Άγ. Συμεών ο Νέος Θεολόγος - Βίβλος των ηθικών (5)

  Συνέχεια από: Πέμπτη 24 Ιουλίου 2025

Ηθικός Λόγος Α'

ε. Ποια θα είναι και η εσχάτη λαμπρότητα της κτίσεως

1. Ανακαινιζόμενη λοιπόν η κτίση, δεν θα γίνει πάλι τέτοια που παράχθηκε από την αρχή. Μη γένοιτο. Αλλά θα συμβεί ό,τι και με το σώμα. Σπείρεται σώμα ψυχικό [ψυχικό εδώ σημαίνει ζωικό], όπως γράφει το λόγιο, αλλά ανεγείρεται σώμα όχι όπως ήταν του πρωτοπλάστου προ της παραβάσεως, υλικό δηλαδή, αισθητό, μεταβλητό, που έχει ανάγκη αισθητής τροφής, αλλά ανεγείρεται σώμα ολόκληρο πνευματικό και αμετάβλητο, όπως ήταν το του Δεσπότη μας και Θεού μετά την ανάσταση, του δευτέρου δηλαδή Αδάμ, ο οποίος έγινε πρωτότοκός μας από τους νεκρούς, διαφέροντας κατά πολύ από τον πρώτο.

Έτσι λοιπόν και η κτίση θα γίνει ολόκληρη με θείο νεύμα όχι όπως παράχθηκε, υλική δηλαδή και αισθητή, αλλά κατά την παλιγγενεσία θα μεταποιηθεί πάνω από κάθε αίσθηση σε άυλο και πνευματικό κατοικητήριο. Άλλωστε, όπως λέγει και ο θείος Παύλος, «όλοι δεν θα κοιμηθούμε, όλοι όμως θα αλλάξουμε ατομικά, σε ριπή οφθαλμού», έτσι και η κτίση φλεγόμενη από το θείο πυρ θα αλλοιωθεί, για να εκπληρωθεί και ο προφητικός λόγος που λέγει· «οι δίκαιοι θα κληρονομήσουν την γη», όχι πάντως αισθητή (διότι πώς θα ήταν δυνατό, εφ᾽ όσον θα είναι πνευματικοί;) αλλά ολόκληρη πνευματική και άυλη· έτσι ώστε αυτοί που κατέχουν ασώματα σώματα και έγιναν σε αίσθηση υπέρ αίσθηση και είναι απερίγραπτοι σε απερίγραπτα οι περιγραπτοί, να έχουν κατοικητήριο άξιο της δόξας τους.

2. Έτσι λοιπόν τώρα σκέψου, σε παρακαλώ, πνευματικό τον κόσμο, να ευρίσκεται επάνω από την αίσθησή μας. Εκείνο που ευρίσκεται επάνω από αίσθηση και διατελεί πνευματικό είναι πάντως ακατάληπτο και αόρατο για μας· εκείνο όμως που ούτε φαίνεται, ούτε καθόλου κρατείται, πώς θα περιοριζόταν τελείως από μας, ή ποιος λογικώς σκεπτόμενος θα το υποστήριζε αυτό; Κανείς ποτέ.

Τέτοιος λοιπόν είναι σ’ εμάς και ο λόγος για τους αγγέλους. Πράγματι, κι αυτοί ως κάπως σωματικοί, είναι και περιγραπτοί, συγκρινόμενοι με την άυλη και ασώματη φύση της θεότητας, όπως έχει γραφεί· «σώματα επουράνια και σώματα επίγεια», υλικά αυτά, και άυλα όσα ευρίσκονται επάνω από εμάς. Κι αλλού, «εκείνος που κάνει τους αγγέλους του πνεύματα και τους λειτουργούς του φλόγα πυρός». Επειδή λοιπόν οι επουράνιοι νόες είναι λειτουργικά πνεύματα αποστελλόμενα σε διακονία, όπως φαίνεται στην αλήθεια και στον Παύλο τον μυσταγωγό αυτών, όταν πάντως σταλθεί από επάνω θείος άγγελος εκ Θεού για να εκπληρώσει το θείο πρόσταγμα στην γη, εγκαταλείπει βέβαια τις ουράνιες χοροστασίες, καταγίνεται όμως ομολογουμένως με τα εγκόσμια και μ’ εμάς.

Εφ᾽ όσον λοιπόν έτσι φαίνεται τούτο σύμφωνα με την κατανόηση της αληθείας, είναι περιγραπτός κατά τούτο και φαίνεται και περιοριστός· πράγματι, για εκείνη την θεία και άκτιστη φύση, την σε όλους ασώματη και απερίγραπτη ευρίσκονται κτιστοί και περιγραπτοί, για την δική μας όμως ευρίσκονται εντελώς ασώματοι, ακατάληπτοι και αόρατοι.

3. Παρόμοιος είναι σ’ εμάς και ο λόγος για την ψυχή. Πράγματι, συγκρινόμενη με τον φύσει ασώματο Θεό και τους αγγέλους, είναι κάπως σωματική και περιγραπτή αλλά μόνο για εκείνον που μπορεί να την δεσμεύει και έχει εξουσία να την βυθίσει μαζί με το σώμα στην γέεννα του πυρός.

Όμως για την ανθρώπινη αίσθηση και όψη είναι εντελώς ασώματη και ακατάληπτη, χωρίς καθόλου να μπορεί να περιγραφεί σε αισθητούς τόπους και χώρους. Και κανείς να μη απορήσει ακούγοντας αυτά, σκεπτόμενος ότι και με κλειστές τις θύρες μπορούν αοράτως οι ασώματοι άγγελοι να εισέρχονται και να εξέρχονται, και μ’ αυτόν τον τρόπο να παίρνουν τις ψυχές των ανθρώπων.

Αλλ’ άκουε τον Κύριο που λέγει, «στην ανάσταση», λέγει, «των δικαίων, ούτε νυμφεύονται ούτε υπανδρεύονται, αλλά είναι ως άγγελοι του Θεού», και τον Παύλο που λέγει, «σπείρεται σώμα ψυχικό, εγείρεται σώμα πνευματικό»»! Από εδώ μάθε ακριβώς ότι τα σώματά μας γίνονται πνευματικά και θα έλεγα ότι πρόκειται να γίνουν παρόμοια με των αγγέλων, όταν ανεγερθούν από τους νεκρούς.

Έτσι, εάν σπείρονται ψυχικά και εγείρονται αυτά πνευματικά, όπως ο λόγος, οφείλομε να είμαστε στον μέλλοντα αιώνα ως άγγελοι Θεού, σύμφωνα με όσα είπε ο Κύριος, δηλαδή να γίνομε όμοιοι μ’ αυτούς, όχι βέβαια κατά την φύση αλλά κατά την αξία. Αυτοί όμως, λέγω, είναι σωματικοί ως προς τον Θεό, ως προς εμάς όμως άυλοι και αόρατοι και εάν οι άγγελοι είναι σωματικοί, πολύ περισσότερο είναι οι ψυχές, σύμφωνα με τον όρο και νόμο που αποδόθηκαν στην αναφερόμενη σύγκριση.

4. Αφού, όπως απέδειξε ο λόγος, γινόμαστε τέλειοι κατά την ανάσταση, ποια ανάγκη στο εξής υπάρχει σ’ αυτούς που γίνονται έτσι πνευματικοί και ευρίσκονται πέρα από κάθε γήινη αίσθηση ως άγγελοι Θεού (όχι βέβαια κατά την φύση αλλά κατά την αξία τους) για αισθητή τελείως γη και κατοικία; Αξία επίσης και στάση και έφεση των αγγέλων του Θεού είναι το να λάμπομε από το πρώτο και θείο φως ως δεύτερα φώτα, το να βλέπομε την δόξα και λαμπρότητα αυτού του απροσίτου και απείρου φωτός και να απολαμβάνομε την άφραστη και τρισυπόστατη θεότητα.

Διότι, όπως είπα πολλές φορές, ανακαινιζόμενη όλη η κτίση και γινόμενη μαζί μ’ αυτόν τον παράδεισο ολόκληρη πνευματική, μετασκευάζεται σε άτρεπτο, αΐδιο και νοερό κατοικητήριο. Και ο ουρανός γίνεται ασυγκρίτως λαμπρότερος, σαν άλλος ουρανός καινός και φωτεινότερος του ορατού. Η γη πάλι θα αναλάβει ανέκφραστο και καινό κάλλος και αμάραντο είδος χλόης, με άνθη δηλαδή φωτοειδή και εξωραϊζόμενη με πνευματική ποικιλία, όπου κατά το ιερό ρητό, κατοικεί η δικαιοσύνη!

Ο ήλιος της δικαιοσύνης θα λάμψει επταπλάσια, και η σελήνη θα αστράψει διπλά από τον τώρα λαμπερό ήλιο· τα άστρα θα γίνουν παρόμοια μ’ αυτόν τον ήλιο, όποια κι αν είναι αυτά και με όποια επιχειρήματα θεωρούνται από τους υψηλούς στοχαστές. Όλα βέβαια είναι επάνω από κάθε λόγο, υπερβαίνουν κάθε διάνοια, πλην όμως όντας πνευματικά καί θεία, ενώνονται με τα νοητά και γίνονται άλλος νοερός παράδεισος και επουράνια Ιερουσαλήμ, η οποία εξομοιώθηκε και ενώθηκε με τα επουράνια· έγινε άσυλος [ασφαλής, απαραβιαστος] κλήρος των υιών του Θεού, και κληρονόμος της κανείς ποτέ δεν διετέλεσε επάνω στην γη, αλλ᾽ ούτε κατοίκησε σ’ αυτήν, ούτε έγινε κύριος εκτάσεως ενός μέτρου· διότι όλοι ήμασταν, είμαστε και θα είμαστε σ’ αυτήν πάροικοι, όπως όλη η θεία Γραφή υπαγορεύει.

5. Όταν λοιπόν όλα τα επίγεια ενωθούν εξ ολοκλήρου με τα επουράνια, αμέσως και οι δίκαιοι θα κληρονομήσουν αυτήν την ανακαινισμένη γη, την οποία κληρονομούν οι μακαριζόμενοι πραείς από τον Κύριο. Διότι τώρα άλλα ενώθηκαν με τα ουράνια, και άλλα πρόκειται να ενωθούν πράγματι, οι ψυχές των αγίων, σύμφωνα με όσα προαναφέραμε, όταν ακόμη αυτοί ζουν, προσκολλώνται με την δωρεά και ένωση του αγίου Πνεύματος στον Θεό και ανακαινιζόμενες αλλοιώνονται και ανασταίνονται από τον θάνατο, και αποκαθίστανται μετά την κοίμηση σε δόξα ανεσπέρου φωτός. Με τα σώματα όμως αυτών δεν συνέβηκε το ίδιο, αλλά αφέθηκαν σε σωρούς και σε φθορά· πρόκειται να γίνουν κι αυτά άφθαρτα κατά την κοινή ανάσταση, όταν και όλη βεβαίως η επίγεια κτίση, αυτή η ορατή και αισθητή, θ᾽ αλλοιωθεί και θα ενωθεί με τα επουράνια, δηλαδή τα αόρατα και τα υπέρ αίσθησιν.

Το λοιπόν τούτο οπού είπαμεν πρέπει να γένη πρώτον, και τότε θέλει έλθη μετά δόξης πολλής, και δυνάμεως ο περιπόθητος ημών, και γλυκύτατος Βασιλεύς ο Ιησούς Χριστός, και Θεός ημών διά να κρίνη τον κόσμον, και να αποδώση εις κάθε ένα κατά τα έργα του, έπειτα θέλει χωρίσει αυτήν την καινούριαν κτίσιν σε πολλές, και διαφόρους κατοικίες, και αναπαύσεις, ωσάν ένα σπίτι μεγάλον, ή ένα βασιλικόν παλάτιον οπού να έχη πολλές, και διαφόρους κατοικίες, και θέλει δώσει κάθε ενός το μερίδιόν του καθώς του πρέπει κατά την δόξαν, και λαμπρότητα οπού απόκτησεν από τις αρετές του. Και επειδή οι δίκαιοι είναι πνευματικοί, και λαμπροί, και ενωμένοι με εκείνες τες θείες κατοικίες, διά τούτο και η βασιλεία των ουρανών θέλει είναι όλη καθόλου ως μία, και θέλει έχει μόνον τον βασιλέα του παντός, οπού να φαίνεται ολούθεν σε αυτούς, και να ευρίσκεται μαζί με κάθε δίκαιον, και κάθε δίκαιος να ευρίσκεται μαζή με αυτόν, και να λάμπη με κάθε ένα, και κάθε ένας να λάμπη με αυτόν. Αλλοίμονον όμως σε εκείνους οπού ευρεθούν τότε έξω από εκείνην την κατοικίαν την ουράνιον.

Αλλά επειδή είπα περί τούτων αρκετά θα σας φανερώσω στη συνέχεια (κεφάλαιο στ), όσο το δυνατόν, και με ποιον τρόπο ενώνονται με τον Χριστό όλοι οι Άγιοι, και γίνονται ένα με αυτόν.

Απόσπασμα από τον λόγο του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου «Βίβλος των ηθικών», Λόγοι Α-Στ’, σε εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση της Θεολόγου Αικατερίνας Γκόλτσου. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο, το «Βυζάντιον», «Πατερικαί εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς», 1988.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) 

http://www.pemptousia.gr/?p=343572

Το πρωτότυπο κείμενο

Διαβάστε περισσότερα »