ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
Η κρίση της λογικής (και της σκέψης).
Μ'αυτή την έκφραση εννοείται ουσιαστικώς ότι η "κλασσική λογική", δηλαδή το γενικό όραμα της πραγματικότητος, το οποίο επεξεργάστηκε ο Ευρωπαίος άνθρωπος στο ξεκίνημα της μοντέρνας εποχής και το οποίο παραμένει στην βάση του κοινού τρόπου σκέψης μέχρι των ημερών μας, έχει χάσει την σταθερότητα της. Αυτή η κλασσική λογική συνίσταται στην πρόσληψη των μαθηματικών, ιδιαιτέρως της γεωμετρίας του Ευκλείδη και των προόδων τής αναλύσεως και συνθέσεως που την χαρακτηρίζουν, σαν μοναδικό μοντελο, σαν αποκλειστικό μοντέλο της γνώσεως. Κάτι που επεβλήθη απο τον Καρτέσιο και είχε σαν συνέπεια την κατασκευή μίας μηχανιστικής φυσικής που ονομάστηκε στην συνέχεια, "κλασσική φυσική", διά των εργασιών του Γαλιλαίου του ιδίου και του Νεύτωνος. Τέλος είχε σαν συνέπειεα επίσης και την κατασκευή μίας μεταφυσικής συνεπούς με την εν λόγω κλασσική φυσική, σύμφωνα με την οποία η μαθηματικο-μηχανική τάξη του σύμπαντος είναι έργο ενός δημιουργού Θεού, ο οποίος εξασφαλίζει με το αμετάβλητο διάταγμα της Βουλήσεως του, την σταθερότητα της κοσμικής τάξεως, (Ενός γεωμέτρη Θεού ή ωρολογοποιού, που επινόησαν ο Καρτέσιος, ο Νεύτων και ο Λάιμπνιτς). Σ' αυτό το πλαίσιο οι "νόμοι της λογικής" είναι και νόμοι της πραγματικότητος, δηλαδή της φύσεως, και επομένως έχουν ένα απόλυτο κύρος. Ολόκληρη η πραγματικότης είναι δομημένη σύμφωνα με μία λογική οργάνωση ήδη δοσμένη, που την αγκαλιάζει στην ολότητα της, διαμορφώνοντας την σε ένα μοναδικό μέγιστο σύστημα, στο οποίο όλα συνδέονται με το όλον και το όλον αυτό εξηγείται στο Φώς του όλου (σχέσεις). Ο σκοπός αυτού του συστήματος είναι η κυριαρχία της πραγματικότητος, των πραγμάτων και των ανθρώπινων συμπεριφορών και εκφράζεται με τον διαχωρισμό της κοινωνίας σε τάξεις.
Του Enrico Berti.
Μία εργασία η οποία ερευνά τις κυριότερες κατευθύνσεις της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης, η οποία προσκολλημένη στήν φυσική επιστήμη απο την εποχή του Γαλιλαίου, ακολουθεί τις περιπέτειές της και τις εναλλαγές της. Αναγκάζοντάς την να δημιουργήσει μία νοοτροπία η οποία έγινε γνωστή σαν "αδύναμη σκέψη". Και εξελίχθηκε σαν αδυναμία του Λόγου.
Η κρίση της λογικής (και της σκέψης).
