ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛΙΟΚΒΕ (4)-επανάληψη

Hans Urs Von Balthasar

Είμαστε καλά ή τά παίξαμε εντελώς; 

Πιο συγκεκριμένα λοιπόν: η εικόνα τής βαπτίσεως του Ιησού εξαρτάται αποκλειστικά από την Οικονομία τής Σωτηρίας και δεν μας επιτρέπει καμία διατριαδική μεταφορά της. Διότι εάν ξεκινήσουμε από την συνείδηση του Χριστού στην αποτελεσματική του δράση και στην αυτοσυνειδησία που εκφράζει η πράξη του, δεν πρέπει να σκεφτούμε τόσο σε μια μνήμη μιας προγεννετικής υπάρξεως, όσο την βεβαιότητα, υπονοούμενη στην ολότητα του έργου του σχετικά με τον κόσμο, ότι είναι η πεμπτουσία  του λόγου του θεού στραμμένης στον κόσμο. Αυτός ο λόγος που είναι ένα μόνον πράγμα με την σοφία του  θεού, ήταν όμως δίπλα στον θεό και ήταν ο ίδιος ο θεός, και ο θεός τον «στέλνει στον κόσμο» για να «γίνει σάρκα» και για να λάμψει τοιουτοτρόπως η πληρότης της «χάριτος και της αλήθειας» σαν η «δόξα» του.

Η σιγουριά του Ιησού στην καθολικότητα και την καθοριστικότητα της αποστολής του μπορεί να αρκέσει να κατανοήσουμε πως όλες οι βεβαιώσεις του προλόγου τού κατά Ιωάννην, αναπαρίστανται στην γήϊνη συνείδησή του. Είναι δυνατόν λοιπόν να ενώσουμε ένα «πριν» οριζόντιο-χρονικό με ένα κάθετο που θα εκφράζει την υπεροχή τής αιωνιότητος στον χρόνο. Αυτήν την διατομή δείχνει και ο λόγος του Βαπτιστού: «Οπίσω μου έρχεται ανήρ ός έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτος μου ην»(Ιωαν, 1, 30). Υπήρξε από πάντοτε κοντά και δίπλα στον θεό, όταν ο θεός μέσα και μαζί με τον Λόγο του σχεδίασε τον κόσμο για την ανακεφαλαίωση όλων των πραγμάτων στον Λόγο που πήρε σάρκα. Και αυτό το γεγονός υπάρχει άμεσα στην συνείδηση αυτού που γνωρίζει την ανθρώπινη ύπαρξή του ταυτόσημη με την εκτέλεση που πραγματοποιείται τώρα, αυτού του αιώνιου σχεδίου.[Καί πρός τί η ανακεφαλαίωση; Εκθεση έγραφε;Μήπως μάς δίνει καί λογαριασμό;]

Ξεκινώντας από αυτή την συνείδηση δεν προκύπτει, όπως ισχυρίστηκε πολλές φορές ο Καρλ Μπαρθ, καμμία στιγμή κατά την οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Λόγος σαν άσαρκος, διαχωρισμένος από την ανθρωπότητά του, και να υπολογισθεί σαν τέτοιος από την Κ.Δ., διότι η πρόσληψη –άχρονη αν θεωρηθεί από την αιωνιότητα– τής σαρκός περιλαμβάνετο στο πρωταρχικό σχέδιο.[Περιλαμβάνετο η πρόσληψη τού κατ'εικόνα καί τού καθ'ομοίωσιν.Γι'αυτό καί ο Κύριος ανέμενε τήν Θεοτόκο.Δέν προσέλαβε τήν αμαρτία, τό καλό καί τό κακό.Καί η σαρκα Του ήταν θεωμένη.] Ακόμη και οι εκφράσεις οι σχετικές με την έξοδό του από τον Πατέρα και την επιστροφή του στον Πατέρα δεν είναι τίποτε περισσότερο από αναγκαίες διευκρινίσεις τής αποστολικής του συνειδήσεως, η οποία καθαυτή περιλαμβάνει έναν αποστολέα σαν καταγωγή και έναν σκοπό, και την παράδοση τής ολοκληρωμένης αποστολής στον ίδιο τον αποστολέα (Ιωαν. 19, 30). «ότε ουν έλαβε το όξος ο Ιησούς είπε τετέλεσται και κλίνας την κεφαλήν παρέδωκε το πνεύμα».[Τό παρέδωσε στήν Θεότητα τού Χριστού,στό δεύτερο πρόσωπο τής Αγίας Τριάδος.]

Το ίδιο πράγμα ισχύει και για τις δύο φάσεις του γεγονότος τής σωτηρίας, στην πρώτη από τις οποίες ο Ιησούς σαν «δούλος του θεού» αφήνεται να οδηγηθεί από το πνεύμα, ενώ αυτός σαν Αναστημένος μπορεί να τό κατέχει και να το εκπνέει.[Καί όπως είπε ο Αγιος Γρηγόριος Παλαμάς, τί εννοούμε ότι η αναπνοή του ήταν τό Αγιο Πνεύμα;] Και έτσι οι αμοιβαίες κατηγορίες των καθολικών και των ορθοδόξων, όπως τονίσαμε στην αρχή δεν ισχύουν.

[Ας δούνε οι κληρικαλιστές της Ορθοδοξίας τις τρομακτικές συνέπειες που προκύπτουν από την ομολογία τους ότι το περιεχόμενο του Ιησού Χριστού είναι το Άγιο Πνεύμα].

Είναι περιττό λοιπόν να επαναλάβουμε πως η υπέρβαση τής διαφοράς ανάμεσα στην οικονομία και την θεολογία με το απλό γεγονός να προβάλλεται η οικονομία στον ουρανό και πως με τον Παλαμά διακρίνεται μέσα στον Ίδιο τον θεό μια «ανώτερη θεότης», στην οποία το πνεύμα προοδεύει μόνον από τον πατέρα, και μια «κατώτερη», την σφαίρα των «ενεργειών», η οποία ακτινοβολεί από την θεία ουσία, στην οποία ο Υιός κοινωνεί το πνεύμα, είναι όπως τονίζουμε διαρκώς, απαράδεκτη.

[Φυσικά η γνώση του Balthasar είναι ελλιπέστατη, καθότι γνωρίζει τον Παλαμά από τον Μέγιεντορφ, ο οποίος δεν γνώριζε που πάνε τα τέσσερα. Εξάλλου δεν ήταν αυτός ο σκοπός του, να γνωρίσει. Οι άκτιστες είναι κοινές ενέργειες της Αγίας Τριάδος και του Πατρός μετέχοντος. Οι άκτιστες ενέργειες μετέχονται και ουσιώνουν. Δεν μπορεί ο Υιός να κοινωνήσει το Άγιο Πνεύμα, διότι οι υποστάσεις είναι ακοινώνητες. Δεν υπάρχει η βασικότατη διάκριση ανάμεσα στην υπόσταση του Πατρός και στην Ουσία του Πατρός, όπως την διδάσκει ο Άγιος Δαμασκηνός].

