Η συντριβή της καρδιάς είναι ο πρόδρομος της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος. π.Ζαχαρίας Ζάχαρου

π.Ζαχαρίας Ζάχαρου

Στο Ευαγγέλιο η οδός του Κυρίου προπαρασκευάζεται συχνά με «σκληρούς λόγους». Για παράδειγμα, ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής αποκαλούσε τα τέκνα των Εβραίων «γεννήματα εχιδνών» (Λουκ. 3,7). Η φράση αυτή ερμηνευόταν από τον Γέροντα Σωφρόνιο ως εξής: Με τον βαρύ αυτό χαρακτηρισμό ο Τίμιος Πρόδρομος παρηγορούσε (Λουκ. 3,18) τον λαό μέσα από τη συντριβή που του προξενούσε. Η συντριβή ταπεινώνει την καρδιά του ανθρώπου, και η ταπείνωση την διευρύνει, ώστε να μπορεί να δεχθεί το Πνεύμα το Άγιο, τη χάρη του Παρακλήτου, που είναι και η μόνη αληθινή παρηγοριά.

Όλοι οι σκληροί λόγοι, τότε, μπορούν να εννοηθούν μέσω των λόγων του αποστόλου Παύλου: «Τις εστιν ο ευφραίνων με, ει μη ο λυπούμενος εξ εμού;» (Β’ Κορ. 2,2) Με τον ίδιο τρόπο, όπως ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, ο Απόστολος φέρνει τα πνευματικά του τέκνα σε συντριβή, προκαλώντας μέσα τους τη συναίσθηση ότι η ζωή τους δεν είναι, όπως θα όφειλε. Τους οδηγεί στην ταπείνωση, και, με τη βοήθεια της, στη χάρη. Γιατί ο Θεός «υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν» (Ιακ. 4,6· Α’ Πετρ. 5,5). Στη συνέχεια, όπως λέγεται στην πρώτη ευχή της χειροτονίας πρεσβυτέρου, ακολουθεί «η θεία χάρις, η πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα».

Στη ζωή του χριστιανού ένας σκληρός λόγος ισοδυναμεί με τη «βιαία πνοή». Εκδιηγείται τα θαυμάσια του Θεού και προξενεί στην καρδιά του ανθρώπου βαθειά μεταμέλεια. Η συντριβή αυτή είναι ο πρόδρομος της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος.
Μετά τον συσσεισμό, το Πνεύμα της αληθείας (1ο Μέρος) Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου)

***

«… Οι «σκληροί λόγοι» των αγίων Γραφών προκαλούν στην καρδιά προφητικό «συσσεισμό». Όπως κατά την ήμερα της Πεντηκοστής έπνευσε πρώτα η βίαιη πνοή και ύστερα ξεχύθηκε το Άγιο Πνεύμα «επί πάσαν σάρκα», έτσι και τώρα ο πνευματικός συσσεισμός κάνει να αναφανεί η καινή καρδιά• όχι η λίθινη, αλλά η ευαίσθητη που είναι ικανή να προσλάβει το χάρισμα της Πεντηκοστής. Η καρδιά αυτή είναι τόσο πολύτιμη ενώπιον του Κυρίου, ώστε κάθε κραυγή ή επίκληση της συγκεντρώνει όλη την προσοχή Του και ελκύει τη χάρη Του.

….Ο Μονογενής Υιός του Θεού, ο Χριστός, με τα Πάθη, τον Σταυρό, τον θάνατο και την Ανάστασή Του προσέλαβε τον πόνο εκούσια και αναμάρτητα και τον μετέβαλε σε μέσο εκφράσεως της τέλειας αγάπης Του. Με αυτήν θεράπευσε το πλάσμα Του από το μέγα τραύμα της προπατορικής αμαρτίας και το απεργάσθηκε «καινήν κτίσιν». Γι’ αυτό ο πόνος είναι τόσο πολύτιμος στην άσκηση της ευχής, και η παρουσία του είναι ένδειξη ότι ο ασκητής δεν είναι μακριά από την αληθινή και άγια οδό της αγάπης προς τον Θεό. Την αγάπη αυτή εκφράζει ο άνθρωπος με την προσευχή του.

Κατά συνέπεια, η προσευχή είναι θέμα αγάπης. Αν προσευχόμαστε, σημαίνει ότι αγαπάμε τον Θεό. Αν αγαπάμε τον Θεό, προσευχόμαστε. Το μέτρο της προσευχής φανερώνει το μέτρο της αγάπης που έχουμε για τον Θεό. Έτσι, ο άγιος Σιλουανός ταυτίζει τη μνήμη του Θεού με την προσευχή, ενώ οι άγιοι Πατέρες λένε ότι η λήθη του Θεού συνιστά το μεγαλύτερο πάθος. Όταν μας πολεμεί ένα πάθος, μπορούμε και εμείς να του αντιταχθούμε με το Όνομα του Θεού. Όσο πιο πολύ ταπεινώνουμε τον εαυτό μας και καλούμε τον Θεό σε βοήθεια μας, τόσο πιο δυνατοί γινόμαστε και νικούμε το πάθος. Όταν όμως λησμονούμε τον Θεό, ο εχθρός μας φονεύει ολοσχερώς. Γι’ αυτό και οι Πατέρες επισημαίνουν ότι η λήθη του Θεού είναι το μεγαλύτερο πάθος».
(Αρχιμ. Ζαχαρία Ζάχαρου, «Ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος», εκδ. Ι. Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ, Αγγλίας. 2012, σ. 110-116)

Η όλη εργασία της νοερός προσευχής είναι άκρως δημιουργική. Στην αρχή της δημιουργίας το Πνεύμα του Θεού επιφερόταν πάνω από την άβυσσο και σε μία δεδομένη στιγμή, με τρόπο εκρηκτικό ωοτόκησε όλη την κτίση. Κατά παρόμοιο τρόπο, και κατά την πράξη της νοεράς ησυχίας, ο ασκητής της ευσέβειας προσηλώνει το νου στην καρδιά του και το όνομα του Κυρίου Ιησού επωάζει την άβυσσο της. Η θεία ενέργεια του ονόματος αυτού μεταδίδεται στην καρδιά, πού γίνεται ικανή να ελέγχει κάθε κίνηση της, να βλέπει τους εχθρούς όταν προσεγγίζουν από έξω και να τους εκδιώκει με την δύναμη του ονόματος του Χριστού. Με την εσωτερική αυτή νήψη περιορίζονται οι αμαρτίες στο ελάχιστο δυνατό. Όταν τέλος έλθει η στιγμή της ευδοκίας του Θεού, και φθάσει η ενέργεια της ευχής στο πλήρωμα της, γίνεται το συγκλονιστικό άνοιγμα της καρδιάς : ο άνθρωπος δέχεται την πείρα της αιωνιότητας. Εκεί εισέρχεται και κατοικεί ο Θεός, εργαζόμενος την αληθινή ανακαίνιση του ανθρώπου στο οντολογικό επίπεδο της αγάπης Του.

…Η ακατάπαυστη επίκληση του ονόματος του Ιησού μας καθιστά διαφανείς στην Παρουσία Του και ικανούς να συμμετάσχουμε στον ύμνο πού αναπέμπει στον Θεό όλη η κτίση.

Η πνευματική αυτή κατάσταση έχει μεγάλη σπουδαιότητα για την ώρα του θανάτου. Η ασκητική εργασία της νοερός προσευχής αποβαίνει προπόνηση και προετοιμασία για το τέλος της επίγειας ζωής, ώστε ή γέννηση του πιστού στην ουράνια ζωή να γίνει όσο το δυνατόν ανώδυνα και ακίνδυνα.

Εκ του κατά Ματθαίον γ΄ 1 – 12

1 Εν δε ταις ημέραις εκείναις παραγίνεται Ιωάννης ο βαπτιστής κηρύσσων εν τη ερήμω της Ιουδαίας 2 και λέγων· μετανοείτε· ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών. 3 Ούτος γαρ εστιν ο ρηθείς υπό Ησαΐου του προφήτου λέγοντος· φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού. 4 Αυτός δε ο Ιωάννης είχε το ένδυμα αυτού από τριχών καμήλου και ζώνην δερματίνην περί την οσφύν αυτού, η δε τροφή αυτού ην ακρίδες και μέλι άγριον. 5 Τότε εξεπορεύετο προς αυτόν Ιεροσόλυμα και πάσα η Ιουδαία και πάσα η περίχωρος του Ιορδάνου, 6 και εβαπτίζοντο εν τω Ιορδάνη υπ᾿ αυτού εξομολογούμενοι τας αμαρτίας αυτών. 7 Ιδών δε πολλούς των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων ερχομένους επί το βάπτισμα αυτού είπεν αυτοίς· γεννήματα εχιδνών, τις υπέδειξεν υμίν φυγείν από της μελλούσης οργής; 8 Ποιήσατε ούν καρπόν άξιον της μετανοίας, 9 και μη δόξητε λέγειν εν εαυτοίς, πατέρα έχομεν τον Αβραάμ· λέγω γαρ υμίν ότι δύναται ο Θεός εκ των λίθων τούτων εγείραι τέκνα τω Αβραάμ. 10 Ήδη δε και η αξίνη προς την ρίζαν των δένδρων κείται· παν ούν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται. 11 Εγώ μεν βαπτίζω υμάς εν ύδατι εις μετάνοιαν· ο δε οπίσω μου ερχόμενος ισχυρότερός μου εστίν, ου ουκ ειμί ικανός τα υποδήματα βαστάσαι· αυτός υμάς βαπτίσει εν Πνεύματι Αγίω και πυρί. 12 Ου το πτύον εν τη χειρί αυτού και διακαθαριεί την άλωνα αυτού, και συνάξει τον σίτον αυτού εις την αποθήκην, το δε άχυρον κατακαύσει πυρί ασβέστω.

Η συντριβή της καρδιάς είναι ο πρόδρομος της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος. π.Ζαχαρίας Ζάχαρου | iconandlight (wordpress.com)