Από τον Υπεράνθρωπο στον « Υπερμουσουλμάνο ».Tι είναι ο « Υπερμουσουλμάνος »:Συνέντευξη με τον επινοητή του όρου ψυχαναλυτή Fathi Benslama

ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΣΤΙΚΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΙΣΜΟΥ
Συνέντευξη με τον ψυχαναλυτή Fathi Benslama, συγγραφέα του έργου ‘“Μια οργισμένη επιθυμία θυσίας. (Le surmusulman ) Ο υπερμουσουλμάνος”.

Από τον Υπεράνθρωπο στον Υπερμουσουλμάνο.

Η ψυχανάλυση μπορεί να βοηθήσει στο να σκεφτούμε πάνω στη θυσιαστική θέληση που συμπαρέσυρε αυτά τα τελευταία χρόνια τους νέους γάλλους στο όνομα του ισλάμ?Ναι, απαντά ο Fathi Benslama σ ένα δοκίμιο το  Un furieux désir de sacrifice. ΟSurmusulman, επίκειται να δημοσιευθεί από τις εκδόσεις Seuil.Ο ψυχαναλυτής,καθηγητής ψυχοπαθολογίας  στο πανεπιστήμιο Paris-Diderot, συγγραφέας της La psychanalyse à l’épreuve de l’islam (Aubier, 2002) et La guerredes subjectivités en islam (Lignes, 2014) φωτίζει την πραγματικότητα της ριζοσπατικοποίησης χάρη στη φιγούρα του « surmusulman » : ένας μουσουλμάνος εμποτισμένος από τον ισλαμισμό, στοχευμένος από την ενοχή του ότι δεν είναι « αρκετά μοσουλμάνος» και από τη θυσία. Συνέντευξη

Πώς γεννήθηκε αυτή η αντίληψη του  « surmusulman »? 

Η ιδέα μου ήρθε σιγά σιγά εργαζόμενος στις υπηρεσίες προστασίας της παιδικής ηλικίας στο δήμο του Παρισιού Seine-Saint-Denis, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90.Κατά τη διάρκεια μιας δεκαπενταετίας εξέτασα μουσουλμάνους και παρατήρησα σε ορισμένους από αυτούς την άνοδο μιας βαθύτατης ενοχής αναφορικά με την θρησκεία και το βασανιστήριο ότι δεν είναι « αρκετά μουσουλμάνοι ».Εκείνη την εποχή δεν μιλούσαμε για  για ριζοσπαστικοποίηση αλλά για φονταμενταλισμό ή φανατισμό. Αυτά τα άτομα ήταν όχι μόνο αντιμέτωπα μ΄ένα είδος εσωτερικής απαίτησης αλλά ομοίως ήταν εκτεθειμένα στις οχλήσεις των ιεροκηρύκων που τους κατηγορούν για τα χειρότερα ηθικά εγκλήματα και την απαίτησή τους ν αποδείξουν ότι ήταν οι « καλοί » μουσουλμάνοι.

Από όπου οι διαδικασίες της επιβεβαίωσης ταύτισης με τη θρησκεία: πρόκειται να υπερβούν το συναίσθημα της ντροπής τους ταυτιζόμενοι μ έναν υποδειγματικό μουσουλμάνο τον Προφήτη και γινόμενοι πιο μουσουλμάνοι απ΄ότι ήταν οι γονείς τους ή οι παπούδες τους. Γι αυτούς δεν ήταν πια αρκετό να ζήσουν τη θρησκεία τους στο πλαίσιο της παράδοσής ,θεμελιωμένη στην ιδέα της ταπέινωσης.Γιατί μια από τις σημασίες τις λέξεις « μουσουλμάνος  » είναι ο « ταπεινός », κάτι που δομεί τον ηθικό θεμελειώδη πυρήνα του islam.Με τον surmusulman, πρόκειται αντίθετα να προβάλουν την υπερηφάνια υπεροχή της πίστης τους έναντι των άλλων. Υπάρχουν οι δημόσιες αποδείξεις – προσευχές μέσα στο δρόμο, σημάνσεις σωματικές και ενδυνατολογικές … Κάποιοι εκφράζουν τον « surmusulman » υπό την μορφή μιας τάσης.Άλλοι καταπιάνονται να τον ενσαρκώσουν δηλ .να εκφράσουν μια υπερδύναμη θρησκευτική με τρόπο επιθετικό ως και επικίνδυνο σε κάποιες περιπτώσεις.

Τι μπορεί να φέρει η ψυχανάλυση στην κατανόηση αυτών των συμπεριφορών? 

Με τον  Surmusulman, προτείνω μια διάγνωση στη ψυχική ζωή των μουσουλμάνων που είναι εμποτισμένοι από τον ισλαμισμό στοχευμένοι από την ενοχικότητα και τη θυσία. Σκοπός μου είναι να φέρω διασαφηνίσεις ,και όχι να εξηγήσω.Κανένας τομέας δεν μπορεί να διοχετεύσει μια σφαιρική εξήγηση.Είτε πρόκειται για προσεγγίσεις με όρους γεωπολιτικής, ή με όρους πολιτισμού (αντιλαμβανόμενοι το ισλάμ ως έναν πολιτισμό σε κρίση), ή με όρους κοινονιολογικούς κανένας δεν δύναται να διατείνεταιότι μόνον αυτός γνωρίζει το φαινόμενο. …..

Ο surmusulman είναι ένα σύμπτωμα που αντιστοιχεί σε μια απελπισία σε κάποιους μουσουλμάνους.

“Τι είναι ένα ανθρώπινο πλάσμα χωρίς πίστη?Αυτό δεν υπάρχει! Κάθε κοινωνία αναπαύεται σε σε μια ιδέα μιας εμπιστοσύνηςπου είναι η βάση της πίστης.” 

