ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ Π. ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΩΜΑΝΙΔΗ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

Εμπειρική Δογματική

Τόμος Β΄

κατά τις προφορικές παραδόσεις
Του π. Ιωάννη ρωμανίδη

ΤΡΙΑΔΙΚΟΣ ΘΕΟΣ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ - ΠΤΩΣΗ - ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗ - ΕΚΚΛΗΣΙΑ - ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΗ

Απόσπασμα από τον Πρόλογο της έκδοσης

Πριν λίγο καιρό εξέδωσα τον Α΄ τόμο του βιβλίου «Εμπειρική Δογματική», κατά τις προφορικές ομιλίες του μακαριστού Καθηγητού π. Ιωάννου Ρωμανίδη, με τα τέσσερα κεφάλαια "Δόγμα και ήθος", "Η εμπειρία της αποκαλύψεως", "Φορείς της αποκαλύψεως" και τα "Μνημεία της αποκαλύψεως". Το βιβλίο αυτό στην πραγματικότητα ήταν μια εισαγωγή στην εμπειρική δογματική της Ορθοδόξου Εκκλησίας. 

Με την παρούσα έκδοση αντιμετωπίζονται επί μέρους θέματα, όπως ή θεολογία περί της Αγίας Τριάδος, ή δημιουργία του κόσμου, ή πτώση του ανθρώπου, ή ενανθρώπηση του Λόγου, ή Εκκλησία ως Σώμα Χριστού καί κοινωνία θεώσεως και ή μετά θάνατον ζωή.

Πρέπει να σημειωθή ότι δεν γίνεται πλήρης δογματική ανάλυση των θεμάτων αυτών, κατά την όλη παράδοση της Εκκλησίας, αλλά τονίζονται τα ανωτέρω δογματικά θέματα ως προς την εμπειρία, δηλαδή σχετίζονται με την εμπειρική γνώση τους καί, συγκεκριμένα, αναλύεται πώς τα δόγματα είναι καρποί της θεοπτικής εμπειρίας των Προφητών, Αποστόλων καί Πατέρων καί πώς, στην συνέχεια, τα δόγματα μετατρέπονται σε προσωπική εμπειρία, πώς, δηλαδή, γίνονται αίμα καί τροφή στον πνευματικό μας οργανισμό. 

Η βάση όλων των αναλύσεων είναι ότι οί θεόπτες -Προφήτες, Απόστολοι, Πατέρες- έχουν την αυθεντική καί άμεση γνώση του θεού καί εμείς πού τους δεχόμαστε καί τους ακολουθούμε έχουμε έμμεση γνώση του Θεού, μπορούμε όμως, όταν ζούμε πραγματικά στην Εκκλησία, να αποκτήσουμε άμεση γνώση του Θεού. 

Εκτεταμένη περιγραφή

Η Εμπειρική Δογματική  του Μητροπολίτη Ναυπάκτου, η οποία βασίζεται στις προφορικές παραδόσεις του π. Ιωάννη Ρωμανίδη,  ολοκληρώνεται με την κυκλοφορία του δεύτερου τόμου, λίγες μέρες μετά την έκδοση του πρώτου. Ο δεύτερος τόμος έρχεται να συμπληρώση τον πρώτο, ο οποίος είχε κατά βάσιν εισαγωγικό χαρακτήρα, αναπτύσσοντας με διεξοδικό τρόπο επί μέρους θέματα ζητήματα της δογματικής στα αντίστοιχα κεφάλαια: 1. Η θεολογία περί της Αγίας Τριάδος. 2. Η δημιουργία του κόσμου. 3. Η πτώση του ανθρώπου. 4. Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού. 5. Η Εκκλησία ως Σώμα Χριστού και κοινωνία θεώσεως. 6. Η μετά θάνατον ζωή.

1. Η θεολογία περί της Αγίας Τριάδος: Το μυστήριο της Αγίας Τριάδος δεν είναι δυνατόν να διερευνηθή με την λογική η με τον φιλοσοφικό στοχασμό αλλά με βάση την αυθεντική εμπειρία των θεοπτών Πατέρων. Η γνώση του Θεού είναι δώρο της Χάρης του Θεού που ενεργεί στους θεούμενους και είναι εφικτή μόνο μέςω της νοεράς ενέργειας του ανθρώπου, ο Θεός γνωρίζεται με τον νου και την καρδιά και όχι με την λογική.

2. Η δημιουργία του κόσμου: Ο κόσμος, υλικός και άϋλος, είναι δημιούργημα του Θεού εκ του μη όντος. Σκοπός της δημιουργίας είναι η ενσάρκωση του Λόγου, του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος και  η θέωση του ανθρώπου. Η κτίση διευθύνεται με την άκτιστη ενέργεια του Θεού και όχι με φυσικούς νόμους. Η αλήθεια αυτή αποκαλύπτεται στους Πατέρες, οι οποίοι την διατυπώνουν χρησιμοποιώντας την επιστημονική γνώση και γλώσσα που είναι διαθέσιμη στην εποχή τους και επομένως δεν έχει κανένα νόημα η σύγκρουση θεολογίας και επιστήμης αφού πρόκειται για διαφορετικά πεδία. Ο άνθρωπος, η περίληψη της κτίσης, δημιουργήθηκε από τον Θεό ως ψυσχοσωματική οντότητα. Σώμα και ψυχή συνδημιουργήθηκαν ως θετικά δημιουργήματα και τα δύο με την προοπτική να μετάσχουν στην θεοπτική εμπειρία. Η κατά Χάρη αθάνατη ψυχή που ζωοποιεί και ενοποιεί το σώμα, αποτελείται από λογική και νοερά ενέργεια αλλά και από το παθητικό μέρος. Στην φυσιολογική κατάσταση του ανθρώπου η νοερά ενέργεια επανέρχεται στον φυσικό της χώρο, την καρδιά, η οποία είναι το κέντρο της πνευματικής του υπάρξεως, απελευθερώνει τον άνθρωπο από τη δουλεία των παθών, της λογικής και του περιβάλλοντος και τον μεταμορφώνει ολοκληρωτικά.

3. Η πτώση του ανθρώπου: Η πτώση του ανθρώπου δεν έχει ηθική διάσταση αλλά είναι οντολογικό πρόβλημα. Στην ουσία πτώση είναι η διακοπή της κοινωνίας με τον Θεό και ο σκοτασμός του νου. Ο ανενέργητος, σκοτισμένος νους αποδιοργανώνει την ψυχική συγκρότηση του ανθρώπου, η ψυχή χάνει την Χάρη του Θεού, και η κατάσταση αυτή μεταδίδεται σαν  ασθένεια και στο σώμα. Έτσι, οι συνέπειες της πτώσεως και του προπατορικού αμαρτήματος δεν είναι η κληρονόμηση της ενοχής ως τιμωρίας, αλλά η φθαρτότητα και ο θάνατος ως οντολογικά παρεπόμενα του σκοτασμού του νοός.

4. Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού.  Ο άσαρκος Λόγος της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ενσαρκώνεται στην Καινή Διαθήκη και η κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό, γίνεται πλέον σταθερή. Η αποκάλυψη των ακτίστων ενεργειών του Χριστού και τα γεγονότα της επίγειας ζωής Του μπορούν να βιωθούν ως μυστήρια και ως εμπειρικά γεγονότα από κάθε Χριστιανό.

