Η ριψοκίνδυνη μέθη της υπερ-προόδου

Τασούλα Καραϊσκάκη

Α​​σπαζόμενος τους κινδύνους της υπερβολικής προόδου, ο Στίβεν Χόκινγκ δεν κουράζεται να ανησυχεί, και να προειδοποιεί, έτη πολλά τώρα, για δύο ενδεχόμενα: ο κόσμος μας να καταστραφεί, άρα πρέπει επειγόντως να προετοιμάσουμε τη μετοίκησή μας σε άλλους πλανήτες· τα ρομπότ να εξελιχθούν σε μια νέα μορφή ζωής και να αντικαταστήσουν τους ανθρώπους. Ομως δεν καταφέρνει να μας σύρει μακριά από τον ταραγμένο μικρόκοσμό μας, από τα «ταπεινά» μας σφαγεία. Να μας αποσπάσει από την παραδοχή της κυβέρνησης ότι συνειδητά υπερφορολογεί τη μεσαία τάξη και τους συνεπείς φορολογούμενους, από τις εκτιμήσεις του Stratfor ότι η έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια δεν θα είναι «καθαρή», από τη φυματική σαρανταποδαρούσα του Τσακαλώτου με μηνίσκο στα 25 πόδια, από το κουβάρι της Κεντροαριστεράς κ.ο.κ.

Ωστόσο οι νοήμονες μηχανές είναι εδώ (χρόνια τώρα, λογισμικά έχουν περάσει το «τεστ Turing» που δείχνει αν μια μηχανή έχει ανθρώπινη ευφυΐα).

Μαθαίνουν, αυτοβελτιώνονται, αυτοανασχεδιάζονται. Είναι εδώ, οχήματα χωρίς οδηγό, μηχανές για αυτόματες διαγνώσεις ασθενειών, ρομπότ που κερδίζουν παγκόσμιους πρωταθλητές σε παιχνίδια, που γράφουν μυθιστορήματα (όπως η μηχανή Σέλεϊ, κατά τη συγγραφέα του Φρανκεστάιν, η οποία αφού μελέτησε 140.000 τρομακτικές ιστορίες, πλέον γράφει τα δικά της βιβλία τρόμου)...

Ομως δεν υπάρχει «επαφή» μέσα σε έναν τομέα που είναι ξένος προς τις τρέχουσες οδύνες. Και καταλήγουμε σχεδόν να ταυτίζουμε τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη με τα προϊόντα της βιομηχανίας του Χόλιγουντ, με ανασυναρμολογούμενα τέρατα, εξολοθρευτές, Iron Men, ανθρωποειδή με εμφυτευμένες αναμνήσεις και εμπειρίες, σαν τα C-3PO και R2-D2 των «Star Wars» και τον Sonny του «I, Robot», ανδροειδή όπως ο πράκτορας Κ στο «Blade Runner 2049»...

Και να καταχωρίζουμε στο εξωπλανητικό σύμπαν κάθε νέα ανακάλυψη, κάθε συζήτηση π.χ. ότι θα αντιμετωπίσουμε τα επερχόμενα ρομπότ με αυτοεπίγνωση –ένα δισεκατομμύριο φορές πιο έξυπνα από τον άνθρωπο– μόνο αν εμφυτεύσουμε στους εγκεφάλους μας μικροτσίπ που θα μας καταστήσουν ισότιμους αντίπαλους των μηχανών.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο άνθρωπος θα συνεχίσει να ξεδιψά σε ωκεανούς επινοητικότητας, χωρίς να εκπνέουν οι ενθουσιασμοί από τα ερωτήματα για τη μετεξέλιξη του ανθρώπου σε ένα ανατριχιαστικό υβρίδιο υπό συνεχή αναβάθμιση, για την τύχη της συνείδησης, του ενδότερου χώρου όπου αναβλύζουν όλες οι ανθρώπινες ποιότητες, όπου βιώνονται όλες οι βασανιστικές ταλαντεύσεις. Αλλωστε, παράλληλα αναπτύσσονται δικλίδες ασφαλείας, λένε. Προ μηνών, εκατό προσωπικότητες ζήτησαν από τον ΟΗΕ να εμποδίσει την ανάπτυξη αυτόνομων όπλων – οπλικών συστημάτων που δρουν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Μελέτες εξετάζουν σενάρια αντιμετώπισης κακόβουλων μηχανών. Προ καιρού, διεκόπη πείραμα του Facebook, όταν δύο chatbots που πραγματοποιούσαν εμπορική συναλλαγή άρχισαν να επικοινωνούν σε μια γλώσσα ακατανόητη στους ανθρώπους. Ωστόσο, τα αντίδοτα στις παρενέργειες συνήθως αναπτύσσονται βραδέως (βλ. κλιματική αλλαγή, ασθένειες και υπερχρήση αντιβιοτικών). Η μέθη της επινόησης και ο μαγνήτης του κέρδους αποδεικνύονται ισχυρότερα από τη διασφάλιση της μελλοντικής επιβίωσης στον κόσμο μας και όχι σε μια εξομοίωση του σύμπαντος, σε ένα Matrix, όπως φοβάται ο Ιλον Μασκ, ο ιδρυτής των ηλεκτροκίνητων Tesla, των διαστημικών οχημάτων SpaceX και της Neuralink που επεξεργάζεται τεχνολογίες τεχνητής διεύρυνσης (με ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο) των δυνατοτήτων της ανθρώπινης ευφυΐας.

Σίγουρα οι άνθρωποι δεν ποδοπατούν μόνο αλλά και αναστηλώνουν τα μυστικά της ύπαρξής τους. Ομως για πόσο; Πλείστοι οι θηρευτές «ονείρων» τα οποία δεν είναι θεμιτό να ονειρευόμαστε. Ενα ένστικτο ριζωμένο μέσα στα βάθη της ματαιοδοξίας τους, ενδέχεται να τους οδηγήσει σε μια τάξη στοχασμών τόσο ευρεία, ώστε ακόμη και ο θάνατος του είδους να τους μοιάζει ασήμαντος, τα θεμέλια του ανθρώπινου πεπρωμένου σαθρά και η γλώσσα της λογικής φτωχή και ανίσχυρη.

Πηγή

maria.p. είπε...

"Προ καιρού, διεκόπη πείραμα του Facebook, όταν δύο chatbots που πραγματοποιούσαν εμπορική συναλλαγή άρχισαν να επικοινωνούν σε μια γλώσσα ακατανόητη στους ανθρώπους.." (!!!)
Από την Βικιπαίδεια:
"Ένα chatbot (επίσης γνωστό ως talkbot , chatterbot , Bot , IM bot , διαδραστικός πράκτορας ή τεχνητός συνομιλητής οντότητας ) είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή που διεξάγει μια συνομιλία μέσω ακουστικών ή κειμενικών μεθόδων.Τέτοια προγράμματα συχνά σχεδιάζονται για να προσομοιώσουν πειστικά το πώς ένας άνθρωπος θα συμπεριφερόταν ως συνομιλητικός εταίρος, επιτυγχάνοντας έτσι τη δοκιμή Turing . Τα chatbots χρησιμοποιούνται συνήθως σε συστήματα διαλόγου."

Aν είχαμε μόνο το γεγονός ότι η γλώσσα του chatbot (του προγράμματος), έγινε "ακατανόητη στους ανθρώπους" θα μπορούσαμε να το εξηγήσουμε.Θα λέγαμε π.χ. ότι κάτι πήγε "στραβά".. σε μηχανικό επίπεδο.. ότι έχουν αλλοιωθεί οι αποτυπώσεις των γραμμάτων και των λέξεων.΄
Το ότι συνεχίστηκε η επικοινωνία μεταξύ τους μέσω της "ακατανόητης γλώσσας" με τρόπο "ανεξέλεγκτο" από τους ανθρώπους, "αυτόνομο" θα μπορούσαμε να πούμε, είναι εξωφρενικό (γι΄αυτό και το σταμάτησαν).
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί (κατά μία έννοια) μεταφυσικό..
Δεν είναι όμως.. τουλάχιστον με τη στενή έννοια..
Και αυτό είναι πολύ ανησυχητικό γιατί δείχνει ότι το πεδίο αυτό (όπως και άλλα π.χ. η γενετική) έχει (ή έστω τείνει να) μπει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις..
Όσο και αν χαρακτηρίζονται "ευφυείς" οι μηχανές, πως είναι δυνατόν να "αυτονομούνται" (έστω και σε αρχικό στάδιο) από τον άνθρωπο, και "να βρίσκουν" τρόπο να επικοινωνούν μεταξύ τους;;
Γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχουν συναισθήματα ή συνείδηση σε μηχανές, υπάρχει μόνο ένα "λογισμικό" (η απομίμηση της ανθρώπινης λογικής).Όπως βλέπουμε όμως, κάθε άλλο παρά παραμένει μόνο σε επίπεδο υπολογισμών ή γνώσεων και απαντήσεων. Προφανώς υπάρχει πλέον και κάποιου είδους "επινοητικότητα".. Δηλ. κάποιες αντιδράσεις "δικές τους", έξω από τον προγραμματισμό τους (με τη στενή έννοια). Το ότι η γλώσσα έγινε ακατανόητη, και "βρήκαν" τον τρόπο να συνεχίσουν την επικοινωνία (είναι εξακριβωμένο από την επεξεργασία των δεδομένων που έδινε το ένα στο άλλο), αυτό είναι τρομακτικό..