Του Γιώργου Παυλόπουλου
Πρακτικά, ο Τραμπ επιχειρεί να μηδενίσει το κοντέρ και να ξεκινήσει περίπου από μηδενική βάση σε όλα τα μέτωπα, απαιτώντας από τους πάντες να αποδεχτούν αδιαμαρτύρητα ότι τα συμφέροντα της Αμερικής θα έχουν το πάνω χέρι. Σε αντίθετη περίπτωση, τους απειλεί ευθέως με
κάθε είδους αντίμετρα, ποντάροντας προφανώς στην (απόλυτη ή σχετική) υπεροπλία της υπερδύναμης σε όλους τους τομείς -οικονομικό, τεχνολογικό και στρατιωτικό. Τους διαμηνύει, με άλλα λόγια: Εμείς μπορούμε μόνοι μας, εσείς όμως δεν θα αντέξετε χωρίς εμάς.
Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα στοίχημα που συνοδεύεται από μεγάλους κινδύνους. Εκτός των άλλων, οι αλλαγές που επιχειρεί να επιφέρει βίαια ο Τραμπ οδηγούν σε συσπείρωση τους αντιπάλους του, εντός και εκτός συνόρων. Αργά ή γρήγορα δε, θα επιχειρήσουν να αντεπιτεθούν -και τότε, όλα είναι ανοιχτά...
'Πάρτε στα σοβαρά τον προστατευτισμό του προέδρου των ΗΠΑ. Μην υποθέτετε ότι μπλοφάρει, με στόχο να πετύχει καλύτερες συμφωνίες', προειδοποιούσε το κεντρικό άρθρο της εφημερίδας Financial Times στο φύλλο της περασμένης Τετάρτης, μία ημέρα αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ είχε πατήσει τη σκανδάλη για να... εκτελέσει τις εμπορικές συμφωνίες NAFTA (με Καναδά και Μεξικό) και TPP (με τις χώρες του Ειρηνικού). 'Πιστεύει ότι ο προστατευτισμός θα κάνει πλουσιότερη την Αμερική. Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι πόσο μακριά θα χρειαστεί να φτάσει προτού, τόσο ο ίδιος όσο και η χώρα του, ανακαλύψουν πόσο λάθος κάνουν', κατέληγε το ίδιο άρθρο.
Προφανώς, οι συγγραφείς του θεωρούν δεδομένο το λάθος που διαπράττει η νέα αμερικανική 'διοίκηση' και δεν έχουν καμία αμφιβολία για τις οδυνηρές επιπτώσεις που θα επιφέρει στην παγκόσμια οικονομία. Στον Λευκό Οίκο, όμως, ο νέος πρόεδρος και το επιτελείο του φαίνεται πως έχουν εντελώς διαφορετική άποψη και θεωρούν απολύτως ορθή και αναγκαία τη συγκεκριμένη πολιτική. Όσο για τις συνέπειές της στον υπόλοιπο πλανήτη, μάλλον είναι το τελευταίο που τους ενδιαφέρει, όπως μαρτυρά και το δόγμα 'Πρώτα η Αμερική' -το οποίο, για να λέμε την αλήθεια, μπορεί να θεωρηθεί ως φυσική συνέχεια του συνθήματος που είχε συνοδεύσει την κήρυξη του 'πολέμου κατά της τρομοκρατίας' από τον Τζορτζ Μπους τζούνιορ: 'Όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας'.
Βεβαίως, πρέπει να παραδεχτούμε ότι κανείς προκάτοχος του Τραμπ δεν είχε τολμήσει να ισχυριστεί πως δεν έχει ως πρώτη του προτεραιότητα την Αμερική και τους πολίτες της. Ακόμη και το δόγμα 'Αγοράστε Αμερικανικά' -το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στις ΗΠΑ με το σχετικό νομοθέτημα του 1933, στο αποκορύφωμα της Μεγάλης Ύφεσης- δεν αποτελεί αποκλειστικότητα και σήμα κατατεθέν του νυν προέδρου. Αξίζει μάλιστα να υπενθυμίσουμε, σε όσους το έχουν ενδεχομένως... ξεχάσει, ότι αποτελούσε και ένα από τα συνθήματα του Μπαράκ Ομπάμα, πριν τις εκλογές του 2008, όταν έλεγε προς τους συμπολίτες του: 'Αγοράστε Αμερικανικά, ψηφίστε Ομπάμα'.
