HANS URS VON BALTHASAR--ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ (THEO-LOGIK) (28) Η ΝΕΑ ΑΙΡΕΣΗ, Η ΠΑΝΟΗΣΙΑ.

Συνέχεια από Πέμπτη, 30 Νοεμβρίου 2017

                                           HANS URS VON BALTHASAR

                                     ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ  (THEOLOGIK)

                                                 Τρίτος Τόμος

             ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ  (DER GEIST DER WAHRHEIT)

        (Οι δύο προηγούμενοι τόμοι: 1) Αλήθεια τού κόσμου (Wahrheit der Welt), 2)    Αλήθεια τού Θεού (Wahrheit Gottes) )

                                                      Johannes Verlag, 1987

               2.  Η ΔΥΑΔΑ (DYAS) ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ (ΦΑΝΕΡΩΣΗΣ)

                                          α)  Η βιβλική άποψη  (2^η συνέχεια)

Είμαστε  καλά ή τόχουμε χαμένο;

         Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τη συνείδηση του Ιησού ως προς αυτόν τον αδιαίρετο σύνδεσμό (του…) με το Πνεύμα   (( ! )) . Το ότι δεν μπορεί να αμφισβητηθή το ότι ησυχάζει το Πνεύμα πάνω απ’ αυτόν, και το ότι γνωρίζει (ο ίδιος…) για την εγκατοίκηση τού Πνεύματος εντός του, το διακρίνουμε απ’ την κυριαρχία (κυρίαρχη εξουσία…) τών πράξεων και των λόγων του: πράττει «εν Πνεύματι» (Ματθ. 12, 27)  (( «… ει δε εγώ εν Πνεύματι Θεού εκβάλλω τα δαιμόνια, άρα έφθασεν εφ’ υμάς η βασιλεία τού Θεού…» … )) , ακόμα κι όταν προσαρμόζεται στην υπάκουη αποστολή τού Ενανθρωπήσαντος αυτό το Πνεύμα του, παραμένοντας ταυτόχρονα το Πνεύμα τού Πατρός «πάνω» απ’ αυτόν, μεταφέροντάς του (μάλιστα…) τις οδηγίες ή εντολές τού Πατέρα. Κι όταν «συνταράσσεται (ή ενοχλείται) εν Πνεύματι» (Ιωάν. 13, 21)  (( «… Ταύτα ειπών ο Ιησούς εταράχθη τω πνεύματι, και εμαρτύρησε και είπεν· αμήν αμήν λέγω υμίν ότι είς εξ υμών παραδώσει με…» - Άλλα αντί άλλων… )) , τότε (απλώς…) φανερώνεται η ενότητα αυτού τού Εντός και Πάνω: τού αναγγέλλει εκ μέρους τού Πατρός το επερχόμενο πάθος το Πνεύμα, το οποίο πάθος το συν-αισθάνεται και μέσα στη συνείδηση του Ιησού το ίδιο Πνεύμα (κι ας σκεφτούμε και τον «άρρητο αναστεναγμό» τού Πνεύματος στην προς Ρωμαίους Επιστολή 8, 26 εδώ)   (( Όπου γράφει ο απόστολος Παύλος: «… Ωσαύτως δε και το Πνεύμα συναντιλαμβάνεται ταις ασθενείαις ημών· το γαρ τί προσευξόμεθα καθό δει ουκ οίδαμεν, αλλ’ αυτό το Πνεύμα υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις· ο δε ερευνών τας καρδίας οίδε τί το φρόνημα του Πνεύματος, ότι κατά Θεόν εντυγχάνει υπέρ αγίων…» - Εδώ όλη η ‘προσπάθεια’ είναι να ‘καταργηθή’ ο Κύριος και να μείνη μόνο το Πνεύμα, άγιο ή μή, δεν έχει και τόση σημασία! Πρέπει να προχωρήσουν στην ‘ένωση των Εκκλησιών’ και στην παγκόσμια θρησκεία, κι αυτό δεν μπορεί να γίνη με το Ευαγγέλιο! Μπορεί όμως να επιχειρηθή, δαιμονιωδώς, με την αίρεση περί δήθεν «Οικονομίας τού Αγίου Πνεύματος», που «όπου θέλει πνει», άρα και εκτός τής παραδεδομένης Εκκλησίας… Ήμαρτον, Κύριε, οι άνθρωποι ξεπερνούν και τον αρχέκακο Όφι, ετοιμάζοντας την ‘εκκλησία’ τού Αντι-χρίστου… )) . Είναι δε αξιοσημείωτο ότι δεν υπάρχει, σε όλες τις οικονομικές καταστάσεις, καμμιά σχέση Εγώ-Εσύ μεταξύ Υιού και Πνεύματος. ‘Εσύ’ είναι για τον Υιό μόνον ο Πατήρ· και είναι εν Πνεύματι  αυτό το ‘Εσύ’ ο Πατήρ   (( Μήπως εννοούν το Ε.Σ.Υ.; … )) . (Γι’ αυτό και δεν είναι εύλογη η θεο-ενυπάρχουσα διατύπωση «Εμείς-Εσύ», που προτείνει ο Mühlen.)  Για να γίνη άλλη μια φορά ορατό εδώ το ασύγκριτο τής κάθε προσωπικής ύπαρξης ή ‘είναι’.

       ‘Όταν επιστρέφη όμως στον Σταυρό ο Υιός το Πνεύμα του στον Πατέρα, ανήκει (απλώς και μόνο…) στο διαθηκικό πέρας τής αποστολής τού Υιού αυτή η αμετάκλητη πράξη. «Παρελάμβανε» μέχρι τότε «διαρκώς απ’ τα χέρια τού Υιού τη θυσία τής θεїκής του ύπαρξης, για να τη θέτη διαρκώς στους κόλπους και στη συνείδηση του ουρανίου Πατρός το Άγιο Πνεύμα   (( Μπήκαν για τα καλά μέσα στην Αγία Τριάδα και… ‘αλωνίζουν’… Μη γένοιτο… )) . Και είναι εκείνη η κίνηση, που επενεργεί στο να είναι δυνατή και να επιτυγχάνεται αυτή η ‘παρακατάθεση’ στον Πατέρα, το Πνεύμα· επιτρέποντας (το Πνεύμα…) να λάβη τέτοια μορφή η υποστατική ενότητα θεότητας και ανθρωπότητας τώρα (στον Σταυρό), ώστε να φανερωθή μέχρι τα άκρα η διαφορά μεταξύ Θεού και ανθρώπου, καθαρού, γνήσιου και αμιγούς Θεού και καθαρού ανθρώπου» (Adrienne von Speyr, Passion nach Matthäus – Το κατά Ματθαίον πάθος)   (( Χωρίζουν τα αχώριστα!... )) . «Πρέπει να αυξηθή, και να ανυψωθή ο Πατήρ, με το να καταθέση στον Πατέρα όλα όσα είναι θεїκά στον ίδιον ο Υιός» (ό.π.)   (( Και η Ανάσταση; Η κάθοδος στον Άδη; Δεν συνέτριψε ο Θεός τον Θάνατο; - Η απιστία ισοδυναμεί με ακραία ανοησία… )) . Ήταν δε το Πνεύμα – ως Πνεύμα τής αγάπης και ως η αντικειμενική ταυτόχρονα εγγύηση   (( Δεν είναι ομοούσιοι; Τριάδα αχώριστη και ασύγχυτη;… )) – που διαφύλαττε μέχρι το τέλος (εννοεί τη Σταύρωση…), με τη μορφή τής εγκαταλείψεως τού ενός στον άλλον, την ενότητα μεταξύ Πατρός και Υιού   (( Τί ‘τρυφερότητα’! Αλλίμονο!... )) . Πώς όμως, αν επιστρέφη στον Πατέρα ακόμα και «το Πνεύμα, τον εγγυητή τής υπακοής του, τον μάρτυρα τόσο τής Ενανθρωπήσεώς του όσο και του πάθους του στον Σταυρό» ο Υιός; «Ήταν μαζί του μέχρι τώρα ο μάρτυς τής εγκαταλείψεώς του, και αποκαλύπτεται τώρα (‘ξεγυμνώνεται’, ο Υιός…), επιστρέφοντάς τον, σε μιαν καινούργια μορφή μοναξιάς: από υπακοή   (( Πόσο μακριά τούς οδήγησε στην πλάνη εκείνη η πρώτη ‘αίρεση’ του Φιλιόκβε… )) . Και δεν μπορούσε να αμφιβάλη (γι’ αυτήν τη ‘μοναξιά’…), εφ’ όσον ζούσε ως Πνεύμα τής υπακοής σ’ αυτόν το Πνεύμα τού Πατρός   (( «Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος…», ψέλνουμε στην Εκκλησία… )) . Επιστρέφει (λοιπόν…) το Πνεύμα του στα χέρια τού Πατρός, ώστε να είναι ακόμα και εγκατελειμμένος απ’ τον μάρτυρα (το άγιο Πνεύμα…) υπάκουος, και να πράττη αλλά και