Με αυτόν τον τρόπο (του Παλαμά) η διαφανής αυτοαποκάλυψη του Τριαδικού θεού στον κόσμο, όπως την παρουσιάζει το Ευαγγέλιο, καθίσταται αδιαπέραστος, λόγω ενός ενδιάμεσου σώματος (των ακτίστων ενεργειών). Και αυτή η αδιαφάνεια δεν εννοείται με την έννοια μιας σωτηρίας τού αρρήτου τής θεότητος (του αποφατισμού) αλλά με την σημασία μιας παρεμπόδισης τής αυτό-αφιερώσεώς του. [Το εκούσιο τής υποστάσεως πως εμποδίζεται; Η θέληση του Πατρός, ταυτίζεται με τον Πατέρα; Η συνέργεια της σωτηρίας, η ελευθερία του ανθρώπου, πώς κατανοούνται; Πώς βιώνονται; Πίσω από την ακατανοησία του Balthasar υπάρχει η απορροή του Πλωτίνου. Η ντροπή τού πνεύματος]. Ο Παλαμάς μπορεί βεβαίως μ’ αυτόν τον τρόπο να απαλύνει την εντύπωση μιας μοναρχίας του Πατρός και να ξανακερδίσει κάτι σαν μια «Τριαδική σύνοδο», αλλά πληρώνοντας ακριβά το κέρδος αυτό με μία ισοπέδωση των υποστατικών διαφορών. [Ο άνθρωπος δεν έφτασε ακόμη στο κεφάλαιο τής ενανθρωπήσεως. Σε μερικούς αιώνες ίσως. Διότι γι’ αυτόν οι υποστάσεις είναι σχέσεις και ο θεός Πατήρ είναι πρώτος μεταξύ ίσων, όπως ο πάπας και από σήμερα και ο Βαρθολομαίος. Δεν υπάρχουν διαφορές στην Αγία Τριάδα. Αλλά κοινά και ακοινώνητα. Δεν είναι καθ’ ομοίωσιν του Πατρός, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Η Τριάδα είναι ομοούσιος. Ένεκεν των υποστάσεων υπάρχουν οι ιδιότητές των, οι οποίες κοινωνούνται από τις υποστάσεις, υποστασιάζοντας τον κοινωνούντα. Οι Δυτικόφρονες ομιλούν για αποκάλυψη, όχι για ενανθρώπιση. Ο Πλωτίνος δίδαξε την διαφορά, ορίζοντας τήν ταυτότητα. Προικίζοντας την διαφορά της ψυχής με την ενότητα των πολλών. Διακρίνοντας το ΕΝΑ από την ΕΝΟΤΗΤΑ, ορίζοντάς την σαν ενύπαρξη. Η ενότης ενυπάρχει στα πολλά και τα καθοδηγεί στην επιστροφή. Ήταν οι υπέρτατες προσπάθειες του Ελληνικού πνεύματος να εκφράσουν το Μυστήριο του κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν. Γι’ αυτούς ήταν ο θεός, αλλά να συνεχίζει να είναι ο θεός ακόμη και σήμερα, φαίνεται πολύ ύποπτο. Σήμερα αυτό το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, το οποίο έχει τριαδική δομή και στο οποίο ενυπάρχει το Ένα, ονομάζεται αυτεξούσιο, αυθυπέρβαση, αυτοκίνητο. Οι Δυτικόφρονες πιστεύουν πως αυτή η ενυπάρχουσα Τριάδα, απεκαλύφθη με την Οικονομία και είναι ταυτόσημες. Ας την ονομάσουμε θεϊκή προχειρότητα, από φιλανθρωπία. Αυτό το αυτεξούσιο είναι η απόφαση, η ρίζα της θελήσεως. Απέχει δε έτη φωτός από την συνείδηση ή την αυτοσυνειδησία, την οποία ορίζουν σαν ταυτότητα οι μοντέρνοι. Όπως έλεγε ο Πλωτίνος: Εάν ένας είναι σοφός και μετά συνειδητοποιήσει ότι είναι σοφός, τι θα αλλάξει; Θα γίνει πιο σοφός; Μοντερνισμός όμως σημαίνει ότι μπορώ να αποκτήσω συνείδηση σοφίας, χωρίς να γίνω σοφός (σοφιολογία). Να γίνω συνειδητός Χριστιανός, χωρίς να είμαι Χριστιανός. Καταργώντας το επέκεινα και βάζοντας στην θέση του Κανόνες, Νόμους και δομές. Συστήματα και μεθόδους].  

Συνεχίζεται. 
Αμέθυστος.