Μετά δε την ανάληψη των καθηκόντων του, είχε επιχειρήσει να του δώσει σάρκα και οστά, περιλαμβάνοντάς το στο μεγάλο πακέτο στήριξης της αμερικανικής οικονομίας, η οποία κυριολεκτικά τρέκλιζε κάτω από το βάρος της κρίσης -γρήγορα, όμως, εγκατέλειψε το σχέδιό του, μετά τις έντονες αντιδράσεις των εταίρων των ΗΠΑ και κυρίως των Ευρωπαίων. Εδώ βρίσκεται, για την ώρα τουλάχιστον, η μεγάλη διαφορά του Τραμπ από τον Ομπάμα -και πολλούς άλλους που βρέθηκαν στην ίδια θέση: Διότι προτού καν συμπληρώσει την πρώτη του εβδομάδα στον Λευκό Οίκο, ο νέος πρόεδρος έχει υπογράψει σειρά διαταγμάτων, τα οποία συμβαδίζουν με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, ταρακουνώντας συνθέμελα το οικοδόμημα -τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Μάλιστα, αυτό δεν συμβαίνει μόνο στα ζητήματα της οικονομίας, αλλά και τα περισσότερα μέτωπα: Έτσι, για του λόγου το αληθές, έσπευσε να άρει τους περιορισμούς που είχε επιβάλει ο Ομπάμα για την κατασκευή δύο επίμαχων αγωγών πετρελαίου, του Keystone XL και του Dakota Access, αγνοώντας επιδεικτικά τις όποιες ενστάσεις και τις διαμαρτυρίες. Έφτασε δε να απαιτήσει από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) να αφαιρέσει από την ιστοσελίδα της επιστημονικές μελέτες για την κλιματική αλλαγή -αν και στη συνέχεια έκανε πίσω, έστω και προσωρινά.
Επίσης, άναψε το πράσινο φως για την κατασκευή του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, ενώ παράλληλα ανέστειλε (για κάποιους μήνες) την έκδοση βίζας σε πολίτες έξη ισλαμικών χωρών.
Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνεται και το Ιράν, το οποίο προφανώς επιστρέφει στη λίστα με τους 'κακούς', από όπου είχε προσωρινά αφαιρεθεί, κάτι που σημαίνει ότι ο Τραμπ προτίθεται να ακολουθήσει πολιτική 'σκληρού ροκ' απέναντι στην Τεχεράνη. Πρακτικά, δηλαδή, να αμφισβητήσει εμπράκτως τη συμφωνία της με τη Δύση και τη Ρωσία, βάσει της οποίας αποκτούσε κεντρικό ρόλο στην υπό διαμόρφωση νέα αρχιτεκτονική της Μέσης Ανατολής -επαναφέροντας αυτομάτως το Ισραήλ στη θέση του προνομιακού εταίρου της Ουάσινγκτον στην περιοχή.
Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, ο Τραμπ και οι συνεργάτες του έχουν προχωρήσει σε δηλώσεις οι οποίες, εφόσον βεβαίως πάρουν τη μορφή συγκεκριμένων διαταγμάτων, προαναγγέλλουν εξίσου μεγάλες, αν όχι ακόμη μεγαλύτερες ανατροπές.
Η επιβολή δασμών στα περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα που ανταγωνίζονται ευθέως τα αντίστοιχα αμερικανικά, οι μεγάλες φορολογικές ελαφρύνσεις των επιχειρήσεων, η επαναφορά των 'μυστικών φυλακών' της CIA και μεθόδων βασανισμού όπως ο 'εικονικός πνιγμός', καθώς και ο δια της βίας εξαναγκασμός της Κίνας να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της στον Ειρηνικό και την Άπω Ανατολή, είναι μερικές από της σκηνές της 'ταινίας προσεχώς' που προβάλλει η νέα ηγετική ομάδα της Ουάσιγκτον.
Μιας ταινίας η οποία, αναμφίβολα, συγκαταλέγεται στην κατηγορία των πιο τρομακτικών θρίλερ.
