Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΡΝΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ. Το Μοντέρνο Πνεύμα της Ασίας (33) -επανάληψη

Δημιουργώντας την Θρησκεία της Ανατολής  
Το πνευματικό σώμα
Πολιτική πνευματικότητα 
Οι μουσουλμάνοι στην Ινδία και την Κίνα δ
Η επέκταση του ισλάμ στην Ασία

Μουσουλμάνοι στην Ινδία και την Κίνα σήμερα

Η αυθαίρετη τοποθέτηση των συνόρων στην περιοχή αυτή των Ιμαλαΐων οδηγεί σε διαρκείς συγκρούσεις. Ένα καλό παράδειγμα είναι η σύγκρουση στην πόλη Kargil το 1999. Η Ινδία και το Πακιστάν μοιράζονται 740 χιλιόμετρα γραμμής ελέγχου, πάνω στο Jammu-Srinagar, τους Srinagar-Leh δρόμους στην περιοχή του Κασμίρ. Αυτή είναι μια κατοικήσιμη περιοχή από πάγο και χιόνι. Υπάρχει ένας αριθμός βάσεων που πρέπει να «εγκαταλειφθούν»  και από τις δυο πλευρές μέχρι να λιώσει το χιόνι. Αυτό οδηγεί σε ένα παιχνίδι στο οποίο η μια ή η άλλη πλευρά προσπαθεί να καταλάβει μια «ελεύθερη» βάση. Το 1999 το Πακιστάν διείσδυσε σε μια έκταση 100 χιλιομέτρων συνόρων στην περιοχή Kargil. Η Ινδία απάντησε με αυτό πού ονομάζεται «μια από τις μεγαλύτερες αντί-στρατιωτικές επιχειρήσεις των τελευταίων χρόνων». Τα επιτυχή χτυπήματα της ινδικής αεροπορίας ακολούθησε η κατάρριψη δυο ινδικών μαχητικών αεροσκαφών και ενός ελικοπτέρου. Ένας πόλεμος φαινόταν αναπόφευκτος, αλλά το Πακιστάν αποφάσισε να υποχωρήσει. Η διαμάχη για μια μη κατοικήσιμη λουρίδα ορεινού εδάφους παρακολουθήθηκε στενά από τα μέσα ενημέρωσης και βύθισε τον ινδικό λαό σε ένα πατριωτικό παροξυσμό, που ήταν εντυπωσιακός αν σκεφτεί κανείς πως το μερίδιο ήταν μηδαμινό. Έδειξε όμως πόσο ιερή είναι η τοπική κυριαρχία για το μοντέρνο έθνος-κράτος.

Από την δεκαετία του 1990 παρατηρείται μια αυξανόμενη στράτευση μουσουλμάνων ακτιβιστών στο Κασμίρ που ζητούσαν την ανεξαρτησία του Κασμίρ, ως απάντηση σε μια σειρά παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων  από τον ινδικό στρατό. Το ζήτημα αυτό είναι θέμα τοπικής απόσχισης, αλλά η θρησκεία, όπως πολύ συχνά συμβαίνει, παίζει ένα ενοποιητικό ρόλο μεταξύ των στρατευμένων και των Πακιστανών αλλά και άλλων εξωτερικών παραγόντων, παρέχοντας τους ταυτόχρονα μια αντί-ινδική και αντί-ινδουιστική ιδεολογία. Το ζήτημα της τάσης προς τοπική απόσχιση σε συνδυασμό με το ισλάμ, καθιστά ενδιαφέρουσα την σύγκριση του ζητήματος του Κασμίρ στην Ινδία με το ζήτημα του Xinjiang  στην Κίνα. Και πάλι, η ταυτότητα των κατοίκων του Xinjiang, όπως και εκείνη των κατοίκων του Κασμίρ, δεν είναι πρωταρχικώς μουσουλμανική, αλλά εθνική: Τουρκοουιγούροι, Κιργίσιοι και Καζάχοι. Το Xinjiang είναι μεγάλης σημασίας για την Κίνα λόγω του ορυκτού πλούτου, κυρίως σέ αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα, αλλά και καί λόγω γεωγραφικής θέσεως, ως πύλη προς την Κεντρική Ασία, όπου υπάρχει ακόμα μεγαλύτερος ορυκτός πλούτος προς εκμετάλλευση. Όπως η γεωπολιτική της Αμερικής, έτσι και η γεωπολιτική της Κίνας καθοδηγείται από τις ενεργειακές ανάγκες. Η καταπίεση των Ουιγούρων και ο μαζικός μετοικισμός των Χαν Κινέζων στο Xinjiang, συνδέονται άμεσα με το ζήτημα αυτό.

Και τα δυο αυτά ζητήματα είναι τοπικής φύσεως, όπου η τοπική και η εθνοθρησκευτική ταυτότητα παίζουν κεντρικό ρόλο στα κινήματα ανεξαρτησίας ή αυτονομίας, τα οποία καταπιέζει το κεντρικό κράτος. Στο Κασμίρ σημαντικό ρόλο παίζει το γειτονικό Πακιστάν, και οι γεωπολιτικές ανησυχίες του Δελχί αφορούν περισσότερο στις σχέσεις προς το Πακιστάν παρά την πιθανή συνεισφορά του Κασμίρ στην οικονομία της Ινδίας. Στο Xinjiang τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, καθώς ο ορυκτός πλούτος της περιοχής έχει μεγάλη σημασία για το Πεκίνο, και από την άλλη δεν υφίσταται κάποια διεθνής σύγκρουση με γειτονικά κράτη. Αλλά και στην περίπτωση που το Xinjiang δεν είχε ορυκτό πλούτο, η Κίνα θα επιδείκνυε πάλι την πολιτική της δύναμη. Όπως μας δείχνει η περίπτωση του Kargil, τα έθνη κράτη  τείνουν να επιβεβαιώνουν την τοπική τους κυριαρχία, ακόμα και όταν δεν υπάρχει οικονομικό συμφέρον. Όταν ο εθνικός χάρτης έχει πια σχεδιαστεί, η επιθυμία για την διατήρηση της ακεραιότητας του είναι πολύ μεγάλη.

Στο ζήτημα του Κασμίρ και του Xinjiang εμπεριέχεται το ζήτημα των μουσουλμανικών πληθυσμών που δεν είναι πλήρως ενσωματωμένοι στην εθνική απαίτηση για πολιτισμική ενότητα. Παρότι η εθνικότητα και η τοπική ταυτότητα είναι τα κυρίαρχα στοιχεία που συνθέτουν την ανταπόκριση στην κρατική εξουσία, το ισλάμ παίζει ρόλο στην εγκαθίδρυση ιδεών περί μαρτυρίου, ιερού πολέμου και σύνδεσης με μουσουλμάνους που προκαλούν αναταραχές σε άλλα μέρη. Στις περιοχές αυτές υφίστανται διασυνδέσεις με διεθνή στρατιωτικά κινήματα, συνδέοντας έτσι την Τσετσενία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Κασμίρ και το Xinjiang. Όπως τα παγκόσμια εμπορικά δίκτυα, και αυτά τα δίκτυα έχουν μια ευελιξία που τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση σε πόρους και ευκαιρίες, που είναι δύσκολο να ελεγχθούν από μεμονωμένα έθνη-κράτη. Ιδιαίτερα η λατρεία του μαρτυρίου, που είναι εμπνευσμένη κυρίως από τις παραδόσεις των σιιτών, αλλά που εύκολα προσαρμόζεται σε εθνικούς ή διεθνείς σκοπούς, τους συνδέει σε μια παγκόσμια ισλαμική κονότητα¹⁴.

Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί που ζουν εκτός αυτών των αμφισβητούμενων περιοχών, δεν έχουν σχεδόν καμιά σχέση με αυτά τα στρατιωτικά κινήματα, αλλά η χρησιμοποιούμενη σήμερα αναφορά περί «εθνικής ασφάλειας» έχει ως συνέπεια οι κεντρικές κρατικές αρχές να τους υποψιάζονται ότι συνδέονται ιδεολογικά (θρησκευτικά) με τα κινήματα αυτά. Οι μουσουλμάνοι υπέστησαν ακραίες διώξεις από το κοσμικό μαοϊστικό κράτος, ιδιαίτερα κατά την Πολιτισμική Επανάσταση, όταν καταστράφηκαν βουδιστικά, ταοϊστικά και μουσουλμανικά ιερά και ναοί. Στην Κίνα βλέπουμε ότι και στην Ινδία: μιά διαδικασία εθνικής ταύτισης με την θρησκεία, μια διαδικασία στενά συνδεδεμένη με την πολιτική του κράτους και την πολιτική διαδικασία. Πολλοί Hui είχαν λίγη σχέση με το ισλάμ, και είχαν σχεδόν πλήρως αναμειχθεί με τους μη μουσουλμάνους γείτονες τους. Η μόνη διαφορά ήταν κάποιες γαστρονομικές ιδιαιτερότητες, όπως για παράδειγμα τα μακαρόνια τους. Σε αντίθεση με την Ινδία, οι μουσουλμάνοι στην Κίνα δεν είχαν να αντιμετωπίσουν την δημιουργία μιας θρησκευτικής πλειονότητας μέσω μιας πολιτικής διαδικασίας, αλλά έπρεπε να σχετιστούν με την δημιουργία μιας εθνικής πλειονότητας, των Χαν. Οι μουσουλμάνοι δεν διαφέρουν και πολύ από τους οπαδούς άλλων θρησκειών όσον αφορά τις διώξεις από την βίαιη εκκοσμίκευση. Ίσως όμως να πέρασαν και καλύτερα καθώς αντλούσαν προστασία από το γεγονός πως ήταν μειονότητα. Σε μερικές περιπτώσεις η ισλαμική κληρονομιά θεωρήθηκε από τις αρχές ως πλεονέκτημα για τον εκάστοτε τόπο. Για να τονιστεί η παρουσία μουσουλμανικής και ισλαμικής κληρονομιάς, οι τοπικές αρχές του Fujian προσκάλεσαν επιχειρηματίες από το Κουβέιτ, ως μάρτυρες της μακροχρόνιας κληρονομιάς των Αράβων εμπόρων, κίνηση που ήταν ένα βήμα προς την χρηματοδότηση μεγάλων έργων στην επαρχία. 

Συνεχίζεται