Μία πρόβλεψη, ένα όραμα. (Του Πέτρου Χασάπη)

Πηγή: sociologyalert

Η Πατρίδα μας αντιμετωπίζει μεγάλη και πολύπλευρη κρίση. Δεν μπορεί κανείς μας να αισθάνεται ήσυχος και ασφαλής όσο το κοινό μας σπίτι κινδυνεύει. Η αιτία αυτής της πολύπλευρης κρίσης της πατρίδας μας, είναι κυρίως η κρίση στους εγχώριους θεσμούς. Όμως, δεν μπορούμε τώρα πλέον να αντιμετωπίσουμε την κρίση...

στους εγχώριους θεσμούς, εντελώς αποστειρωμένοι από το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον. Δίχως  δηλαδή πρόβλεψη για το που οδηγείται η δυναμική της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κοινότητας. Μόνο έτσι, με απόλυτη πρόβλεψη της δυναμικής του περιβάλλοντος, θα μπορέσουμε να καταστρώσουμε ένα μακρόπνοο σχέδιο για πρόοδο και ανάπτυξη. Ένα νέο όραμα για τον άνθρωπο. Για την Ελλάδα του 21ου αιώνα και τη θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα.

Η οικονομική αναγκαιότητα της βιομηχανικής εποχής για μεγάλη ενοποιημένη αγορά, επέβαλε την δια της βίας συνένωση διαφόρων επιμέρους αυτοδιοίκητων περιοχών σε μια μεγάλη επικράτεια, το εθνικό κράτος. Μαζί έκαναν την εμφάνισή τους, η ομοιομορφοποιημένη καταναλωτική κοινωνία της μάζας, η συγκεντρωτική πολιτική εξουσία (με την μορφή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας), η μαζική εκπαίδευση, τα ΜΜΕ και το κοινό εθνικό νόμισμα. Η σύγχρονη έκδοση αυτής της αναγκαιότητας οικονομικής ενοποίησης εμφανίζεται τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην παγκόσμια κοινή αγορά (Παγκοσμιοποίηση). 

Για να λειτουργήσουν όμως, είτε η ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά, είτε η ενοποιημένη παγκόσμια αγορά, προωθούνται καταργήσεις των εθνικών κυριαρχιών (όπως παλιά καταργήσεις των μικρών κρατιδίων της φεουδαρχικής κοινωνίας), δημιουργία μεγάλων ομοιομορφοποιημένων καταναλωτικών κοινωνιών της μάζας, υπερσυγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας και κοινό νόμισμα, είτε με την μορφή κεντρικής ευρωπαϊκής εξουσίας και ευρώ, είτε με την μορφή παγκόσμιας διακυβέρνησης και παγκόσμιου νομίσματος. Οι εξελίξεις διεθνώς ωθούν νομοτελειακά προς αυτή την κατεύθυνση.

Τα φαινόμενα αλλοτρίωσης, ετεροκαθορισμού, προσωπικής αδυναμίας και εκμετάλλευσης του ανθρώπου που εμφάνισε η βιομηχανική κοινωνία της μάζας, φαντάζουν πλέον εφιάλτες, σε μελλοντικές συνθήκες μιας ευρωπαϊκής ή παγκόσμιας κοινωνικής μάζας. Μιας μάζας, όπου καλούνται να συγχωνευτούν εθνότητες, πολιτισμοί, γλώσσες, θρησκείες κ.λ.π. στο βωμό μιας ενιαίας αγοράς κεφαλαίου, εργασίας και προϊόντων.

Μέσα σε μια τέτοια εφιαλτική ισοπεδωτική προοπτική, με την οποία έχει συνταχθεί πλήρως η αντιπροσωπευτική «δημοκρατία» (δηλαδή η πολιτικοοικονομική ολιγαρχία) των εθνικών κρατών, αναπτύσσονται αμυντικά αντισώματα και ειδικότερα αναπτύσσονται εθνικιστικά, φασιστικά, ρατσιστικά, θρησκευτικά και ολοκληρωτικά (αριστερά ή μη) κινήματα, τα οποία όμως αποτελούν την εντελώς λάθος επιλογή και οδηγούν σε οπισθοδρόμηση. Αντί να προσφέρουν λύση, βάζουν σε κίνδυνο την προσωπική ελευθερία και ολοκλήρωση του ανθρώπου, δεν καταργούν την εκμετάλλευση και ενισχύουν τις πιθανότητες τοπικού ή παγκόσμιου πολέμου.

Ευτυχώς όμως, σημειώνονται δύο εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο που κινούνται προς εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και οι οποίες μας δίνουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουμε εκείνα τα θεσμικά εργαλεία που θα μας οδηγήσουν, αφενός στην έξοδο από τον εφιάλτη, αφετέρου στη δημιουργία μιας νέας ανθρώπινης κοινωνίας του 21ου αιώνα.

Η πρώτη, βοηθούσης και της τεχνολογίας, είναι η εντεινόμενη απομαζικοποίηση των κοινωνιών, η ανάπτυξη της ατομικής προσωπικότητας και η αύξηση του προσωπικού προβληματισμού, γεγονός που καθιστά δύσκολη μια μελλοντική κοινωνία της μάζας. Από το άλλο μέρος όμως, αυτή η απομαζικοποίηση, εξαφανίζει τα μαζικά κινήματα και καθιστά τον άνθρωπο μοναχικό, απομονωμένο, αδύναμο και ευάλωτο. Ταυτόχρονα, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και ειδικά η τηλεόραση, εργαλεία της βιομηχανικής κοινωνίας της μάζας, εξακολουθούν να χειραγωγούν τις διαλυμένες πλέον κοινωνικές μάζες, εξυπηρετώντας μεγάλα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.

Η δεύτερη είναι η αδυναμία πλέον λήψης αποφάσεων σε κεντρικό επίπεδο λόγω του τεράστιου όγκου των συνεχώς αυξανόμενων επιμέρους πολύπλοκων προβλημάτων, τα οποία απαιτούν επιτακτικά και επί τόπου λύσεις.

Η αναζήτηση του Ηγέτη δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος. Όχι γιατί σήμερα δεν υπάρχουν ικανότεροι από παλιά ηγέτες, αλλά γιατί όλοι οι σημερινοί ηγέτες εξακολουθούν αναγκαστικά να λειτουργούν μέσα σε θεσμούς ξεπερασμένους από την ίδια την πραγματικότητα. Γι' αυτό και δεν μπορούν να εμφανιστούν πλέον αυτόνομοι και αυτόφωτοι ηγέτες, παρά μόνο ετεροκαθοριζόμενοι και ετερόφωτοι διαχειριστές του συστήματος. 

Αν η σύγκρουση της βιομηχανικής επανάστασης ήταν μεταξύ των παλιών φεουδαρχών και των τότε ανερχόμενων νέων ολιγαρχών βιομηχάνων, η μελλοντική επανάσταση θα είναι μεταξύ των οικονομικών ολιγαρχών (εγχώριων και διεθνών) και των ανερχόμενων αυτονομημένων και απομαζικοποιημένων πολιτών, που αναζητούν την ταυτότητά τους, την ελευθερία τους, την αναγνώριση της αξίας τους και την ολοκλήρωση της προσωπικότητά τους. Αν η πρώτη σύγκρουση της ανθρωπότητας ήταν μεταξύ μοναρχίας και ολιγαρχίας, η επόμενη σύγκρουση θα είναι μεταξύ ολιγαρχίας και δημοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η μελλοντική δημοκρατία δεν θα έχει, ούτε τη μορφή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας της βιομηχανικής εποχής, όπου κάποιοι δήθεν αντιπρόσωποι "αντιπροσωπεύουν" απρόσωπες λαϊκές μάζες, ούτε μπορεί να έχει τη μορφή μιας καθολικής απρόσωπης δημοκρατίας μεταξύ εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων ανθρώπων, σε μια μεγάλη Πνύκα. Ο τεράστιος όγκος των αποφάσεων που πρέπει συνεχώς να λαμβάνονται, αναγκαστικά θα κατανεμηθεί μεταξύ περισσοτέρων οργάνων, εντός των οποίων θα λειτουργεί η μελλοντική δημοκρατία. Αποκεντρωμένες κοινότητες, που θα διαχειρίζονται τα επιμέρους προβλήματα, με άμεση συμμετοχή των πολιτών, κάτω από τον γενικό συντονισμό μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κεντρικής κρατικής διακυβέρνησης με σαφή όμως στο εξής, συνταγματικά καθορισμένα και περιορισμένα, πλαίσια αρμοδιοτήτων.

Αυτή εξάλλου η μορφή πραγματικής δημοκρατίας αυτενεργούντων συμμετοχικών κοινοτήτων, καθώς και η μείωση ξανά, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, της απόστασης μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή, με εξασθένηση των μεσαζόντων, θα είναι αναγκαστικά το αντίδοτο σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια ολοκληρωτικά και ισοπεδωτικά κατασκευάσματα.