Μ'αυτή την έκφραση εννοείται ουσιαστικώς ότι η "κλασσική λογική", δηλαδή το γενικό όραμα της πραγματικότητος, το οποίο επεξεργάστηκε ο Ευρωπαίος άνθρωπος στο ξεκίνημα της μοντέρνας εποχής και το οποίο παραμένει στην βάση του κοινού τρόπου σκέψης μέχρι των ημερών μας, έχει χάσει την σταθερότητα της. Αυτή η κλασσική λογική συνίσταται στην πρόσληψη των μαθηματικών, ιδιαιτέρως της γεωμετρίας του Ευκλείδη και των προόδων τής αναλύσεως και συνθέσεως που την χαρακτηρίζουν, σαν μοναδικό μοντελο, σαν αποκλειστικό μοντέλο της γνώσεως. Κάτι που επεβλήθη απο τον Καρτέσιο και είχε σαν συνέπεια την κατασκευή μίας μηχανιστικής φυσικής που ονομάστηκε στην συνέχεια, "κλασσική φυσική", διά των εργασιών του Γαλιλαίου του ιδίου και του Νεύτωνος. Τέλος είχε σαν συνέπειεα επίσης και την κατασκευή μίας μεταφυσικής συνεπούς με την εν λόγω κλασσική φυσική, σύμφωνα με την οποία η μαθηματικο-μηχανική τάξη του σύμπαντος είναι έργο ενός δημιουργού Θεού, ο οποίος εξασφαλίζει με το αμετάβλητο διάταγμα της Βουλήσεως του, την σταθερότητα της κοσμικής τάξεως, (Ενός γεωμέτρη Θεού ή ωρολογοποιού, που επινόησαν ο Καρτέσιος, ο Νεύτων και ο Λάιμπνιτς). Σ' αυτό το πλαίσιο οι "νόμοι της λογικής" είναι και νόμοι της πραγματικότητος, δηλαδή της φύσεως, και επομένως έχουν ένα απόλυτο κύρος. Ολόκληρη η πραγματικότης είναι δομημένη σύμφωνα με μία λογική οργάνωση ήδη δοσμένη, που την αγκαλιάζει στην ολότητα της, διαμορφώνοντας την σε ένα μοναδικό μέγιστο σύστημα, στο οποίο όλα συνδέονται με το όλον και το όλον αυτό εξηγείται στο Φώς του όλου (σχέσεις). Ο σκοπός αυτού του συστήματος είναι η κυριαρχία της πραγματικότητος, των πραγμάτων και των ανθρώπινων συμπεριφορών και εκφράζεται με τον διαχωρισμό της κοινωνίας σε τάξεις.
Αλλά αυτή ακριβώς η νοησιαρχία εισήλθε σε κρίση και η κρίση αυτή καθορίστηκε, στην Φυσική, απο την θεωρία της σχετικότητος, η οποία κατέστρεψε την απολυτότητα όλων των εννοιών πάνω στις οποίες η κλασσική φυσική, με τους δικούς της "νόμους της Φύσεως" στηριζόταν (χώρος, χρόνος, ταχύτης, επιτάχυνση κ.τ.λ.) και στα μαθηματικά απο την λογική τού Brower, μία λογική που στηρίζεται στην έμπνευση και στην δομή, η οποία έθεσε σε αμφιβολία την αξία των νόμων τής "νοήσεως", δηλαδή τις ίδιες τις αρχές της λογικής και ιδιαιτέρως την αρχή της, τού "τρίτου αποκλείσεως". (Το Α οφείλει να είναι Β ή όχι Β).
Μετά την εμφάνιση αυτών των θεωριών, η κλασσική νοησιαρχία κατέληξε όχι μόνον ανασκευασμένη, αλλά και τετριμμένη, στάσιμη, βαρετή. Και σ'αυτή την έννοια της κούρασης και της φθοράς προστέθηκε η αντίδραση για κάθε προκατασκευασμένο κώδικα, τόσο στο διανοητικό επίπεδο όσο και της πράξης και γεννήθηκε ταυτόχρονα η ανάγκη για πρωτοτυπία, για δημιουργικότητα, για κατασκευή νέου κώδικα συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, νέεας αξίες, πιό ταιριαστές στην ζωή, στην προσωπική εμπειρία, στην καθημερινή πραγματικότητα.
Στην λογική, η οποία ήταν το ζητούμενο της νοησιαρχίας, εισήλθε σαν αλλαγή,η "απόφαση" ή "ενέργεια" ή κάτι παρόμοιο.
