Απουσιάζουν από την Ελλάδα οι πολιτικές θέσεις που θα οδηγούσαν από την αγροτική στην τεχνολογική οικονομία
Από τονΑλκιβιάδη Κ. Κεφαλά
Πριν από μερικές ημέρες το πρώτο ισραηλινό διαστημικό όχημα συνετρίβη στην επιφάνεια της Σελήνης, λόγω της αποτυχίας ενός εκ των κινητήρων προσεδάφισης. Η φωτογραφία που εστάλη στη Γη μερικές στιγμές πριν από την καταστροφή απεικόνισε το εξωτερικό του οχήματος με μια μεταλλική πλάκα, που έφερε το λεκτικό έμβλημα της ισραηλινής διαστημικής αποστολής: «Μικρή χώρα με μεγάλα όνειρα». Η επιγραφή συνοψίζει σε πέντε λέξεις την ουσία της επιβίωσης της νησίδας του κράτους του Ισραήλ στην εχθρική θάλασσα της ημισελήνου. Σημειωτέον ότι μια αντίστοιχη διαστημική αποστολή στη Σελήνη θα επιχειρήσει και η Τουρκία, πιθανώς το 2022, ώστε το επίτευγμα να συμπέσει με τον εορτασμό των 100 χρόνων της νίκης του τουρκικού στρατού στη Μικρά Ασία.
Οσον αφορά την ελληνική διαστημική αποστολή που οραματίζεται η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πολύ νωρίς ακόμα για να προβλέψουμε την επιγραφή επί της μεταλλικής πλάκας του οχήματος. Θα μπορούσαμε, όμως, να εικάσουμε ότι το έμβλημα μάλλον θα αναφέρεται στην «ειρήνη και τη φιλία των λαών» ή θα προσδιορίζει κάποιο «γραφείο επιδομάτων διαστημικών μεταναστών» ή θα γράφει κάτι σχετικό στο πλαίσιο του «ήταν δίκαιο και έγινε πράξη». Ομως, ατυχώς για τη χώρα μας, η μετάβαση από την αγροτική στην τεχνολογική οικονομία και την κοινωνία της γνώσης προϋποθέτει τη μαζική υιοθέτηση πολιτικών θέσεων και αρχών, οι οποίες σήμερα απουσιάζουν λόγω συνειδητών πολιτικών αποφάσεων. Τη στιγμή, λοιπόν, που τα πολιτικά πρόσωπα οραματίζονται δονκιχωτικές επιστημονικές και τεχνολογικές επιτυχίες, ο παγκόσμιος δείκτης τεχνολογικής ικανότητας, που απεικονίζει την ικανότητα των χωρών να κατασκευάζουν και διαστημικές μηχανές, παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα για τη χώρα μας από τα όνειρα των πολιτικών.
Οσον αφορά την ελληνική διαστημική αποστολή που οραματίζεται η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πολύ νωρίς ακόμα για να προβλέψουμε την επιγραφή επί της μεταλλικής πλάκας του οχήματος. Θα μπορούσαμε, όμως, να εικάσουμε ότι το έμβλημα μάλλον θα αναφέρεται στην «ειρήνη και τη φιλία των λαών» ή θα προσδιορίζει κάποιο «γραφείο επιδομάτων διαστημικών μεταναστών» ή θα γράφει κάτι σχετικό στο πλαίσιο του «ήταν δίκαιο και έγινε πράξη». Ομως, ατυχώς για τη χώρα μας, η μετάβαση από την αγροτική στην τεχνολογική οικονομία και την κοινωνία της γνώσης προϋποθέτει τη μαζική υιοθέτηση πολιτικών θέσεων και αρχών, οι οποίες σήμερα απουσιάζουν λόγω συνειδητών πολιτικών αποφάσεων. Τη στιγμή, λοιπόν, που τα πολιτικά πρόσωπα οραματίζονται δονκιχωτικές επιστημονικές και τεχνολογικές επιτυχίες, ο παγκόσμιος δείκτης τεχνολογικής ικανότητας, που απεικονίζει την ικανότητα των χωρών να κατασκευάζουν και διαστημικές μηχανές, παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα για τη χώρα μας από τα όνειρα των πολιτικών.
Ετσι, οι αντίστοιχοι τεχνολογικοί δείκτες για το Ισραήλ και την Ελλάδα δείχνουν ότι η τεχνολογική ικανότητα της Ελλάδας είναι σημαντικά χαμηλότερη από αυτήν του Ισραήλ, το οποίο, αν και τεχνολογικά ισχυρότατο, απέτυχε στην πρώτη διαστημική αποστολή του. Αντίστοιχα, παρά τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που ξοδεύτηκαν με τη μορφή επιστημονικών προγραμμάτων για τη σύνδεση της ανύπαρκτης ελληνικής βιομηχανίας με την επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα, η χώρα μας καταλαμβάνει την 112η θέση στον αντίστοιχο δείκτη σύνδεσης βιομηχανικής παραγωγής με τα πανεπιστήμια επί συνόλου 123 χώρων, με αποτέλεσμα όποια παραγωγή επιστημονικών αποτελεσμάτων να αδυνατεί να μετασχηματιστεί σε βιομηχανικά προϊόντα και πλούτο.
Καθίσταται λοιπόν φανερό ότι υπάρχει μια συλλογική αποτυχία της ερευνητικής, ακαδημαϊκής, τεχνολογικής και επιχειρηματικής προσπάθειας της χώρας, η οποία είναι το αποτέλεσμα διαχρονικών πολιτικών επιλογών, λόγω της ανύπαρκτης ικανότητας του πολιτικού συστήματος να αντιληφθεί ότι η τεχνολογία αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομικής ανάπτυξης. Αν δεν υπήρχε η πολιτική ανικανότητα, η Ελλάδα θα μπορούσε να μετασχηματιστεί σε έναν τεχνολογικό γίγαντα, μέσω του πακτωλού των ευρωπαϊκών χρημάτων που εισέρρευσαν στη χώρα μας τα τελευταία 40 χρόνια.
Οι πολιτικές τεχνολογικές επιλογές (νόμοι, νομοσχέδια, προεδρικά διατάγματα, διοίκηση οργανισμών, γραφειοκρατία κ.λπ.) διαμορφώνουν τους κανόνες και το πλαίσιο της τεχνολογικής και, συνεπώς, της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας. Η τεχνολογική πορεία της Ελλάδας βασίζεται κυρίως σε μικροκομματικά, προσωπικά και ρουσφετολογικά κριτήρια, ενώ ένας σημαντικός λόγος της τεχνολογικής αποτυχίας είναι ότι καμιά τροποποίηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου μέχρι σήμερα δεν είχε θέσει ως απαραίτητη προϋπόθεση την υποχρεωτική κατασκευή εγχώριων «πρότυπων τεχνουργημάτων υψηλής και καινοτόμου τεχνολογίας» ως κριτήριο αξιολόγησης της εξέλιξης του ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσωπικού ή ως παραδοτέο στα ερευνητικά έργα, επειδή όποια τεχνολογικά πρότυπα σταδιακά θα μπορούσαν να μετασχηματιστούν σε τεχνολογικά προϊόντα.
Καθίσταται λοιπόν φανερό ότι υπάρχει μια συλλογική αποτυχία της ερευνητικής, ακαδημαϊκής, τεχνολογικής και επιχειρηματικής προσπάθειας της χώρας, η οποία είναι το αποτέλεσμα διαχρονικών πολιτικών επιλογών, λόγω της ανύπαρκτης ικανότητας του πολιτικού συστήματος να αντιληφθεί ότι η τεχνολογία αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομικής ανάπτυξης. Αν δεν υπήρχε η πολιτική ανικανότητα, η Ελλάδα θα μπορούσε να μετασχηματιστεί σε έναν τεχνολογικό γίγαντα, μέσω του πακτωλού των ευρωπαϊκών χρημάτων που εισέρρευσαν στη χώρα μας τα τελευταία 40 χρόνια.
Οι πολιτικές τεχνολογικές επιλογές (νόμοι, νομοσχέδια, προεδρικά διατάγματα, διοίκηση οργανισμών, γραφειοκρατία κ.λπ.) διαμορφώνουν τους κανόνες και το πλαίσιο της τεχνολογικής και, συνεπώς, της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας. Η τεχνολογική πορεία της Ελλάδας βασίζεται κυρίως σε μικροκομματικά, προσωπικά και ρουσφετολογικά κριτήρια, ενώ ένας σημαντικός λόγος της τεχνολογικής αποτυχίας είναι ότι καμιά τροποποίηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου μέχρι σήμερα δεν είχε θέσει ως απαραίτητη προϋπόθεση την υποχρεωτική κατασκευή εγχώριων «πρότυπων τεχνουργημάτων υψηλής και καινοτόμου τεχνολογίας» ως κριτήριο αξιολόγησης της εξέλιξης του ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσωπικού ή ως παραδοτέο στα ερευνητικά έργα, επειδή όποια τεχνολογικά πρότυπα σταδιακά θα μπορούσαν να μετασχηματιστούν σε τεχνολογικά προϊόντα.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, αυτή η απλή νομοθετική πρακτική, παράλληλα με την επικέντρωση της επιστημονικής έρευνας στον αμυντικό τομέα και τις αντίστοιχες ιδιωτικές επενδύσεις, επέτρεψε σε βάθος χρόνου την παραγωγή σύνθετων τεχνολογικών αμυντικών προϊόντων στην Τουρκία και στο Ισραήλ. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι η χώρα μας αδυνατεί πρακτικά να κατασκευάσει όχι μόνο ένα πολυσύνθετο διαστημικό όχημα, αλλά ακόμα και ένα απλό αμυντικό σύστημα, επειδή δεν υπάρχει η πολιτική βούληση, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η σχετική τεχνογνωσία και να απουσιάζει η τεχνολογική κουλτούρα.
Αυτό που μάλλον θα συμβεί στο μέλλον είναι ότι ένα πιθανό ελληνικό διαστημικό όχημα θα κατασκευαστεί στο εξωτερικό, με τη συμμετοχή βεβαίως κάποιων ικανών Ελλήνων επιστημόνων, ώστε να παρουσιαστεί η προσπάθεια ως ακόμα μία ανύπαρκτη πολιτική επιτυχία. Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, όπου η μεταπολιτευτική κουλτούρα παράγει μόνο μεγάλα λόγια, ψεύτικα όνειρα, ψεύτικες ελπίδες και ανύπαρκτες μεγάλες ιδέες.
Αυτό που μάλλον θα συμβεί στο μέλλον είναι ότι ένα πιθανό ελληνικό διαστημικό όχημα θα κατασκευαστεί στο εξωτερικό, με τη συμμετοχή βεβαίως κάποιων ικανών Ελλήνων επιστημόνων, ώστε να παρουσιαστεί η προσπάθεια ως ακόμα μία ανύπαρκτη πολιτική επιτυχία. Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, όπου η μεταπολιτευτική κουλτούρα παράγει μόνο μεγάλα λόγια, ψεύτικα όνειρα, ψεύτικες ελπίδες και ανύπαρκτες μεγάλες ιδέες.
*Διδάκτωρ Φυσικής του πανεπιστημίου του Manchester, UK, δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου