ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ - Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως (9)

Συνέχεια από: Σάββατο, 9 Σεπτεμβρίου 2017

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως

Κείμενο

Μετάφραση (Αρχιμ. Δωρόθεος Πάπαρης)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. Περὶ τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων.

Γι’ αυτά που λέγονται για το Θεό.

Τὸ θεῖον ἁπλοῦν ἐστι καὶ ἀσύνθετον. Τὸ δὲ ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων

Το θείο είναι απλό και ασύνθετο. Ενώ αυτό που αποτελείται από πολλά και

συγκείμενον σύνθετόν ἐστιν. Εἰ οὖν τὸ ἄκτιστον καὶ ἄναρχον καὶ

διάφορα στοιχεία είναι σύνθετο. Εάν όμως θεωρήσουμε το άκτιστο, το

ἀσώματον καὶ ἀθάνατον καὶ αἰώνιον καὶ ἀγαθὸν καὶ δημιουργικὸν

άναρχο, το ασώματο, το αθάνατο, το αιώνιο, το αγαθό, το δημιουργικό και

καὶ τὰ τοιαῦτα οὐσιώδεις διαφορὰς εἴπομεν ἐπὶ Θεοῦ ἐκ τοσούτων

τα παρόμοια ως ουσιαστικές διαφορές για το Θεό, εφόσον αποτελείται από

συγκείμενον, οὐχ ἁπλοῦν ἔσται, ἀλλὰ σύνθετον, ὅπερ ἐσχάτης

τόσα πολλά στοιχεία, δεν θα είναι απλός αλλά σύνθετος, πράγμα που συνιστά

ἀσεβείας ἐστίν.  Χρὴ τοίνυν ἕκαστον τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων οὐ τί

τη μεγαλύτερη ασέβεια. Γι’ αυτό πρέπει να θεωρούμε ότι καθετί που λέγεται

κατ᾿ οὐσίαν ἐστί σημαίνειν οἴεσθαι, ἀλλ᾿ ἤ, τί οὐκ ἔστι, δηλοῦν ἢ

για το Θεό δεν δηλώνει τί είναι κατ’ ουσία ο Θεός, αλλά ή δείχνει τί δεν είναι,

σχέσιν τινὰ πρός τι τῶν ἀντιδιαστελλομένων ἤ τι τῶν παρεπομένων

ή δηλώνει κάποια σχέση με κάτι αντίθετο, ή φανερώνει κάτι παρεπόμενο της

τῇ φύσει ἢ ἐνέργειαν.  

φύσεως, ή δείχνει κάποια ενέργεια.

Δοκεῖ μὲν οὖν κυριώτερον πάντων τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων

Φαίνεται, λοιπόν, ότι το κυριότερο απ’ όλα τα λεγόμενα ονόματα για το Θεό

ὀνομάτων εἶναι ὁ ὤν, καθὼς αὐτὸς χρηματίζων τῷ Μωσεῖ ἐπὶ τοῦ

είναι το όνομα "ο Ων", όπως το λέει ο ίδιος τη στιγμή που αποκρίνεται

ὄρους φησίν· "Εἶπον τοῖς υἱοῖς ᾿Ισραήλ· ῾Ο ὢν ἀπέσταλκέ με". ῞Ολον

στο Μωϋσή πάνω στο βουνό: «Είπα στα παιδιά του Ισραήλ· μ’ έστειλε ο Ων».

γὰρ ἐν ἑαυτῷ συλλαβὼν ἔχει τὸ εἶναι οἷόν τι πέλαγος οὐσίας

Διότι περιέκλεισε στον εαυτό του να έχει όλη την ύπαρξη, σαν κάποιο

ἄπειρον καὶ ἀόριστον. Ὡς δέ ὁ ἅγιος Διονύσιος φησίν, ὁ ἀγαθός. Οὐ

άπειρο και απεριόριστο πέλαγος υπάρξεως. Και όπως λέει ο άγιος Διονύσιος,

γάρ ἔστιν ἐπί Θεοῦ εἰπεῖν, πρῶτον τό εἶναι, καί τότε τό ἀγαθόν.

το όνομα "αγαθός". Διότι δεν επιτρέπεται να πούμε για το Θεό ότι πρώτα  

Δεύτερον δὲ τὸ Θεὸς ὄνομα, ὃ λέγεται ἢ ἐκ τοῦ θέειν καὶ περιέπειν τὰ

υπάρχει και έπειτα είναι αγαθός. Δεύτερο όνομα είναι το "Θεός", το οποίο

σύμπαντα ἢ ἐκ τοῦ αἴθειν ὅ ἐστι καίειν –"ὁ γὰρ Θεὸς πῦρ

προέρχεται ή από τη λέξη "θέειν"(=τρέχει), διότι περιτρέχει τα σύμπαντα, ή

καταναλίσκον" πᾶσαν κακίαν ἐστίν– ἢ ἀπὸ τοῦ θεᾶσθαι τὰ πάντα·

από τη λέξη "αίθειν", που σημαίει καίει ­–«διότι ο Θεός είναι φωτιά που όλα

τα καίει», και μαζί κάθε κακία–, ή προέρχεται από τη φράση "βλέπει τα πάντα"·

ἀλάθητος γάρ ἐστι καὶ πάντων ἐπόπτης. ᾿Εθεάσατο γὰρ "τὰ πάντα

διότι είναι αλάθητος και όλα τα εποπτεύει. Διότι τα είδε «όλα προτού να

πρὶν γενέσεως αὐτῶν" ἀχρόνως ἐννοήσας καὶ ἕκαστον κατὰ τὴν

γίνουν», αφού τα είχε προαιώνια στο νου του· και το καθετί δημιουργήθηκε

θελητικὴν αὐτοῦ ἄχρονον ἔννοιαν, ἥτις ἐστὶ προορισμὸς καὶ εἰκὼν

στον καθορισμένο χρόνο, σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο της θελήσεώς του,

καὶ παράδειγμα, ἐν τῷ προορισθέντι, καιρῷ γίνεται.

το οποίο περιλαμβάνει τον προορισμό, την εικόνα και το παράδειγμα. 

Τὸ μὲν οὖν πρότερον αὐτοῦ τοῦ εἶναι παραστατικόν ἐστι καὶ τοῦ

Το πρώτο, λοιπόν, όνομα εκφράζει την ίδια την ύπαρξη και τη φύση της,

τί εἶναι, τὸ δὲ δεύτερον ἐνεργείας· τὸ δὲ ἄναρχον καὶ ἄφθαρτον καὶ

ενώ το δεύτερο εκφράζει την ενέργεια. Τα ονόματα πάλι άναρχο, άφθαρτο και

ἀγένητον, ἤτοι ἄκτιστον καὶ ἀσώματον καὶ ἀόρατον καὶ τὰ τοιαῦτα,

αγένητο, δηλαδή αδημιούργητο, ασώματο, αόρατο και τα παρόμοια,

τί οὐκ ἔστι, δηλοῖ, τουτέστιν ὅτι οὐκ ἤρξατο τοῦ εἶναι, οὐδὲ φθείρεται,

δηλώνουν τί δεν είναι· δηλαδή, ότι η ύπαρξή του δεν έχει αρχή, δεν φθείρεται,

οὐδὲ ἔκτισται, οὐδέ ἐστι σῶμα, οὐδὲ ὁρᾶται. Τὸ δὲ ἀγαθὸν καὶ δίκαιον

δεν έχει δημιουργηθεί, δεν είναι σώμα και δεν είναι ορατή. Τα ονόματα πάλι

καὶ ὅσιον καὶ τὰ τοιαῦτα παρέπονται τῇ φύσει, οὐκ αὐτὴν δὲ τὴν

αγαθός, δίκαιος, όσιος και τα όμοια έχουν σχέση με τη φύση , αλλά δεν

οὐσίαν δηλοῖ. Τὸ δὲ Κύριος βασιλεύς τε καὶ τὰ τοιαῦτα σχέσιν πρὸς

δηλώνουν την ίδια την ουσία. Τα ονόματα Κύριος, βασιλεύς και τα όμοια

τὰ ἀντιδιαστελλόμενα δηλοῖ· τῶν γὰρ κυριευομένων λέγεται Κύριος

δείχνουν τη σχέση μ’ αυτά που αντιδιαστέλλονται· διότι ονομάζεται Κύριος

καὶ τῶν βασιλευομένων βασιλεύς, τῶν δημιουργουμένων δημιουργὸς

αυτών που τους κυριεύει, βασιλεύς αυτών που κυβερνά, δημιουργός αυτών

καὶ τῶν ποιμαινομένων ποιμήν.

δημιουργεί και ποιμένας αυτών που ποιμαίνει.

Πηγή