5. Η Εκκλησία ως Σώμα Χριστού και κοινωνία θεώσεως. Η εμπειρία της Πεντηκοστής συνεχίζεται δια μέσου των αιώνων  και οι πιστοί, ως μέλη του Σώματος του Χριστού, έχουν την δυνατότητα να γνωρίσουν τα μυστήρια της βασιλείας Του εν τη σαρκί Του. Ο σκοπός της Εκκλησίας είναι πρώτιστα σωτηριολογικός και η Εκκλησία θα πρέπει να θεωρήται ως ένα θεραπευτήριο. Η  επιτυχία της Εκκλησίας ελέγχεται από το κατά πόσον αγιάζει τους ανθρώπους, κατά πόσον υπάρχουν μέλη της που πορεύονται από το κατ  ε?κόνα  στο  καθ  ?μοίωση και διέρχονται από τα στάδια της τελειότητος, δηλαδή από την κάθαρση (ελευθέρωση της καρδιάς και του νου  από τους λογισμούς και τα πάθη) στον  φωτισμό (διαχωρισμός της λογικής από την νοερά ενέργεια και εγκατάσταση στην καρδιά της νοεράς προσευχής) και στην θέωση (θεωρία των ακτίστων ενεργειών του Θεού). Τα Μυστήρια της Εκκλησίας και κυρίως η θεία Ευχαριστία, αποσκοπούν στην βίωση του κατ  έξοχήν μυστηρίου, του μυστηρίου της ευσεβείας, το οποίο ταυτίζεται με τα τρία στάδια της τελειότητος. Θεραπευτική είναι και η θεώρηση των τριών βαθμών της ιερωσύνης, αφού σκοπός των Κληρικών είναι όχι μόνο να τελούν τα Μυστήρια αλλά και να θεραπεύουν. Θεραπευτήρια είναι και τα Μοναστήρια, όπου μετατοπίστηκε η βίωση της ευαγγελικών εντολών μετά την εκκοσμίκευση της ενοριακής ζωής. Τέλος, μέσα από το πρίσμα της θεραπείας εξετάζονται και οι αιρέσεις, ως αποκλίσεις από την αποκαλυπτική αλήθεια και την μεθοδολογία που οδηγεί στην θέωση, και ως εκ τούτου και των Συνόδων, οι αποφάσεις των οποίων, στον βαθμό που εξέφραζαν τους θεουμένους οι οποίοι μετείχαν σ’ αυτές, λειτουργούν ως φάρμακα.

6. Η μετά θάνατον ζωή. Ο θάνατος εξετάζεται ως ασθένεια και όχι ως τιμωρία. Η μέση κατάσταση των ψυχών δεν έχει σχέση με τη διδασκαλία της Δύσης περί καθαρτηρίου πυρός, αλλά αφορά την κατάσταση των ψυχών μετά τον θάνατο και πριν από την ανάσταση των σωμάτων κατά την Δευτέρα Παρουσία, είναι όμως και η κατάσταση των ψυχών που δεν έχουν ολοκληρώσει την μετάνοιά τους. Επομένως, ακόμη και μετά θάνατον, υπάρχει  δυνατότητα εξέλιξης των ψυχών οι οποίες έχουν εισέλθει στο στάδιο της μετανοίας. Ο Παράδεισος και η Κόλαση θεωρούνται εξ επόψεως ανθρώπου και όχι εξ επόψεως Θεού. Ο Θεός οράται ως Φως η φωτιά  ανάλογα με την πνευματική κατάσταση και τον βαθμό θεραπείας του ανθρώπου.

Πηγή:https://www.greekorthodoxbooks.com/

ΣΧΟΛΙΟ: Μιά δεύτερη μεγάλη τυποποίηση τού Μυστηρίου τής Σωτηρίας η οποία υφίσταται στίς μέρες μας. Διά χειρός Ρωμανίδη καί Ιερόθεου Βλάχου. Η τρίτη καί η πιό τερατώδης οφείλεται στόν Ζηζιούλα, κεφαλής τού οικουμενισμού καί μαθητού τού Φλωρόφσκι όπως καί ο Ρωμανίδης.

Η ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΣΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. Η ουσία της καί η διαφορά της από τήν οδό διά τής Μετανοίας είναι ότι  "τα δόγματα μετατρέπονται σε προσωπική εμπειρία, δηλαδή, γίνονται αίμα καί τροφή στον πνευματικό μας οργανισμό".[ Η γνωστή οντολογία τού προσώπου]  

Στήν εκκλησία τού Κυρίου τρεφόμαστε από τό Σώμα καί από τό Αίμα Του, καί όχι από τίς εμπειρίες τών Αγίων. Αυτό πρεσβεύει καί η λατινική κακοδοξία μέ τό πρωτείο τού Πέτρου καί όλον τόν Αγιασμό πού κατέχεται από τόν διάδοχό του καί προσφέρεται στήν διάρκεια τών αιώνων. 

Δέν αναφέρεται στήν παράδοσή μας κάποια αποκάλυψη τών ακτίστων ενεργειών τού Χριστού.

Μάς διαφεύγει τέλος ότι  ο Ρωμανίδης δέν είχε τίς εμπειρίες στίς οποίες αναφέρεται. Δέν είχε πάθει τά Θεία.

Αμέθυστος