Ουφολογία ως σωτηριολογική θρησκεία (16)

Του Ernst Benz, από το βιβλίο:

Ausserirdische Welten,Von Kopernikus zu den Ufos 

(Εξωγήινοι κόσμοι,Από τον Κοπέρνικο μέχρι τα ούφο) Aurum Verlag, Edition 2000

 Το σοκ που προκάλεσε η επανάσταση του Κοπέρνικου

 Η ανακάλυψη ενός μεγαλύτερου Θεού

F. C. Oetinger β

Περί των άστρων ως φυτωρίων των πνευμάτων

Τις σκέψεις αυτές συνέχισε ο Oetinger στο δεύτερο μέρος τού έργου του «Γήινη και ουράνια φιλοσοφία», και εξ αιτίας τής ενασχόλησης του με τα κύρια έργα αστρονομίας τής εποχής του, ανέπτυξε ορισμένες θεωρίες, κυρίως στο κεφάλαιο 3: «Περί του μεγάλου κοσμικού συστήματος, που περιλαμβάνει τον ουρανό και την γη». Περιγράφει εκεί το πλανητικό σύστημα ως «δημιουργημένο και δομημένο,  αλλά και το σύμπαν που έπεσε σε δυσαρμονία, το οποίο διοικείται κρυφά από τον χώρο των απλανών αστέρων, από ανώτερα πλάσματα στα οποία φανερώνεται η αιώνια ελευθερία και σοφία».

Ο κόσμος των απλανών αστέρων είναι λοιπόν ένας κόσμος ανώτερης τάξης, όπου ζουν τελειότερα πνευματοειδή όντα, και όπου αποκαλύπτεται η αιώνια σοφία και ελευθερία. Ο κόσμος αυτός περιλαμβάνει «τελειότερα πλάσματα». Στην «κρυφή τους διοίκηση» αποκαλύπτεται η αιώνια ενότητα και σοφία. Ο κόσμος των πλανητών, στον οποίο ανήκει και η γη μας, διαφέρει από αυτόν τον ανώτερο ουρανό, στο ότι αυτή, λόγω της πτώσης στην αμαρτία των κατοίκων της, περιέπεσε σε «δυσαρμονία» και προκαλεί μια διαρκή διαταραχή της θεϊκής τάξης. Η σωτηρία έχει και διατηρεί την συμπαντική της σημασία, καθώς με την σωτηριώδη πράξη τού Χριστού, ο κατώτερος και πεσμένος κόσμος των πλανητών, ανυψώνεται δια της κοσμικής αναγέννησης, στην κατάσταση εκείνη των ανώτερων αιώνων του κόσμου των απλανών αστέρων, και με τον τρόπο αυτό ανυψώνεται στην κατάσταση της ελευθερίας και σοφίας τους. Οι κάτοικοι τών λοιπών πλανητών σχετίζονται συνεπώς προς την αλλαγή τού κόσμου, η οποία συμβαίνει στην γη μας. «Χωρίς αμφιβολία, οι κάτοικοι των πλανητών και φεγγαριών, που είναι μαζί με τον δακτύλιο του Κρόνου 16, βρίσκονται στην ίδια μεικτή κατάσταση, και προετοιμάζονται για μια ανώτερη, δια της προσέγγισης της ουράνιας βασιλείας»⁷⁰.

Και ενώ οι διδασκαλίες των ερευνητών όπως ο Fontanelle και ο Huygens, περί κατοίκων των πλανητών, είναι υποθέσεις, στις οποίες κατέληξαν βάσει ορισμένων αναλογιών και πιθανοτήτων, το έργο όμως του Swedenborg «Περί του σώματος των πλανητών» εξέπληξε τον Oetinger, με την δήλωση του συγγραφέως του, πως βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τους κατοίκους των άλλων κόσμων και πλανητών, και πως εν πνεύματι επισκέπτεται συχνά αυτούς τους κόσμους. Βάσει αυτών που «είδε και άκουσε», ο Swedenborg προσφέρει ένα είδος ταξιδιωτικού οδηγού στα διάφορα μέρη τού ουρανού, στους διάφορους πλανήτες.

Ο Oetinger δεν προσέλαβε απλώς τις διδασκαλίες αυτές του Swedenborg. Στο έργο του «Σκέψεις περί του βιβλίου του Swedenborg περί του σώματος των πλανητών», φαίνεται η νέα στάση τού Oetinger, στην οποία κατέληξε μετά την μακροχρόνια ενασχόληση με τον Swedenborg. Ήδη ο τίτλος υπονοεί πως ο εκδότης τού έργου τού Swedenborg, το προσφέρει στον αναγνώστη προς διάκριση τού αληθούς και τού πιθανού. Οι «Σκέψεις» παρουσιάζουν τον Swedenborg ως «μεγάλο φαινόμενο για εκείνους που διαπραγματεύονται το τι είναι εξωτερικά ο έσω άνθρωπος, αφήνουν όμως να εννοηθεί, πως ο Oetinger δεν εξέδωσε την μετάφραση, με σκοπό να δηλώσει την τυφλή του συμφωνία με τον Swedenborg, αλλά μάλλον προς εξέταση παρά προς αποδοχή όλων των προτάσεων».

Στο έργο αυτό εκθέτει πολύ εκτενέστερα από οπουδήποτε αλλού την τοποθέτηση του περί της γενικής κριτικής προφητικών και οραματικών εμπειριών. Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τον Παύλο, παρουσιάζεται ένα γενικό φαινόμενο των προφητικών εμπειριών: μόλις ένας οραματιστής προσπαθήσει να ντύσει την ιστορία με ανθρώπινες έννοιες και αντιλήψεις, «δεν μπορεί να εκφραστεί χωρίς να χρησιμοποιήσει τους συνηθισμένους τύπους γήινων, ανθρώπινων, φιλοσοφικών ή άλλων τεχνικών εκφράσεων. Πρέπει για τον λόγο αυτό να απορριφθούν όλα; Όχι, αλλά να ξεχωρίσει το χρυσάφι μέσα στις λάσπες. Αυτό βέβαια είναι κοπιώδες για τους μυγιάγγιχτους αναζητητές, που τα θέλουν όλα έτοιμα στο πιάτο»⁷¹.  

Ο Oetinger δίνει στην αρχή μια σύντομη αναφορά στα περιεχόμενα των κύριων οραμάτων τού Swedenborg, και υποδεικνύει στον αναγνώστη τις σπουδαιότερες ιδέες και αποκαλύψεις του έργου, υπογραμμίζει όμως κατευθείαν το σημείο, όπου αναγνωρίζει την εσωτερική αντίφαση της θεολογίας του Swedenborg προς το κείμενο της αποκάλυψης. «Όποιος κατανοεί την αποκάλυψη της σωτηρίας βάσει της Γραφής, όποιος συνδυάζει τις υλικές εκφράσεις περί του θρόνου του Θεού, χρωμάτων στον Θεό, του φωτός, του πατώματος του θρόνου, του διαφανούς γυαλιού αναμεμειγμένου με φωτιά, περί πολύτιμων λίθων, καρπών του ξύλου της ζωής, των τειχών της πόλης, αυτός παρατηρεί πως όλα ταιριάζουν, και πως ο Swedenborg αντιφάσκει προς τον εαυτό του όταν το αρνείται. Πόσο σημαντικές σκέψεις μπορούν γίνουν! Αλλά τώρα τα βλέπουμε πρόχειρα αυτά τα πράγματα.. Ο Swedenborg είναι περισσότερο μηχανικός παρά χημικός, και για τον λόγο αυτό αμφιβάλλει για τον σταθερό χαρακτήρα της πόλης του Θεού, και την εξηγεί μεταφορικά, πράγμα που συγχύζει την σαφή κατανόηση των λόγων του Θεού. Πρέπει όμως να ελπίζει κανείς, πως το λάθος αυτό ισοζυγίζεται με άλλο τρόπο, γιατί δεν ξέρουμε αν σε περιπτώσεις τέτοιων οραμάτων μπορεί να υπάρχει μια τέτοια ακρίβεια εκφράσεων»⁷².

Ο Oetinger προσπαθεί όχι μόνο να εξηγήσει τα λάθη του Swedenborg, αλλά και να τα δικαιολογήσει. Αναφέρει λοιπόν, πως οι οραματιστές και προφήτες σε όλες τις εποχές «έχουν τον πειρασμό, δια των διανοητικών αυτών θεωρήσεων, να ερμηνεύσουν ως υπεραισθητά τις εκφράσεις της Αποκάλυψης του Ιωάννη, οι οποίες φαίνονται υλικές». Το διαπιστώνουμε στον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Ο κίνδυνος μιας τέτοιας υπεραισθητής ερμηνείας, είναι πως όλα καταντούν πνευματικά και αφηρημένα, και η πραγματικότητα του ουράνιου κόσμου αμφισβητείται, «όπως οι οπαδοί του Wolf, του Semler, και παρόμοιοι ιδεαλιστές πράγματι αμφισβητούν. Αλλά όποιος αμφισβητεί το ξύλο της ζωής, ο Θεός θα απομακρύνει από αυτόν το υλικό ξύλο της ζωής, και με τις ιδεαλιστικές του θεωρήσεις θα τον ξεφορτωθούν για πολύ καιρό». Η τιμωρία των ιδεαλιστών φιλοσόφων, που διαλύουν κάθε πραγματικότητα τού υπερπέραν κόσμου σε αφηρημένη ιδέα, συνίσταται σύμφωνα με τον Oetinger, στο ότι μετά τον θάνατο τους, θα μείνουν σε ένα ιδεαλιστικό ουρανό, χωρίς τις πραγματικότητες, όπως οι μοντέρνοι ιδεαλιστές Τάνταλοι, μπορούν να πιάσουν μόνο αφαιρέσεις της πραγματικότητας, ενώ η πραγματικότητα απομακρύνεται από αυτούς, που είναι γι’ αυτούς βάσανο και τιμωρία.