Προστατευτισμός ή εμπόριο με νέους όρους;
Τα στοιχεία που αποτυπώνονται στο γράφημα δίνουν μια σαφή απάντηση (αν και όχι τη μοναδική) στο ερώτημα γιατί ο Τραμπ έχει επιλέξει την Κίνα, την Ευρώπη και το Μεξικό για να συγκρουστεί. Σε αυτά φαίνεται ξεκάθαρα, άλλωστε, ότι οι εμπορικές συναλλαγές με τους τρεις συγκεκριμένους 'εταίρους' συνεπάγονται για τις ΗΠΑ ένα έλλειμμα το οποίο ξεπερνά τα 600 δις δολάρια, ενώ παράλληλα αφαιρούν πόρους, κέρδη και θέσεις εργασίας από την εγχώρια αγορά.
Μοιάζει απολύτως λογικό, λοιπόν, ο νέος πρόεδρος να θέλει την επαναδιαπραγμάτευση των όρων και των συμφωνιών που διέπουν τις συναλλαγές μαζί τους. Αυτό δεν τον καθιστά αυτομάτως 'εχθρό της παγκοσμιοποίησης' -αναδεικνύει, όμως, τα όρια του μοντέλου που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες, τα οποία έχουν περιοριστεί ακόμη πιο πολύ εξαιτίας της κρίσης που ξέσπασε το 2008 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Ανοιχτή γραμμή Βερολίνου-Πεκίνου
Αρχικά, ήταν ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, αυτός που επιχείρησε -και μάλιστα από το Νταβός- να εμφανίσει τη χώρα του έτοιμη να καλύψει το κενό που θα αφήσουν οι ΗΠΑ στην παγκόσμια 'αρένα' εάν όντως στραφούν στον προστατευτισμό. Λίγα 24ωρα αργότερα, ο Γερμανός αντικαγκελάριος, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, κινήθηκε στο ίδιο μήκος κύματος, δηλώνοντας ότι 'εάν ο Τραμπ ξεκινήσει ένα εμπορικό πόλεμο με την Ασία και τη Λατινική Αμερική, θα δημιουργηθούν ευκαιρίες για εμάς'.
Προχθές, μάλιστα, Βερολίνο και Πεκίνο έκαναν ένα ακόμη βήμα προς τη στενότερη συνεργασία τους, την οποία μοιάζει όχι μόνο να διευκολύνει, αλλά και να επιβάλει, η αμερικανική επιθετικότητα. Συγκεκριμένα, σε τηλεφωνική επικοινωνία της Αγκελα Μέρκελ με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κεκιάνγκ, οι δύο ηγέτες φέρονται να συμφώνησαν ότι 'Κίνα και Γερμανία οφείλουν να στείλουν σήματα σταθερότητας προς τις διεθνείς αγορές και να εγγυηθούν από κοινού το υπάρχον διεθνές σύστημα, μέσω της απελευθέρωσης του εμπορίου και των επενδύσεων'.
Μια νέα συμμαχία γεννιέται ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες εξαγωγικές δυνάμεις του πλανήτη;
Ο νέος πρόεδρος αναμένεται ότι θα έχει σήμερα την πρώτη του τηλεφωνική συνομιλία τόσο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και με την Άγκελα Μέρκελ. Ασφαλώς, πολλοί θα ήθελαν να είναι σε θέση να... κρυφακούσουν όσα ειπωθούν
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Νετανιάχου και Σίσι οι 'εκλεκτοί'
'Ισραήλ μείνε συντονισμένο, ερχόμαστε', είχε διαμηνύσει λίγο πριν από την ορκωμοσία του ο Ντόναλντ Τραμπ. Αμέσως μετά δε, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου έγινε ο πρώτος ξένος ηγέτης που δέχθηκε τηλεφώνημα από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος προφανώς του διεμήνυσε ότι η 'ανωμαλία' Ομπάμα έχει τελειώσει οριστικά και πλέον θα έχει την αμέριστη στήριξη της Ουάσιγκτον. Έτσι, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός 'πάτησε γκάζι' στον εποικισμό των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών, ενώ είναι βέβαιο ότι σταδιακά θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει τη θέση της χώρας του ως 'εκλεκτής' των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Πιθανότατα δε, εταίρος του θα είναι η Αίγυπτος, ο πρόεδρος της οποίας, ο πρώην πραξικοπηματίας αρχιστράτηγος Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, ήταν ο δεύτερος με τον οποίο επικοινώνησε ο Τραμπ. Τυχαίο;
ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ
'Ειδική σχέση' και με την Ιαπωνία
Η Τερέζα Μέι μπορεί να έγινε η πρώτη ξένη ηγέτης που επισκέφθηκε τον Τραμπ ως πρόεδρο στον Λευκό Οίκο και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου να ήταν αυτός που δέχθηκε το πρώτο τηλεφώνημα, όμως ο Σίνζο Άμπε είναι εκείνος που κατέχει τα... ανεπίσημα πρωτεία. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός μετέβη στον Πύργο Τραμπ στη Νέα Υόρκη στις 18 Νοεμβρίου, όπου και συνάντησε τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο μόλις δέκα ημέρες μετά την επικράτησή του στην αναμέτρηση με τη Χίλαρι Κλίντον. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει τη σημασία που αποδίδει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ στις σχέσεις με τους Ιάπωνες, ειδικά σε μία περίοδο που είναι φανερό ότι στο στόχαστρο των Αμερικανών έχει μπει για τα καλά η Κίνα. Επιβεβαιώνεται δε από την πρώτη περιοδεία που θα πραγματοποιήσει την ερχόμενη εβδομάδα ο υπουργός Άμυνας, Τζέιμς Ματίς, με προορισμό το Τόκιο και τη Σεούλ, πρωτεύουσα της Νοτίου Κορέας.
Ο ΝΟΤΙΟΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ
Ωμός εκβιασμός στο Μεξικό
Την ημέρα της ορκωμοσίας του Ντ. Τραμπ, το Μεξικό έστειλε 'πεσκέσι' τον πλέον διαβόητο ναρκο-βαρόνο, τον διαβόητο 'Ελ Τσάπο', ικανοποιώντας το αίτημα να εκδοθεί στις ΗΠΑ. Μετά δε την απόφαση του νέου προέδρου να θέσει σε επαναδιαπραγμάτευση το σύμφωνο της NAFTA, ο πρόεδρος της χώρας, Ενρίκε Πένια Νιέτο, τήρησε χαμηλούς τόνους και έστειλε εκπροσώπους του στην Ουάσιγκτον για να συζητήσουν και να βρουν μια λύση. Ο Τραμπ, όμως, έμοιαζε να επιδιώκει το 'θερμό επεισόδιο' και τελικά το πέτυχε, όταν διεμήνυσε στον Μεξικάνο πρόεδρο να μην τον επισκεφθεί εάν δεν είναι έτοιμος να πληρώσει για το τείχος που θέλει να κατασκευάσει στα σύνορα, με αποτέλεσμα εκείνος να ακυρώσει το προγραμματισμένο για την ερχόμενη Τρίτη ταξίδι του. Μην παίρνετε όρκο, όμως, ότι ο Νιέτο θα αντέξει και δεν θα συνθηκολογήσει...
Συμβιβασμός ή σύγκρουση;
Ο 'αετός' και η 'αρκούδα'
Προεκλογικά, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωνε δημοσίως τον θαυμασμό του για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η CIA και οι Δημοκρατικοί κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι συνέβαλε αποφασιστικά στο να κερδίσει την αναμέτρηση. Αυτός, αντί άλλης απάντησης, όρισε νέο υπουργό Εξωτερικών τον Ρεξ Τίλερσον, έναν άνθρωπο που κάνει καλές μπίζνες με τους Ρώσους και διαθέτει πρόσβαση στον πρόεδρό τους. Ποτέ άλλοτε, από την εποχή του Μακάρθι και την προεδρία του Ρίγκαν, η 'ρωσική αρκούδα' δεν αποκτά τόσο κεντρική θέση στην πολιτική αντιπαράθεση εντός των ΗΠΑ. Οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν για την πρόθεση του Τραμπ να καταλήξει σε ένα ιστορικό συμβιβασμό με τον Πούτιν -ορισμένοι κάνουν λόγο ακόμη και για 'νέα Γιάλτα'. Πολλοί αντιδρούν, ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα επιχείρησε, στις τελευταίες του ημέρες στον Λευκό Οίκο, να ναρκοθετήσει τον δρόμο της προσέγγισης. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του σε αυτή την παρτίδα.
Πηγή: imerisia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου