεί, αλλά το συναισθηματικό κομμάτι δεν το αισθάνονται τόσο έντονα. Μετά από την λοβοτομή, μια ασθενής μου είπε, πως αισθάνεται ότι η παράνοια είναι ακόμα παρούσα. Χρησιμοποίησε μια εικόνα για να το εκφράσει: «Η παράνοια ήταν στο υπόγειο, αλλά δεν μπορούσε να ανέβει τις σκάλες». Αυτή ζούσε προσεκτικά στον πάνω όροφο. Το συναισθηματικό πρόβλημα όμως δεν έχει λυθεί. Έχει απλώς αφαιρεθεί. Υπάρχει μια απόσταση μεταξύ αυτού του προβλήματος  και του προσώπου. Η εγχείρηση είχε αυτό ακριβώς το αποτέλεσμα: το υπερβολικό συναίσθημα είχε αποκοπεί. Όταν οι άνθρωποι πέφτουν σε ένα πολύ δυνατό συναίσθημα, μετά περνούν στον αντίθετο πόλο και είναι συνετοί. Έχουν τότε μια κρυφή νοσταλγία για την πρότερη συναισθηματική τρέλα. Γιατί το να είσαι συναισθηματικός και τρελός σημαίνει να βιώνεις την πληρότητα της ζωής. Δεν είσαι ποτέ άλλοτε πιο γεμάτος ζωής. Αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο το αποκορύφωμα της ζωής! Αν δεν είστε αρκετά τρελός για να το έχετε ζήσει, θυμηθείτε απλώς την εποχή που ήσαστε τρελά ερωτευμένος ή τρελά θυμωμένος. Τι υπέροχη κατάσταση! Αντί να είστε διαρκώς ένα πλάσμα σπασμένο, που παλεύει μεταξύ συναισθήματος και σύνεσης, είστε μια φορά ολόκληρος! Τι χαρά, να αφήσεις μια φορά ελεύθερο τον θυμό! Αισθάνεσαι τόσο ειλικρινής, τόσο ολόκληρος, όταν δεν ήσουν ευγενικός και τα είπες όλα! Αυτή είναι μια απολύτως θεϊκή κατάσταση. Είναι θεϊκό να αγαπάς με τον τρόπο αυτό, όταν δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία. Αυτή ή αυτός είναι τα πάντα! Θεϊκή, πλήρης εμπιστοσύνη! Δεν υπάρχει πια τίποτα από αυτή την καχυποψία, που έχουν όλοι εναντίον όλων. Καμιά διασφάλιση που να σε προστατεύει από τα λάθη του άλλου, αλλά μια πλήρης ενότητα, και τα άστρα χορεύουν γύρω μας! Είναι μια κατάσταση ολοκλήρωσης. Το άλλο πρωί μπορεί να έχει εξαφανιστεί, γιατί  αυτός ή αυτή έχει ένα σπυρί στην μύτη. Το συναίσθημα όμως μπορεί να επαναφέρει αυτή την αίσθηση, να είσαι ολόκληρος, άσχετο για ποιο συναίσθημα μιλάμε. Οι άνθρωποι επιθυμούν να επιστρέψουν στην τρέλα τους, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Γιατί τώρα είναι κανονικοί και προσαρμοσμένοι, και δεν αισθάνονται πια ολόκληροι.

 Τα φάρμακα λοιπόν δεν είναι λύση. Πρέπει να επιστρέψει κανείς στο συναίσθημα και να προσπαθήσει να φέρει μαζί τούς δυο πόλους. Η σύνεση και η συναισθηματικότητα πρέπει να μειωθούν. Δόξα τω Θεώ, μερικοί κορυφαίοι ψυχίατροι  όπως οι Stanislav Grof και John Perry, κατάφεραν να επιβάλουν την άποψη, πως ο σχιζοφρενής πρέπει να βιώσει την αρρώστια του ως διαδικασία αναγέννησης. Αυτή ίσως να ήταν και η πρωταρχική σημασία της ασθένειας αυτής⁵⁴.

Τα αντίθετα πρέπει να ενωθούν, όπως τα αντίθετα στο διήγημα μας, όπου το καθαρό συναίσθημα ενσαρκώνεται από τον Φο και η σύνεση και τάξη από τον von Spät. Ο  συγγραφέας του βιβλίου ταλαντεύεται μεταξύ αυτών των δυο. Στο ένα άκρο είναι όλα εν τάξει, αλλά άκαμπτα. Είναι η υπερβολική προσαρμογή που προέρχεται από τα ναρκωτικά. Η υπερβολική σύνεση την οποία έχουν οι άνθρωποι μετά από μια κρίση, είναι μια μορφή τρέλας. Είναι τρέλα το να είναι κανείς τόσο ψυχρά λογικός. Το αντίθετο από αυτό είναι ένα άλλο είδος τρέλας. Αν δεν μπορείτε να κρατηθείτε στην μέση, χαθήκατε. Και αυτή είναι η τραγωδία του βιβλίου. Στο επίπεδο της πολιτικής μπορείτε να παρακολουθήσετε τα ίδια φαινόμενα: παρανοϊκά, συναισθηματικά κινήματα μαζικής ψύχωσης, όπου οι άνθρωποι φέρουν ένα κέλτικο σταυρό ή μια σβάστικα, μαινόμενοι από τα συναισθήματα και με ένα αίσθημα πληρότητας. Είναι θαυμάσιο να περπατάς ουρλιάζοντας με χιλιάδες άλλους, γιατί τότε αισθάνεται κανείς ολόκληρος και ανθρωπινός. Αλλά τότε έρχεται η αστυνομία και η τάξη και η εργασία και ο νόμος και όλα τα υπόλοιπα. Αυτός είναι ο von Spät. Ο άνθρωπος επιστρέφει στην ανασυγκρότηση μετά την επανάσταση, όπου όλα είναι σε τάξη, αλλά η εξουσία υπερτερεί. Οι άνθρωποι βαριούνται μέχρι θανάτου και σκέφτονται, τι ωραία θα ήταν να επέστρεφαν πάλι στο χάος της επανάστασης, όπου τουλάχιστο υπήρχε ζωή. Βλέπουμε όλο και πιο συχνά πως τα έθνη ταλαντεύονται μεταξύ των δυο πόλων, όπως και τα άτομα. Επειδή αυτό συμβαίνει και με ομάδες, πρέπει να ασχοληθούμε με το πρόβλημα. Είμαι βέβαιη πως οι περισσότεροι νέοι που πάνε στα οδοφράγματα, απλώς απολαμβάνουν την πληρότητα της ζωής. Εκεί αισθάνονται ηρωικοί και ολόκληροι. Δείχνουν σαν να κινούνται από μια απολυτότητα του συναισθήματος, η οποία γρήγορα επιστρέφει στην βαριεστημάρα της τάξης. Τι μπορεί να κάνει κανείς στο σημείο αυτό; Η τάξη που φέρνει ο von Spät είναι ψυχρή!

Ας θυμηθούμε: ο von Spät σχεδόν νίκησε. Ο Μελχιόρ είχε ήδη μπει στο παγωμένο, γυάλινο βασίλειο και επρόκειτο να στεφθεί. Ξαφνικά όμως συνειδητοποίησε πως βρισκόταν σε μια φυλακή. Με την κραυγή «θέλω να φύγω!» έλυσε την κατάρα και ελευθέρωσε τον Φο, ο οποίος τον πήρε μαζί του.

Συνεχίζεται