Μία άλλη περιγραφή της κρίσεως έρχεται απο τις περιπέτειες τής ψυχαναλύσεως. Όπου στην ερμηνεία του Φρόυντ που επέβαλλε ο Λακάν, σύμφωνα με την οποία η μοναδική αλήθεια είναι το ασυνείδητο, το οποίο πρέπει να επιβεβαιωθεί στην αβεβαιότητα της λογικής, αντιτίθεται ένας Φροϋδισμός πιό αυθεντικός, ο οποίος παραιτείται απο την αλήθεια, χωρίς όμως να παραιτείται απο την λογική, δηλαδή απο την επιστήμη, έχοντας συνείδηση ότι η επιστήμη καθοδηγείται απο πρακτικά ενδιαφέροντα, τα οποία και υπηρετεί. Μία άλλη ακόμη εκδοχή αντιπαραθέτει στην μονιστική εννοιολόγηση της λογικής σύμφωνα με την οποία υπάρχει μόνον μία μορφή νοήσεως, την πλουραλιστική εκδοχή, την πολλαπλή. Σύμφωνα με την οποία υπάρχουν πολλοί "τρόποι λογικής", οι οποίοι είναι κάτι σαν τα γλωσσικά παιχνίδια του Βιτγκενστάιν, καθένα με δικούς του κανόνες, με μία δική του αυτονομία και αξία. Έφτασαν να παρομοιάσουν αυτή την εκδοχή με τις εννέα υποθέσεις του Πλατωνικού Παρμενίδη οι οποίες ερμηνεύονται σαν ισάξιες μεταξύ τους.
Υπάρχει επίσης και μία πιό "νεωτερική" περιγραφή της κρίσεως. Στην "κλασσική νοησιαρχία", η οποία ταυτίζεται αυτή την φορά με την Εγελιανή διαλεκτική, και με την προσπάθειά της να κατανοήσει και να κυριαρχήσει μία πραγματικότητα η οποία παρουσιάζεται ιδιαιτέρως σύνθετη και αντιφατική, αντιτίθεται μία "νεοκλασσική νοησιαρχία", η οποία απεικονίζεται στα ονόματα του Βέμπερ, του Βιτγκενστάιν, αλλά και σ' εκείνα του Φουκώ, του Ντελέζ και Γκουαταρί και απο την "αρνητική σκέψη". Αυτή η τελευταία έχει υποτίθεται το προσόν τής επανανακάλυψης, ενάντια στην ολοκληρωτική διαλεκτική, τών ιδιαίτερων γνώσεων, τών ειδικών, οι οποίες δέν μπορούν να αναχθούν σε ενότητα. Παρ'όλα αυτά ενάντια στις υπερβολές του "ριζοματικού παραδείγματος" του Ντελέζ και Γκουαταρί, που θέτει τις διαφορές στην θέση της ταυτότητος και της αντιφάσεως, σημειώθηκε και μία προσπάθεια σύνθεσης, η οποία συμβουλεύει να μήν εγκαταλείψουμε την λογική, τον έλεγχο, την επικοινωνία, τα οποία αποτελούν το αναγκαίο διαλεκτικό υπόλοιπο, και ταυτοχρόνως να μήν εγκαταλείψουμε ούτε την πολλαπλότητα των τεχνολογιών, των γνώσεων, των εμπειριών.
Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των θέσεων είναι το γεγονός πώς δέν γνωρίζουν άλλη κλασσική νόηση εκτός απο την μοντέρνα. Είτε πρόκειται για την μαθηματική τής περιόδου Καρτέσιου-Νεύτωνος ή για την διαλεκτική τής περιόδου Χέγκελ-Μάρξ και το γεγονός πώς δέν δέχονται άλλη εναλλακτική νόηση σ'αυτή παρά μόνον μορφές νοήσεως καθαρά "επιστημονικές", με την επιστημονική σημασία του όρου. Αυτό που λείπει σ'αυτές λοιπόν, είναι απο το ένα μέρος η γνώση της νοήσεως που κατέχει η αρχαία φιλοσοφία, η οποία είναι βαθύτατα διαφορετική απο εκείνη της επιστήμης και της μοντέρνας διαλεκτικής, και απο το άλλο η διάθεση να δεχθούν ανάμεσα στις νέες φόρμες νοήσεως και λογικής, και μία νόηση αποκλειστικά φιλοσοφική, όπως ήταν ακριβώς η αρχαία. [το αρχαίο όνομα της φιλοσοφικής νοήσεως ήταν ο "ΝΟΥΣ" και σήμαινε ακριβώς αυτή την ιδιαίτερη φιλοσοφική νόηση].
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου