Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2021

Απογοήτευση για τα διακόσια χρόνια




Θα συμφωνήσετε ότι οι εορτασμοί των διακοσίων χρόνων δεν εντυπωσίασαν το Πανελλήνιο. Η επιτροπή μας πρόσφερε ορισμένες ευφάνταστες αμφιέσεις της κ. Αγγελοπούλου σε ύφος haute couture εθνεγερσίας και μερικές δημόσιες παρεμβάσεις μελών της για τις ερωτικές επιδόσεις του Καραϊσκάκη. Κατά τα λοιπά, όλα κύλησαν ήσυχα και υποτονικά, με αποτέλεσμα σήμερα, τρεις περίπου μήνες μετά το τέλος του εορταστικού έτους, όχι μόνον να μας είναι άγνωστος ο απολογισμός των δραστηριοτήτων της, αλλά, το χειρότερο, να μας αφήνει μάλλον αδιάφορους. Το μόνο βέβαιο είναι πως ό,τι κι αν έγινε απέχει παρασάγγας από τις αρχικές φιλοδοξίες. Ούτε το rebranding του ονόματος επετεύχθη, ούτε κάτι από όσα έγιναν άγγιξε τη συλλογική μας ευαισθησία. Και εν πάση περιπτώσει δεν έδωσε απάντηση στο ερώτημα: «Τι σημαίνει το όνομα Ελληνας εν έτει 2021». Ποια η σχέση του με τη μακραίωνη Ιστορία του Ελληνισμού, με τη γλώσσα του, με την υπόλοιπη Ευρώπη και κατ’ επέκταση με τον κόσμο.

Τις προάλλες επισκέφθηκα τη μικρή, αλλά πυκνή έκθεση για τα διακόσια χρόνια που οργανώθηκε στη Βουλή, στη λεγόμενη αίθουσα Βενιζέλου, πρώην «Τροπαίων και Υπασπιστών» Είναι στραμμένη στο κίνημα του Φιλελληνισμού και στις ευρωπαϊκές επιρροές των Ελλήνων του καιρού εκείνου. Το ενδιαφέρον της είναι ανθρωπολογικό, αφού προσεγγίζει το θέμα της ακόμη και μέσα από αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Αλήθεια, τι έκανε η επιτροπή για να αναδείξει τη σημασία του Φιλελληνισμού; Ενα μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη του 19ου αιώνα. Υπήρξαν Φιλέλληνες, αλλά δεν υπήρξαν «Φιλοϊταλοί» για να υποστηρίξουν τον Γκαριμπάλντι. Θα ήταν χρήσιμο από πολλές απόψεις. Θα μας βοηθούσε να διαλύσουμε το νεφέλωμα των εμμονών μας που θέλουν τους «ξένους» να ενδιαφέρονται για μας μόνον από συμφέρον. Οσοι ήρθαν ώς εδώ για να πολεμήσουν στο πλευρό των Ελλήνων δεν το έκαναν επειδή ήσαν υποχρεωμένοι να το κάνουν. Κάτι τους συγκίνησε, κάτι τους ενέπνευσε. Δεν θα ήταν άχρηστο να συνειδητοποιήσουμε εμείς οι σημερινοί με ποιον τρόπο οι αγώνες των προπαππούδων μας άγγιξαν τις ευρωπαϊκές ελίτ.

Αναρωτιέμαι τι δεν πήγε καλά. Ισως να φταίει ότι η επιτροπή στελεχώθηκε σχεδόν αποκλειστικά από πανεπιστημιακούς, και δη ιστορικούς. Ο καθένας απ αυτούς συμπεριφέρθηκε σαν να θέλει να δικαιώσει το έργο του ερμηνεύοντας με τον δικό του τρόπο το γεγονός. Ομως ο εορτασμός των διακοσίων ετών απαιτεί πολύ πιο ανοιχτή αντιμετώπιση από την αποτίμηση των γεγονότων. Η Επανάσταση είναι ένα γεγονός. Πώς διαμορφώθηκε η κοινωνία που προέκυψε από τον αγώνα και οι νοοτροπίες που όρισαν τη συμπεριφορά τους είναι ένα άλλο. Κι εκεί παρεμβαίνουν πολλοί παράγοντες, οι οποίοι ξεπερνούν τις δυνατότητες των ιστορικών.

