Η κατάρρευση των θεμελίων

Μανώλης Κοττάκης

Ο βίαιος ξυλοδαρμός του σταθμάρχη του μετρό από δύο δεκαεννιάχρονους μπροστά στα έκπληκτα μάτια δεκάδων επιβατών οι οποίοι παρακολουθούσαν από τους συρμούς δεν πρέπει να μας σοκάρει.

Ούτε να μας εντυπωσιάζει. Λυπάμαι, αλλά θα είμαι ωμός σήμερα. Ζούμε σε μια κοινωνία η οποία καθημερινώς εκπέμπει απολύτως συγκεκριμένο μήνυμα: Η βία είναι επιλογή και το «νταβατζιλίκι» νόμος. Η βία προστατεύεται. Η βία αποσιωπάται. Η βία ενίοτε έχει πολιτική κάλυψη.

Έως και διαδηλώσεις οργανώνονται υπέρ του δικαιώματος ακραίων στοιχείων να εισβάλλουν στα πανεπιστήμια και να τα ρημάζουν. (Κατά την καθ’ ημάς Αριστερά, όσοι εισέβαλαν στο Καπιτώλιο είναι φασίστες αλλά όσοι εισβάλλουν και καταστρέφουν τα πανεπιστήμια είναι… δημοκράτες.) Και βεβαίως -το κυριότερο- η βία παραμένει ατιμώρητη. Είτε διαιτητή ξυλοκοπήσεις είτε πολιτικό αρχηγό απειλήσεις πως θα ξυλοκοπήσεις ή πανεπιστημιακό «χτίσεις» ή σταθμάρχη ξυλοκοπήσεις ή πεντάχρονη βιάσεις ή τον ξυλοδαρμό δεκαπεντάχρονης διατάξεις (συνέβη προ εβδομάδος στην Ερμού με εντολή δεκαεξάχρονης!) ή σε σχολική κατάληψη βιάσεις ή βουλευτή χαστουκίσεις ή λιμενικό προπηλακίσεις (πολιτικός αρχηγός ων), το νομικό αποτέλεσμα είναι σχεδόν πάντα το ίδιο: «Προσήχθη στη Δικαιοσύνη και αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους». Και όταν μετά δύο τρία χρόνια γίνει η δίκη, «αθώος». Καθότι οι βασικοί μάρτυρες παθαίνουν αμνησία.

Αρνούνται να επαναλάβουν τις καταθέσεις τους χωρίς κάλυψη από την Πολιτεία και τελικώς «τα γυρίζουν». Ανακαλούν. «Έχω οικογένεια και παιδιά!» Το ίδιο δεν συνέβη και προχθές, άλλωστε, με τους «εξωσχολικούς» οι οποίοι εισέβαλαν στην πανεπιστημιούπολη, συνέλαβαν, κλείδωσαν, κράτησαν όμηρο και εξευτέλισαν τον πρύτανη της ΑΣΟΕΕ; Είτε συνελήφθησαν είτε όχι, ένα και το αυτό. Ελεύθεροι! Οταν λοιπόν παντού στην κοινωνία η βία γίνεται ανεκτή και όταν παντού στο διαδίκτυο και στις τηλεοράσεις μεταδίδονται αποκρουστικές σκηνές βίας σαν κι αυτές που είδαμε στο μετρό και όταν βεβαίως σε πλείστες όσες περιπτώσεις η διαλυμένη οικογένεια δεν έχει καμία επιρροή στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μελών της, τι περιμένουμε άραγε από τους αυθάδεις και μάλλον αγράμματους 19άρηδες;

Χαμένες υποθέσεις είναι. Και να συλληφθούν και να τιμωρηθούν, έχουν ήδη διαμορφωθεί ως χαρακτήρες. Είναι σε πορεία δίχως επιστροφή. Δύσκολα διορθώνεται η ζημιά. Επαναλαμβάνω: Ζούμε σε μια χώρα όπου κανείς δεν φοβάται τον νόμο. Οπου κανείς δεν σέβεται τον νόμο. Ο κίνδυνος σύλληψης για τον δράστη είναι αδιάφορος όταν η πιθανότης εγκλεισμού σε σωφρονιστικό κατάστημα είναι ελαχίστη. Και να σας πω και κάτι ακόμη; Οταν κατάσχονται 2 τόνοι ηρωίνη και δεν τιμωρείται σχεδόν κανείς. Οταν γίνεται διάρρηξη σε οικία εισαγγελέως και δεν εξεγείρεται κανείς. Οταν ανακριτές αλλάζουν χώρα, μεταναστεύουν μην αντέχοντας απειλές και δεν νοιάζεται κανείς.

Όταν πυροβολούνται στο φως της ημέρας κακοποιοί με καλάσνικοφ και δεν διερωτάται τι κρύβεται από πίσω κανείς. Οταν προπηλακίζονται ακαδημαϊκοί και δεν φωνάζει κανείς. Οταν βλαστάρια εύπορων επιχειρηματιών αφήνουν στον τόπο ανθρώπους του μόχθου και δεν ασχολείται κανείς. Οταν βλαστάρια ακτοπλόων επιτίθενται με μπουνιές και κλοτσιές σε αστυνομικούς που τόλμησαν να τους ελέγξουν και δεν συγκινείται κανείς, τότε μέσα σε ποιο κοινωνικό κλίμα θα μεγαλώσει ο αδαής αγράμματος 19άρης για να σεβαστεί τον σταθμάρχη του μετρό; «Τίποτε» δεν είναι στα μάτια του ο σταθμάρχης. Μηδέν. «Τίποτε» δεν του λέει η στολή του. Μηδέν.