να πάσχη χωρίς την επιβεβαίωση, χωρίς τη γνώση και την κατανόηση αυτής τής τελευταίας υπακοής τού θανάτου   (( ‘Σκέτος’ άνθρωπος πάνω στον Σταυρό! ‘Κρεμασμένος’ με τα χέρια προς τα πάνω, όπως απεικονίζεται κατά ‘άθλιον’ τρόπο απ’ τους Λατίνους… Ήμαρτον, Κύριε… )) . Ενώ γνωρίζει επίσης, ότι είναι στην εξουσία του να ‘διαθέτη’ αυτό το Πνεύμα, κι ότι είναι ‘καθήκον’ του να το επιστρέψη ο Υιός. Ότι ανήκει (δηλ. …) πάλι πίσω στον Πατέρα με την ολοκλήρωση της αποστολής το Πνεύμα.  Κι ότι διαθέτει τώρα, επιστρέφοντας, καθώς είναι συνδεδεμένη περισσότερο με το σώμα του, και με τη λέξη «Τετέλεσται» πίσω στον Πατέρα την αποστολή – ενώ κληροδοτούσε στους ανθρώπους το νεκρό του σώμα – , το απολύτως αθάνατο σ’ αυτόν στον αιωνίως Αθάνατο, τον Πατέρα, ο Υιός. Κι ότι είναι (άρα…), όταν έχουν τακτοποιηθή όλα αυτά, κι όταν έχη από όλα ‘απογυμνωθή’, τότε και μόνον ελεύθερος να πεθάνη» (ό.π.). «Παραδίδει όλο το αθώο Πνεύμα του στον Πατέρα, και κρατά μόνον το δικό μας εντελώς ένοχο Πνεύμα για τον εαυτό του· δυνάμενος έτσι να φέρη, σαν να τις είχε αυτός διαπράξει, τις αμαρτίες» (Adrienne von Speyr, Passion von innen – Το πάθος από ‘μέσα’)    (( Λένε πως εκπνέοντας ο Κύριος ως άνθρωπος στον Σταυρό, παρέδωσε το Άγιο Πνεύμα! Τρέλλα! Και μετά λένε για το δικό μας «εντελώς ένοχο Πνεύμα» ή άγιο Πνεύμα! Παραφροσύνη! Δεν παρακολουθούν ούτε τί λένε… )) . Δεν μπορούμε να τα διαλογιστούμε όλα αυτά: «Εκβάλλουν όλα στο μυστήριο. Μπορούμε δε να παρακολουθήσουμε μόνο μέχρις ένα σημείο τη σκέψη τής επιστροφής (τού Πνεύματος…) στον Σταυρό, η οποία και διακόπτεται, καθώς δεν παύει να είναι φυσικά, έχοντας επιστρέψει την ζωντανή και αναστάσιμη ύπαρξή του στον Πατέρα και πεθαίνοντας τώρα στον Σταυρό, Θεός ο Υιός… Ο οποίος και φαίνεται να πράττη σαν ένα χωριστό και πεπερασμένο πρόσωπο, απ’ τον ορατό του τόπο σ’ αυτόν τον κόσμο, απέναντι στον Πατέρα·  χωρίς να έχη όμως ποτέ παύσει  να είναι ένας και άπειρος, ατελεύτητος ο ‘τριπρόσωπος’ (τρισυπόστατος…) Θεός». Κάτι που δεν σημαίνει κατά κανέναν τρόπο πάλι, πως ήταν ένα απλό φαινόμενο (φαινομενικός και μόνον…) απ’ τη σκοπιά τής αιωνιότητας, ο τρόπος τον οποίον προσέλαβε, μέχρι την επιστροφή τού Αγίου Πνεύματος, ως ακρότατη αυτο-εγκατάλειψη η άπειρη αγάπη: αντίστοιχη ακριβώς προς την αναληφθείσα απ’ τον Υιό ανθρώπινη αμαρτία.

       Απέκτησε κάτι σαν μιαν επίγειαν εμπειρία συνοδεύοντας τον Υιό στη γη το αποστελλόμενο (τώρα…) πίσω στον Πατέρα Πνεύμα, κι όταν αποστέλη κατόπιν, κατά την υπόσχεσή του, το Πνεύμα στην Εκκλησία, εμφυσώντας το μάλιστα σωματικά στους Μαθητές ο αναστηθείς Υιός, τότε γίνεται ορατή σε μια νέα, συνενώνουσα το σωματικό και το πνευματικό μορφή η ενότητα Υιού και Πνεύματος   (( Αφού τα ‘χώρισαν’, δεν μπορούν τώρα με τίποτα να τα συνενώσουν… Μόνο με τη μετάνοια, που θα τους οδηγούσε πίσω στην αληθινή Εκκλησία… )) . Φαίνεται βέβαια να συμβαίνη «μια αντιστροφή τών ‘αρμοδιοτήτων’»   (( ! )) : καθώς ‘έφερε’ κάποτε το Πνεύμα τον Υιό στον κόσμο, ενώ στέλνει τώρα ο Υιός το Πνεύμα· αλλά «εννοούνται όπως σε μιαν ατελεύτητη κίνηση» και οι δυό, «που καθορίζει μια μόνιμη ανταλλαγή τών ρόλων, τη στιγμή που περικλείει την όλη κίνηση ο Πατήρ»   (( Κανονικό, δυστυχώς, θέατρο… )) . Οδηγείται ωστόσο από ’δώ και πέρα μόνο «δια του Υιού» το Πνεύμα προς τους ανθρώπους. Οδηγείται, «σταλμένο απ’ τον Υιό, και απελευθερωμένο απ’ τον Πατέρα, μαρτυρώντας για τον Υιό, και ενισχύοντας παρηγορητικά μέσα απ’ αυτήν τη μαρτυρία την πίστη τών ανθρώπων, και οδηγώντας την έτσι πάλι πίσω στον Πατέρα». «Διευρύνοντας (μάλιστα…) καθολικά και παγκοσμίως, σε όλην την πληρότητά της» την αποστολή τού Υιού, «και γνωστοποιώντας την επέκεινα Βασιλεία τού Υιού και της Αποκαλύψεώς του» (ό.π.). Όπου είναι όμως «ένας καρπός τού Σταυρού» και της επαναποστολής τού Πνεύματος δια του Υιού προς τον Πατέρα αυτή η (νέα τώρα και καινούργια…) αποστολή, κάτι που προκαθορίζει και το ότι «οδηγείται πάντα μέσω τού Υιού προς τους ανθρώπους το Πνεύμα»· αχώριστα, ακόμα περισσότερο  (( ! )) , με τον Υιό, και την παγκόσμια πλέον σωματικότητά του: «Ο Υιός στην Ευχαριστία (Eucharistie) και το Πνεύμα εκχυόμενο σ’ ολόκληρον τον κόσμο»   (( Πριν πάνε οι ‘δικοί’ μας να ‘συζητήσουν’ με τους Λατίνους, ήταν ‘Λατίνοι’ και οι ίδιοι… )) . Και όχι το ένα δίπλα στο άλλο αυτά τα δυό: γιατί «καθίσταται ορατός» στη μετουσίωση   (( … των δώρων… Αλλά ευχόμαστε με τον ιερέα: «Μεταβαλών τώ Πνεύματί σου τω Αγίω» στη Θεία Λειτουργία … ))   «ο ρόλος τού Πνεύματος», και φανερώνεται στη σύνδεση του Πνεύματος με «το ύδωρ και το αίμα» στην «τριπλή μαρτυρία» (Α’ Ιωάν. 5, 7-8) η «Χριστο-διαμόρφωσή» του.

       Σ’ αυτό το ‘αχώριστο’ Υιού και Πνεύματος ακόμα και μετά την Ανάσταση, ακόμα και στην αποστολή τού Πνεύματος στην Εκκλησία, ‘αντηχεί’ ήδη το κεντρικό θέμα ενός επόμενου βασικού μέρους (τού κειμένου μας…): δεν αντικαθιστά κατά κανέναν τρόπο την αποστολή τού Υιού η αποστολή τού Πνεύματος· απλώς εισήλθαν σ’ ένα νέο στάδιο (Stadium) οι δυό αποστολές, στο οποίο και αποκαλύπτεται διαφορετικά απ’ ό,τι μέχρι τώρα το ατελεύτητο βασίλειο των σχέσεών τους. Ενώ παραμένουν «τα δυό χέρια τού Πατρός».

    

        ( συνεχίζεται με το επόμενο υπο-κεφάλαιο, «Θεωρητική άποψη» )