ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ;(2)

Συνεχίζεται από:Δευτέρα, 8 Δεκεμβρίου 2014

ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ 

Του Enrico Berti.

       

  Μία εργασία η οποία ερευνά τις κυριότερες κατευθύνσεις της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης, η οποία προσκολλημένη στήν φυσική επιστήμη απο την εποχή του Γαλιλαίου, ακολουθεί τις περιπέτειές της και τις εναλλαγές της.  Αναγκάζοντάς την να δημιουργήσει μία νοοτροπία η οποία έγινε γνωστή σαν "αδύναμη σκέψη". Και εξελίχθηκε σαν αδυναμία του Λόγου.

         
 Η κρίση της λογικής (και της σκέψης).

      
    Ακόμη  πιο αρνητικά εμφανίζεται ο Gianni Vattimo στον τόμο γύρω απο "τις περιπέτειες της διαφοράς", όπου στηριζόμενος στον Χάιντεγκερ και στον Νίτσε τού Χάιντεγκερ, αλλά δίνοντας και των δύο πηγών του μία καθαρά αντι-οντολογική και αντι-λογική ερμηνεία, διεκδικεί πάνω απ'όλα την διάλυση, του υποκειμένου, το οποίο κατανοεί σαν συνείδηση η οποία αντιτίθεται στο αντικείμενο, και επομένως την διάλυση τής νοήσεως, τής λογικής, στο όνομα του φαινομένου, τής διαφοράς, τής πολλαπλότητος, τού πεπερασμένου. Στην ερμηνεία, με το κλειδί της "ερμηνευτικής", της Χαϊντεγκεριανής οντολογίας, την οποία προσέφερε ο Γκάνταμερ, την οποία θεωρεί ο Vattimo ακόμη δεμένη στην μεταφυσική και ανίκανη να ξεπεράσει το παραδοσιακό σχίσμα ανάμεσα στην θεωρία και την πράξη, αντιπαραθέτει την "διαλεκτική" ερμηνεία του Σαρτρ, στην οποία υποτίθεται ότι κατεκτήθη η ενότης θεωρίας και πράξης.

          Ένα χωρίο της εισαγωγής του βιβλίου του Σάρτρ "κριτική της διαλεκτικής νοήσεως" προσφέρει την ιδέα τής ενότητος αυτής σε άμεση αντιπαράθεση με την "ερμηνευτική νόηση" και με την διαβεβαίωση  τής απειρίας της ερμηνευτικής προόδου! "Ο μαρξισμός του ΧΙΧ αιώνος, είναι μία γιγαντιαία προσπάθεια όχι μόνον της δημιουργίας της ιστορίας, αλλά τής κατακυριεύσεως τής ιστορίας, πρακτικά και θεωρητικά.. Η πολλαπλότης των σημασιών τής ιστορίας μπορεί να φανερωθεί και να επιβληθεί μόνον στην προοπτική μίας μελλοντικής τελειότητος, ολοκληρώσεως. Ο ιστορικός μας σκοπός, μέσα σ'αυτόν τον πολυσθενή κόσμο, έιναι να πλησιάσουμε την στιγμή κατά την οποία η ιστορία δέν θα διαθέτει παρά μόνον μία και μοναδική σημασία και κατά την οποία θα τείνει να διαλυθεί στους συγκεκριμένους ανθρώπους οι οποίοι θα την πραγματοποιήσουν εν κοινωνία". (Οι περιπέτειες της διαφοράς" μέρος Ι σ 41).

          Στην "κλασσική-Χριστιανική" έννοια του προσώπου, που ταυτίζεται με το "αστο-Χριστιανικό άτομο", δηλαδή με το υποκείμενο, με την συνείδηση, αυτός αντιθέτει τον άνθρωπο σαν τμητό (όχι άτμητο), σαν ένα σύνολο δηλαδή ορμών ή παθών που βρίσκονται πάντοτε σε διαμάχη μεταξύ τους και μπορούν να ισορροπήσουν μόνον πρόσκαιρα. Εκείνο όμως το θέμα που επαναφέρει είναι η Χαϊντεγκεριανή οντολογική διαφορά, με την διαφορά όμως πώς η διαφορά παύει να είναι "οντολογική", δηλαδή ανάμεσα στο Είναι και στο όν για να γίνει νιτσεϊκά απλή διαφορά ανάμεσα σε όν και όν, το καθένα απο τα οποία γίνεται κατανοητό σαν απλό γεγονός. Το είναι λοιπόν εγκαταλείπεται πλήρως, σαν το τελευταίο υπόλειμα της μεταφυσικής, διότι θεωρείται, μαζί με τον Χάιντεγκερ, άρρητο. Η διαφορά δέν πρέπει κάν να δικαιολογηθεί, διότι ακόμη και να ρωτήσουμε "γιατί η διαφορά", παραμένουμε ακόμη στην λογική της μεταφυσικής. Στην θέση κάθε υπολείμματος της μεταφυσικής, το οποίο ταυτίζεται Χαιντεγκεριανά με την τεχνική, πρέπει να παραμείνει μόνον η "αναμνηστική σκέψη", η οποία ερμηνεύεται σαν "σκέψη χωρίς θεμέλιο". Ο Χάιντεγκερ μ'αυτόν τον τρόπο οδηγείται ολοκληρωτικώς στον Νίτσε, του οποίου η "Βούληση για δύναμη" ερμηνεύεται απο τον Vattimo ουσιωδώς σαν τέχνη. Έτσι λοιπόν η φιλοσοφία διαλύεται στην τέχνη.

