Απαρχές και μεταμορφώσεις τού περί Θεού ερωτήματος στην σκέψη του Martin Heidegger (ι)

Συνέχεια από: Πέμπτη 18 Απριλίου 2019

Απαρχές και μεταμορφώσεις τού περί Θεού ερωτήματος στην σκέψη του Martin Heidegger (ι)

Του Friedrich-Wilhelm von Herrmann

3. «Ο τελευταίος Θεός» ως ο «εντελώς άλλος εναντίον όσων υπήρξαν, ακόμα και εναντίον τού χριστιανικού» Θεού. Ereignis και ο «τελευταίος Θεός»

Στις αρχές τής δεκαετίας του ’30 μεταβάλλεται η υπερβατική-οριζόντια οπτική τής ερμηνευτικής φαινομενολογίας τού Dasein (το περιεχόεμνο τού «Είναι και Χρόνος») σε μια οπτική που στρέφεται στην ιστορία τού Είναι και του Ereignis, μέσα στην οποία (οπτική) βιώνεται και αποτελεί αντικείμενο σκέψης η συνάφεια τής αλήθειας τού Είναι και τού Dasein, εντός τού Ereignis, αλλά και ως Ereignis. [Ereignis: δεν σημαίνει γεγονός, συμβάν, όπως στα περισσότερα γερμανικά κείμενα, αλλά προέρχεται από την παλαιότερη γερμανική γλώσσα, και σημαίνει πως το Da-Sein υπάρχει λόγω της επίρριψης(επιρροής) η οποία λαμβάνει χώρα(aus dem ereignenden Zuwurf). Στο Da-sein ρίχνεται η αλήθεια του Είναι (Ihm wirft sich die Wahrheit des Seins zu). Το Da-sein ρίχνεται μέσα σε αυτό το οποίο του ρίχνεται(Aus dem ereignenden Zuwurf zu das das Da-sein in das was sich ihm zuwirft geworfen wird). Είναι η κατάσταση αυτού που έχει ριφθεί από την ρίψη της αλήθειας του Είναι μέσα στην αλήθεια του Είναι. (Geworfenheit aus dem Zuwurf der Wahrheit des Seins in die Wahrheit des Seins). Το Da-sein φέρεται προς τα πράγματα στη βάση μιας επίρριψης(αντίθετον τής απορροής) η οποία δεν του ανήκει, και φέρεται με την έννοια τού ανοίγματος. (Das Da-sein auf dem unverfügbaren Zuwurf sich verhalten kann im Sinne des Entwerfens (Aufschließen)). Γίνεται αυτό το οποίο του ρίχνεται με την πράξη της ρίψης.(Zu dessen was sich ihm im Zuwurf zugeworfen wird).] Με αυτή την εσωτερική μεταβολή τής σκέψης τού Heidegger μεταβάλλεται και η στάση του ως προς το περί τού Θεού ερώτημα. Ενώ από το χειμερινό εξάμηνο 1921/22 το χριστιανικό περί Θεού ερώτημα έδωσε την θέση του σε μια ερμηνευτική-φαινομενολογική φιλοσοφία τής θρησκείας, και η χριστιανική φιλοσοφία αφαιρέθηκε από την φιλοσοφία τής ερμηνευτικής φαινομενολογίας τής πραγματικής ζωής και τού Dasein, το περί Θεού ερώτημα αναδύεται πάλι στην σκέψη που βασίζεται στην ιστορία τού Είναι. Το περί Θεού ερώτημα όμως δεν είναι πια χριστιανικό, το οποίο εγκαταλείπεται τελειωτικά, αλλά βασίζεται στην ιστορία τού Ereignis. Το θεμελίωδες έργο, στο οποίο παρουσιάζεται αυτή η νέα σκέψη, είναι το Beiträge zur Philosophie (Vom Ereignis) [Συμβολές στην Φιλοσοφία, Περί Ereignis](1936-38)⁶¹. Πως προκύπτει λοιπόν-όπως τονίζουμε-αυτή η εσωτερική μεταβολή της σκέψης από το Είναι και Χρόνος στο Συμβολές στην Φιλοσοφία (Περί Ereignis); Ποια σχέση έχει το τελευταίο προς το πρώτο; Σε ποιο σημείο λαμβάνει χώρα η μεταβολή στο αντικειμενικό πεδίο του Είναι και Χρόνος ώστε να σχηματιστεί η μετάβαση προς το αντικειμενικό πεδίο των Συμβολών; Στην σημασία που έχει το Da στο Da-sein. Το Da στο Είναι και Χρόνος σημαίνει «αποκάλυψη-σύνδεση», ξέφωτο ως ξεκαθαρισμένη κατάσταση, αποκάλυψη του Είναι στο όλον, δηλαδή η καθ’ εαυτώ-εκστατική αποκάλυψη του Είναι ως ύπαρξη  μέσα στις υπαρκτικές κατηγορίες, και ως οριζόντια αποκάλυψη τού Είναι  κάθε  υπαρκτού που δεν συνάδει προς το Είναι, μέσα στο οποίο η ύπαρξη είναι εκστατικώς-κατανοούσα παραμερισμένη. Έχει παραμεριστεί μέσα στους θεμελιώδεις τρόπους ύπαρξής της μέσα στην κατάσταση τής ρίψης στην αποκάλυψη-σύνδεση και ερριμμένης επινόησης (geworfenes Entwerfen), δηλαδή στην συν-ανάδειξη της αποκάλυψης-σύνδεσης. Η μεταβολή στο επίπεδο τής ιστορίας τού Είναι εφαρμόζεται στην εμπειρία τής σκέψεως, με τρόπο ώστε το Da, δηλαδή η ολοκληρωτική αποκάλυψη-σύνδεση του κόσμου τής σημασίας και τού Είναι,  με τρόπο ώστε η αποκάλυψη-σύνδεση, δηλαδή η ανοικτοσύνη τού Είναι, να είναι ιστορικό συμβάν ως προς τον χαρακτήρα του. Το Da τού Da-sein αναδεικνύεται ένας κάθε φορα ιστορικός τρόπος τής ανοικτοσύνης, τού ανοίγματος. Ως καταγωγή, που συνάδει στο Είναι, αυτού του ιστορικού τρόπου τής ανοικτοσύνης, τού ανοίγματος, επιδεικνύεται η καταγωγή, που συνάδει με το Είναι, της κατάστασης ρίψης, από μια ρίπτουσα-αποσαφηνίζουσα πρόσριψη. Από την πρόσριψη αυτή ξεπηδά η κατάσταση της ρίψης στον ιστορικό τρόπο ανοικτοσύνης και στην συν-αποσαφηνίζουσα επινόηση. Ο Heidegger ονομάζει την αποσαφηνίζουσα (που δημιουργεί το ξέφωτο δηλαδή) πρόσριψη, «Er-eignen», εφόσον ερριμμένη-επινοούσα ύπαρξη η οποία καθίσταται εκεί ‘ιδιοκτησία’ (Eigentum) τού αποσαφηνίζοντος ξέφωτου τού Είναι. Αντιστοιχώντας προς αυτό, η κατάσταση τής ρίψης τής επινόησης προσλαμβάνει τον χαρακτηρισμό τού ‘Ereignetsein’ (ύπαρξη που χαρακτηρίζεται από το Ereignis) που πηγάζει από την πρόσριψη που λαμβάνει χώρα μέσα στο Ereignis. Αυτού του είδους η πρόσριψη τού ξέφωτου και η συν-αποσαφηνίζουσα επινόηση που λαμβάνει χώρα δια του Ereignis, αποτελούν τα δυο αντιπαρατιθέμενα χαρακτηριστικά που σχηματίζουν αυτό που Heidegger ονομάζει «das Ereignis».

Συνεχίζεται

ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΕΓΩ, ΤΟ ΕΓΩ ΥΠΑΡΧΩ