Στα λόγια που αναφέραμε αναδύεται μιά νέα στάση του Oetinger, την οποία επιβεβαιώνει με την απόρριψη της «πνευματικής» ερμηνείας της Γραφής. Είχε στο μεταξύ διαβάσει τις κριτικές παρατηρήσεις του Semler στην Αποκάλυψη του Ιωάννου, όπου αμφισβητεί την αυθεντικότητα τού κειμένου, και θέλει να την αφαιρέσει από τον κανόνα της Καινής Διαθήκης. Αυτή η τοποθέτηση είχε χτυπήσει τον Oetinger στην καρδιά τής ευσέβειάς του και της θεολογίας του, και για τον λόγο αυτό στράφηκε εναντίον με αρκετά κείμενα του. Ο Swedenborg λοιπόν πρέπει να του φάνηκε ότι είναι μυστικός σύμμαχος του Semler. Η τοποθέτηση του Semler ήταν απλώς αποτέλεσμα της συνεπούς εξέλιξης της αφηρηματικής θεώρησης, την οποία βρήκε στον Swedenborg. Και οι δυο τους δεν μπορούσαν να αντέξουν την σκληρή γλώσσα της Γραφής και την κυριολεκτική έννοια των πραγματικοτήτων τους. Και οι δυο προσπαθούσαν να απομακρύνουν ότι τους φαινόταν ενοχλητικό, ο ένας μέσω μιας ιδεαλιστικής, μεταφορικής ερμηνείας, ο άλλος δια της απομάκρυνσης της Αποκάλυψης του Ιωάννου, με την αιτιολόγηση πως ένα τόσο παράλογο πράγμα δεν έχει θέσει στον κανόνα της Καινής Διαθήκης, και μόνο κατά λάθος βρέθηκε εκεί. Η στάση αυτή του Semler ήταν για τον Oetinger επιβεβαίωση των χειρότερων φόβων του, τους οποίους ξύπνησε η μεταφορική ερμηνεία της Γραφής από τον Swedenborg. Στις κατοπινές αναφορές του στον Swedenborg, υποδείκνυε πως ο Semler ήταν ένα είδος συμμάχου στα σφάλματα του Swedenborg.

Μετά τις εισαγωγικές «γενικές σκέψεις», ο Oetinger προχωρά στην παρουσίαση των νέων γνώσεων περί των ουρανίων σωμάτων που προκύπτουν από το γραπτό του Swedenborg. Αυτά που παρουσιάζει ο Swedenborg αποτελούν επιβεβαίωση της διδασκαλίας της παλιάς Εκκλησίας περί της μετά θάνατον κατάστασης, και  «περί των αιώνων, πριν την δημιουργία», και επιπλέον είναι ένας εμπλουτισμός της φιλοσοφίας, προ πάντων της λογικής (εδώ ο Oetinger αναφέρει κυρίως τις επισημάνσεις του Swedenborg περί της γλώσσας των κατοίκων των πλανητών), και της μεταφυσικής δια της διδασκαλίας του περί ψυχής. Χρησιμοποιεί τα οράματα του Swedenborg ως επιβεβαίωση της δικής του θεολογίας της σωματικότητας. Τα οράματα αυτά αναιρούν την ιδεαλιστική θεώρηση της υπερβατικής πραγματικότητας. «Ο παρανοϊκός ιδεαλισμός αντιτίθεται στην αλήθεια των ουσιών, όπως αυτή παρουσιάζεται ξεκάθαρα στην Αγία Γραφή, και η οργή του Θεού είναι η μόνη που μπορεί διαλύσει τα κλείθρα της κολάσεως. Μάλλον η καθαρή αλήθεια του Ιησού Χριστού, όπως και κάθε τι το σωματικό, που πρέπει να προκύψει από τον Θεό δια του ένσαρκου λόγου, δε θα βγει στην επιφάνεια»⁷³. 

Συνεχίζεται