Οι ψυχαναλυτές καθυστέρησαν να φθάσουν στο terrainτης μελέτης της ριζοσπαστικοποίησης.Γιατί?

…πρέπει αρχικά να θυμίσουμε ότι τα φαινόμενα της πίστης είναι φαινόμενα « νορμάλ », και το όριο μεταξύ του normal και του anormal είναι πολύ δύσκολο ν΄αξιολογηθεί.Και έπειτα για την ψυχανάλυση το normal και η παθολογία δεν είναι ποιότητες αλλά ποσότητες. Καθένας από εμάς φέρει μέσα του μικρές ποσότητες παθολογικών εκφάνσεων.

Σε κάποια άτομα αυτές οι ποσότητες είναι πιο σημαντικές.Αναλόγως μια πολύ μεγάλη ποσότητα πίστης  μπορεί να τελειώσει με το να γίνει πιστότητα ή φανατισμός.Αλλά γενικά οι ψυχίατροι,ψυχαναλυτές και ψυχολόγοι είναι αντίθετοι στην « παθολογικοποίηση »αυτών των φαινομένων κι έχουν δίκιο.Γιατί τι είναι ένα ανθρώπινο όν χωρίς την πίστη ?Αυτό δεν υπάρχει!Όταν εσείς παίρνετε ένα ταξί , εσείς πιστεύετε ότι ο δηγός είναι ειλικρινής και τίμιος και δεν είναι τρελός.Όλη η κοινωνία βασίζεται στην ιδεά μιας εμπιστοσύνης που είναι η βάση της πίστης. ………

…..Αυτό που αποκαλούμε επιστροφή της θρησκείας μπορεί να αποκληθεί φονταμενταλισμός: υπό την επήρεια της καταστροφής της παράδοσης από τον μοντερνισμό,οι πιστοί επανέρχονται στα θεμέλια ή διατείνονται ότι επανέρχονται για ν΄αποπειραθούν να ξαναβρουν τις ενδείξεις της παράδοσης. Αυτό το φαινόμενο αφορά όλες τις θρησκείες ,το κίνημα  των ευαγγελικώνή τον ινδουσιστικό φονταμενταλισμό.Η μεγάλη ιδιαιτερότητα του μοσουλμανικού φονταμενταλισμού είναι ότι είναι ένοπλος εξ αιτίας των πολέμων που λυμαίνονται τον μουσουλμανικό κόσμο εδώ κι έναν αιώνα.Ένα μέρος των φονταμενταλιστών εξοπλίστηκαν από την Σ Αραβία τις ΗΠΑ και τις χώρες του Κόλπου για γεωπολιτικούς λόγους στρατηγικούς και οικονομικούς … Αν αύριο εξοπλιστούν οι ευαγγελσιτές αυτοί θα κάνουν τα ίδια.

 “Ο ισλαμισμός επομένως δομεί την ιδέα ενός ανθρώπου ολοκληρωτικά θρήσκου ολοκληρωτικά μουσουλμάνου κάτι που ανοίγει το δρόμο στον υπερμουσουλμάνο. ”

Και ο surmusulman, γράφετε, προέρχεται από τον fondamentalisme…

Στη Γαλλία ανάμεσα στους ριζοσπαστικοποιημένους το  40%είναι προσήλυτοι συχνά προερχόμενοι από τις μεσαίες τάξεις (σύμφωνα με έκθεση του βουλευτή  Sébastien Pietrasanta, Ιούνιος 2015). ….

όταν δούμε τα νούμερα που δόθηκαν από την κυβέρνηση βλέπουμε ότι τα 2 τρίτα είναι μεταξύ 15 και 25 ετών…….

Γιατί αυτό το φαινόμενο αγγίζει περισσότερο τους ανήλικους στη Γαλλία σήμερα  ?

Τρία στοιχεία σε συνδυασμό συνέβαλαν στη σημερινή κατάσταση.Υπάρχει αρχικά η δουλειά σε μακροχρόνια βάση που έγινε από τους ιεροκήρυκες μέσα στα banlieues . Υπάρχει επίσης μια αλλαγή στρατηγικής των τρομοκρατών στο θέμα του τζιχάντ.Για να ξαναπικαλεστώ τον Gilles Kepel, περάσαμε από οργανώσεις ιεραρχημένες κατά περιοχή σε δίκτυα πιο αποκεντρωμένα και κυρίως εστιασμένα στην ατομική τρομοκρατία επικεντρωμένα ιδίως στην Ευρώπη που θεωρείται ως ο αδύναμος δυτικός κρίκος…Επίσης βλέπω ένα βασικό στοιχείο με τη διάδοσή της στο , internet, η ισλαμιστική ριζοσπαστικοποίηση έγινε ένα προιόν μαζικό.Το Internet δίνει τη προσφορά σε άτομα νέα που είναι σε κατάσταση δυσφορίας, δημιουργεί και ρυθμίζει τη ζήτηση.Αυτό είναι επίσης ένα θέμα αγοράς.Σήμερα ο ριζοσπαστικοποιημένος ισλαμισμός είναι το προιόν το πιο διαδεδομένο στην αγορά το πιο ξιταριστικό το πιο συμβατό..

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό υπάρχουν 20 000 salafistes στη Γαλία.Αυτό το οποίο αλλάζει μια θρησκεία είναι η κοινωνία.Η καθολική εκκλησία υποχρεώθηκε να εξελιχθεί υπό την πίεση  μιας κοινωνίας που εξελίχθηκε ως και σήμερα.Το ίδιο θα γίνει και με τον μουσουλμανικό κόσμο.Η αλλαγή του ισλάμ θα είναι κοινωνική.telerama 16/5/16

dimpenews.com