Γιατί όταν πηγαίνει στο γήπεδο, όταν βλέπει τηλεόραση, όταν κατεβάζει stories από το YouTube, όταν βγαίνει για διασκέδαση, αυτό του μαθαίνουν. Τη βία και την ισχύ. Από τη στιγμή που θα αντιληφθεί ότι είναι ένα αναλώσιμο «τίποτα» για τους από πάνω -στατιστική για τα νεκροταφεία-, τότε και αυτός θεωρεί «τίποτα» τους κατά την αντίληψή του κάτω από αυτόν. Και συμπεριφέρεται αναλόγως. Μη μας σοκάρουν οι εικόνες λοιπόν. Η βία στην Ελλάδα είναι επιλογή. Ο νόμος εκπίπτει. Η υπακοή αντικαθίσταται από την ανυπακοή. Ειδικώς αν αυτή διαφημίζεται ως υπευθυνότητα (!) από το βήμα του Κοινοβουλίου. Και βεβαίως όλα αυτά συμβαίνουν γιατί το ηθικό εποικοδόμημα έχει καταρρεύσει εντελώς.

Διασταυρώνεσαι με έναν απρόσεκτο οδηγό στον δρόμο και τον «στολίζεις» με όλα τα κοσμητικά επίθετα του κόσμου στον αναιδή ενικό λες και τον ήξερες από χθες. Μπαίνεις σε λεωφορείο ή μετρό και δεν σηκώνεσαι από τη θέση στη θέα ηλικιωμένου, ακόμη κι αν αυτός είναι έτοιμος να λιποθυμήσει. Σε σταματά στον δρόμο για έλεγχο αστυνομικός και τον απειλείς με μετάθεση στον Εβρο. Τι δεν καταλαβαίνουμε άραγε; Τα θεμέλια της κοινωνίας μας και της δημοκρατίας μας είναι βαθύτατα διαβρωμένα. Και όποιος τολμά να υπενθυμίζει την παλαιά ηθική αρχή του σεβασμού προς τον μεγαλύτερο απωθείται και χλευάζεται ως συντηρητικός. Πόσο μακριά μπορεί να πάει, νομίζουμε, μια κοινωνία χωρίς ιεραρχία, χωρίς αρχές, χωρίς τρόπους, χωρίς σεβασμό, με απέχθεια προς τον νόμο και με βασική επιλογή τη βία; Όχι μακριά. Προτείνω στην κυβέρνηση να μελετήσει τρία φαινόμενα κοινωνικά εκ πρώτης όψεως, αλλά κατ’ ουσίαν βαθύτατα πολιτικά: Την εξέλιξη του εγκλήματος στις μέρες μας – για ποιους λόγους σκοτώνουν οι άνθρωποι και πώς σκοτώνουν ακόμη και με χαριστικές βολές, πρώτον. Θα εντυπωσιαστεί από το πόσο Τρίτος Κόσμος γίναμε. Κυριλέ Κολομβία είναι η Ελλάς με μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της. Τη βία των ανηλίκων – βροχή τα περιστατικά κάθε μέρα, απλώς δεν βιντεοσκοπούνται, δεύτερον . Οι νέοι έχουν βιαιότητα μεσηλίκων.

Και τη βία και την κακοποίηση μέσα στις οικογένειες σε κρίση, τρίτον. Το νομοσχέδιο για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια -γι’ αυτό φωνάζω- είναι νάρκη στη ζωή 150.000 χωρισμένων ζευγαριών, αφορά μαζί με τα παιδιά τους 350.000 κόσμο. Προτείνω στον πρωθυπουργό να ζητήσει από τους συνεργάτες του τα αγαπημένα του data (δεδομένα) για να δει πάνω σε ποια βάση αρχών επικάθεται η κοινωνία και να διαπιστώσει πώς το κοινό έγκλημα μπορεί να οδηγήσει στην απονομιμοποίηση της κυβέρνησής του.

Η πανδημία, η ανεργία και το περιθώριο καθώς εν τίνι μέτρω και τα εθνικά θέματα δεν είναι διαχειρίσιμα όταν επιδρούν σε μια κοινωνία υπό διέγερση. Το πιθανότερο είναι όλα όσα συμβαίνουν πίσω από τους τέσσερις τοίχους στα σπίτια του καθενός να λειτουργήσουν εν τέλει ως πολλαπλασιαστής εξελίξεων όταν αύριο θα κλείνουν επιχειρήσεις, θα απολύονται άνθρωποι και θα διασπείρονται φήμες για οπισθοχωρήσεις στα Εθνικά. Χωρίς ζωή, χωρίς αρχές, χωρίς ηθικό πλαίσιο, χωρίς μέλλον και προπάντων χωρίς όνειρο -αυτή είναι η πρώτη γενιά που δεν ονειρεύεται- όλα είναι πιθανά. Ακόμη και καταστάσεις τύπου «Τζόκερ». Το επεισόδιο στο μετρό είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.

Η κατάρρευση των θεμελίων | newsbreak