Γιορτάζουμε τα διακόσια χρόνια της εθνικής μας ταυτότητας. Είναι δυνατόν να στήσουμε γιορτή χωρίς να καλέσουμε τον Σολωμό, τον Κάλβο, τον Σικελιανό, τον Ελύτη και τον Σεφέρη; Πριν από μερικούς μήνες κάποιος από την επιτροπή είχε χαρακτηρίσει τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο διαμορφωτή της εθνικής μας ιδεολογίας. Μόνον που η συνέχεια του ελληνικού Εθνους δεν είναι ιδεολογία. Είναι ο πυρήνας της συλλογικής μας ευαισθησίας, εγγεγραμμένος στο ασυνείδητό μας. Θα είχε υπάρξει ο Καβάφης χωρίς τον Παπαρρηγόπουλο, ο οποίος ήταν και ένας από τους αγαπημένους του συγγραφείς; Ακόμη και σήμερα την Ιστορία του διδάσκουμε στα σχολεία, ακόμη κι αν δεν το ομολογούμε. Το 1922 ήταν το αγγελτήριο θανάτου της Μεγάλης Ιδέας του αλυτρωτισμού. Η ελληνική κοινωνία έπρεπε να βρει κάτι εξίσου ισχυρό για να καλύψει το κενό. Προσπάθησε να της το δώσει η λογοτεχνική γενιά του τριάντα με την αναζήτηση της «ελληνικότητας» Είναι δυνατόν να γιορτάσουμε τα διακόσια χρόνια χωρίς να καλέσουμε τη δημιουργία του μεσοπολέμου και να αναρωτηθούμε, τουλάχιστον, πώς αυτή συμμετείχε στη συλλογική ευαισθησία που οδήγησε στο Επος του Σαράντα; Μπορούμε να κατανοήσουμε τι έγινε το 1940 χωρίς το «Ασθενείς και Οδοιπόροι» του Θεοτοκά;

Αυτά τα ολίγα και θα επανέλθω.

https://www.kathimerini.gr/opinion/561531538/apogoiteysi-gia-ta-diakosia-chronia/

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Είναι αδύνατον να τεθή ένα τέτοιο ερώτημα σήμερα, γιατί τα συμπεράσματα θα ήταν άκρως εφιαλτικά. Ο σημερινός "Έλληνας" αποποιήθηκε εντελώς ό,τι αληθινό τού είχε απομείνει, ταυτισμένος με την κομματική νομενκλατούρα και την παράνοια και ψευδαίσθηση ενός αυτάρκους οικονομικά "Ευρωπαίου". Οπότε τώρα "δυσκολεύεται" αφάνταστα μέσα στην πτώση των φαντασμάτων και είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο να στραφή και να αναγνωρίση, με όλη του την αθλιότητα, τον εαυτό του. Προτιμά να κρατά τις ψευδαισθήσεις, ακόμα και στο χείλος της καταστροφής. "Έλληνας" δεν υπάρχει πια, εκτός από κρυμμένος σε κάποια εντελώς "μυστική" άκρη κάποιας απογοητευμένης ή και απελπισμένης ψυχής.

Ανώνυμος είπε...

Για ανάρτηση

Μετά το τέλος μιας ομιλίας που έκανα στην Πάτρα,
ήρθε κάποιος και μου λέει:

- κ. Παναγόπουλε όπως τα είπες στην ομιλία, πρέπει να πάω στην Εκκλησία;

- Ναι στην Εκκλησία...

- Μα είναι οι παπάδες στην Εκκλησία!

- Τί δουλειά κάνεις;

- Είμαι δικηγόρος...

- Τί θα ήθελες να υπάρχουν στην Εκκλησία;
Δικηγόροι; Οι δικηγόροι θα είναι στα δικαστήρια και οι παπάδες στην Εκκλησία. 

- Μα δεν διαβάζεις τις εφημερίδες, δεν βλέπεις και δεν ακούς τί σκάνδαλα γίνονται με τους παπάδες;

Είχα ένα σημείωμα από τον Ιερό Χρυσόστομο στην τσέπη μου, το έβγαλα και του είπα:

- Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε:

''Πολύ ''οργίζεται'' ο Θεός, όταν κάποιος ανάξιος γίνεται παπάς.
Θα δώσει φοβερό λόγο και αν δεν μετανοήσει τον περιμένει μεγάλη κόλαση.

Αλλά εσύ άνθρωπε πρόσεχε, να εκλάβεις αυτόν τον ανάξιο και αμαρτωλό παπά, σαν έναν λεπρό ο οποίος όμως μοιράζει χρυσάφι!

Εσύ πάρε το χρυσάφι από τα χέρια του και άσε την λέπρα σε αυτόν''...

- Ώστε έτσι; μου λέει

- Έτσι ακριβώς! Αλλά θα σου πω ένα ακόμη.

Έχεις παρακολουθήσει την Βαϊφόρο;

- Ναι από το σχολείο θυμάμαι...

- Καλά, πάλι καλά που το θυμάσαι...
Τί έγινε εκεί;

Εισήλθε ο Κύριός μας επί πόλω όνου στα Ιεροσόλυμα.

Οι Ιεροσολυμίτες Τον υποδέχτηκαν; 

- Ναι, μετά βαΐων και κλάδων. 

- Εκτός αυτού, έριξαν οι άνθρωποι τα άνθη κάτω στο δρόμο να περάσει ο Χριστός, οι κοπέλες βγάλανε τα πλεκτά τους, τα υφαντά τους και τα στρώσανε, οι άλλοι βγάλανε τα σακάκια τους και τα ρούχα τους και τα απλώσανε και πέρασε ο Κύριός μέσα στα Ιεροσόλυμα. Ναι;

- Ναι! Μα ήταν ο Χριστός!

- Όχι! Κάνεις ένα λάθος...

Επί αυτών όλων, δεν πάτησε ο Χριστός, αλλά πάτησε ο γάϊδαρος του Χριστού που έφερνε τον Χριστό!

Και αν λέγαμε τον κόσμο εκείνον, που Τον έκανε τέτοια υποδοχή:

«Βρε τόσα έξοδα, τόση προετοιμασία, για να πατήσει ένας γάϊδαρος επάνω;

Του κάνετε τέτοια υποδοχή του γαϊδάρου;

Μα δεν ντρέπεστε; Δεν έχετε μυαλό;».

Ποιά θα ήταν η απάντηση: «Δεν το κάναμε για τον γάϊδαρο αυτό.
Δεν τα στρώσαμε για τον γάϊδαρο αυτά.
Τα στρώσαμε για Εκείνον, που φέρει επάνω το γαϊδουράκι αυτό.
Αυτός είναι, όχι το γαϊδουράκι».

Έτσι ακριβώς είναι και στην περίπτωση του κλήρου.

Βλέπεις αυτόν τον αμαρτωλό παπά;

Όμως Ποιόν κρατάει στα χέρια του;
Ποιόν μετάφερει;
Εμένα, Εσένα, κάποιον άλλον;

Ποιόν; Μεταφέρει τον Θεό! Έτσι και εσύ θα πας στον παπά, όχι για τον παπά, αλλά για Αυτόν που φέρει ο παπάς...

Και όταν ο Χριστός καταδέχεται να μεταφέρεται δια των αμαρτωλών χεριών του παπά,
όταν κρατάει το Άγιο Ποτήριο, ποιός είσαι εσύ και εγώ που θα πούμε, ότι εγώ δεν έρχομαι στην Εκκλησία,
γιατί ο παπάς είναι αμαρτωλός;
Κάνουμε λοιπόν λάθος,
μας γελάει ο Σατανάς και μένουμε μακριά από τον Χριστό...

Δημήτριος Παναγόπουλος ο Ιεροκήρυξ

Ανώνυμος είπε...

Xoris na diafoniso me ton Theodoropoulo ostoso tha itan xrisimo na diavazan se ola ta sxoleia tis xoras stin 25i Martiou anti panygirikou ton epikideio logo ston Makrygianni pou exefonise o iatros Anastasios Goudas. Stin ousia o epikideios itan mia liti nekropsia. Ola ta meli tou somatos tou stratigou itan dialymena apo tis pliges pou pire ston Agona. Kefali laimos thorakas koilia podia kai xeria. Einai o pio syginitikos epikeidios pou ekfonithike. Ta dialymena kormia kai se polles periptoseis se traumata stin kefali kai oi psyxikes pathiseis pou ypeferan gia xronia osoi epezisan tou foverou agona tis Anexartisias mas kanei na paravlepsoume ta opoia skoteina simeia eixan san anthropoi. Itan o agonas pou otan pethaine o agonistis anti egomion diavazan tin nekropsia tou. O Koletis pou para ta ellatomata tou ostoso eixe desmo me tous agonistes tis Roumelis diladi Stereas Ipeirou Thessalias kai Makedonias se enan logo tou eixe xaraktirisei tin somatiki katastasi pou eixan vrethei oi epizisantes agonistes oti omoiazei me leipsana. Ayto einai to pneyma tou 21.AM