          Στην "σκέψη της διαφοράς" του Derrida και του Delenze, θεωρημένη ακόμη πολύ μεταφυσική, διότι λαμβάνει την διαφορά σαν δομή, αντί για γεγονός, ο Vattimo προτιμά μία νέα ερμηνευτική, η οποία συνίσταται σε μία άπειρη ανάλυση των διαφορών. Η μεταφυσική, η οποία κατηγορήθηκε απο τον Χάιντεγκερ ότι συγχέει το Είναι με το όν, δέν μπορεί πλέον να μεταφέρει αυτό το λάθος, δεδομένου μάλιστα ότι οι νέοι της κατήγοροι παραιτήθηκαν ολοκληρωτικώς απο το Είναι: το λάθος της λοιπόν γίνεται για τον Vattimo, όπως και για τον Νίτσε, η ίδια η λογική, δηλαδή το γεγονός ότι παραχώρησαν όλα τα προνόμια σε μία σκέψη η οποία αναζητά ένα θεμέλιο, μία νόηση, έναν λόγο. Το σημαντικό λοιπόν τώρα είναι η παραίτηση απο το θεμέλιο, το σημαντικό λοιπόν είναι η εκθεμελίωση. Και σ'αυτή την προοπτική επαναξιολογείται ακόμη και η τεχνολογία, η οποία είναι κατεξοχήν αντιμεταφυσική.

          Έτσι λοιπόν καταργείται και η διαφορά ανάμεσα στην θέση αυτή και σε άλλες θέσεις, όπως του Massimo Cacciari, ο οποίος πέραν της επιμονής του στην ομοιότητα ανάμεσα στον Χάιντεγκερ και τον Βιτγκενστάιν, τους οποίους βλέπει σαν τους στοχαστές οι οποίοι εξαφάνισαν οριστικά την έννοια και το ίδιο το πρόβλημα του θεμελίου, απο την φιλοσοφία, "καταργώντας μ'αυτόν τον τρόπο την φιλοσοφία, και προωθώντας μία νέα σκέψη η οποία σκηνώνει στην καθαρή έλλειψη θεμελίου" [ίσως εδώ να υπάρχει μία πολεμική εναντίον του πάπα, ο οποίος σαν διάδοχος του Πέτρου, που αντιπροσωπεύει το θεμέλιο της Εκκλησίας, επέβαλλε το θεμέλιο στην φιλοσοφία έναντι της Αρχής των αρχαίων φιλοσόφων], μειώνει όλη την λογική χωρίς καμμία διάκριση ανάμεσα στην επιστήμη και την φιλοσοφία, σε άσκηση κυριαρχίας στον κόσμο, απο την επιστήμη και την τεχνολογία, βλέποντας σ'αυτή την κυριαρχία το πιό αυθεντικό νόημα της νιτσεϊκής "βουλήσεως για δύναμη" και την οποία αποδέχεται μαζί με τον Νίτσε.

          "Η μοναδική μέριμνα-γράφει ο Vattimo σχετικά μ'αυτή την θέση-συνίσταται στην απόκτηση συνειδήσεως ότι ο κόσμος δέν είναι τίποτε άλλο απο ένα σύστημα ολοκληρωτικώς διοικούμενο, με μία στάση δυνατών πνευμάτων που γνωρίζουν να απελευθερώνονται απο κάθε ψευδαίσθηση" [Το όραμα του Διαφωτισμού, η ενηλικίωση του ανθρώπου ανεξάρτητα απο την αγκαλιά της θρησκείας].

          Είναι περίεργο το γεγονός ότι αυτές οι θέσεις, δέν δέχονται να θεωρηθούν άλογες, ανορθολογικές, πολύ πιθανόν όμως για να γλιτώσουν απο την χονδροειδή σχηματοποίηση που εισήγαγε ο Λούκατς στην "καταστροφή της λογικής", όπου όλες οι φιλοσοφίες μετά τον Έγελο, απο τον Σέλλινγκ στον Νίτσε και στον ναζισμό, με μεγάλη προχειρότητα αντιπαρατέθηκαν στην Εγελιανή "λογική" και θεωρήθηκαν επομένως ανορθολογικές. Αλλά εάν η αιτία της προχειρότητος τού σχήματος του Λούκατς ήταν η αδιάκριτη αποθέωση της "νοήσεως", χωρίς την απαραίτητη διάκριση, την οποία εισήγαγε μάλιστα ο ίδιος ο Χέγκελ, ανάμεσα σε "νόηση" και διάνοια", που ισοδυναμεί με εκείνη ανάμεσα στην φιλοσοφία και την επιστήμη, πρέπει να πούμε ότι θέσεις όπως αυτές που αναφέραμε προσφέρονται για μία τέτοια σχηματοποίηση, καθότι επιμένουν να μήν υπολογίζουν την διαφορά της φιλοσοφίας απο την επιστήμη, ανάμεσα στην μεταφυσική και την τεχνολογία. Και όμως η προσοχή στις διαφορές θα μπορούσε να ανακαλέσει τις διακρίσεις που πραγματοποίησε η κλασσική φιλοσοφία και θα μπορούσε να ικανοποιήσει στο επίπεδο του Είναι, ακόμη και του όντος, το ενδιαφέρον για την "απειροστή ανάλυση" των διαφορών και στο επίπεδο της γνώσης την σωστή επιμονή στην πολλαπλότητα των μεθόδων και των τεχνικών της έρευνας.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.